DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De economische wereldconferentie.
ATTENTIE
Qxiqettiksch Ouetzidit
No. 140
Vrijdag 16 Juni 1933
135e Jaargang
Dr. Cotijn benoemd tot voorzitter der
economische commissie en de Ame
rikaan Cox tot voorzitter der finan-
ciëele commissie.
Laatste dag der beraadslagingen
De arrestatie van dr. Wasserbaeck te Berlijn.
Als een misdadiger behandeld.
Waf vandaag de
aandacht trekt,,.
Beze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij vh. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Directeur: C. KRAK.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
De dag van gisteren was niet zonder be-
teekenis. Er moest n.1. een voorzitter van de
financieele commissie benoemd worden en
men was het heelemaal niet eens, wie deze
functie zou krijgen. De Amerikanen stelden
hun landgenoot, senator Cox, candidaat,
maar daar voelden de Franschen bitter wei
nig voor. Zij wenschten hun minister van fi
nanciën op dezen post, den heer Bonnet, 't
Viel niet gemakkelijk, om een oplossing te
vinden en daarom trachtte Duitschland een
oplossing te vinden in de candidaatstelling
van dr Colijn.
In den loop van den middag werd men het
echter eens. Het resultaat was, dat de Ame-
rikaansche gedelegeerde Cox voorzitter der
financieele commissie werd. De Franschen
behaalden echter ook een succes door de be
noeming van Bonnet tot rapporteur dier com
missie.
Verder werd dr. Colijn benoemd tot voor
zitter der economische commissie, terwijl tot
vice-presidenten dier commissie werden geko
zen Krogmann (Duitschland en Le Breton
(Argentinië).
De beide commissies zullen vandaag haar
werkzaamheden aanvangen.
De beraadslagingen.
De laatste dag der algemeene beraadsla
gingen bracht opnieuw een reeks van rede
voeringen. De eerste werd volgens het Hbld.
gehouden door den Portugecschen gedele
geerde Da Matta, die de gelegenheid waai-
nam, om de Engelsche regeering en presi
dent Roosevelt hartelijk met de regeling van
de juist vervallen schuldentermijn geluk te
wenschen. Hij noemde de regeling een geluk
kig omen voor het verloop van de economi
sche wereldconferentie.
Niet geheel duidelijk was de uiteenzetting
van dezen gedeleerde met betrekking tot het
valuta-vraagstuk, waar hij verklaarde, dat
Portugal het ibi-metallisme niet zou kunnen
aanvaarden, doch bereid zou zijn de aanwen
ding van zilver als „aanvullenden stan
daard" goed te keuren. Wat een actie tot op
drijving van de prijzen betreft, was hij niet
van meening, dat een regeeringsactie voor
het prijsverloop beslissend zou kunnen zijn.
Tijdens de vertaling van deze rede kon
men opmerken, dat Neville Chamberlain,
de Engelsche minister van financiën, zich
naar den zetel van MacDonald begaf, met
wien hij zich geruimen tijd onderhield. Het
tevreden uiterlijk van den Engelschen minis
ter van de schatkist viel, na zijn inspanning
van de laatste dagen, bepaald op.
Nog meer redevoeringen.
De Chineesche minister van financiën, dr.
Soeng, wees in zijn rede op de beteekenis die
een verhooging van den Chineeschen levens
standaard voor de wereld zou hebben. China
biedt de grootst mogelijke gelegenheid voor
het productief maken van kapitaal, d.w.z.
West-Europeesch en Chineesch kapitaal te
zamen. Soeng wees vervolgens op de Chinee
sche valuta-moeilijkheden die veroorzaakt
zijn door de lage zilverprijzen. Belangrijker
nog dan een waardeverhooging van zilver is
het stabiel houden van die waarde. Opmerke
lijk was Soeng's verwerping van een Aziati
sche Monroeleer en zijn afkeer van nationale
en regionale isolatie.
