DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De economische wereldconferentie. ATTENTIE Qxiqettiksch Ouetzidit No. 140 Vrijdag 16 Juni 1933 135e Jaargang Dr. Cotijn benoemd tot voorzitter der economische commissie en de Ame rikaan Cox tot voorzitter der finan- ciëele commissie. Laatste dag der beraadslagingen De arrestatie van dr. Wasserbaeck te Berlijn. Als een misdadiger behandeld. Waf vandaag de aandacht trekt,,. Beze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij vh. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Directeur: C. KRAK. Dit nummer bestaat uit drie bladen. De dag van gisteren was niet zonder be- teekenis. Er moest n.1. een voorzitter van de financieele commissie benoemd worden en men was het heelemaal niet eens, wie deze functie zou krijgen. De Amerikanen stelden hun landgenoot, senator Cox, candidaat, maar daar voelden de Franschen bitter wei nig voor. Zij wenschten hun minister van fi nanciën op dezen post, den heer Bonnet, 't Viel niet gemakkelijk, om een oplossing te vinden en daarom trachtte Duitschland een oplossing te vinden in de candidaatstelling van dr Colijn. In den loop van den middag werd men het echter eens. Het resultaat was, dat de Ame- rikaansche gedelegeerde Cox voorzitter der financieele commissie werd. De Franschen behaalden echter ook een succes door de be noeming van Bonnet tot rapporteur dier com missie. Verder werd dr. Colijn benoemd tot voor zitter der economische commissie, terwijl tot vice-presidenten dier commissie werden geko zen Krogmann (Duitschland en Le Breton (Argentinië). De beide commissies zullen vandaag haar werkzaamheden aanvangen. De beraadslagingen. De laatste dag der algemeene beraadsla gingen bracht opnieuw een reeks van rede voeringen. De eerste werd volgens het Hbld. gehouden door den Portugecschen gedele geerde Da Matta, die de gelegenheid waai- nam, om de Engelsche regeering en presi dent Roosevelt hartelijk met de regeling van de juist vervallen schuldentermijn geluk te wenschen. Hij noemde de regeling een geluk kig omen voor het verloop van de economi sche wereldconferentie. Niet geheel duidelijk was de uiteenzetting van dezen gedeleerde met betrekking tot het valuta-vraagstuk, waar hij verklaarde, dat Portugal het ibi-metallisme niet zou kunnen aanvaarden, doch bereid zou zijn de aanwen ding van zilver als „aanvullenden stan daard" goed te keuren. Wat een actie tot op drijving van de prijzen betreft, was hij niet van meening, dat een regeeringsactie voor het prijsverloop beslissend zou kunnen zijn. Tijdens de vertaling van deze rede kon men opmerken, dat Neville Chamberlain, de Engelsche minister van financiën, zich naar den zetel van MacDonald begaf, met wien hij zich geruimen tijd onderhield. Het tevreden uiterlijk van den Engelschen minis ter van de schatkist viel, na zijn inspanning van de laatste dagen, bepaald op. Nog meer redevoeringen. De Chineesche minister van financiën, dr. Soeng, wees in zijn rede op de beteekenis die een verhooging van den Chineeschen levens standaard voor de wereld zou hebben. China biedt de grootst mogelijke gelegenheid voor het productief maken van kapitaal, d.w.z. West-Europeesch en Chineesch kapitaal te zamen. Soeng wees vervolgens op de Chinee sche valuta-moeilijkheden die veroorzaakt zijn door de lage zilverprijzen. Belangrijker nog dan een waardeverhooging van zilver is het stabiel houden van die waarde. Opmerke lijk was Soeng's verwerping van een Aziati sche Monroeleer en zijn afkeer van nationale en regionale isolatie. o De volgende redenaar, de