DE NII-UWE
PRACHTIGE
GEWELDIGE
BATCO COUPON
CATALOGUS
GRATISmrf.tOOO.-
Brieven uit het hooge Noorden.
BON ssö
naa,ca zz. -?•„
AAN PRIJZEN
BATCO vtcmid COUPONS
Geneeskundige brieven
ETHICA AAN HET ZIEKBED n.
GOTHENBURG, DE METROPOLIS
VAN DE WESTKUST.
BATCO COUPONS-CADEAUX CATALOGUS
BELANGRIJK!
het midden van den wip zaten, naar
dieP °Pfpr7jj(je van den raad zijn opgescho-
de tfLVrpfr dns de soc.-dem. wethouders
ve" nen en een van de heeren van dit Neu-
verdwnj volledige instemming van alle
tra'6 nog te bezien staat, want de Mid-
dfie\ ^-^vertegenwoordigers zijn vreemde
*^ko3> in het college van B. en W.
heeIa n opgenomen, dan doet het er niet veel
w*w\e dè twee andere wethouders, zullen
t^- rpnminste als de discipline in de andere
zij"jn 0rde blijft. Men doodverft den
Bruinsma als nieuwe wethouder. Het
f nok "erust den heer Weiss of den heer
de neutrale ^Amsterdammer
er
jSa^ordt De apotheker zal toch den wond
mag
zijn, ae ncquaic /uiisrciudiuurci
bhjft daaronder lauw, Want wat raakt het
nf hij door de kat of door den kater ge-
rx iL«1fAP r» r, 1 4 A aU p! AM 1 VA
ADAM WEEVERS.
In mijn laatsten brief zegde ik toe,
iets over de ziekenverpleging in
prband met de ethische eischen rond
het ziekbed' te zullen zeggen.
Wortman begint het desbetreffende
-hoofdstuk met een eigenaardige tegen-
relling In moest in het Bartholo-
.meus-zickenhuis te Londen een huis
meester aangesteld worden. Van dezen
functionaris werd geëischt dat hij zou
':;n beleefd, vriendelijk, goed gehu
meurd, geduldig voor de zieken en ge-
brekkigen en bereid om aan hun behoef
ten met warme sympathie tegemoet te
komen Daartegenover stelt hij dat na
acht eeuwen de efficiëntie op der. voor
grond is getreden en in zekeren zin
teeenover vroeger dus van achteruit
gang gesproken mag worden. Hier zien
wij dus weer de roode draad, die door
het geheele boek loopt, dat de ethica aan
hei ziekbed hoogere waarden toekent
dan de zuiver mechanische en weten-
«ciiappelijke. Van den huismeester werd
„P-ergd, dat alle hinderlijk lawaai van
de zieken verwijderd gehouden werd,
zoodat zij op geen wijze gestoord werden
ah zij ter ruste zijn. Inderdaad vinden
wij in onzen tijd nog de tegenstelling,
dat in groote, met name in de academi
sche ziekenhuizen, nog altijd veel ge
klaagd wordt over onvoldoende nacht-
onvermijdelijk. Er zijn altijd zieken, die
rust voor de patiënten. Ten deele is dit
ook des nachts hulp noodig hebben. De
ze hulp kan niet steeds geruischloos ge
schieden en als de zieken hierdooi in
hun rust gestoord worden, dienen zij te
bedenken, dat zij mogelijk reeds den
volgenden nacht even hinderlijk voor de
overige zieken zijn. Maar er zijn ook
andere redenen, bijv., dat menige hoofd
verpleegster er prijs op stelt, dat des
morgens, als de zaaldokter of plus
forte raison) professor op de zaai'komt,
alle bedden keurig opgemaakt moeten
zijn en iedere zieke model in het bed
ligt Om het zoover te brengen begon
men de zieken al maar vroeger te hel
pen, zelfs kwam het voor dat te 2- uur
in den nacht begonnen werd, zoodat
menige patiënt eerst wachtte tot hij ge
holpen was, om pas daarna te gaan
slapen. Het kan niet ontkend worden,
dat in dergelijke omstandigheden aan de
techniek der verpleging te veel waarde
wordt toegekend en de patiënt hiervan
slachtoffer wordt.
