DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Hoe Japan zich gaat versterken. Dngeliiksch OjueczUfU 05uitentand No. 218 Vrijdag 15 September 1933 135e Jaargang Doch het is niet alleen Japan dat voorbereidingen maakt in den Grooten Oceaan. DE WEDLOOP JAPAN-AMERIKA. de brand in den rijksdag. hitler bij de puinhoopen van oeschelbronn. hofer's vermogen in beslag genomen. Waf vandaag de aandacht trekt.,, zij, die zich met 1 october a.s. voor minstens 3 maanden op dit blad abonneeren ont- vangen de tot dien datum ver schijnende nummers franco en gratis. de directie. de toestand op cuba. ARSCH URANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uixgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote ccntracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telei. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. Evenais indertijd sprake was van een toe- jomstigen oorlog (we merkten dit reeds eer- fer op in deze kolommen) tusschen Frankrijk en Italië en wel, zoo werd met stelligheid be weerd in het jaar 1934, zoo wil thans het ge sprek gaarne gaan over een botsing Japan Amerika. Maar zooals echter iedereen er zich van bewust was, dat Frankrijk en Italië niet zullen gaan oorlog voeren en zeker niet in 1934, zoo zou men, als nuchter lezer met het zelfde recht kunnen spreken van een sensatie- bericht „De komende strijd tusschen Japan en Amerika". En toch bestaat deze oorlog niet alleen in het fantasierijke brein van marine-officieren, die er een rechtvaardiging in zien voor vloot- bcuwplannen. Om u echter hiervan eenigszins te overtui gen, zullen we thans nagaan in hoeverre Ja pan over :ijn uitbreiding denkt. Dat Japanners tenslotte, in tegenstel ling met wat algemeen wordt aangenomen, zeer wel in staat zijn om ook in tropische gewesten kolonisatie-arbeid te verrichten, blijkt uit de resultaten van de 12.000 Japanners, die te Davao op het eiland Mindanao (Philippijnen) zijn gevestigd, al moet worden toegegeven dat Chineesche con currentie aldaar ontbreekt, zoo ontleenen we aan het Hbld. Japan's machtige vloot. Dank zij den beschermenden invloed van een machtige vloot, die de beschikking heeft over tal van marinebases, kon Japan zich on gestoord vastbijten op het vasteland van Azië. Het Manq^joerijsche avontuur was ook eerst mogelijk, toen de zeemacht volmaakt oppermachtig was in eigen wateren en een aanval van de grootste zeemogendheid zou kunnen afslaan. De zeemacht der Vereenigde Staten heeft in het Westelijk gedeelte van den Grooten Oceaan geen marinebases en de enorme afstand tot Hawaï geeft Japan een grooten waarborg. Volgens marinedeskundi gen zou slechts 50 pCt. van de Amerikaan- sche vloot in het Westen van den Grooten Oceaan kunnen ageeren. Het zijn tenslotte de schepen mèt bases, die meetellen, en aan bases heeft Japan geen gebrek. De minister van buitenlanasche zaken Oetsjida verklaar de zelfs, dat Japan genoegen heeft genomen met 70 pCt. der Amerikaansche kruisersterk te, omdat gerekend werd op de strategische waarde van de Zuidzee-eilanden. De Japansche onderzeebootvloot is zeer sterk en stelt vele groote booten, met aanzien lijke actie radius Van de bases op de man daat-eilanden uit kunnen deze booten, offen sief optreden tegen 's vijands handelsvloot, en defensief tegen een aanval op Japan Modern oorlogsmateriaal. De versterkingen op de Bonin-eilanden waren reeds vrijwel gereed tijdens de Washington-conferentie in 1921; verouderde kanonnen mogen overigens vervangen wor den, en aangezien Japan het bezoeken van deze eilanden aan buitenlandsche schepen verbiedt, zou het ons niet verwonderen in dien de versterkingen op Bonin weinig te wenschen overlieten. Het bericht van de al daar kort geleden plaats gehad hebbende zware ontploffing bij ondergrondsche wer ken, waarbij 200 arbeiders gedood of ge wond werden, dat we in een Amerikaansch marineblad vonden, geeft te denken. Volgens geruchten zijn het voorts vooral Saipan en de Palaoe-eilanden, waar de ha venwerken aanzienlijk zijn uitgebreid. Hun bijzonder gunstige strategische ligging maakt het moeilijk