Canadeesche premier Bennett, legde den meesten nadruk op de noodzakelijkheid eener snelle terug keer tot valuta-stabiliteit. Hij sloot zich in dit verband geheel aan bij de verklaring van Neville Chamberlain. Canada zal er naar streven tb waarde van zijn dollar te hand haven. Ook terzake van de handelspolitieke betrekkingen tusschen de volkeren sloot Bennett zich over het algemeen aan bij Chamberlain. Het is taak der conferentie, al dus Bennett, den loop van den internationa len handel weer in zijn normale kanalen te doen geschieden. De conferentie kan zich niet slechts tevreóën stellen met een verlenging van het thans van kracht zijnde tarievenbe- stand. Ook Bennett kantte zich tegen een ac tie tot opdrijving van het prijspeil. Een resolutie van Rusland Bij den president werd een resolutie van de Sovjet-delegatie ingediend. In deze reso lutie wordt gewezen op de totstandkoming van het tarievenbestand voor den duur van de conferentie en de Sovjet-delegatie stelt voor, teneinde de werking van het douane bestand zoo doeltreffend mogelijk te doen zijn, dat alle wettelijke en administratieve maatregelen die reeds getroffen of nog van kracht zijn, en die een economischen aanval of een discriminatie van een of ander land beteekenden, door de desbetreffende regee ringen worden teruggenomen, onverschillig de beweegredenen die tot het nemen van deze maatregelen hebben geleid. De resolutie zal waarschijnlijk aan het bureau der conferentie ter behandeling worden voorgelegd; dit bu reau zal dan moeten uitmaken of en in wel ken vorm de resolutie aan de voltallige con ferentie zal worden voorgelegd. Men zal de plank wel niet ver mis slaan, indien men in deze resolutie der Sovjet-Unie een stap ziet die een terzijdestelling van het door Enge land speciaal voor Rusland getroffen invoer- embargo wil bewerkstelligen. Het standpunt van Griekenland. Maximos (Griekenland), die ter econo mische conferentie het woord voerde, zegde de conferentie de medewerking toe van Griekenland en zeide, dat weinig landen meer door de crisis waren getroffen dan Grieken land. De tabak b v. was gevallen van 12 millioen pond goud sterling in 1922 tot 3 millioen in 1932. Maximes gaf een algemeen overzicht van den financieelen toestand van Grieken land en zeide. dat de inzakking van de koer sen Griekenland had gedwongen, controle op de deviezen in te stellen en naar een regeling te streven van de buitenlandsche schulden. Maximos besloot met te zeggen dat de regee ring van Griekenland geen enkel middel had nagelaten om het financieel evenwicht te her stellen en door dit te doen had zij het ver trouwen van Griekenland in de internationale solidariteit bevestigd. Roesjdi Bey vóór een economisch nonagressie pact. Wiena, gedelegeerde van de Dominicaan- sche republiek, en Tewfik Roesjdi Bey be perkten zich in hun redevoeringen tot alge meene kwesties. Vervolgens kondigde Hij- mans de ontvangst aan van de reeds ver melde resolutie der Sowjetdelegatie. Men ver wacht thans niet, dat vandaag de algemeene besprekingen zullen worden beëindigd, daar nog acht gedelegeerden het woord moeten voeren. Tewfik Roesjdi Bey zeide. dat Turkije reke ning moet houden met douane-inkomsten ter dekking van een groot gedeelte van zijn be- grootingsposten en maatregelen neemt tot ge leidelijke afschaffing van het stelsel der con- tingenteeringen er. instemt met hei ontwerp- pact van economische nonagressie. Pani (Mexico) zeide, dat Mexico bereid is zijn monetaire stelsel aan te passen aan een internationaal stelsel, dat eventueel door de