DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Duitsche vluchtelingen in
Elzas-Lotharingen
Dxujeliiksch
fBuitenland
No. 195
Zaterdag 19 Augustus 1933
135e Jaargang
Waf de autoriteiten in de departementen van de
Moezel, den Boven-Rijn en den Beneden-Rijn er
van zeggen.
HET JODENVRAAGSTUK.
Wat vandaag de
aandacht trekt
COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, nixgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar ƒ2
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
ccntracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij vb. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
De buitenlandsche pers heeft dezer dagen
melding gemaakt van de adressen van de
Kamers van Koophandel van Metz, Colmar
en Straatsburg in Elzas-Lotharingen inzake
de concurrentie der Duitsche vluchtelingen.
De Fransche „Matin", die o.m. deze adres
sen vermeldde, heeft zich volgens het Hbld
tot de betrokken autoriteiten, de prefecten
van de departementen van de Moezel, den
Boven-Rijn en den Beneden-Rijn gewend, om
de meening dezer overheidspersonen te ver
nemen.
De prefect van de Moezel, de heer Geay,
zeide, dat men de zaak niet moest dramati-
seeren. Er zijn in zijn departement ongeveer
4000 politieke vluchtelingen binnengekomen,
maar thans zijn er nog slechts omstreeks
400. De verdachte elementen en de agitators
zijn dadelijk naar Duitschland teruggezon
den en het grootste deel dergenen, die wel
binnengelaten zijn, zijn naar Parijs en Mid-
den-Frankrijs gedirigeerd. Wat degenen die
gebleven zijn betreft, dezen hebben een voor-
loopige verblijfsvergunning gekregen, aan
vankelijk voor drie maanden, doch deze zijn
thans nog maar een maand geldig. Er mag
alleen een klein aantal in het deoartemen;
van de Moezel blijven, dat er vrienden of
bloedverwanten heeft, alsmede degenen, die
bijzondere belangstelling verdienen en die in
het departement zaken of bedrijven vestigen
van een soort welke nog niet bestaat en dus
geen hinder veroorzaakt aan de Lotharing-
sche handeldrijvenden en industrieelen.
Afgescheiden van deze zeer exceptionneele
gevallen zou de prefect er naar streven door
een methode, waarbij zachtheid met vastheid
gepaard gaat, de anderen zoo snel mogelijk
het door hem beheerde gebied te doen ver
laten. Het beginsel, door hem toegepast,
vatte de prefect als een zeer voorzichtige
gastvrijheid samen.
Bij afwezigheid van den prefect van den
Boven-Rijn, den heer Laban, was het de
secretaris-generaal van de prefectuur, Ber-
nard, die den man van de „Matin'' te Colmar
te woord stond. Hij schatte het aantal vluch
telingen dat als gevolg van de Hitleriaan
sche vervolgingen naar zijn departement ge
komen was op 3 a 4000. Er waren weinig
communisten en sociaal-democraten bij; het
waren in groote meerderheid Joden. De
meesten van deze menschen, die zeer goed
ontvangen werden, waren slechts op den
doortocht. Thans zijn er ongeveer 600, die
een verblijfsvergunning hebben, echter tijde
lijk, om de gelegenheid te geven bepaalde
gevallen te bestudeeren.
Uit nationaal oogpunt (zoo ging de secre
taris-generaal voort) is er geen belang bij
om in de grensdepartementen moeilijk te
controleeren elementen te doen verblijven en
met name niet in den Boven-Rijn, een der
departementen, het ernstigst getroffen door
de werkloosheid en de economische crisis
Bovendien zouden de ioodsche handelaars
van den Boven-Rijn het met leede oogen
aanzien als buitenlandsche geloofsgenoo-
ten hun concurrentie kwamen aandoen
Anderzijds is het niet in strijd met het
welbegrepen landsbelang zich bij wijze
van uitzondering nieuwe industrieën en
handelszaken te laten vestigen, die Fransche
arbeiders en employés bezigen. Wat die
vluchtelingen betreft, die door hun finan
cieelen toestand ten laste komen van de
openbare of particuliere kassen, achtte de
secretaris-generaal het volkomen billijk, dat
zij verdeeld, worden over alle Fransche ge
westen.