In het beheer der ziekenhuizen heb
ben kerk, overheid en wetenschap meer
malen om de suprematie gestreden. On
ze ziekenhuizen van tegenwoordig zijn
voor een goed deel wetenschappelijke
instituten, waaraan de overheid mee
werkt en de kerk op de derde plaats
komt Maar de kerk is met die plaats
niet tevreden geweest en zoo begrijpen
wij het ontstaan van de vele confessio-
neele ziekenhuizen. Daar toch kon de
uit godsdienstige overtuiging voort
spruitende hulp aan de zieken het best
tot haar recht komen. En de kerk is
gaan inzien, dat, al stelt zij de dienende
hefde op de allereerste plaats, het oog
n'et gesloten mag worden voor de
eischen der wetenschap, dat de ver
pleegster behalve roeping, toewijding en
jiienschenliefde, ook kennis en kundig-
eid noodig heeft om inderdaad afdoen-
ulP te kunnen geven. Een harmo-
scpe samenwerking van gevoel en
e van kerk en wetenschap, blijft
aft ^'s deze beide het samen niet
t, .uaneiL dan behoort de overheid hulp
fe {ueden.
vpIi' kt'' a"es blijft duidelijk, van hoe-
belang niet alleen de kennis maar
pil ,de Persoonlijkheid van het ver-
Da 4 Personeel in de ziekenhuizen is.
1 H. Schappelijke en technische op-
6oh n^i ^er verP'eegster, door Mendels-
onH p €en aParte tak van weten-chap
n er "en naam j,hypurgie" behandeld,
al|;pn wij niet gering schatten. Maar /ij
niet voldoende. Evenals bij den
gaven van hart en gemoed on-
0 ®,ar bij het 1 «handelen van en het
F €n tegenover den patiënt.
V€ "e,n ?ebeel nieuw tijdperk der zieken-
F'ni. n® ingeluid door een vrouw,
-,ce Nightingale, uie gedurende
ng l€ven (1820—1910) reeds als
schuur1", beeft uitgeblonken en waar-
srhi i- Z€er 'an8 als €en legendari-
fe-'tpn bekend zal blijven Enke'e
vertelriUlt haar i€ven mogen hier worden
per en in da herinering teruggeroe-
uif'ÜJn110^ Nightingale was afkomstig
lie ri;2 Z6<Lr vporname Engelsche fami-
L«t niet bevredigd voelde door
k,,nftnrU Jke leven in die hooge
otn in h' ste3ds gelegenheid zocht
zaam be'nng van misdeelden werk-
hare n,?pZ1Jn TiJdens een verblijf met
Pastor t6 Kar,sbad leerde zij
dh- in v ,edner en diens vrouw kennen,
seninrir^VS6rwtrth de eerfd« diacones-
b!«>ef riool111! hadd<?n gevestigd. Zij
wat hau .r maanden en wist toen
eeniirn ió roePinF was Maar het moast
ontworstel!!. dvren, voordat zij zich kon
°öieevino. n aan de traditie van haar
g- Haar eerste zelfstandige
w,* van uirectnot var
toen de Krim-oorlo,
nam hoe gebrekking de verpleging dTr
gewonden daar was, rustte zij niet voor
t vZiXer-m gas,aagd wasi toestemming
hnnfu Jgen' daarheen te trekken als
hoofd van een heel corps verpleegsters
^nr|WaASTi16tS g€heel nieuws voor Enge'
~I,€en M? Frankrijk kende men
n „Soeurs de Charité". Hetgeen «ffn
de Knm met haar staf van 38 vrouwen
3 gewerkt en tot stand gebracht
niT^Ü aan ihet wonderbaarlijke Het
uitvoerig relaas kan men niet zonder
aandoening lezen. Het klinkt thans
vreemd in onze ooren, dat zij van de ge