Conferentie wordt aanbevolen, en eveneens bereid is iedere actie F ondersteunen, die het prijsniveau kan verbeteren. Pani beval het herstel en de stabilisatie van het prijsniveau van zilvermetaal aan. Cordell Huil optimistisch gestemd. Cordell Huil zeide in een journalistenbijeen komst, dat geen enkel definitief accoord was tot stand gekomen over de stabilisatie, doch dat de kwestie met den dag helderder wordt. Huil was wat de conferentie betreft vandaag optimistischer dan de andere dagen- Hij be schouwde ais bemoedigende factoren dat de werkzaamheden vlot verliepen en dat alle ge delegeerden het eens waren over de funda- menteele oorzaken der crisis en de fundamen- teele geneesmiddelen, die moesten worden toegepast. Blijft over zeide hij verder, de details te behandelen en het eens te worden over de methoden tot het uitvoeren van alge meene overeenkomsten. De algemeene beschouwingen gesloten. MacDonald, die de sluiting van de alge meene beraadslagingen bekend maakte, wenschte den gedelegeerden geluk. Hij zeide, dat de conferentie een der meest-practische en voortvarendste is, die hij ooit heeft voorge zeten. Een intervieuw met den uitgewezen Oostenrijkschen pers-attaché te Berlijn. Grove schending van het volkenrecht. Een redacteur van het persbureau V. D. neeft gisteravond een onderhoud gehad met den. te Berlijn gearresteerden en vervolgens uitgewezen pers-attaché bij het Oostenrijk- sche gezantschap aldadr, dr. Erwin Wasser back, in den boottrein naar Hoek van Hol land op zijn doorreis van Berlijn naar Lon den, waarheen hij door de Oostenrijksche 1S overgeplaatst, om als pers- attaché te worden toegevoegd aan de Oosten rijksche legatie aldaar. Dr. Wasserback, die gewijd is tot katholiek priester doch in verband met zijn diplomatie ke werkzaamheden het recht heeft wereld lijke kleeding te dragen, was rum twaalf jaar werkzaam aan de Oostenrijksche WatF te Berlijn, waarvan de laatste tien jaar als legatieraad en pers-attaché. Hij gaf ons het volgende relaas van zijn arrestatie: Dinsdagavond had hij tot laat in den nacht zitten werken in zijn particuliere wo ning te Berlijn-Schoeneberg, waar hij in de Badensche Strasse een flat bewoonde. Het was kwart voor twee toen hij auto's voor het huis hoorde en er bij hem gebeld werd. Óp zijn vraag, wie er was, werd geantwoord: ..Geheime Staatspolitie", en werd geëischt, dat hij de deur zou openen. Gevraagd naar net doel van hun komst, antwoordden de Ambtenaren, dat zij bevel hadden Dr. Was- «erback te arresteeren. Dr. Wasserback ver klaarde hierop, dat zulks onmogelijk was, omdat hij onder bescherming van zijn diplo matieke rechten stond, en dat de ambtenaren geen recht hadden, zijn woning binnen te dringen, omdat deze het recht van exterritori aliteit genoot. Nog steeds achter den gesloten deur antwoordden de politiemannen, met dit alles geen rekening te kunnen houden, omdat zij nu eenmaal het arrestatiebevel in hun zak hadden en dit bevel hadden op te volgen. Dr. Wasserback probeerde onmiddellijk, of zijn telefoonverbinding niet was afgesneden, en toen zulks niet het geval was, telefoneerde hij terstond den Oostenrijkschen gezant, Tauschitz, die zeide, onmiddellijk stappen te zullen doen en hem bovendien adviseerde, terstond de Öostenrijksche legatie te Londen op te bellen, opdat deze Bondskanselier Dollfuss, die in verband met de Economische Wereldconferentie in de Engelsche hoofdstad vertoeft, op de hoogte zou kunnen stellen In zeer korten tijd had dr. Wasserback verbin- ding met Londen, waar hij den Oostenrijk schen gezant, Baron