DAGBLAD .VOOR
ALKMAAR
EN OMSTREKEN.
Nieuws uit het Derde Rijk.
J)xiqdiiksch Oveczicht
!Buiteu£a4td
No. 193
Donderdag 17 Augustus 1933
135e Jaargang
Twee interessante brieven van den procureur-
generaal aan buitenlandsche politici: een
Zweedsch advocaat en een Fransch auteur.
Het ingetrokken interview met Hitier.
duitsche onthullingen.
Wal vandaag de
aandacht trekt,,.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Zoo langzemerhand nadert de dag, waarop
het proces inzake de brand in het rijksdag-
gebouw zal worden begonnen. Reeds neb
ben wij in eenige berichten enkele sobere
bijzonderheden kunnen melden, o.a. over de
kwestie, wie de verdediging zal voeren voor
de verdachten.
Thans wordt uit Leipzig gemeld, dat de
procureur-generaal bij het rijksgerechtshof
aldaar, d;e de zaak-v. d- Lubbe behandelt,
dezer dagen een brief gericht heeft aan den
Zv/eedschen advocaat Branting en aan den
Franschen schrijver Rconain Rolland. De
briet aan eerstgenoemde houdt verband met
een interview van dezen in de .Soeial Demo-
kraten" van 6 Juli.'Daarin heeft hij ver
klaard, dat de commissie van internationale
justitie, welke binnenkort in den Haag zal
bijeenkomen ten einde een rapport over den
rijksdagbrand uit te brengen, zich niet te
vreden zal stellen met tnededeelingen welke
uit de bladen reeds hekend zijn. maar dat
haar feitelijk'' getuigenverklaringen en be
richten uit de eerste hand ter beschikking
jonden
De bewuste brief nu luidde als volgt:
„Hooggeachte Heer Advocaat,
Volgens een artikel van het te Kopenhagen
verschijnende dagblad „Sozialdemok raten"
van 6 juli j.1. hebt U een redacteur van ge
noemd blad in een hem toegestaan onder
houd mèegeddeelo. dat U lid bent van een
commissie van iurisfep van inteinat onale re
putatie die binnenkort te Den Haag bijeen
zal komen en de taak op zich heeft genomen,
in een soort contra-procedure udeen te zet
ten wat inzakt den brand in der Duitschen
Ri'kédag a.s „recht en iuist" kan worden be
schouwd. U zou daarbii verklaard hebben dat
„concrete verklaringen uit de eerste hand en
rapporten" (er beschikking stonden.
Hieruit meen :k met zekerheid te kunnen
aannemer, dat het gaat om bewijsmateriaal,
dat geschikt is de verdenking van bii den
brand betrokken te zijn te motiveeren tegen
peisonen, tegen wie tot nog toe geèn ver
volging is geopend
Aangezien de rerii'bank en het Openbaar
Ministerie het grootste belang erbij hebben.
alle omstandigheden te leeren kennen en bij
de vorming van een oerdeel te gebruiken,
voor zoover zij den gang van zaken kunnen
ophelderen zou ik U zeer dankbaar zijn wan
neer U mij kennis wiide laten nemen van het
klaarblijkelijk in het bezit der commissje
ziinde bewijsmateriaal. Voor een zoo spoedig
mogelijke toezending van dit bewijsmateriaal,
in het bijzonder voor verklaringen van getui
gen die over den Rijksdagbrand concrete
mededeelingen kunnen doen en zich willen
verplichen of bereid zijn bij de behandeling
door het Rijks-Gerechtshof als getuige te ver
schijnen blijf ik U ten zeerste dankbaar".
De tweede brief houdi verband met een
schrijven van Romain Rolland aan den pro
cureur-generaal bij het gerechtshof te Leip
zig, waarin hij schrijft van de onschuld van
de van medeplichtigheid beschuldigde Bul
garen overtuigd te zijn. Deze tweede brief
luidt als volgt:
.Hooggeachte Heer Rolland,
Uw aan den Duitschen ambassadeur te
Parijs gericht schrijven van 18 Juni 1933 in
zake den Rijksdagbrand is mij toegezonden.