om hier alleen commerciee- le beteekenis in te zien Groote vlootmanoeuvres. Enorme vlootmanoeuvres die zoo juist ge durende 3 maanden werden gehóuden, had den deze vooruitgeschoven Japansche steun punten tot oefenterrein. Het is werkelijk niet zonder reden, dat Japan aan Amerikaansche oorlogsschepen het bezoeken van de mandaat eilanden verb'iedt. Voor het tegenhouden van een eventueelen aanval op Japan zijn zij van onschatbare waarde en voor de meest waar schijnlijke wijze, waarop een zee-oorlog in den Pacific gevoerd zal worden, n.1. den strijd tegen de verbindingslijnen (handels oorlog met de o/s-booten en kruisers) zou Japan geen gunstiger operatiebases kunnen vinden. Guani, dat Japan een doorn in het oog was, is thans geheel ontmanteld (de Amerikaansche gouverneur liet zijn Japan- schen collega uit Saipan komen, opdat deze er zich van kon overtuigen) en heeft voor de Amerikaansche vloot geen waarde meer; het is geheel omringd door Japansch bezit. In eenzelfde geval verkeeren de Philippijnen: dwars op de Amerikaansche verbindingslijn San FranciscoHonoloeloe (vlootbasis Pearl Harbour)—Philippijnen liggen immers de Japansche mandaat-eilanden. Belangstelling voor Nieuw-Guinea. De Japansche belangstelling voor Nieuw- Guinea (vlootsteunpunten op de noordkust van Nieuw-Guinea zouden ae barrière voor de Philippijnen voltooien!) .en Portugeesch Timordat nabij de voor Amerika in een Pacific conflict eenige veilige route naar de Philippijnen ligt, is dus wel verklaarbaar. De hernieuwde belangstelling van Japanners voor de parelvisscherij rond de Aroe-eilan- den, de sterke uitbreiding van de Japansche visscherij in onzen Archipel, het aankoopen van de concessies der (Duitsche) Phoenix Mij. in Nieuw-Guinea, krijgen in dit verband een bijzondere beteekenis, terwijl ook de uitlatin gen van Matsoeoka en de pogingen concessie terreinen in Nieuw-Guinea te verwerven voor katoenteelt geen „toevallige" verschijn selen zijn. Niet alleen in de mandaat-eilanden is Ja pan bezig om zich te beveiligen tegen agres sie; Port Arthur, dat de Golf van Chili af sluit wordt wederom tot marinebasis inge richt. Rashin, even bezuiden Wladiwostok, krijgt een groote haven, die op den duur ze ker Wladiwostok zal gaan overvleugelen; Formosa wordt versterkt en geruchten in Amerikaansche kranten spraken zelfs van een verdacht groote concentratie van infan terie uit Mapdsjoerije op Formosa. Het is duidelijk dat deze berichten den angst voor invasie op de Philippijnen verraden. Zoo zien we dus dat Japan rustig door werkt. De enorme afstand tot de sterke Ame rikaansche marinebasis te Pearl Harbour, die overigens in Amerikaansche oogen nog verre van volmaakt is, is de beste beveiliging tegen een aanval. Doch het is niet alleen Japan dat voorbe reidingen treft in den Grooten Oceaan. De daad van Frankrijk, dat overigens een zeer pro-Japansche politiek volgt, om een zestal eilanden tusschen Indo-China en de Philippij nen in beslag te nemen (de Stormeilanden), moet als een zuiver strategische maatregel gezien worden. Commercieele overwegingen zijn er misschien niet geheel vreemd aan, doch intusschen liggen de Storm-eilanden op een zeer belangrijk strategisch punt. Het protest van Japan tegen de Fransche annexa tie is daar het beste bewijs voor. Het was zeker niet toevallig, dat. Japan op deze eilan den reeds ondernemingen had gevestigd; ja pansche concessies liggen zeer dikwijls bij strategisch belangrijke punten: in ons Indië zijn daarvan voorbeelden te over. Amerika breidt de vlootbases aan de West kust uit, versterkt Pearl Harbour en ook de opdracht om de Aleoeten in kaart te brengen houdt verband met de oorlogsvoorbereiding. Engeland, dat zich voorloopig nogal afzij dig houdt, doch niettemin steeds minder po pulair wordt in Japan, voltooit Singapore. Een monitor met 38 c.M. geschut zal binnen kort derwaarts worden gedirigeerd voor ba sisverdediging. De vlootbasis te Singapore maakt het op treden van de Engelsche slagvloot in den Grooten Oceaan mogelijk en de ontstemming in Japan over dit vlootsteunpunt is dan ook zeer wel te begrijpen. Australië, dat zich zoo langzamerhand ook ongerust gaat maken over de relatieve ver zwakking van het Angelsaksische blok ten opzichte van Japan, zal eindelijk ook weer eens gelden beschikbaar stellen voor de de fensie. Engeland stuurt alvast een 5-tal mo derne jagers „in bruikleen" en Port Darwin krijgt een militaire bezetting Tijdens een demonstratie van de beroeps groep van bestuursambtenaren in den bond nat.