Franckenstein, aan de telefoon kreeg, die beloofde onmiddellijk den Bondskanselier te waarschuwen, die juist aanzat aan een banquet, waar ook de E)uit- sche rijksminister van buitenlandsche zaken, Freiherr von Neurath. aanzat. Inmiddels wachtten de politie-ambtenaren nog steeds voor de gesloten deur van dr. Wasserbacks flat, en op diens vraag, of zij wel wisten, dat hun optreden in strijd met het Volkenrecht was, antwoordden zij bevesti gend, doch verklaarden tevens, dat zij niet zouden heengaan zonder hun opdracht te hebben uitgevoerd, zelfs al zouden zij zich met geweld toegang tot de woning moeten verschaffen. Zij hadden de noodige vol machten daartoe. Met geweld binnengedrongen. Het was inmiddels ruim twee uur gewor den en tegen kwart over twee ging de tele foon en bleek Bondskanselier Dollfuss uit Hyde Park Hotel te Londen aan het toestel te zijn. Hij deelde dr. Wasserback mede, dat hij met Freiherr von Neurath had gespro ken, die beloofd had, zich met Berlijn in ver binding te zullen stellen, en voorts beval dr Dollfuss den pers-attaché, zich in geen geval vrijwillig in arrest te begeven en slechts voor geweld te wijken. Terwijl dit gesprek nog gaande was, maak ten de politiemannen buiten aanstalten om met geweld den toegang tot de woning te forceeren. Dr. Wasserback schoof grendels en sloten van de deur en hield deze tegen tot dat zij van buiten werd opgengeduwd en hij gedwongen werd, de politie-ambtenaren te volgen. Inmiddels was dr. Dollfuss te Londen nog steeds aan het toestel, want dr. Wasserback kreeg zelfs de gelegenheid niet meer, het ge sprek te beëindigen. Zijn huishoudster zette het gesprek met dr. Dollfuss voort en gaf hem een woordelijk ooggetuige-verslag van de gebeurtenissen, die zich op dat oogenblik afspeelden. De arrestatie werd verricht door drie in civiel gekleede ambtenaren, die vergezeld wa ren van een vrij groot aantal Schupo's in uniform, die de omgeving voor het huis had den afgezet. Op correcte wijze werd hij naar een auto geleid, die hem 'naar het Politie- presidium op de Alexanderplatz bracht. Hier werd hij gehoord door een Kriminalkomnjis- sar, dien hij vroeg, welke motieven tot zijn arrestatie hadden geleid en dien hij eveneens erop opmerkzaam maakte, dat deze arrestatie een grove schending van het Volkenrecht was. De commissaris verklaarde echter, van niets op de hoogte te zijn en geen enkele ver klaring te kunnen geven. In een cel opgesloten. Men nam dr. Wasserback alle voorwerpen, die hij bij zich droeg, zooals portemonnaie, horloge, vulpen, enz. af en bracht hem naar een cel, die blijkens de inrichting bestemd was voor vier personen, doch waarin zich een twaalftal personen bevond, een gemengd ge zelschap van politieke delinquenten, zoowei als van doodgewone misdadigers. Van slapen kwam in deze cel niets, en pas tegen zes uur Woensdagmorgen werd dr. Wasserback overgebracht naar een andere cel, waar hij alleei. werd opgesloten. Het was een doodgewone cel voor gestraften, slechts voorzien van een stoel, een houten brits en een als W C. dienende ton. Doodelijk vermoeid door de doorgestane emoties en den doorwaakten nacht, wilde dr. Wasserback zich op de brits, waarop een enkele deken lag, uitstrekken, doch een cipier kwam hem mededeelen, dat het verboden was, overdag op de britsen te liggen. Op het gezegde van den arrestant, dat hij op was van de slaap, antwoordde de beambte, dat men daarvoor het huisreglement niet kon wijzigen. Bijna om het kwartier, telkenmale als dr. Wasserback indutte en zich opnieuw op de brits uitstrekte, werd