Men kan volgens de „Matin" zeggen dat
in het departement van den Beneden-Rijn en
met name te Straatsburg, behalve de handel
in levensmiddelen, de groothandel en vooral
de kleinhandel voor het meerendeel in handen'
der joden zijn.
Er waren twee polen die een aantrekking
vormden voor de joden die van over den Rijn
kwamen: ten eerste een zeer belangrijke
Joodsche bevolking bestaande uit hande
laars, industrieelen, doctoren, advocaten en
leeraren, velen nog van verre Duitsche af
komst, maar sedert lang in het Oosten van
Frankrijk gevestigd en die de élite van het
ras vormen. Vervolgens een eveneens belang
rijke kern van joden van Poolsche afkomst,
daar gevestigd vóór den laatsten oorlog
die sedert 1918 is toegenomen dank zij de
overwinning van Frankrijk, bekend om zijn
tradities van groote gastvrijheid.
Tot deze kern behooren de menschen met
kleine verdiensten en de rondtrekkende koop
lieden. Evenals in den Boven-Rijn zagen ook
weer de autochtone joodsche elementen met
leede oogen deze eventueele toekomstige con
currenten komen onder welke zich overigens
families bevonden die nog geen molest had
den ondergaan maar dit bij voorbaat duch
ten en die vooral verklaarde niet te willen
dat hun kinderen werden opgevoed in een
land waar men den haat tegen Israël predik:
Met het oog op deze komst ontvingen de
vereenigingen van kleinhandelaars tal van
klachten van de joodsche handelaars, die
zich bereid verklaarden hun Duitsche ge-
loofsgenooten als associés te aanvaarden
maar niet wilden dat zij naast hen en te
hunnen nadeele zaken deden.
Naar de secretaris-generaal van de pre
fectuur van den Beneden-Rijn, de heer Gol-
liard, aan het blad uiteenzette, werd de kwes
tie door het bestuur zeer nauwlettend in het
oog gehouden; het past de plaatselijke bepa
lingen toe door allereerst iedere vergunning
te weigeren aan ambulante kooplieden, be
halve aan degenen die Fransche connecties
hebben d.w.z een onbeteekenend aantal.
Van de eenige duizenden vluchtelingen die
door het departement zijn gekomen, zijn er
thans nog maar ruim 700. Van dezen hebben
er 550 verzocht er te mogen blijven maar
slechts 16 hebben vergunning gekregen, daar
zij hebben kunnen waar maken werkelijke en
hechte connecties te hebben met Fransche
joodsche families. De anderen hebben alleen
maar een re?u van een aanvraag om een
identiteitskaart, in beginsel geldig tot 31
Dec. 1933, maar ieder oogenblik opzegbaar.
Hun zal daarna worden „verzocht", (zij heb
ben al den tijd gehad hun maatregelen te
nemen) zich elders in Frankrijk te gaan ves
tigen. De prefect zelf, de heer Roland-Mar-
cel, zeide nog aan het blad, dat de kwestie
der Duitsche vluchtelingen z.i. niet veront
rustend was als men maar consequent was.
Hun verblijf was volgens hem nuttig in dien
zin, daar het de mogelijkheid bood hen te
bestudeeren vóór zij naar een ander departe
ment, niet aan de grens gelegen, vertrekken
en den prefect van dat departement omtrent
hen in te lichten.
Zooals de prefect eenigen tijd geleden tot
den opperrabbijn Dreyfus uit Parijs had ge
zegd, die hem was komen opzoeken op het
>ogenblik van den uittocht van zijn geloofs-
genooten van over den Rijn en die vreesde
dat deze exodus de nationale veiligheid in
gevaar zou brengen en een antisemietische
beweging in den Elzas zou veroorzaken:
„Wij kunnen die menschen er toch niet aan
blootstellen hier met zachtheid dezelfde be
handeling te ondergaan die zij ginds met ge
weld ondergingen.
