DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
TtaqeUiksch OitevzicfU
Concordaat tusschen Vaticaan
en Duitschland.
^Buitenland
DE ACTIE DER GOODLDNDEN.
No. 160
Maandag 10 Juli 1933
135e Jaargang
Uit het Vaticaan wordt gemeld, dat hei con
cordaat fusschen Vaticaan en Duitschland
is geparafeerd.
Het resultaat der onderhandelingen.
IVat vandaag de
aandacht trekt...
ALKMA ARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
m
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTLEN
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij vh. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
keer tot de economische stabiliteit en de
regelmatigheid van den goederenruil afhan
kelijk is van de stabiliteit der valuta's.
Een Reuter-telegram uit het Vaticaan
meldde Zaterdag, dat het concordaat tus
schen het Vaticaan en Duitschland door den
kardinaal-staatssecretaris en den vice-rijks-
kanselier von Papen is geparafeerd. Het con
cordaat bevat 32 artikelen en is sterk ge
ïnspireerd op de Lateriaansche accocrdëa
De katholieken zouden volgens het concor
daat afzien van het zich politiek aaneenslui
ten en de groepen van katholieke actie die
uitdrukkelijk slechts een confessioneel karak
ter zouden dragen, zouden onderworpen zijn
aan de controle van den staat. De kerkelijke
eigendommen zouden integraal door de re
geering worden erkend.
Strikt confessionneele vereenigingen zou
den toegelaten zijn.
De kerk zou eenige vrijheden ontvangen
ten aanzjen van. onderwijs enz.
De reeds bestaande concordaten met Beie
yen, Pruisen en Baden zouden door het con
cordaat met het rijk worden vervangen De
diplomatieke vertegenwoordigingen zouden
worden verminderd tot één enkele ambassade
van het Duitscfie rijk.
De publicatie van het concordaat zal eerst
na die onderteekening geschieden
Het resultaat van de onderhandelingen,
die acht dagen geduurd hebben en van den
aanvang af van beide zijden in den besten
geest gevoerd werden, is volgens Wolff ook
op het Vaticaan met de grootste voldoening
begroet.
Von Papen over het concordaat.
De vice-kanselier von Papen heeft meege
deeld, dat het sluiten van het verdrag van
historische beteekenis is, omdat voor de eer
ste maal sedert de stichting van het Duitsche
rijk dit zijn rechtsbetrekkingen tot den Heili
gen Stoel regelt wat totdusver aan de Duit
sche landen voorbehouden was.
Van niet minder beteekenis is het echter,
volgens von Papen, dat de beide hooge auto
riteiten van welker samenwerking het wel
pijn der volken afhangt n.1. de autoriteit
van de kerk en de autoriteit van den staat
in dit verdrag elkaar wederkeerig de door
God gestelde invloedssferen waarborgen en
tegenover elkaar afpalen om in des te groo-
ter harmonie de geestelijke, cultureele en
staatswelvaart van het land te dienen. De
klaarheid zal intusschen iederen strijd tus
schen kerk en staat uitsluiten.
Ik ben er (zoo besloot de vice-kanselier)
daarom van overtuigd, dat het gesloten con
cordaat in de eerste plaats nuttig zal ziin
voor de geestelijke zending der kerk, maar
ook in aanzienlijke mate den binnenlandsche
vrede van het Duitsche volk en de wording
van den nieuwen staat zal dienen.
Beschikking van den rijks
kanselier.
Tegelijk met het sluiten van het concor
daat heeft rijkskanselier Adolf Hitier de vol
gende beschikking uitgevaardigd:
Door het sluiten van het concordaat tus
schen den Heiligen Stoel en de Duitsche rijks-
regeering schijnt mij een voldoende waar
borg aanwezig te zijn, dat de rijksonderda
nen van de r.k. belijdenis zich van nu af aan
onvoorwaardelijk in dienst van den nieuwen
nationaal-socialistischen staat zullen stellen
Ik bepaal derhalve:
le. De ontbinding van die katholieke orga
nisaties, welke door het onderhavige verdrag
erkend zijn en welker ontbinding zonder in
structie van de rijksregeering geschiedde,
moet onmiddellijk ongedaan worden gemaakt.