hij gewekt en van de brits gejaagd. Op de grofste en brutaalste wijze gingen de beambten tegen hem te keer en men speelde een soort sadistisch spel met hem, dat veel van een marteling had. Toen hij het koud kreeg en om- een tweede deken vrceg werd hem deze geweigerd. Eindelijk, Woensdagmiddag te ruim half één, werd hij uit zijn cel gehaald en voor een „Staatssanwaltschaftsrat" geleid, die hem mededeelde, dat hij onmiddellijk in vrijheid kon worden gesteld indien hij de volgende drie voorwaarden wilde aanvaarden: le. Onmiddellijk afstand doen van al zijn diplomatieke voorrechten; 2o. Onmiddellijk zijn werkzaamheden als legatieraad staken 3e. Onmiddellijk vrijwillig Duitschland verlaten. Dr. Wasserbrack verklaarde, deze voor waarden onmogelijk te kunnen inwilligen, en wel omdat zij een schending waren van alle diplomatieke rechten en omdat hij de plicht had zijn land te blijven vertegenwoordigen, zoolang" hij' geèn andere opdracht van zijn regeèring kreeg. De justitie-ambtenaar deelde hein voor het eerst mede, dat de opdracht tot zijn arrestatie, evenals het stellen van deze drie voorwaarden, afkomstig was van den Pruisischen minister-president Goering. Op de opmerking van dr. Wasserback, dat dit toch een zaak was; die het rijksministerie van Buitenlandsche Zaken aanging, antwoordde de ambtenaar, dat hij slechts te maken had met zijn onmiddellijk en chef. minister-presi dent Goering, dien hij van de weigering om de voorwaarden tot vrijlating te aanvaarden, op de hoogte zou stellen. Tien minuten later, deelde de staatsanwalt- schaftsrat den arrestant mede, dat hij met Goe ring gesproken had en dat hij in vrijheid ge steld kon worden, wanneer hij wilde ver klaren, dat de voorwaarden, waaronder men hem reeds eerder in vrijheid had willen stellen, hem bekend waren Nu hij geweigerd had, deze te aanvaarden, kon men er echter niet voor in staan, dat hij niet opnieuw gearresteerd zou worden Dr. Wasserback1 schreef een verklaring, luidende: „Men heeft mij medegedeeld, dat ik onder deze voorwaarden in vrijheid gesteld zou kunnen worden. Ik heb deze voorwaarden echter niet aanvaard". Weer vrijgelaten! Na bij den directeur van de gevangenis- afdeeling. waar hij was opgesloten, te hebben geprotesteerd tegen de schandelijke behande ling, die hij vooral van de zijde van het la gere personeel had ondergaan, kon dr. Was serback Woensdagmiddag tegen half twee naar zijn woning terugkeeren. Hij begaf zich echter allereerst naar de Oostenrijksche legatie, waar de gezant juist een brief had ontvangen van het rijksministe rie van Buitenlandsche Zaken, waarin werd medegedeeld, dat het verblijf van dr. Wesser- back de rijksregeering niet aangenaam was en verzocht werd. middelen te vinden om dr. Wasserback uit Berlijn weg te zenden omdat hij anders uitgezet zou worden. Deze brief was geteekend door den onder staatssecretaris van Buitenlandsche Zaken Bülow. Schamper constateerde dr. Wasserback, dat in Duitschland tegenwoordig dus blijkbaar het rijksministerie van Buitenlandsche Zaken zijn orders ontving van den Pruisischen mi nister-president en dat een man als Bülow gewillig zijn handteekening onder deze be velen van Goering plaatste. De gezant stelde zich opnieuw in verbin ding met dr. Dollfuss en omdat men nu eet maal voor een voldongen feit stond, werd in overleg met de regeering te Weenen besloten, de uitwijzing der Duitsche regeering voor te zijn en werd nog gistermiddag dr Wasser- back benoemd tot pers-attaché bij de Oosten rijksche legatie te Londen, waarifeen hij zich Dr Colijn