In dezen brief brengt U tot uiting, dat alle in
formaties bij U geen twijfel hebben gelaten
ten aanzien van het feit, dat de als mede
plichtigen bij de brandstichting in den rijks
dag gearresteerde Bulgaren onschuldig zijn.
Aangezien de Duitsche justitie het grootste
belang er bij heeft in het bezit tte komen van
alle bewijzen die voor het vaststellen van de
onschuld der beklaagden gebruikt zouden
kunnen worden, zou ik U ten zeerste dankbaar
zijn indien U mij het in Uw bezit zijnde ma
teriaal ten gebruikt bij het aanhangige proces
zoo sooedig mogelijk zoudt willen doen toe
komen"
Van de zijde der Duitsche autoriteiten is
niet medegedeeld, of op deze beide brieven
reeds eenig antwoord is ontvangen.
Mén ziet intusschen, dat de procureur-
generaal. die het proces leiden zal, alle mo
gelijke moeite doet, om ook in het buiten
land den indruk te vestigen, dat het proces
zoo correct mogelijk gevoerd zal worden.
Het ingetrokken interview met
Hitier.
Dezer dagen heeft de Pruisische persdienst
den tekst weergegeven van een interview dat
Hitier had toegestaan aan de te New-York
verschijnende Staatszeitung und Herold. En
kele uren nadat het was gepubliceerd, werd
het afdrukken van het interview verboden.
Aan dit vrbod werd de mededeeling toege
voegd dat het interview ..in de laatste weken"
niet was gegeven
Inderdaad zoo weet de N. R C.-corres
pondent te Praag mede te deelen, want het-
zelfden sterk anti Joodsch gekleurde persge-
sprek vindt* men in het genoemde blad in zijn
editie van 20 Mei. De vraag, hoe dit inter
view voor de tweede maal in de wereld is
gezet, meent men hier aldus te mogen beant
woorden, dat het hier een taktische zet van
Goering en Goebbels betreft, die met toe
nemende bezorgdheid Hitiers zwenking naar
de gematigder zijde gadeslaan. Deze beiden
zouden nu beducht zijn, dat Hitier in den
loop der tijden ook in zijn anti-joodschen
wijn water zal gaan doen, waarmee ook het
laatste nazi-programpunt niet meer intact zou
zijn. Daarom vonden zij het gewenscht, Hitier
op deze wijze vast te zetten. Pas toen het
interview voor de tweede maal de wereld in
was gestuurd, kwam Frick het complot op het
spoor. Het persgesprek werd toen ingetrokken
waarmee men ondertusschen niet had
kunnen verhinderen, dat het publiek een
kijkje achter de nazi-schermen kreeg.
Blijkbaar evenmin wetend, dat het inter
view oud was, heeft Otto Wels van het
S.P.D.-bestuur, zetel Praag, er op gerea
geerd met een verklaring in een ander Ame-
rikaansch blad, welke vertegenwoordiger dus
óók den 20en Mei vergeten heeft.
Wels weerlegt de beweringen van Hitier,
dat er bij zijn revolutie nog geen twintig
personen het leven zouden hebben verloren.
Reeds het officieele aantal bij pogingen om te
vluchten of tot het plegen van zelfmoord om
het leven gekomenen overtreft dit getal met
een veelvoud ervan. Daarbij zijn de vree-
selijkste aingen, die gebeurd zijn, het Duit
sche volk zelf onbekend gebleven. Over den
moord op den soc. dem. rijksdagafgevaardig
de Joh. Selling heeft tot dusverre geen rijks-
duitsch blad mogen berichten, en evenmin
over hetgeen verder in den bloednacht van
21 Juni is geschied, toen alleen in de Ooste
lijke voorsteden van Berlijn 19 personen zijn
omgebracht. Het aantal moorden, dat ge
pleegd is, valt ook heden in het geheel niet
vast te stellen, daar tegen geen enkelen
moordenaar een strafvervolging is inge
steld.