2e. Alle dwangmaatregelen tegen geestelij
ken en andere leiders dezer katholieke orga
nisaties moeten worden opgeheven. Een her
haling van dergelijke maatregelen is voor de
toekomst ontoelaatbaar en wordt naar den
maatstaf der bestaande wetten gestraft.
Ik ben gélukkig in de overtuiging, dat
thans een tijdvak afgesloten is waarin helaas
maar al te vaak religieuze en politieke be
langen in een schijnbaar onoplosbare tegen
stelling geraakt waren. Het tusschen het rijk
en de katholieke kerk gesloten verdrag zal
ook op dit gebied het bereiken van den vrede
dienen dien allen noodig hebben. Ik koester
de hoop, dat een regeling van de kwesties
betreffende de evangelische geloofsbelijdenis
in zeer korten tijd op gelukkige wijze zal tot
stand komen.
De rijkskanselier heeft aan von Papen een
telegram van ge'ukwensch en dank gezonden
Nadere bijzonderheden over
het concordaat.
Een nader Reuter-telegram meldt, dat het
concordaat niet 32, maar 35 artikelen bevat.
De concordaten met Pruisen, Beieren en Ba
den zijn niet juridisch, maar practisch uitge
schakeld. Ook priesters moeten zich van alle
politiek onthouden.
Het concordaat geeft geen lijst van de toe
gelaten vereenigingen; hieromtrent zal een
nader accoord worden gesloten, waarschijn
lijk nog vóór de onderteekening.
In districten, waar de meerderheid katho
liek is, is katholiek godsdienstonderwijs op
de scholen verplicht.
De Paus behoudt volledige vrijheid inzake
de keuze der bisschoppen en deelt zijn keuze
aan de regeering mede.
Aan het kerkelijk huwelijk moet het bur
gerlijk huwelijk voorafgaan.
REDEVOERING VAN DALADIER.
De politieke gebeurtenissen van
den laatsten tijd.
Minister-president Daladier heeft Zondag
tijdens een congres van de socialistische af-
deeling te Apt een redevoering uitgesproken,
waarin hij de belangrijkste politieke gebeur
tenissen van den laatsten tijd besprak.
Spr begon met eenige woorden te wijden
aan den financieelen toestand van Frank
rijk, dien hij voorrtreffelijk noemde. Hei
deficit op de begrooting is sedert hij premier
werd verminderd met 10 Milliard francs. De
positie der staatsfinanciën, die nog in
Februari zeer critiek genoemd moest worden,
is intusschen weer zooveel verbeterd, dat
men thans volkomen in staat is de verval
lende verplichtingen na te komen en dat
aan het eind van dezen maand de helft zal
worden terugbetaald van de Engelsche lee
ning. Het financieele saneeringsproces )s
echter nog niet beëindigd. De regeering is
vastbesloten den frank te verdedigen en geen
aanval op de Frasche valuta toe te laten.
Wat de buitenlandsche politiek betreft, zal
de Daladier, dat de Volkenbond den steun
pilaar vormt van de Fransche politiek. Men
dient onmiddellijk den Volkenbond, wanneer
men met staten samenwerkt, of deze nu aan
grenzend zijn of niet, tot den Volkenbond be-
nooren of niet. „Wij willen bewust den vrede.