-soc. Duitsche juristen verklaarde dr. Trank in verband met het contra-proces in zake de brand in den rijksdag, dat de Duit se juristen verontwaardigd zijn, dat men tn de wereld meent te kunnen aannemen, dat 2ll het recht in het belang van de politiek zouden wilden verbuigen. Zij zijn veront waardigd over de veronderstelling, dat hier eenigerlei gebeurtenissen zijn voorgekomen in dit brandstichtersproces niet volkomen beklaagden alle rechten te doen weder varen, waarop zij volgens het strafrecht aan spraak kunnen maken. Wij aldus spr. spreken ons uit voor den rechtsstaat en nie- mand ter wereld is bevoegd dit te bestrijden, wien toch gelooft dit te kunnen doen moge 2teh in Duitschland persoonlijk van de heer- schende omstandigheden komen overtuigen in verband hiermede deelde dr. Frank mede, at hij voor den Leipziger juristendag een jjigd Prominente juristen heeft uitgenoo- Rijkskanselier Hitier heeft gister een be zoek gebracht aan het door brand geteisterde "°rp Oeschelbronn. Hij onderhield zich ge- hr"11^0 met verschillende door den 411 d gedupeerde personen. VpXaar de Innsbrucker Zeitung meldt, is het vermogen van den ontvluchten vroegeren gouwleider Franz Hofer in beslag genomen. radiozaak van Hofer is gesloten door de autoriteiten. Ook de vader van Hofer is ver vallen verklaard van het staatsburgerschap; hij verblijft op het oogenblik met zijn gezin te Muenchen. HET CONTRA-PROCES TNZAKE DEN RIJKSDAGBRAND. Duitsche zaakdelastidde vraagt inlichtingen bij het Foreign Office. De opening van de zitting der Internatio nale Juristencommissie heeft een diplomatie ke demarche van de Duitsche regeering ten gevolge gehad. Zij heeft door bemiddeling van haar zaakgelastigde te Londen bij het Britsche ministerie van buitenlandsche zaken ge nformeerd, of het proces een min of meer officieel karakter draagt. Deze informatie is mondeling ingewonnen. Het Foreign Office heeft de verzekering ge geven, dat er geenerlei officieele betrekkingen bestaan tot het te Londen gevoerde proces. Ook de Engelsche bond van juristen ver klaart, dat hij in geen betrekking staat tot het onderzoek van de Internationale Juristen commissie. Het vertrek, waar het contra-pro ces wordt gevoerd, is op de gebruikelijke wijze door de Internationale Commissie ge huurd. Grzesinski verhoord. In het contraproces inzake de brandstich ting in het rijksdaggebouw is na dr. Hertz de getuige Grzesinski, vroeger politiepresident, verhoord. Hij deed uitvoerige mededeelingen over den Pruisischen persdienst, van welken het eerste officieele bericht over den brand afkomstig was. GELUKSTELEGRAM VAN DEN PAUS AAN DOLLFUSS. Kardinaal-staatssecretaris Pacelli heeft den pauselijken nuntius te \X eenen het vo. gende telegram gezonden Ik verzoek uwe excellentie den heer kanse lier dr. Dollfuss den gelukwensch over te brengen van den heiligen Vader voor de door hem uitgesproken redevoering en de bijzon dere welgevalligheid van zijne heiligheid. Voor waardeering voor de encycliek Qua- dragesimo Anno voegt hieraan toe de geluk- wenschen het heerlijke verloop van de histo rische herdenking. Verzekert u hem van de welgevalligheid van zijne heiligheid en brengt hem namens den heiligen Vader de apostolisch zegen. Bondspresident Miklas heeft den bondskanselier namens Oostenrijk zijn oprechten en warmen dank uitgespro ken met het welslagen van den R.K. dag Miklas heeft dr. Do'lfuss het groote gouden eereteeken aan den band verleend voor ver diensten jegens de republiek. ROOFOVERVAL TE ANTWERPEN. Gistermorgen heeft in de Leopoldstraat te Antwerpen een brutale roofoverval plaats gehad. Twee loopers van de Westminster