o
De volgende redenaar, de Canadeesche
premier Bennett, legde den meesten nadruk
op de noodzakelijkheid eener snelle terug
keer tot valuta-stabiliteit. Hij sloot zich in dit
verband geheel aan bij de verklaring van
Neville Chamberlain. Canada zal er naar
streven tb waarde van zijn dollar te hand
haven. Ook terzake van de handelspolitieke
betrekkingen tusschen de volkeren sloot
Bennett zich over het algemeen aan bij
Chamberlain. Het is taak der conferentie, al
dus Bennett, den loop van den internationa
len handel weer in zijn normale kanalen te
doen geschieden. De conferentie kan zich niet
slechts tevreóën stellen met een verlenging
van het thans van kracht zijnde tarievenbe-
stand. Ook Bennett kantte zich tegen een ac
tie tot opdrijving van het prijspeil.
Een resolutie van Rusland
Bij den president werd een resolutie van
de Sovjet-delegatie ingediend. In deze reso
lutie wordt gewezen op de totstandkoming
van het tarievenbestand voor den duur van
de conferentie en de Sovjet-delegatie stelt
voor, teneinde de werking van het douane
bestand zoo doeltreffend mogelijk te doen
zijn, dat alle wettelijke en administratieve
maatregelen die reeds getroffen of nog van
kracht zijn, en die een economischen aanval
of een discriminatie van een of ander land
beteekenden, door de desbetreffende regee
ringen worden teruggenomen, onverschillig
de beweegredenen die tot het nemen van deze
maatregelen hebben geleid. De resolutie zal
waarschijnlijk aan het bureau der conferentie
ter behandeling worden voorgelegd; dit bu
reau zal dan moeten uitmaken of en in wel
ken vorm de resolutie aan de voltallige con
ferentie zal worden voorgelegd. Men zal de
plank wel niet ver mis slaan, indien men in
deze resolutie der Sovjet-Unie een stap ziet
die een terzijdestelling van het door Enge
land speciaal voor Rusland getroffen invoer-
embargo wil bewerkstelligen.
Het standpunt van Griekenland.
Maximos (Griekenland), die ter econo
mische conferentie het woord voerde, zegde
de conferentie de medewerking toe van
Griekenland en zeide, dat weinig landen meer
door de crisis waren getroffen dan Grieken
land.
De tabak b v. was gevallen van 12 millioen
pond goud sterling in 1922 tot 3 millioen in
1932. Maximes gaf een algemeen overzicht
van den financieelen toestand van Grieken
land en zeide. dat de inzakking van de koer
sen Griekenland had gedwongen, controle op
de deviezen in te stellen en naar een regeling
te streven van de buitenlandsche schulden.
Maximos besloot met te zeggen dat de regee
ring van Griekenland geen enkel middel had
nagelaten om het financieel evenwicht te her
stellen en door dit te doen had zij het ver
trouwen van Griekenland in de internationale
solidariteit bevestigd.
Roesjdi Bey vóór een economisch
nonagressie pact.
Wiena, gedelegeerde van de Dominicaan-
sche republiek, en Tewfik Roesjdi Bey be
perkten zich in hun redevoeringen tot alge
meene kwesties. Vervolgens kondigde Hij-
mans de ontvangst aan van de reeds ver
melde resolutie der Sowjetdelegatie. Men ver
wacht thans niet, dat vandaag de algemeene
besprekingen zullen worden beëindigd, daar
nog acht gedelegeerden het woord moeten
voeren.
Tewfik Roesjdi Bey zeide. dat Turkije reke
ning moet houden met douane-inkomsten ter
dekking van een groot gedeelte van zijn be-
grootingsposten en maatregelen neemt tot ge
leidelijke afschaffing van het stelsel der con-
tingenteeringen er. instemt met hei ontwerp-
pact van economische nonagressie.
Pani (Mexico) zeide, dat Mexico bereid is
zijn monetaire stelsel aan te passen aan een
internationaal stelsel, dat eventueel door de
Conferentie wordt aanbevolen, en eveneens
bereid is iedere actie F ondersteunen, die het
prijsniveau kan verbeteren. Pani beval het
herstel en de stabilisatie van het prijsniveau
van zilvermetaal aan.
Cordell Huil optimistisch gestemd.
Cordell Huil zeide in een journalistenbijeen
komst, dat geen enkel definitief accoord was
tot stand gekomen over de stabilisatie, doch
dat de kwestie met den dag helderder wordt.