Wij w ijzen de politiek der isoleering van het
nationalisme en de illusie af. Wij gelooven
ook. dat een regeering niet het recht heeft
zich te mengen in de binnenlandsche aange
legenheden van een andere mogendheid en
zich te laten leiden door motieven, die voort
vloeien uit de verschillen van politieke heer
schappijen. Wij zullen zelf dergelijke inmen
gingen in ons leven niet dulden. Wanneer
echter op internationale programma's een
menschelijk probleem wordt aangesneden,
moet de Fransche regeering haar stem doen
hooren en zal zij ook in de toekomst haar
stem doen hooren, getrouw aan den geest
der vrijheid en der gerechtigheid. Zoo heeft
kort geleden voor den Volkenbond de ver
tegenwoordiger van Frankrijk de noodzake
lijke vereischten van het menschelijke ge
weten naar voren gebracht.
Wat het ontwapeningsvraagstuk betreft,
herhaalde Daladier het Fransche standpunt,
waarbij hij met nadruk er op wees, dat
Frankrijk niets verweten kon worden m ver
band met de verdaging der onderhandelin
gen. De vrede is bevorderd door ae afslui
ting van het viermogendhedenpact, dat ech
ter niet het vastleggen van een politiek betee-
kent. Frankrijks politiek wordt veeleer voort
gezet. Frankrijk ïs voornemens de hartelijke
onderhandelingen met een grooten nabuur
staat voort te zetten, welke staat het initiatief
heeft genomen tot het viermogendhedenpact
en waarvan Frankrijk door al te lang duren
de misverstanden gescheiden is geweest.
Verder gaande herinnerde Daladier aan
de ratificatie van het Fransch-Russische non-
aggressiepact en de daarop volgende uit
wisseling van militaire attachés benevens de
economische onderhandelingen, waarvan
men voor beide landen uitstekende resul
taten hoopte.
Na in het kort te hebben gewezen op de
waarde van nauwe betrekkingen met de Ver
eenigde Staten en het streven naar uit den
weg ruimen van de bestaande meeningsver-
schillen, zefde Daladier, dat de Fransche
diplomatie in permanent vriendschappelijk
contact met de Engelsche diplomatie werkt.
In economisch opzicht wil Frankrijk noch
een gesloten huishouding nog autarkie
Frankrijk is ervan overtuigd, dat de terug
De besprekingen te Parijs.
Over de vergadering van de Presiden
ten der Centtrale Banken, die Zaterdag
te Parijs is gehouden, wordt een med ;-
deeling uitgegeven, waarin o.a. wordt
gezegd:
In aansluiting op de verklaringen
hunner regeeringen van 3 Juli hebben
de presidenten der Centrale Banken van
Frankrijk. Italië, Nederland. Polen Bel
gië en Zwitserland, een vergadering ge
houden in de Bank van Fra> krijk
Een gedachten wisseling heeft plaats
gevonden, die heeft geleid tot volledige
overeenstemming inzake de maatrege
len, die geschikt zijn volledige uitwer
king te verzekeren aan de verklaring
der regeeringen, dat zij vast besloten
zijn, den Gouden Standaard te hand
haven.
De Centrale Banken zullen onmiddel
lijk technische maatregelen nemen,
waartoe heden is besloten De President
van de Bank voor Internationale Beta
lingen woonde de beraadslagingen bij.
In kringen der deelnemers wo.-dt een
volledig stilzwijgen over het verloop der
vergadering bewaard, teneinde iedere
speculatie tte voorkomen. Er wordt
slechts op gewezen, dat onder alle om
standigheden de indruk moet worden
vermeden, als zouden de goudlanden even
gesloten, blok tegen de andere staten
willen vormen.
ERNSTIG TREINONGELUK IN
DUITSCHLAND.
Tusschen StnttgartBerlijn:
3 dooden, 12 zwaargewonden.
Gistermiddag zijn in de buurt van het
plaatsje Niedertrebna bij Apolda drie wa
gons van den D-trein Stuttgait—Berlijn,
welke oin 18 uur 03 te Berlijn moet aan
komen, ontspoord. Het aantal dooden be
draagt drie, het aantal zwaargewonden 12
Eenige personen werden licht gewond. Er
zijn uitgebreide hulpmaatregelen getroffen.