Foreign Bank hadden bij de Belgische Bank een cheque van 240.000 francs geïnd. In de Leopoldstraat kwam hen een auto achter op. Plotseling greep een der inzittenden van den auto de tasch van den looper, waarop de wa gen pijlsnel wegreed. Van de autobandieten geen spoor. Het nummer was bekend, doch het bleek een gestolen auto te zijn. FRANSCHE KABINETSRAAD. De Fransche ministers zijn gistermiddag in een kabinetsraad bijeengekomen, teneinde te beraadslagen over de houding, die zij zul len aannemen bij de a s. besprekingen te Pa rijs en in aansluiting daarop te Geneve. Het grootste deel der zitting werd in beslag ge nomen door een uitvoerig rapport van den minister van buitenlandsche zaken over de onderhandelingen tusschen Frankrijk, Enge land, Italië en Amerika in de ontwapenings kwestie. Paul Boncour besprak verder het bezoek van den Hongaarschen minister van buitenlandsche zaken en wees er op, dat daarbij geen politieke problemen te berde zijn gebracht. HOLLANDER GEARRESTEERD. In het Saargebied. Men meldt uit Saarbrücken, dat de „Volks- stimme-' en de „Lokal-Anzeiger" het volgende bericht bevatten: Een Nederlander, Snijders genaamd, was voorzien van een geldig pas poort, naar het Saargebied gezonden om de linksche partijen voor die van Hitier te win nen. Na een verblijf te Straatsburg keerde hij zocht met leden der sociaal-democratische naar Saarbrücken terug, waar hij contact partij. Deze laatsten ontmaskerden hem en gaven het geval aan bij de politie, die hem arresteerde. GROOTE VERDUISTERINGEN. In Rusland. De procureur-generaal te Moskou deelt mede, dat in de nabijheid van Witebsk in vakvereenigingen groote verduisteringen zijn ontdekt. De schade zou verscheidene milli- oenen roebel bedragen. De leiders dezer vakvereenigingen zouden reeds verscheidene jaren bedragen hebben geïncasseerd en val- sche boekingen hebben verricht. Bovendien werden groote hoeveelheden levensmiddelen verduisterd, zoodat de bevolking te lijden had aan gebrek aan levensmiddelen. Deze gebeurtenissen hebben het aanzien van den ambtenarenstand benadeeld. Een aantal ambtenaren is gearresteerd en door 't spoed- gerecht veroordeeld tot gevangenisstraffen van 3 tot 10 jaar. In totaal werden 35 ambtenaren veroordeeld. BRANDEND SCHIP IN VOLLE ZEE. Bemanning gered. Een geweldige scheepsbrand werd van het strand van Yarmouth af door duizenden menschen gadegeslagen Het s.s. „Porihca'.i". dat 2500 ton meet, heeft aan lading aan esportogras aan boord, dat in den nacht van Woensdag op Donderdag door broeiïng :n brand was geraakt. De vlammen breidden zich ondanks de bestrijding daarvan door de bemanning zoo snel uit, dflf de kapitein het schip aan den grond zette in de hóóp, op deze wijze nog zooveel mogelijk van de lading te redden. Dit is nog juist gelukt. De laatste commando's werden gegeven toen het schip reeds in brand stond en de vlammen reeds de commandobrug naderden. Men slaagde erin de bemanning te redden. Het was evenwel onmogelijk het vuur te blus- schen. Hedenochtend brandde het schip nog. EEN MAAND GEVANGENIS. Wegens het roepen: „Mijn hoed!" Volgens een persbericht, dat wij slechts curiositeitshalve plaatsen, zou op het oogen blik een Silezische koopman in een Tsjechi sche gevangenis zuchten omdat hij zijn hóed niet wilde verliezen. Hij liep in een Tsjechisch stadje te wandelen toen door een plotselingen rukwind zijn hoed afwoei. Ver schrikt riep de man „mijn hoed!", of te we', in zijn Silezisch dialect' „Mei Hüttla!" Een politie-agent meende dat de man riep: „HN1 Hitier!" hetgeen in Tsiecho-Slowakije streng verboden is. De rechter geloofde den agent EEN ZONDERLING TESTAMENT. Van een edelman. Een buitengewoon merkwaardig testament is gemaakt door een rijk Poolsch edelman, die te Warschau woonde. In zijn testament, dat eenige uren na zijn dood is geopend, ver zocht de edelman zijn radiotoestel in zijn doodkist te plaatsen en hem de koptelefoon op te zetten. Verder verzocht deze zonder ling, ook zijn pijp en vier pond tabak, als mede zijn yo-yo in zijn kist te liggen. DE STAKINGSTOESTAND IN