Huil was wat de conferentie betreft vandaag
optimistischer dan de andere dagen- Hij be
schouwde ais bemoedigende factoren dat de
werkzaamheden vlot verliepen en dat alle ge
delegeerden het eens waren over de funda-
menteele oorzaken der crisis en de fundamen-
teele geneesmiddelen, die moesten worden
toegepast. Blijft over zeide hij verder, de
details te behandelen en het eens te worden
over de methoden tot het uitvoeren van alge
meene overeenkomsten.
De algemeene beschouwingen
gesloten.
MacDonald, die de sluiting van de alge
meene beraadslagingen bekend maakte,
wenschte den gedelegeerden geluk. Hij zeide,
dat de conferentie een der meest-practische en
voortvarendste is, die hij ooit heeft voorge
zeten.
Een intervieuw met den uitgewezen Oostenrijkschen
pers-attaché te Berlijn. Grove schending van
het volkenrecht.
Een redacteur van het persbureau V. D.
neeft gisteravond een onderhoud gehad met
den. te Berlijn gearresteerden en vervolgens
uitgewezen pers-attaché bij het Oostenrijk-
sche gezantschap aldadr, dr. Erwin Wasser
back, in den boottrein naar Hoek van Hol
land op zijn doorreis van Berlijn naar Lon
den, waarheen hij door de Oostenrijksche
1S overgeplaatst, om als pers-
attaché te worden toegevoegd aan de Oosten
rijksche legatie aldaar.
Dr. Wasserback, die gewijd is tot katholiek
priester doch in verband met zijn diplomatie
ke werkzaamheden het recht heeft wereld
lijke kleeding te dragen, was rum twaalf
jaar werkzaam aan de Oostenrijksche WatF
te Berlijn, waarvan de laatste tien jaar als
legatieraad en pers-attaché. Hij gaf ons het
volgende relaas van zijn arrestatie:
Dinsdagavond had hij tot laat in den
nacht zitten werken in zijn particuliere wo
ning te Berlijn-Schoeneberg, waar hij in de
Badensche Strasse een flat bewoonde. Het
was kwart voor twee toen hij auto's voor het
huis hoorde en er bij hem gebeld werd. Óp
zijn vraag, wie er was, werd geantwoord:
..Geheime Staatspolitie", en werd geëischt,
dat hij de deur zou openen. Gevraagd naar
net doel van hun komst, antwoordden de
Ambtenaren, dat zij bevel hadden Dr. Was-
«erback te arresteeren. Dr. Wasserback ver
klaarde hierop, dat zulks onmogelijk was,
omdat hij onder bescherming van zijn diplo
matieke rechten stond, en dat de ambtenaren
geen recht hadden, zijn woning binnen te
dringen, omdat deze het recht van exterritori
aliteit genoot. Nog steeds achter den gesloten
deur antwoordden de politiemannen, met dit
alles geen rekening te kunnen houden, omdat
zij nu eenmaal het arrestatiebevel in hun
zak hadden en dit bevel hadden op te volgen.
Dr. Wasserback probeerde onmiddellijk, of
zijn telefoonverbinding niet was afgesneden,
en toen zulks niet het geval was, telefoneerde
hij terstond den Oostenrijkschen gezant,
Tauschitz, die zeide, onmiddellijk stappen te
zullen doen en hem bovendien adviseerde,
terstond de Öostenrijksche legatie te Londen
op te bellen, opdat deze Bondskanselier
Dollfuss, die in verband met de Economische
Wereldconferentie in de Engelsche hoofdstad
vertoeft, op de hoogte zou kunnen stellen In
zeer korten tijd had dr. Wasserback verbin-
ding met Londen, waar hij den Oostenrijk
schen gezant, Baron Franckenstein, aan de
telefoon kreeg, die beloofde onmiddellijk den
Bondskanselier te waarschuwen, die juist
aanzat aan een banquet, waar ook de E)uit-
sche rijksminister van buitenlandsche zaken,
Freiherr von Neurath. aanzat.