Omtrent de oorzaak van het ongeluk is nog
niets bekend
De bij de treinramp gewonden zijn allen
Duitschers. Het lijk van een vrouw, dat nog
onder de puinen ligt, kon nog niet worden
geborgen. Het lijk van een man is nog niet
geïdentificeerd.
Nadere gegevens.
Omtrent het ongeluk zelve worden nog de
volgende bijzonderheden gemeld:
De ramp geschiedde in de onmiddellijke na
bijheid van het plaatsje Obertrebna, ter
plaatse, waar de spoorweg gekruist wordt
door een weg. Ooggetuigen, die bij het nade
ren van den trein achter de spoorboomen
stonden, vertellen, dat plotseling een vree
selijk gekraak weerklonk. Een deel van den
trein was losgeraakt, de wagons var dit ge
deelte vielen voor een deel om. Het voorste
stuk van den trein sneide voort, over de
straatwegkruising heen. liet wederom een
deel der wagons los en wederom vielen
dezen om en stortten van de glooiing. De
ooggetuigen, een aantal handbalspelers, ijl
den onmiddellijk naar de plaats des onheils
en begonnen direct, tezamen met de onge
deerde passagiers van het eerste stuk van den
trein met de eerste bergingswerkzaamheden
Spoedig daarna kwamen de eerste colonnes
der SA en Stahlhelmafdeelingen aan. Ook
politie was snel ter plaatse. Slechts met
moeite gelukte het bii de gewonden en dooden
te komen. De wagons waren diep in den
grond gedrongen en stonden voor een deel
op den kop. Ale ruiten waren vernield. Toen
de eerste ziekenauto's gearriveerd waren, be
gon het transport der gewonden, van wie een
onderweg overleed.
Oorzaak nog niet bekend
Met betrekking tot het treinongeluk bij
Apolda wordt nader gemeld, dat een der
lijken nog niet kon worden geborgen. De
zwaargewonden zijn overgebracht naar het
ziekenhuis van Apolda. Op weg daarheen is
een tot nu toe onbekend gebleven persoon
aan de gevolgen van zijn verwondingen
overleden.
Volgens een door de inspectie Erfurt der
rijksspoorwegeri uitgegeven rapport heeft
het ongeluk plaats gehad om 15 uur 10. Zes
wagens van den Drirein ontspoorden. De
wagens vielen om en stortten van den dijk
af
Eenige lichtgewonden konden de reis
voortzetten met het niet ontspoorde gedeelte
van den D-trein
Om zes uur kon het verkeer weer over en
kei spoor worden hervat.
TRAGISCH MOTORONGELUK.
2 dooden
In de Rathelbeckstrasse te Dusseldorf is
een motorrijwiel door slingeren tegen een
mast van de trambaan gereden De bestuur
der en de duopassagier, vader en zoon, wer
den gedood.
ZES MILLIOEN MARK VOOR DE
WERKVERSCHAFFING.
Het rijkscommissariaat voor de werkver
schaffing deelt mede, dat de credietcommissie
van de Deutsche Rentenbank Kreditanstah
deze week leeningen ten behoeve van de werk
verschaffing heeft bewilligd tot een bedrag
van 6 millioen RM.
STERKE AARDSCHOK IN
GELSENKIRCHF.N.
Zaterdagavond tegen 9 uur werd in Gel-
senkirchen in Duitschland een sterke aard
schok waargenomen, bijzonder hevig was de
schok in het stadsdeel Schalke, waar de
schoorsteen van een huis instortte, terwijl
van een ander huis dakpannen naar beneden
vielen.
POLITIEKE VECHTPARTIJEN IN
ENGELSCHE STEDEN.
Te Glasgow en te Liverpool kwam het
tot hevige vechtpartijen op straat tus
schen aanhangers van de protestantsche
Oranje-orde en politieke tegenstanders.