Maar, zoo besloot de prefect tot den man
van de „Matin", gij kunt de openbare mee
ning geruststellen. Na aldus voldaan te
hebben aan de wetten van menschelijkheid en
gastvrijheid zullen wij ook weten te gehoor
zamen aan den vaderlandschen plicht die op
ons rust door zich in dit grensland geen ver
dachten of ongewenschten te laten vestigen
DE NOODLOTTIGE SCHIET
OEFENING.
De zaak voor den lijkschouwer
Donderdag heeft volgens de N R. Ct. de
lijkschouwer te Winster in Kent de zaak be
handeld van het 17-jarige meisje, dat bij
Leysdown door mitrailleurvuur uit een vlieg
|uig is doodgeschoten, toen zij met haar zus-
er Vfln 16 jaar in een roeiboot een bal uit zee
Was gaan opvisschen.
De vader van het omgekomen meisje ver-
telde, dat hij 'n vaste tent had bij het strand,
dichtbij de plaats, waar de luchtmacht schiet
oefeningen pleegt te houden. Zijn dochter
had de oefeningen herhaaldelijk gezien. De
familie had een boot, waarmee zij ging zwem-
miJ of visschen buiten het schietterrein, en
ook weieens daarbinnen, als er niet geoefend
werd. Joan Chesterton, het zusje, dat met de
omgekomene in de boot had gezeten, deelde
{hoe, dat zij de roode vlaggen wel gezien
hadden, maar dat zij buiten het schietterrein
waren. Een getuige, die van de kust de ge
beurtenis had gadegeslagen, wees de plaats
Jian het ongeluk aan op de kust, een 250 M
buiten het schietterrein. Ook volgens een van
de menschen van 't vliegerkonps was de boot
buiten het schietterrein, doch in één lijn met
de boei, die als schijf diende. De waarnemer
van het korps aan de kust deelde ook mee,
dat de boot buiten het schietterrein was, en
niet dicht genoeg daarbij zelfs om hem onge
rust te maken. Daarentegen verklaarde een
der vliegers, die gelijktijdig in de lucht was
geweest met den vlieger, die het ongeluk ver
oorzaakt heeft, dat de boot binnen het schiet
terrein was.
Boahemia, de vlieger, die het ongeluk ver
oorzaakt heeft, zei, dat hij pas den vierden
keer, dat hij een cirkel over de boeien maakte,
het doel gezien had. Bij den vijfden keer was
hh gaan schieten, dadelijk bij wat hij dacht
dat de eerste boei was, doch wat later de
o°ot van de meisjes bleek. Hij had reeds twee
laar gevlogen, maar dit was den eersten keer,
"st hij met scherp had moeten schieten.
D=>s toen Boahemia zijn machinegeweer in
een anderen hoek stelde, zag hij, dat hij op
een boot geschoten had. Hij had niet gescho
ten voor hij de roode vlag gezien had aan
zijn rechterhand. Op de vraag of de boot op
een boei geleken had, zei de vlieger, dat de
zon op het water scheen, zoodat alles eender
leek. Alleen doordat de boot voortgeroeid
werd. had hij ontdekt met een boot te doen
te hebben.
De bestuurder van Boahemia's vliegtuig
zeide de boot niet gezien te hebben. Daar
Boahemia nog nooit uit de lucht geschoten
had, was de vlieger eerst een paar keer met
hem om de schijven heengevlogen Toen hij
op zijn vijfde ronde zijn toestel juist in den
goeden koers had gebracht, hoorde hij scho
ten Hij keek over zijn schouder en zag dat
de richting, waarin Boahemia schoot, met
tot een der doelen leidde, daar hij deze pas
onder zijn vleugels zag opkomen, Hij kon
dat beter zien dan de schutter. Hu had Hade
lijk getracht Boahemia een sein te geven om
het vuren te staken. Of men toen binnen of
buiten het schietterrein was geweest, kon hij
niet zeggen. Toen hij gekeerd was, zag hij
een boot naar het strand roeien, vrijwel in
één lijn met de roode vlag.
Een der officieren van 't oefenende eskader,
die de orders voor de oefening had g®ge^>
was dadelijk na het ongeluk op l°u
hoogte over het terrein gevlogen. De boot,
die toen op het strand lag, kon naar zijn
meening gemakkelijk voor een doelv®rs'
worden Hij meende echter ook, dat de t>
zich buiten de gevaarlijke zone bevond. Da
in zullen de menschen op den grond wel g -
lijk hebben. Zij was echter dicht gen^g.'>'J
de grens om, uit de lucht gezien, aanleidi g
tot een vergissing te geven.