Inmiddels wachtten de politie-ambtenaren
nog steeds voor de gesloten deur van dr.
Wasserbacks flat, en op diens vraag, of zij
wel wisten, dat hun optreden in strijd met het
Volkenrecht was, antwoordden zij bevesti
gend, doch verklaarden tevens, dat zij niet
zouden heengaan zonder hun opdracht te
hebben uitgevoerd, zelfs al zouden zij zich
met geweld toegang tot de woning moeten
verschaffen. Zij hadden de noodige vol
machten daartoe.
Met geweld binnengedrongen.
Het was inmiddels ruim twee uur gewor
den en tegen kwart over twee ging de tele
foon en bleek Bondskanselier Dollfuss uit
Hyde Park Hotel te Londen aan het toestel
te zijn. Hij deelde dr. Wasserback mede, dat
hij met Freiherr von Neurath had gespro
ken, die beloofd had, zich met Berlijn in ver
binding te zullen stellen, en voorts beval dr
Dollfuss den pers-attaché, zich in geen geval
vrijwillig in arrest te begeven en slechts
voor geweld te wijken.
Terwijl dit gesprek nog gaande was, maak
ten de politiemannen buiten aanstalten om
met geweld den toegang tot de woning te
forceeren. Dr. Wasserback schoof grendels
en sloten van de deur en hield deze tegen tot
dat zij van buiten werd opgengeduwd en hij
gedwongen werd, de politie-ambtenaren te
volgen.
Inmiddels was dr. Dollfuss te Londen nog
steeds aan het toestel, want dr. Wasserback
kreeg zelfs de gelegenheid niet meer, het ge
sprek te beëindigen. Zijn huishoudster zette
het gesprek met dr. Dollfuss voort en gaf
hem een woordelijk ooggetuige-verslag van
de gebeurtenissen, die zich op dat oogenblik
afspeelden.
De arrestatie werd verricht door drie in
civiel gekleede ambtenaren, die vergezeld wa
ren van een vrij groot aantal Schupo's in
uniform, die de omgeving voor het huis had
den afgezet. Op correcte wijze werd hij naar
een auto geleid, die hem 'naar het Politie-
presidium op de Alexanderplatz bracht. Hier
werd hij gehoord door een Kriminalkomnjis-
sar, dien hij vroeg, welke motieven tot zijn
arrestatie hadden geleid en dien hij eveneens
erop opmerkzaam maakte, dat deze arrestatie
een grove schending van het Volkenrecht
was. De commissaris verklaarde echter, van
niets op de hoogte te zijn en geen enkele ver
klaring te kunnen geven.
In een cel opgesloten.
Men nam dr. Wasserback alle voorwerpen,
die hij bij zich droeg, zooals portemonnaie,
horloge, vulpen, enz. af en bracht hem naar
een cel, die blijkens de inrichting bestemd
was voor vier personen, doch waarin zich een
twaalftal personen bevond, een gemengd ge
zelschap van politieke delinquenten, zoowei
als van doodgewone misdadigers.
Van slapen kwam in deze cel niets, en pas
tegen zes uur Woensdagmorgen werd dr.
Wasserback overgebracht naar een andere
cel, waar hij alleei. werd opgesloten. Het
was een doodgewone cel voor gestraften,
slechts voorzien van een stoel, een houten
brits en een als W C. dienende ton. Doodelijk
vermoeid door de doorgestane emoties en den
doorwaakten nacht, wilde dr. Wasserback
zich op de brits, waarop een enkele deken
lag, uitstrekken, doch een cipier kwam hem
mededeelen, dat het verboden was, overdag
op de britsen te liggen. Op het gezegde van
den arrestant, dat hij op was van de slaap,
antwoordde de beambte, dat men daarvoor
het huisreglement niet kon wijzigen.
Bijna om het kwartier, telkenmale als dr.
Wasserback indutte en zich opnieuw op de
brits uitstrekte, werd hij gewekt en van de
brits gejaagd. Op de grofste en brutaalste
wijze gingen de beambten tegen hem te keer
en men speelde een soort sadistisch spel met
hem, dat veel van een marteling had.
Toen hij het koud kreeg en om- een tweede
deken vrceg werd hem deze geweigerd.