Dan spreekt Wels over den brand in den
Rijksdag, waarbij hij erop wijst, dat de be
wering, als zouden in den brandnacht in een
groot aantal officieele gebouwen te Berlijn
lonten, tonders en vuurhaarden gevonden
zijn, geheel nieuw is. M,en moet zich echter
verwonderen, dat in verband hiermee dan
niemand in hechtenis is genomen. Sinds de
communistische partij bestaat, aldus Wels,
heb ik tegen haar op de felste wijze gevoch
ten. Geen nummer van de Rote Fahne, waar
in ik niet gehoond ben. Ik heb dus allerminst
aanleiding den communisten een goed hart
toe te dragen. Wanneer Hitier echter be
weert, dat de communisten den Rijksdag in
brand hebben gestoken, dan dwingt mij mijn
gevoel voor waarheid en recht, de wereld
te verzekeren, dat deze beschuldigingen on
zinnige verzinsels zijn, en dat een plan der
communisten, om de openbare gebouwen in
brand te steken en zoo de wereldrevolutie te
openen, nooit heeft bestaan. De eenige van
brandstichting officieel beschuldigde com
munist, Torgler, is, om zoo te zeggen de
„burgerlijkste" van alle communistische aan
voerders. en heeft zich. bewust van zijn on
schuld, vrijwillig ter beschikking van de
autoriteiten gesteld. Vóór Hitiers overw.n-
ning was er geen bolsjewistisch gevaar Eerst
zijn zegepraal heeit gevaar gebracht, en
het mons*erlijk doen groeien
Van de „Reichspost"
.De landsleiding der NSDAP (Hiberfe-we
?ing) Oostenrijk deelt inzake de onthu'lingen
van de „Reichspost" het volgende mede:
1 Voor de leiding der nationaal socialis
tische i O'itiek in Oostenrijk is alleen de
landsleiding bevoegd en veramwoordelyk
Diemeng-volgc z^n alle beweringen, vo!
gens cie welke hei br'tenlandsch poli ieke bu
reau ciei NSDAP instructie naar Oosjenrijx
zou hebben gezonden, reeds onmiddellijk on-
juis;
2 De lanasleidirg heeft sedert haar ver
plaatsing naar Vluarhen ge-.nei lei betrek
kingen meer onoerhouden me het Duitseie
gezantschap te Weenen In het bijzonder
heeft zij noch op >acht, uo.ii mededeeling
ontvangen, dat langs den weg via h.*t ge
zantschap particuliere of partijpost verzon
den is. De door de Reichspost genoemde ao
Dinklijke nlbaneesche consul E. Grosch in
hrankfurt a. M. is bij de landsleiding vol
komen onbekend.
3. Evenmin bekend zijn bij de landslei
ding de afgedrukte memoranda en geschrif
ten over economisch politieke maatregelen
tegen Oostenrijk. Afgezien daarvan kan zij
overigens hierin niet het minste voor de
Paftij belastende zien, daat zij dergelijke
voorstellen en plannen ongevraagd niet
slechts van tijd tot tijd, maar bij dozijnen
dag aan dag uit al ie deelen van Oostenrijk
ontvangt als werken van particulieren en
économen, die daarmeae de beweging een
!enst denken te bewiizen.
4- De bewering, dat in het kamp Lechfeld
en uit Oostenrijkers gevormde gewapende
troep opgesteld is met het doel van het uit-
o'tvoeren van een inval in Oostenrijk, is vol
aiagen onzin. Juist is alleen, dat de in
Sroot aantal uit Oostenrijk gevluchte leden
der NSDAP, voor zoover zij zich niet zelf
kunnen onderhouden, in werkkampen zijn
samengebracht om te verhinderen, dat zij
doelloos en hulpeloos he* land doortrekken.
5 Met deze constateeringer zijn alle
door de Reichspes getrokken conclusies en
combinaties weerlegd.