benoemd tot voorzitter der economische commissie ter economische conferentie. (Dagel. Overzicht.) De arrestatie van den Oostenrijk- schen pers-attaché te Berlijn. (Bui tenland). Ernstig spoorwegongeluk bij Ver- viers, waarbij vier dooden en dertig gewonden te betreuren vielen. (Bui tenland). Ernstige verwoestingen en talrijke slachtoffers in Japan, tengevolge van een cycloon. (Buitenland). Officieele opening van de zitting van den Indischen Volksraad door den gouverneur-generaal. (Kolo niën) Uitslag loting nationale militie voor 1935. (Binnenland.) (Zie eventueel verder laatste berichten). ZIJ, DIE ZICH MET 1 JULI A.S. VOOR MINSTENS 3 F'AANDEN OP DIT BLAD ABONNEEKEN, ONTVAN GEN DE TOT DIEN DATUM VER SCHIJNENDE NUMMERS FRANCO EN GRATIS. DE DIRECTIE. direct moest begeven. Donderdagmiddag is dr. Wasserback uit Berlijn vertrokken. Hij verklaarde ons, nog steeds perplex te zijn van de ongehoorde wijze, waarop de Duitsche regeering alle bestaande diplomatieke gebruiken en exterri toriale rechten had geschonden en de schan delijke behandeling, die men een politieken arrestant had doen ondergaan. Verontwaardiging bij het corps diplomatique te Berlijn. De verontwoordiging in het diplomatieke corps te Berlijn is zeer groot. Gistermid dag, na zijn invrijheidstelling, vond een di- plomatenbespreking plaats en werd besloten, dat de Pauselijke Nuntius te Berlijn, Mgr. Centos, als doyen van het corps, stappen zal doen. Vele diplomaten gaven openlijk uiting aan hun verontwoordiging. o.a. ook de Ne- derlandsche gezant te Berlijn, Graaf van Limburg Stirum, die gistermorgen een be zoek aan de Oostenrijksche legatie bracht om nauwkeurig omtrent den gang van zaken te worden ingelicht. Zooals reeds uit officieele berichten uit Berlijn is gebleken, moet de arrestatie van dr. Wasserback beschouwd worden als een repressaille-maatregel tegen de arrestatie en uitwijzing van den pas benoemden pers-at taché bij de Duitsche legatie te Weenen, Ha- bicht, die echter jarenlang in Öostenrijk pro paganda voerde en pas in diplomatieken ciienst werd benoemd toen zijn uitwijzing door de Oostenrijksche regeering werd aan gekondigd. Het bericht van dr. Wasserbacks arresta tie, dat het eerst door Teiegraphen Union werd verspreid, moest op last van Goering weer worden ingetrokken, en de „B. Z. am Mittag" die het reeds in de krant had, moest een nieuwe editie op de pers leggen zoodat het in geen enkel Woensdagochtendblad stond. Zijn benoeming te Londen beschouwt dr. Wasserback als een geste van de Weensche regeering. Voorloopig zal hij bij de Londen- sche legatie echter belangrijk werk kunnen doen in verband met de Economische We reldconferentie. Vrijdagmorgen na aankomst te Londen zal dr. Wasserback in het Hyde Park Hotel een onderhoud hebben met Bondskanselier dr. Dollfuss voor diens vertrek naar Parijs in de middaguren. o Toen de boottrein naar Hoek van Holland te Utrecht stopte, stapte daar de Oostenrijk sche zaakgelastigde te Den Haag, de heer Georg Alexich, in den trein, die een persoon lijk vriend van dr. Wasserback is en hem hartelijk verwelkomde. Hij vergezelde hem tot Rotterdam en keerde vandaar naar Den Haag terug. Hij deelde ons o.a. mede, dat dr. Wasserback tijdens zijn twaalfjarige werkzaamheid te Berlijn ontzaglijk veel voor Duitschland had gedaan en overal be kend stond als een trouw en toegewijd vriend van Duitschland en het Duitsche volk. KORTE BERICHTEN. De Leeuwarder Commissienoteering voor boter is gisteren vastgesteld op 52 cents per kilo.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1