Eindelijk, Woensdagmiddag te ruim half
één, werd hij uit zijn cel gehaald en voor een
„Staatssanwaltschaftsrat" geleid, die hem
mededeelde, dat hij onmiddellijk in vrijheid
kon worden gesteld indien hij de volgende
drie voorwaarden wilde aanvaarden:
le. Onmiddellijk afstand doen van al zijn
diplomatieke voorrechten;
2o. Onmiddellijk zijn werkzaamheden als
legatieraad staken
3e. Onmiddellijk vrijwillig Duitschland
verlaten.
Dr. Wasserbrack verklaarde, deze voor
waarden onmogelijk te kunnen inwilligen, en
wel omdat zij een schending waren van alle
diplomatieke rechten en omdat hij de plicht
had zijn land te blijven vertegenwoordigen,
zoolang" hij' geèn andere opdracht van zijn
regeèring kreeg. De justitie-ambtenaar deelde
hein voor het eerst mede, dat de opdracht tot
zijn arrestatie, evenals het stellen van deze
drie voorwaarden, afkomstig was van den
Pruisischen minister-president Goering. Op
de opmerking van dr. Wasserback, dat dit
toch een zaak was; die het rijksministerie van
Buitenlandsche Zaken aanging, antwoordde
de ambtenaar, dat hij slechts te maken had
met zijn onmiddellijk en chef. minister-presi
dent Goering, dien hij van de weigering om
de voorwaarden tot vrijlating te aanvaarden,
op de hoogte zou stellen.
Tien minuten later, deelde de staatsanwalt-
schaftsrat den arrestant mede, dat hij met Goe
ring gesproken had en dat hij in vrijheid ge
steld kon worden, wanneer hij wilde ver
klaren, dat de voorwaarden, waaronder men
hem reeds eerder in vrijheid had willen
stellen, hem bekend waren Nu hij geweigerd
had, deze te aanvaarden, kon men er echter
niet voor in staan, dat hij niet opnieuw
gearresteerd zou worden
Dr. Wasserback1 schreef een verklaring,
luidende:
„Men heeft mij medegedeeld, dat ik onder
deze voorwaarden in vrijheid gesteld zou
kunnen worden. Ik heb deze voorwaarden
echter niet aanvaard".
Weer vrijgelaten!
Na bij den directeur van de gevangenis-
afdeeling. waar hij was opgesloten, te hebben
geprotesteerd tegen de schandelijke behande
ling, die hij vooral van de zijde van het la
gere personeel had ondergaan, kon dr. Was
serback Woensdagmiddag tegen half twee
naar zijn woning terugkeeren.
Hij begaf zich echter allereerst naar de
Oostenrijksche legatie, waar de gezant juist
een brief had ontvangen van het rijksministe
rie van Buitenlandsche Zaken, waarin werd
medegedeeld, dat het verblijf van dr. Wesser-
back de rijksregeering niet aangenaam was
en verzocht werd. middelen te vinden om dr.
Wasserback uit Berlijn weg te zenden omdat
hij anders uitgezet zou worden.
Deze brief was geteekend door den onder
staatssecretaris van Buitenlandsche Zaken
Bülow.
Schamper constateerde dr. Wasserback, dat
in Duitschland tegenwoordig dus blijkbaar
het rijksministerie van Buitenlandsche Zaken
zijn orders ontving van den Pruisischen mi
nister-president en dat een man als Bülow
gewillig zijn handteekening onder deze be
velen van Goering plaatste.
De gezant stelde zich opnieuw in verbin
ding met dr. Dollfuss en omdat men nu eet
maal voor een voldongen feit stond, werd in
overleg met de regeering te Weenen besloten,
de uitwijzing der Duitsche regeering voor
te zijn en werd nog gistermiddag dr Wasser-
back benoemd tot pers-attaché bij de Oosten
rijksche legatie te Londen, waarifeen hij zich
Dr Colijn benoemd tot voorzitter
der economische commissie ter
economische conferentie. (Dagel.
Overzicht.)
De arrestatie van den Oostenrijk-
schen pers-attaché te Berlijn. (Bui
tenland).