neeskundige autoriteiten tegenstand
omstr011- ,0mdat V00r ^'ldateng zooveel
omslag niet noodig was. Maar de ver-
«nde soldaten verafgoodden haar. Des
vonds ging zij altijd nog eens bij alle
zieken langs met «en olielampje in de
hand wat haar den eerenaam ver
schafte van „the lady with the lamp
Men verhaalt, dat de patiënten haar
schaduw kusten, welke bij dien rond
gang langs den muur gleed. Voor alle
patiënten nam zij de correspondentie
naar huis op zich en zat na haar zware
dagtaak een groot deel van den nacht
brieven te schrijven. Na haar terugkeer
van het oorlofcstooneel heeft zij zich ge
wijd aan de verbetering der hospitalen,
ook van de niet-militaire, en bovenal
van de positie en het gehalte der ver
pleegsters. Zij stichtte de eerste school
in Engeland voor opleiding der ver
pleegsters. In alle kringen werden haar
adviezen op den hoogsten prijs gestld
De nagedachtenis van Florence Nigh
tingale heeft men willen eeren door de
oprichting van een naar haar genoemde
internatioonale stichting ter bevor te
ring van de voortgezette opleiding van
verplegenden. Voor die stichting heeft
zich thans ook een Nederlandsch na
tionaal comité gevormd (adres bij zuster
A. Reineke, P. C. Hooftstraat 144, Am
sterdam), dat zich ten doel stelt, jaar
lijks een of meer Nederlandsche verple
genden in staat te kunnen stellen haar
opleiding aan den cursus aan het Bed-
ford College te Londen voort te zetten
hetzij in meer sociale richting (wijkver
pleging), hetzij in meer administratieve
richting, voorbereiding van leidende
functie, als directrice bijv.) Indien vol
doende bijdragen inkomen, kan nog dit
jaar een uitzending plaats vinden.
Het leven van Florence Nightingale
is een lichtend voorbeeld voor alle tij
den, niet alleen door wat zij persoonlijk
heeft gedaan, want niet ieder bezit de
gaven om zoo iets te volbrengen, maar
voornamelijk door de gelukkige combi
natie van alle voorwaarden, waaraan
de ethiek aan het ziekbed behoort te vol
doen.
H. A. S.
Het is met den electrischen sneltrein een
kleine zeven uur reizen van Stocknolm naar
Uothenburg en de staatsspoorwgen laten
eiken zomer goedkoope vacantietreinen loo-
pen voor de menschen aan de Westkust, die
eens een dagje naar de hoofdstad willen.
Maar aan vacantiereizen in omgekeerde
richting waagt men zich niet, want de Stock-
holmer reist alleen naar Gothemburg wan
neer hij er noodzakelijk heen moet of wan
neer Alk tegen Gais spelen zal. Hij is ge
wend aan zijn Parijs-in-Zweedsche uitgave,
aan de stad met zijn Iraaie parken en breede
straten, met zijn huurkazernes als grafelijke
paleizen, zijn schoone openbare gebouwen en
zijn zeer vele restaurants. Hij vindt Gothen-
burg vervelend en stil, omdat men er wérkt,
leelijk, omdat men er niet zoo naar 't uiter
lijke tracht, en benepen, kleinsteedsch, wijl
men er zich-zelf is, aan zichzelf genoeg heeft
en niet tracht mooier en beter en grooter te
lijken, dan men in werkelijkheid is.