Een merkwaardig dementi-
Het buitenlandsch politieke bureau der
NSDAP deelt meoe: „De door ons vermelde
„onthullingen" van de thans in
vooi ons liggence Weensche „Reichspost
geveh z g. brieven over de Duitsch--Oosten-
rijksche politiek en economisch politieke be
schouwingen weer. Wij kunnen nogmaals
vaststellen, dat deze brieven niet afkomstig
zijn uit het buitenlandsch politiek bureau der
N Hferaan wordt echter toegevoegd: „Tot
aan de opheldering van de aan zijn Partj^e_
nooten Erwin Schneider en Hans von Ditz
toegeschreven particuliere bneven zi,n de
beide partijgenooten van het buiten|?"dsc
politiek bureau der NSDAP met ver g -
zonden"
WERKVERSCHAFFING IN
DUITSCHLAND.
Gronden worden ter bewerking
gezocht.
De leiding van den gouw Pommern der
NSDAP publiceert een oproep waarin groot
grondbezitters worden "pgew ekt land te g-
ven als „schenking" voor den arbeid. In deze
proclamatie wordt verklaard:
Dit jaar moest de Pommersche Landmaat
schappij Stettin '-oodgedwongenhaargene^n
le apparaat voo het kolonisatie*
rusten, daar geen .and t"jbescnl^r. tunnen
Pas in Juli heeft zij 1200CT.org«lkunnen
overnemen. De Pommiersche bewer-
kan jaarlijks ÏOD.OOCmorgm
ken. Reeds uit eigen ^lang peschikbaa;
grondbezit land voor M»gj
stellen. Het econoo sche leven
vincie zal opbloeien, er zal afzetgebied zijn
voor de eigen producten van het groot-grond-
bezit. Ten slotte zal gerekend kunnen worden
op de hulp der kinderen van de kolonisten.
Wij verwachten, dat het groot-grondbezit een
zelfde bereidwilligheid aan den dag zal leg
gen als de overige economische kringen.
Daartoe behoort, dat het het schenken van
land als bijdrage tot den arbeid opvat. Juist
voor den grond geldt: gemeenschappelijk be
lang gaat boven eigen belang.
DE VROUWEN IN DUITSCHLAND.
Onder nazi-leiding.
De N. S. K. meldt:
De leidster van den Bond Königin Luise,
Frau v. Hadeln, is door de leidster van het
Duitsche „Frauenfront" en de rijksleidster
der NS-Frauenschaft, Lydia Goitschewsky,
in overleg met de opperste leiding der partij
organisatie van haar functie ontheven.
De landelijke organisaties van den Bond
Königin Luise zul en onder directe leiding
worden geplaatst van de bevoegde leidster
der gouwen van de NS-Frauenschaft.
COMMUNISTENVERVOLGING.
81 arrestaties
De geheime staatspolitie te Bremen deelt
Nadat voor eenige weken de communisti
sche leiders van het district Noord-West der
communistische partij gearresteerd waren, is
bijzondere aandacht geschonken door de ge
heime staatspolitie aan den wederopbouw
van de communistische leiding. Te dien einde
werd de communistische leiding ongestoorde
bewegingsvrijheid gegeven. Nadat Maandag
de noodzakelijke onderzoekingen hadden
plaatsgevonden zijn nu in alle deelen der
stad de voornaamste functionnarissen der
communistische partij gevangen genomen. 96
huiszoekingen vonden plaats. In totaal zijn
SI personen gearresteerd, nl. 43 leidende
cunctionnar»sse* en 38 verspreiders van ver
boden tijdschriften.
MUNITIEDEPOT IN BRAND.
Vrees voor uitbreiding.
In een ondergrondsch munitiedepot te
Aire sur la Lys nabij Rijssel in Noord-
Frankrijk is een brand uitgebroken, die
zich langzaam uitbreidt in de richting
van de hoofdopslagplaats.
Het depót, dat voornamelijk dienst
doet voor het opslaan van gasgranaten,
ligt slechts 60 M. van den straatweg
verwijderd. De militaire autoriteiten te
Douas hebben alle voorzorgsmaatrege
len tot bescherming der bevolking ge
nomen.
GEWELDIGE BRAND IN POLEN.
24 boerderijen in totaal al-
gebrand.
In een dorp nabij Prosnitz in Polen brak
een groote brand uit, waardoor 24 boeren
hofsteden met alle bijbehoorend^ schuren en
stallen in vlammen opgingen. Alle levende
dieren en de inboedel werden een prooi der
vlammen. Door het gebrek aan water werd
het blusschingswerk ten zeerste bemoeilijkt
De oorzaak is het spelen met lucifers.