Een andere officier, gevraagd of men ge
maatregelen kon nemen om voor den vervo-
ge dergelijke noodlottige vergissingen
voorkomen, gaf het idee aan de hand he o -
veilige gebied aan beide zijden met een r
van roode boeien af te zetten.
De jury verklaarde ten slotte den dood van
het meisje bij ongeluk veroorzaakt. Zij
eenigde zich met de aanbevelingva
de boeien en verzocht den ''jkschou -
op bij het ministerie van luchtvaart aan te
dringen. Ook wilde de iurv aandringen op
het stationneeren van een snelle motorboot
bij het schietterrein.
De jury had ook haar deelneming met de
familie uitgesproken, waarbij de lijkschouwer
zich aansloot, die tevens zei, dat de jury had
bevonden, dat niemand te laken viel.
Namens den Raad voor de Luchtvaart
sprak de heer Baker zijn spijt over het onge
luk uit en betuigde hij de familie Chesterton
zijn deelneming.
HET GOERRESHAUSPROCES.
Thans het vonnis.
In het Goerreshausproces is gisteren het
vonnis geveld. Veroordeeld werdende uitge
ver Maus tot 3 jaar gevangenisstraf en 1000
Mark boete, Justizrat Moennig tot 3 maan
den gevangenisstraf en 400 Mark boete, uit
gever Stocky tot 2 jaar en 6 maanden gevan
genisstraf en 1000 Mark boete, bankdirec
teur b. d. dr. Bruening tot 2 jaar en 6 maan
den gevangenisstraf en 600 Mark boete
De bankprocuratiehouder dr. Konrad is
vrijgesproken.
HET PROCES-VAN DER LUBBE.
Een interview met Branting.
Het links-liberale Stockholmsche dagblad
„Dagens Nyheter" publiceerde gisteren een
interview, dat zijn Parijsche correspondent
gehad heeft met den advocaat Branting, den
zoon van den overleden sociaal democrati-
schen minister president Branting. Advocaat
Branting, die ook sociaal democraat is, is in
Parijs aangekomen om deel te nemen aan
het onderzoek naar den brand in den rijks
dag. Hij verklaarde o.m. het volgende: Het
schijnt zeer opmerkelijk, dat de Duitsche
autoriteiten, nadat zij een aantal personen
abnormaal lang in verband met den brand in
den rijksdag in hechtenis hebben gehouden,
thans in het buitenland een verdere ophelde
ring van de zaak nastreven. Gedachten over
dit feit laat ik over aan dezelfde openbare
meening, aan wie de Oberreichsanwalt zijn
schrijven gegeven heeft. Wat de zaak zelf
aangaat kan natuurlijk geen particulier lid
van de juristencommissie op eigen initiatief
een antwoord geven. Een antwoord van de in
Parijs werkende commissie van onderzoek zal
wel niet uitblijven. Ik heb echter nog geen ge
legenheid gehad met de be'reffende personen
ruggespraak te houden.
HUISZOEKINGEN TE LUBECK.
Steeds maar weer arrestaties.
Gisteren hebben tal van beambten der poli
tieke politie, 220 manschappen der Schupo en
lieden van de SA motorbrigade huiszoeking
verricht. Er werden eenige documenten en
wapens gevonden. Reeds op dit vermoeden
waren eenige dagen geleden 10 personen gear
resteerd. Vrijdag zijn 20 personen aangehou
den. Er werden gevonden en in beslag geno
men: 10 militaire geweren, 8 militaire pistolen,
750 infanteriepatronen, 350 patronen voor
pistool en twee vaandels van den vroegeren
Rijksbanier. Er zijn nog meer arrestaties te
verwachten.
DR. BRUNING WORDT GEEN
KLOOSTERLING.
Een loos gerucht.
De „Beiërsche Koerier" verklaart uit authen
tieke bron te kunnen meedeelen dat Dr.