Maar Gothenburg is een merkwaardige,
een levende, een interessante stad, al is zij
hier en daar niet mooi en al heeft zij in de
vale arbeiderswijken en de grauwe haven
buurten iets onzegbaar troosteloos en verve
lends. Het is voor den Hollander-in-den-
vreemde niet zond';r bekoring daar op een
zondigen middag langs de breede grachten te
gaan, die in hun stille water de trotsche
gevels van patriciërshuizen spiegelen en
tevens Hollandsch ruiken, de grachten, die
drie eeuwen geleden door Hollanders gegra
ven werden, toen Gustaaf Adolf ze hierheen
had gehaald om het nieuwe Gothenburg te
stichten op de lage drassige vlakte tusschen
de rivier en de omringende hoogten. En Hol
landers waren het, die aanvankelijk leiding
gaven aan den handel en aan het bestuur
van deze koopstad aan de Göta-a!v, de poort,
welke Zweden naar de wereld opende. Hun
namen worden bewaard in de notulen van
de eerste raadsvergaderingen, die in 't
Zweedsche waren gesteld, hun namenvindt
ge nog in de zware kerkeboeken van, de Sin te
Kristina, de Duitsche en vroeger naar men
vermoedt tevens Dietsche, dus Nederland
sche kerk. Maar de pakhuizen en de kantoren
van de machtige Hollandsche kooplieden
zijn verdwenen, de gevelsteenen met kern
achtige Hollandsche spreuken, die Potgieter
een eeuw geleden nog zag, zijn niet meer te
vinden en van de vroegere Hollandsche
nederzetting aan den mond van de Göta-alv is
weinig meer bewaard gebleven dan een enkel
oud huis aan een stille gracht of in een don
ker achterstraatje, dan de topografie van de
oude stad binnen de zig-zaggenden ring
gracht, dan enkele namen, zooals „landericr
voor de boerderijen en de tuinen, waar boe
ren van 't Hollandsche polderland de
den leerden hoe ze moesten werken om betere
kaas en lekkerder groenten te
zooals „Lilla Bommen" voor »De Kieme
boom", het haventje, waar tegenwoordig de
rivierbooten en de blanke stoomers v
Göta-kanaal-lijn meren.
Maar de sfeer van negotie en navigotie is
ZOO JUIST IS DE NIEUWE, ZEER VERGROOT?
v«rtch*nen. Honderdduizenden exemplaren van dit wonder
boek liggen gereed. Honderdduizenden zullen ook worden
verzonden. Gratis en franco. Ook aan UI Ziet de honderdei»
prachtige cadeaux, de lage couponaantallen, de vele nieuw*
en moderne artikelen en vergelijkt de waarde van allo cm-)
dere cadeaux-coupons eens met die der beroemde
o.a. verpakt bij de volgende bekende internationale sigaret
tenmerken van uitsluitend hooge kwaliteit:
Clysma No. 30 North State Clix Flag 10 s&
Mavrides Royal Gold Dollar Pirate Bristol
Als U op onderstaanden bon even Uw naam en
adres leesbaar invult en aan ons inzendt, ontvangt U
den prachtigen catalogus gratis. Als U bovendien met
niet meer dan 20 woorden de vraag beantwoordt
„Waarom ontvangt iedereen zoo gaarne een Batco-
catalogus? en dan bovendien 5 voorzijden van de ver'
pakking van één of meer der bovengenoemde sigaretten'
merken waarbij Batco-coupons worden verpakt, bijsluit,
kunt U volgens o.s. voorwaarden winnen een:
leprijsv. f 500.-/ 2eprijsv. f 250.-, 3eprijs v. f 100.-
of één van de vijf en twintig verdere prijzen, t.w.i
l Nederlandsche Kroon dames- of heerenrijwiel
1 cassette met Wellner-Tafelzilver
1 14-kar. gouden dames-of heeren ring m. echten diamant
1 zilveren dames- of heeren armbandhorloge
1 rolfilm klapcamera (fabrikaat Kodak)
10 rolfilm camera's (fabrikaat Kodak)
10 vulpenhouders met 14-karaats gouden pen,
welke prijzen zullen worden toegekend aan inzender»
van de naar het inzicht van de jury 28 beste antwoor
den op de bovengestelde vraag.
VOORWAARDEN.
UITSLUITEND VOOR DEELNAME AAN DE PRIJSVRAAG.
■Ifc rosten in g
Groningen.