De schade is aanzienlijk en niet door ver
zekering gedekt.
RAZZIA TE WARSCHAU.
Boeven gearresteerd.
De politie te Warschau heeft vannacht
in het centrum der stad een groote raz
zia gehouden, waarbij 193 personen
werden gearresteerd, meest personen,
die reeds eerder met den strafrechter in
aanraking waren geweest, misdadigers,
wier aanhouding werd verzocht en le
den van de onderwereld.
RADIOREDE VAN HABICHT.
Voor de Beiersche microfoon.
Voor de Beiersche radio heeft „Landes-
inspektor" Habicht een redevoering gehou
den, waarin hij er op wees, dat zijn een week
geleden gehouden radio~edevoering, die de
stap der mogendheden te Berlijn behandel
de, in opdracht der Oostenrijksche bonds-
regeering op gramofconplaten was opgeno
men, om bij een behandeling voor den Vol
kenbond te dienen als bewijs voor de zooge
naamd van het nationaal-socialisme uitgaan
de bedreiging van de vrijheid en het zelfbe-
stemmingsrecht van Oostenrijk te dienen.
Deze mededeeling is door de nationaal-
socialisten van Oostenrijk met buitengewone
genoegdoening opgenomen, aangezien de
wereld daaruit tot cl: erkenning moest komen,
waarom het in waarheid gaat, namelijk hier
om, dat in het tijdperk van het zelfbestem-
mingsrecht der volkcen en onder de oogen
van een Volkenbond, die geroepen is den
vrede der wereld en de vrijheid juist der
kleine volkeren te beschermen, midden in het
hart van Europa een volk van duizend
jarige cultuur een vanhoopsstrijd voert om
zijn vrijheid. Het „probleem Oostenrijk", dat
in werkelijkheid in het geheel geen probleem
is, zou zeer eenvoudig oo te lossen zijn, wan
neer men er slechts tot overeenstemming over
wilde komen de principes van den Volken
bond in de werkelijkheid toe te passen en
Oostenrijk hetzelfde recht toe te staan, dat
men het laatste negervolk in Afrika bereid
is te geven, namelijk het recht vrij en onge
hinderd zelf zijn lot te vormen. Meer heeft
de nationaal-socialistische beweging nooit
verlangd. Wie ha. r andere bedoelingen toe
schrijft spreekt of int onwetendheid of
spreekt bewust onwaarheid.
MINISTERRAAD IN DENEMARKEN.
Scherpe maatregelen tegen de
boeren.
De Deensche regeering heeft gisteren een
ministeraad gehouden ter bespreking van
den politieken toestand, in het bijzonder met
het oog op den landbouw, de boerenbewe-
ging en de bijeenroeping van den Rijksdag.
DE PRINS VAN WALES
NAAR BAYONNE.
Incognito.
De prins van Wales is gisterochtend
uit Parijs te Bavonne aangekomen, van
waar hij per auto is doorgereisd naar
Biarritz waar bij incognito eenige
dagen zal verblijven.
GANDHI WEER IN ACTIE.
Hij stelt een ultimatum.
Mahatma Gandhi is gistermiddag op
nieuw in voedselstaking gegaan, welke
hij later op den middag weer onderbrak,
daar de Indische regeering aan zijn
eischen tegemoet kwam. Gandhi had een
ultimatum van 24 uren aan de regeering
gesteld, dat hij in voedselstaking zou
gaan, indien hem niet zou worden toe
gestaan zijn propaganda voor de zaak
der Indische paria's voort te zetten. Het
u'timatum liep Woensdagmiddag af en
Gandhi deelde mede zijn voedselstaking
te beginnen. „Wanneer ik mijn werk
Hevige onweerstormen boven
Jamaica, reeds honderd dooden.
(Buitenland).
Gandhi weer in hongerstaking?
(Buitenland.)
Reusachtige staking in de confeo»
tiebedrijven te New-York. (Buiten
land).