Brüning in geen geval naar een klooster zal
gaan om daar zijn leven te slijten.
BESCHERMING VAN DIEREN.
Officieel wordt bekend gemaakt, dat
te Berlijn een rijkswet tot bescherming
van dieren in voorbereiding is Afkondi
ging van de wet kan binenkort verwacht
worden. In de wet zal ook de vivisectie
worden geregeld Daarbij zal rekening
worden gehouden met de behoeften der
wetenschap.
NAZI'S GEARRESTEERD.
In Tsjecho Slowakije.
Te Asch in Tsjecho Slowakije zijn opnieuw
Sudetenduitsche nationaal socialisten gear
resteerd. Tsjechische gendarmen zijn gisteren
het partijbureau en het vakvereenigingslokaal
binnengegaan, waar zij huiszoekingen hebben
verricht. 18 nationaal socialisten zijn gear
resteerd, o. m. de loco-burgemeester, zoomede
eenige gemeenteraadsleden en secretarissen
der nationaal socialistische vakvereeniging.
Ook een beambte der gemeentepolitie an
Asch werd tijdens zijn diensttijd op straat ge
arresteerd.
DE DEVIEZENBEPALINGEN VOOR
BUITENLANDSCHE SCHEEPVAART
MAATSCHAPPIJEN.
In het rijksministerie voor economische
zaken heeft heden de voor eenige dagen aan
gekondigde gedachtenwisseling plaats ge
vonden over de kwestie der uitvoering der
Duitsche deviezenwetgeving ten opzichte van
bi'nnenlandsche vertegenwoordigingen van
buitenlandsche scheepvaartondernemingen.
De talrijke aanwezige vertegenwoordigers
der buitenlandsche maatschappijen hebben
daarbij uiteenzetting gegeven van de bij
zondere behoeften van hun bedrijf maar
aldus de desbetreffende mededeeling aan
den anderen kant ook erkend, dat zekere
maatregelen in het belang van den Duitschen
deviezenvoorraad en ter voorkoming van
eventueel streven tot kapitaa'v'ucht bij het
reizen van Duitschers naar het buitenland,
noodzakelijk zijn. Zij zegden ook medewer
king toe bij de verhindering van misbruiken
docr afzonderlijke passagiers. Het rijks
ministerie van economische zaken heeft daar
op een nieuwe regeling voorgenomen, welke
volkomen rekening zal houden bet de belan
gen van de buitenlandsche scheepvaartmaat
schappijen, zonder afbreuk te doen aan de be
hoeften van de Duitsche deviezenregelingen.
Het van kracht worden der nieuwe regeling
kan reeds over enkele dagen verwacht worden.
DUITSCHLAND EN DE BUITEN
LANDSCHE REEDERIJEN.
Over enkele dagen een nieuwe
regeling.
Op het ministerie van economische
zaken zijn gisteren de besprekingen met
de Duitsche vertegenwoordigers van
buitenlandsche reederijen over de be
kende deviezenmaatregelen gehouden.
De talrijke daarbij aanwezige vertegen
woordigers van buitenlandsche reede
rijen hebben daarbij gewezen op de bi-
zondere eischen van hun bedrijf, doch
anderzijds ook erkend, dat bepaalde
maatregelen in het belang van Duitsch-
land's deviezenbezit en ter voorkoming
van eventueele pogingen tot kapitaal-
vlucht bij reizen van Duitschers noodig
zijn Zij hebben toegezegd, mede te zul
len werken tot verhindering van mis
bruiken door passagiers. Het rijksmi-
nisterie van economische zaken heeft
daarop een nieuwe regeling in het voor
uitzicht gesteld, welke met de belangen
van de buitenlandsche scheepvaart
maatschappijen ten volle rekening zal
houden, zonder afbreuk te doen aan de
behoeften der Duitsche deviezenvoor-
ziening.
Binnen enkele dagen kan het in wer
king treden van de nieuwe regeling ver-
•wacht worden
Uit Londen wordt nog gemeld, dat de
vertegenwoordigers der Engelsche lijnen
aan het slot van de conferentie van gis
teren hun tevredenheid hebben uitge
sproken over de regeling, welke ontwor
pen is om de critiek op de thans toege
paste maatreegelen te ondervangen
Gandhi vertoont reeds teekenen
van zwakte. (Buitenland).