Tc G'asgovv werd gevochten met messen
er. knuppels en 15 personen, waaron 'er
verschillende die niets met de zaak te
r. aken hadden, werden gewond. Onge
veer 50 personen werden gearresteerd
Lij de vechtpartij te Liverpool werden 2
personen gewond en zes gearresteerd
De menigte gooide naar de politie met
alle mogelijke voorwerpen, z :o1at de
politie ten slotte met den gummistok op
trad. Er werden verscheidene ruiten in
geworpen.
MAATREGELEN TEGEN
BULGAARSCHE COMMUNISTEN.
In Sofia en in verscheidene provincie
steden van Bulgarije zijn Zondag uitsre
breide maatregelen genomen tegen
communisten. Tal van personen werden
gearresteerd.
OVERSTROOMINGEN IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Verscheidene personen ver
dronken.
Tengevolge van de dagenlange regen
val heeft de rivier de Theis in het Oos
telijk deel van Tsjecho Slowakije het
vroegeren Karpaten Rusland hevige
overstroomingen veroorzaakt. In net
district Berestadz, waar het water 7 M.
boven den normalen stand is gestegen,
zijn in 'n dorp van de 547 huizen slechts
80 overeind gebleven. Tot nog toe wer
den twee dooden geborgen en wor len
nog 50 personen vermist. Men vreest,
dat zij door het plotseling binnendrin
gen van het water in de huizen ver
dronken zijn. Douanebeambten verk a
ren verscheidene lijken in het water *o
hebben zien ronddrijven Tweeduizend
menschen moesten in allerijl uit hun
woninren vluchten met achterlating
van al hune have en goed Twee regi
menten zijn gisteren naar het over
stromingsgebied vertrokken. Met de
meeste plaatsen zijn de verbindingen
verbroken.
MASSA-ARRESTATIE IN WEENEN.
De Weensche politie heeft in den
nacht van Zaterdag op Zondag niet min
der dan 1600 personen gearresteerd
waarvan echter tenslotte slechts 50 in
verzekerde bewaring werden gehouden
De meeste arrestanten speelden een rol
in de nationaal socialistische beweging
In een Zondagmiddag gehouden ver
gadering kondigde bondskanselier Dol-
fuss de scherpste maatregelen aan Men
wilde, zoo zeide hij oa het vreemdelin
genverkeer van Oostenrijk docr laster
en leugen benadeclen.
TREIN IN SPANJE ONTSPOORD.
Twee dooden; 47 gewonden
Gisteren is in de Spaansche provincie
Galicië de sneltrein uit Madrid naar La
Corogna op ongeveer 50 K M voor La
C< rune door tot nu toe onbekende oor
zaak ontspoord. Twee personen verden
gedood en 47 gewond, waarvan de
meesten ernstig Een reiziger wordt nog
vermist.
RUSSEN LEGGEN BESLAG OP EEN
MANTSJOERIJSCH SCHIP.
Om tot nu toe onbekende redenen heb
ben Russische troepen een Mantsjoe-
rijsch stoomschip aan den mond van de
Soegari-rivier in beslag genomen en be
zet. De .Vlantsjoerijsche regeering heeft
onmiddellijk geprotesteerd en drie kan-
noneerbooten naar de Soengari-delta ge
zonden
Twee Japansche kannonneerboo.en en
twee transportschepen zijn eveneens on
derweg en stoomen naar de Oessoeri-
rivier, die iangs de Oostelijke helft van
Mantsjoerije stroomt.
Het concordaat tusschen Vaticaan
en Duitschland. (Dag. Overzicht).
De actie der goudlanden; bespre
kingen te Parijs. (Buitenland/
Daladier over de politieke gebeur
tenissen. (Buitenland).
Ernstig treinongeluk in Duitsch
land 3 dooden en 12 zwaar gewon
den (Buitenland).
Overstroomingen in Tsjecho Slo
wakije eischen verscheidene dooden
(Buitenland).
Massa-arrestaties in Weenen.
(Buitenland).
Onthulling Van Heutsz-monu-
ment te Coevorden. (Binnenland.)