PENNSYLVANIE. Staat van beleg? In verband met de staking in het kolenge- bied van Pennsylvanië heeft de gouverneur de mobilisatie van twee bataillons der natio nale garde gelast. Daar het aantal botsin gen tusschen de stakers en de politie steeds meer toeneemt, wordt de uitroeping van den staat van beleg overwogen. Men verlangt onmiddellijk ingrijpen van Roosevelt. Met het oog op de het opstellen van de bruinkolencode heeft Roosevelt de vertegen woordigers der werkgevers en der werkne- wf i? uitgenoodigd tot een conferentie op het Witte Huis. JE MOET MAAR BOFFEN V lensdagavond had er een boksmatch te 8an Bernardino in Californië plaats, waarbij een der beide partijen een zekere Grimes uit Australië was. Wij kennen den heer Grimes niet en mis schien herkent hij op het oogenblik ternau wernood zichzelf. Zijn plotseling opkomende bekendheid heeft hij aan het volgende voor val te danken: Hoe Japan zich gaat versterken. (Dag. Overzicht.) Het Bruinboek over den Rijksdag brand II. (Buitenland): De stakingstoestand in Pennsyl vanië. (Buitenland.) Verdere inflatie in Amerika? (Buitenland). Het contra-rijksbrandproces te Londen. (Buitenland De man, die te Zeelst (N -Br.) een aanslag pleegde op zijn grootouders, is gearresteerd en heeft bekend. (Binnenland). Een vrouw verbrand bij een auto ongeluk nabij Leeuwarden, haar zoon later overleden. (Binnenland). Te Blerik een man door gasver- stikking om het leven gekomen. (Binnenland.) Ernstige geruchten uit Muidon ten aanzien van den dader van den aanslag in de raadszaal. (Binnen land.) Een wetsontwerp aanhangig ter bescherming van Nederlandsche arbeidsmarkt. (Binnenland De gemeenteraad van Limmen heeft het radio-distributienet over genomen (Gemeenteraden.) Het K.L.M -conflict en Evert V. Dijk. (Luchtvaart De vlieger Kingsford Smith in Amsterdam. (Luchtvaart.) Een sportfondsenbad te Dordrecht. (Binnenland). (Zie verder eventueel laatste be richten). Gedurende den strijd waarschuwde de scheidsrechter Grimes, er geen worstelwed strijd van te maken, maar behoorlijk te bok sen. Dit was mijnheer Grimes niet naar den zin en, daar hij toch bezig was, gaf hij met een maar den armen scheidsrechter óók een oplawaai. Helaas Schijn bedriegt en je kunt het nooit weten in deze wereld. De scheidsrechter was niemand anders dan Jack Dempsey, oud-zwaargewicht we reldkampioen een goedhartig maar tempera mentvol man. Hij sloeg onmiddellijk den on- hebbelijken bokser knock out, die voorzichtig daarop den ring werd uitgedragen door zijn helpers. Dempsey keerde in den ring terug en kondigde als resultaat der match een „match nul" aan. Gebrek aan levensmiddelen- De toestand wordt steeds ernstiger, daar gebrek aan levensmiddelen dreigt en de ar beiders de algenieene staking hebben afge kondigd met het doel president Martin te noodzaken af te treden. De staatssecretaris der U.S.A., Huil, heeft' de Amerikaansche oorlogsschepen opdracht gegeven in de Cu- baansche wateren te blijven. KORTE BERICHTEN. Bij een ontploffing in de mijn Laura zijn twee arbeiders gewond, van wie één ernstig aan de oogen. Te Leewarden is gisternacht overleden de heer L. Dijkstra, lid van den gemeenteraad en gedurende eenige jaren wethouder van be drijven. In 1916 kwam hij als lid van de so ciaal-democratische fractie in den gemeente raad en in 1932 ging hij over naar de O.S.P., zonder zijn zetel ter beschikking te stellen van zijn vroegere partij. Na de behandeling van de begrooting 1933 is hij tengevolge van de kwaal, die hem in het graf sleepte, niet meer in den raad verschenen. Na de officieele opening van den af sluitdijk op a.s. Vrijdag zal de tolfheffing ten bate van het Nat. Crisiscomité niet meer plaats hebben. In de omgeving van Venray is onder het hoornvee mond- en klauwzeer uitgebro ken. Honderden dieren zijn aangetast door de ziekte, die zich nog steeds uitbreidt. Op de gistermiddag in het Koloniaal Museum te msterdam geopende dahlia-ten toonstelling, heeft een zakkenroller een der bezoekers een portefeuille met 160 weten te ontfutselen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1