De deviezenbepalingen voor bui
tenlandsche scheepvaartmaatschap
pijen (Buitenland).
Het proces v. d. Lubbe. (Buiten
land).
Onlusten te Kopenhagen. (Buiten
land).
De vluchtelingen in Elzas-Lotha
ringen (Dag Overzicht).
Eenige doodelijke verkeersonge
vallen (Binnenland).
(Zie verder eventueele laatste be
richten).
ONGEHOORDE NAZI'S RELLETJES.
Bij een begrafenis.
Bij de teraardebestelling van den nat. soc.
vice-president van den Salzburgschen land
dag Franz Koveindl is het in Rauris toi
eenige politieke onrust gekomen. De nat soc
hadden in het nat soc. vereenigingshuis het
lijk opgebaard en wilden daarbij in uniform
een eerewarht betiekken. hetgeen niet werd
toegesiaan.
Tenslotte werd een eerewacht in turn-
kleeding veroorloofd Voor de teraardebe
stelling was groote belangstelling Toen het
publiek in de kerk samenstroomde om het
Requiem bij te wonen klonk p'otseling buiten
Hei! Hitler-geroep. waarop een groot aantal
menschen op het plein voor de kerk samen
stroomde en de politie zich gedwongen zag
met de blanke sabel de menigte uiteen te
drijven.
DE COMMUNISTENVERVOLGING.
20 koeriers gearresteerd.
In verband met een vroegere te Leipzig
plaats gehad hebbende arrestatie en de daar
bij geb'eken feiten heeft men thans in Ber
lijn, Leipzig en andere steden in totaal tot
dusverre 20 personen gearresteerd, die zich
schuldig hebben gemaakt aan het verspreiden
van illegaal propaganda materiaal Veel pro
pagandamateriaal, cyclostyles e.d. werden ir
beslag genomen.
DE BRAND BJJ RJJSSEL.
Nog niet gebfusebt
De Paris Soir meldt uit Rijssel, dat de
geheimzinnige brand, die uitgebroken
is in een munitiehoeveelheid. die zou
zijn begraven in 1919 door de Engel-
schen, nog in hevigheid is toegenomen.
Donderdagavond scheen het vuur lang-
zamerhand te wijken, zoodat een in
genieur reeds het plan opjrerde de bran
dende plaats vrij te maken Gistermor
gen meldden de op wacht staande poli
tieagenten echter, dat het vuur en de
rookontwikkeling weer toenamen Ver
der hebben zij een handgranaat en een
rol lont in de nabijheid van net vuur
uitgegraven. Uit onderaardsch ge-
ruisch en gerommel is n erkbaar. dat
het vuur verder voortvreet. Naar het
schijnt houdt men nog rekening met de
mogelijkheid van ontploffing, daar de
bevoegde burgemeester de omgeving
heeft doen ontruimen.
Ontploffingsgevaar duurt voort.
De „Liberté" voegt hieraan nog toe,
dat men een catastrophe kan verwach
ten, daar men het eind van het lont, dat
door het vuur was aangetast niet heeft
kunnen bereiken De mogelijkheid blijft
dus bestaan dat het depot, dat 5000 gra
naten zou bevatten in de lucht zal v'ie-
gen Men heeft nog geen opgravingen
kunnen doen om na te sporen wat voor
munitie hier eigenlijk begraven ligt.
Reeds gedeeltelijk geexplodeerd.
Gistermiddag hebben bij de munitie-
brand in Aire sur la Lys reeds eenige
gedeeltelijke ontploffingen plaats gehad.
Het betrof hier oogenschijnlijk handgra
naten. Het voornaamste depot, dat 2.50
M onder den grond zit is door het vuur
nog niet bereikt.
De spanning stijgt
De toestand te Air Sur Lys werd gister*
avond laat uiterst gevaarlijk geacht. In den
namiddag had men in het ondergrondsche mu
nitiedepot, waar het vuur nu al 2 dagen woedt,
nieuwe explosies gehoord, die echter geen
schade aanrichtten. De grond werd van uur