Nieuw oceaanrecord van het Ita-
liaansch s.s. „Rex" (Buitenland!
Onthullingen in Duitschland.
(Buitenland).
Uit het Derde rijk: de brand in het
rijksdaggebouw. (Dag. overzicht).
Ten behoeve van de watervoorzie
ning van Noordholland is een wets
ontwerp ingediend tot onteigening
van gror.n toebehoorend aan Stad
en Lande van Gooiland. (Provincie.}
Wetsontwerp ingediend tot wijzi-
ging der ambtenarenwet. (Binnen*
land).
De ontploffing te Medemblik,
(Stad en omgeving.)
(Zie verder eventueele laatste be
richten).
voor de paria's niet kan voortzetten, kan
ik net zoo goed dood zijn."
Korten tijd later kwam vergunning
van de regeering zijn schriftelijke pro
paganda onder zekere voorwaarden
voort te zetten. In hoofdzaak bestaat
deze arbeid uit het schrijven van artike
len voor Indische bladen.
Gandhi nam dit aanbod aan en brak
zijn voedselstaking af, zoodat hij reeds
Woensdagavond weer een maaltijd koe
gebruiken.
DE MIJNSTAKING IN ENGELAND.
Maandag a.s. het werk hervat?
Gisteren zijn naar aanleiding van het con
flict in de kolenindustrie in Zuid-Wales voor
bereidende besprekingen gevoerd tusschen
Sir Alfred Cope en vertegenwoordigers van
den mijnwerkersbond, die heden gevolgd
worden door een officiëele conferentie te
Swansea. Men hoopt tot overeenstemming te
komen en verwacht wordt, dat in de anthra-
cietmijnen in het Z.W. van Wales het weri
Maandag a.s. hervat zal worden.
NOODWEER BOVEN NOORD-
ITALIE.
Groote materiëele schade.
Dinsdag heeft boven Noord Oost Italië,
met Ferrara als centrum, een buitenge
woon hevige storm gewoed, welke ge
paard is gegaan met hagelslag en on
weer. Boomen werden ontworteld, mu
ren en telegraafpalen zijn omgewaaid,
terwijl groote schade is aangericht aan
üe daken der huizen. Het verkeer met
de electrische treinen en de telefoonver-
binden was langen tijd gestagneerd. De
materieele schade is zeer aanzienlijk.
De temperatuur is gedaald.
DE „REX" VESTIGT NIEUW
RECORD.
Op bevel van Mussolint,
Het Italiaansche stoomschip „Rex" heeit
een nieuw record gevestigd voor den over
tocht over den Atlantischen Oceaan door een
traject van 3181 zeemijlen ai te leggen in
4 dagen, 13 uren en 58 minuten. Op een dezer
dagen werden niet minder dan 736 zeemijlen
aigelegd.
De kapitein van de „Rex" heeit bij aan-
komst te New-York verklaard, dat dit nieuw'
record is gevestigd op bevel van MussolinL
DE OPROER OP CUBA.
Een vervolging tegen Machado.
Zooals reed gemeld, is door de nieuwe
regeering van Cuba een vervolging in
gesteld tegen ex-president Machado en
zijn ministers wegens doodslag, cor
ruptie en wanbeheer der staatsfinan
ciën. Hoewel Machado oorspronkelijk
ook door de nieuwe Cubaansche regee
ring als politieke vluchteling werd be
schouwd, meent men echter, op grond
van de tegen hem ingediende aanklacht
zijn uitlevering te kunnen eischen.
Machado, die momenteel te Nassau,
op de Bahama-eilanden in Britsch-West-
Indië vertoeft, was voornemens naar
New-York te gaan, hoewel hij volgens
andere berichten via de Bermuda-eilan
den naar Engeland had willen gaan,
waar een groot deel van zijn particulier
vermogen belegd is of gedeponeerd bij
Engelsche banken. Indien Cuba echter
zij uitlevering eischt, bestaat de kans,
dat hij, in verband met de vriendschap
pelijke betrekkingen tusschen Cesfedes
en Amerika de Ver. Staten zai vermij
den.