Posten In gesloten enveloppe (tot 20 gr. 6 ets.) Kon ook dog en' nacht!
bezorgd worden in de bussen der Botco-toonzalen te R'dam,
12-14; A'dam, Nieuwe Hoogstr. 4; Den Bosch, Markt 42j
Groningen, Guldenstr 6; Eindhoven, Demer 40; Den Haag, Wagenstr. 58.
Antwoorden kunnen worden in
gezonden tot en met 30 Sep
tember 1933. Antwoorden, die
na dezen datum binnen komen,
dingen niet meer mede. De
uitspraak der jury geldt als
onherroepelijk en bindend.
Over deze prijsvraag wordt
geen correspondentie gevoerd.
Involdoend gefrankeerde
inzendingen worden gewei
gerd. Bewijs van inzending
kan niet als bewijs van ont
vangst door ons worden aan
gemerkt. Alle inzendingen wor
den het eigendom van ge
adresseerde en kunnen door
haar naar verkiezing, al dan
niet worden gepubliceerd of
worden gebruikt voor reclame.
Bij toevallig woordelijk gelijke
Inzendingen, die voor een prijs
in aanmerking komen, beslist
het lot. ledereen kan zooveel
antwoorden inzenden als hij
verkiest, mits elk antwoord
vergezeld is van 5 voorzijden
van één of meer verpakkingen
der bovengenoemde sigaretten
merken.
Alle antwoorden, aldus inge
zonden, dingen mede naar een
der genoemde prijzen, evenwel
wordt aan één adres niet meer
AAN BATCO, SCHIEKADE 12-14, ROTTERDAM.
Gelieve mij grotis en franco Uw nieuwen Batco coupons-cadeaux catalogus te doen toekomen.
NA4M
ST1AAT. STAD,
Tevens wensch ik mede te doen aan Uw prijsvraag en ik beantwoord hier
mede Uw vraag: „Waarom ontvangt iedereen zoo gaarne een Batco cata
logus?" als voTgt: ledereen ontvangt zoo gaarne een Batco catalogus omdat»
er
blijven leven. Langs de rivier, die ver
naar 't Zuid-westen de lichte oneindigheid
van de zee zoekt, strekken zich aan de stads-
zijde de kilometerslange kaden, waar ge-
welcige kranen zwenken en zwaaien over
den wal en de schepen, waar treinen af en
aan rijden over de lange rails en sieepers-
karren waar vind je die elders in Zweden?
ratelen over de hobbeiige keien. Op den
stroom liggen groote walviscnvaarders ach
ter de boeien te wachten tot er ruimte komt
aan de werven of in de dokken, groepen lich
ters op een kluitje bijeen en koersen breed
gebouwde, helder-witte visscherssehuiten
met ronkende motoren naar den afslag, die
met een omzet van een goede tien milltoen
kronen 's jaars de grootste van heel Zweden
en Gothenburg den smadelijken bijnaam
van fiskelaget". het visschersdorp heeft be
zorgd. En aan de overzijde, waar lage gras
landen wijd-uit zich strekken tot de blauwen
de muur der rotsen, waar eens ook kaden en
spoorwegemplacementen en pakhuizen zullen
komen, daar ratelt nu van den vroegen
morgen tot den laten avond de onophou
delijke roffel van de khnkhamers, daar steken
spanten van nieuwe schepen hoog tegen de
jucht, heffen torenkranen, balken en platen, en
dreunen machines den ganschen dag. Want
Göta-verken, de ..confectie-fabriek voor tank
schepen". de grootste scheepswerf van
Zweden, heeft het in dezen miserabelen tijd
zoo druk. dat men alle bestellingen niet
eens aan kan, dat men schier geen tijd heeft
voor het repareeren van de vrachtvaarders,
drie rijen breed voor den wal liggen. Het
een lawaaierig, maar een heerlijk lied, dat
zoo van de werf over de rivier en de stad
klinkt, bet maant de menschen van Gothen
burg tot werken, tot doorzetten, tot moed-
houden, en in de tallooze kantoren van de
oude stad nemen de schrijfmachine-ratels dit
lied van den arbeid over, zoodat het de ge
bouwen vervult, waar de reeders confereeren
en de kooplui hun brieven dicteeren waar men
meer dan elders in dit noordelijke land zich
het contact met de groote wijde wereld be
wust wordt.