Een Oranje-federatie boven het
IJ opgericht. (Stad en omgeving
Nadere bepalingen van de clea-
ringwet. (L nnenland
Heroïne-smokkelarij te Amster
dam ontdekt (Binnenlaiiu.)
Eerste dag muziekconcours te
Heiloo. (Kunst en Wetenschappen
(7.it t\ ent ut t- v/rdtr Ina'Me
RUSLAND ONDERH \NDELT MET
JAPAN.
Over den Chineezen Ooster
spoorweg.
Een Russisch voorstel.
De Sovejtregeering heeft haar ambassa
deur te I okio de volgende instl tictie gegeven
voor de besprekingen in zake den verkoop
van den Chineeschen Ooster Spoorweg:
1. De prijs zal bedragen 2lO-millioen
goudroebels
2. De prüs voor de ri'behoorende bosch-
concessie zal 40 millioen goudioebel be
dragen;
3. Rusland is bereid de btlft van deze
bedragen, dus in het "ebeel 125 goudroebels
in producten te ontvangen van de Japansche
resp. de Mandsioeriisrhe regcering;
4 De andere helft moet Rusland evenwel
worden uitbetaald in goud of in deviezen
Slechts onder dezn voorwaarden wil Rus
land de spoorli'n verkcopen De Mantsjoerij-
srhe regeering hg ft 'e Tokio laten verklaren,
dat zij bereid is de spoorlijn over te nemer
voor den prijs van 95 mi'lioen. Yen.
HOE HET IN PUSLAND IS.
Redevoering van den Volkscom
missaris voor de zwart industrie.
De redevoering van den volkscommissaris
voor de zware industrie, KuibySjew, welke 'S
uitgesproken op 6 luli bij d« herdenking van
het 10-jarig bestaan van de grondwet, is
th^ns gecubliceerd.
Kuibysjew bespreekt in deze redevoering
d*n gehee'en oohtieken t<v<st->nd in de Sow'et
Unie Stalin heeft.aldus spr in» den
laatsten tijd het tcenmen van zekere contra-
revolutionnaire elementen moeten constatee-
ren. Dezen hebben genoegd de industrie en
den landbouw te vernielen teneinde weer
hun klein-kao'tiicficche regiem te kunnen
herwinnen. Het gaat hier vooral om de
boeren, die iedere gelegenheid benutten om
de Sojet Unie schade tce te brengen. De boe-
ren trachten den nieuwen oogst aan den
staat te onttrekken teneinde daardoor de
graanoolitie'; te saboteeren. Men moet er
rekening mede houden, dat zekere buiten-
landsch politieke gebeurtenissen hun uitwer
king hebben doen gevoelen op den binnen
landschen toestand des lands.
Vervolgens besprak Kuibys:ew den buiten-
landsch poütieken toestand. In den ig-ir'en
tijd is de wereld in twee deelen verdeeld, een
kapitalistisch mrieeUe en pen socialistisch
De strijd tusschen de beide wereldopvattin
gen komt thans krachtig tot uitdrukking. De
Sowjetregeering doet de grootste moeite om
een conflict te vermijden. Desondanks moet
Rusland alles doen voor zijn veiligheid en
zijn weermacht versterken.
In diplomatieke kringen in Moskou heeft
de scherpe redevoering van Kuibysjew zeer
den aandacht getrokken en wordt zij druk
besproken. Men is van meening, dat tot dus
verre nog niemand zoo openhartig heeft ge
sproken over de binnenlandsche politiek.
VERZET TEGEN ROOSEVELT'S
PROGRAMMA.
Scherpe regeerinésmaatregelenl
Volgens berichten uit Washington is
president Roosevelt uiterst onaange
naam getroffen door het verschijnsel,
dat de vermindering van het aantal
w*.-rkloozen en de verhooging de" loonen
in geen verhouding staan tot de ver
hoogde activiteit der industrie en de
stijging der prijzen. Tusschen die bei-ie
groepen bestaat een ernstige wanver
houding, doordat de werktijd verlengd