Ernstig spoorwegongeluk bij Ver-
viers, waarbij vier dooden en dertig
gewonden te betreuren vielen. (Bui
tenland).
Ernstige verwoestingen en talrijke
slachtoffers in Japan, tengevolge
van een cycloon. (Buitenland).
Officieele opening van de zitting
van den Indischen Volksraad door
den gouverneur-generaal. (Kolo
niën)
Uitslag loting nationale militie
voor 1935. (Binnenland.)
(Zie eventueel verder laatste berichten).
ZIJ, DIE ZICH MET 1 JULI A.S.
VOOR MINSTENS 3 F'AANDEN OP
DIT BLAD ABONNEEKEN, ONTVAN
GEN DE TOT DIEN DATUM VER
SCHIJNENDE NUMMERS FRANCO
EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
direct moest begeven.
Donderdagmiddag is dr. Wasserback uit
Berlijn vertrokken. Hij verklaarde ons, nog
steeds perplex te zijn van de ongehoorde
wijze, waarop de Duitsche regeering alle
bestaande diplomatieke gebruiken en exterri
toriale rechten had geschonden en de schan
delijke behandeling, die men een politieken
arrestant had doen ondergaan.
Verontwaardiging bij het corps
diplomatique te Berlijn.
De verontwoordiging in het diplomatieke
corps te Berlijn is zeer groot. Gistermid
dag, na zijn invrijheidstelling, vond een di-
plomatenbespreking plaats en werd besloten,
dat de Pauselijke Nuntius te Berlijn, Mgr.
Centos, als doyen van het corps, stappen zal
doen. Vele diplomaten gaven openlijk uiting
aan hun verontwoordiging. o.a. ook de Ne-
derlandsche gezant te Berlijn, Graaf van
Limburg Stirum, die gistermorgen een be
zoek aan de Oostenrijksche legatie bracht om
nauwkeurig omtrent den gang van zaken te
worden ingelicht.
Zooals reeds uit officieele berichten uit
Berlijn is gebleken, moet de arrestatie van
dr. Wasserback beschouwd worden als een
repressaille-maatregel tegen de arrestatie en
uitwijzing van den pas benoemden pers-at
taché bij de Duitsche legatie te Weenen, Ha-
bicht, die echter jarenlang in Öostenrijk pro
paganda voerde en pas in diplomatieken
ciienst werd benoemd toen zijn uitwijzing
door de Oostenrijksche regeering werd aan
gekondigd.
Het bericht van dr. Wasserbacks arresta
tie, dat het eerst door Teiegraphen Union
werd verspreid, moest op last van Goering
weer worden ingetrokken, en de „B. Z. am
Mittag" die het reeds in de krant had, moest
een nieuwe editie op de pers leggen zoodat
het in geen enkel Woensdagochtendblad
stond.
Zijn benoeming te Londen beschouwt dr.
Wasserback als een geste van de Weensche
regeering. Voorloopig zal hij bij de Londen-
sche legatie echter belangrijk werk kunnen
doen in verband met de Economische We
reldconferentie.
Vrijdagmorgen na aankomst te Londen
zal dr. Wasserback in het Hyde Park Hotel
een onderhoud hebben met Bondskanselier
dr. Dollfuss voor diens vertrek naar Parijs
in de middaguren.
o
Toen de boottrein naar Hoek van Holland
te Utrecht stopte, stapte daar de Oostenrijk
sche zaakgelastigde te Den Haag, de heer
Georg Alexich, in den trein, die een persoon
lijk vriend van dr. Wasserback is en hem
hartelijk verwelkomde. Hij vergezelde hem
tot Rotterdam en keerde vandaar naar Den
Haag terug. Hij deelde ons o.a. mede, dat
dr. Wasserback tijdens zijn twaalfjarige
werkzaamheid te Berlijn ontzaglijk veel
voor Duitschland had gedaan en overal be
kend stond als een trouw en toegewijd vriend
van Duitschland en het Duitsche volk.
KORTE BERICHTEN.
De Leeuwarder Commissienoteering
voor boter is gisteren vastgesteld op 52 cents
per kilo.