En waar vroeger de ronde, van zware
I rotsblokken opgetrokken vestingtorens van
de schansen „Kronan" en „Lejonet" elk van
zijn hoogte de stad beheerschten, daar domi
neert nu een machtig, woikenkrabber-achtig
kantoorgebouw van beton en glas en staal
en de schoone, als uit de kale rot9en opge
groeide Masthuggs-kerk. die als en hooge
baken staat boven den mond van de rivier,
het beeld van het moderne Gothenburg.
Symbolisch is dat in hooge mate Want in
vroeger tijden lag de beteekenig van Gothen
burg eerder op het gebied van de handels
politiek dan op dat van den handel, tegen
woordig is het behalve een belangrijke han
delsstad tevens een havenstad, waar een stuk
of tWintig overzeesche scheepvaartlijnen aan
tientallen kustroutes en verscheidene spoor
lijnen en den kanaalweg door Midden-
Zweden geknoopt worden, is het óók een
stad met een bloeiend geestelijk leven. Men
is er, althans naar Zweedsche begrippen,
zeer religieus, men heeft er groote belang
stelling voor de kunst in zijn verschillende
uitingen en men dankt er zijn bestaan voo:
een aanzienlijk deel aan de zee, die de vracht
schepen en de visschersschuiten draagt. En
schoon wordt dit uitgedrukt door de Mast
huggs-kerk die daar zoo verlaten op de
naakte gladde rotsen staat boven den wirwar
straten en steegjes, van houten huisjes en stille
erfjes, die zoo stoer en zoo mooi is, die
lichtend rijst tegen de avondlucht, wanneer
achter hem de schemering al waart over de
stad en het water en ver in 't Westen, vet
achter de ronde ruggen van de scheren, de
zon zakt naar de goud-schitterende zee.
Gothenburg is sedert het begin dezer
eeuw ook industriestad geworden De be
roemde porceieinfabrieken van Röstrand, die
eeuwenlang in de hoofdstad waren gevestigd,
zijn een jaar of wat geleden naar de nieuwe
industrieterreinen op den rechteroever van
de Götaalv overgebracht. Een eind verder
liggen de Volvo-automobielfabrieken, die niet
meer alleen voor de binnenlandscite markt
werken, maar sedert enkele jaren ook taxi's
en* vrachtauto's en andere wagens naar de
andere Scandinavische landen exporteeren.
En in het oostelijke deel van de stad steken
de hooge schoorsteenen van vele weverijen
tegen de lucht en strekt zich het groote ge»
bouwencomplex van de Zweedsche Kogel»
lager-fabrieken uit, van de S.K.F., die, een
kwart eeuw geleden met vijftien man perso
neel begonnen, nu gegroeid is tot een
wereldbekend bedrijf met veertien fabrieken,
dertig buitenland»ciie dochterondernemingen
en welhaast tweehonderd eigen kantoren.
125 000 rol- en kogellagers verlaten dagelijks
de fabrieken van SK.F.. om op de assen van
fietsen en auto's, van turbines en dynamo's,
van motoren en machines gemonteerd te
worden, lagers van een halve inch tot bijna
drie voet middellijn.
Primitieve rollagers zijn gevonden in de
booten uit het Nemi-meer, het beginsel van
het rollager wordt toegepast door den
kaaisjouwer, die een zware kist verschuift
door er een paar buizen onder te leggen,
maar de kogellagers van de S. K. F. zijn zoo
nauwkeurig berekend, zoo zuiver en precies
gemaakt, dat men aan het volmaakte gaat ge»
looven. Daar staan naast de groot, machines,
die van stalen buizen de ringen snijden of vao