DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Hoe Japan zich gaat versterken.
Dngeliiksch OjueczUfU
05uitentand
No. 218
Vrijdag 15 September 1933
135e Jaargang
Doch het is niet alleen Japan dat
voorbereidingen maakt in den Grooten
Oceaan.
DE WEDLOOP JAPAN-AMERIKA.
de brand in den rijksdag.
hitler bij de puinhoopen van
oeschelbronn.
hofer's vermogen in beslag
genomen.
Waf vandaag de
aandacht trekt.,,
zij, die zich met 1 october
a.s. voor minstens 3 maanden
op dit blad abonneeren ont-
vangen de tot dien datum ver
schijnende nummers franco
en gratis.
de directie.
de toestand op cuba.
ARSCH
URANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uixgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
ccntracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telei. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Evenais indertijd sprake was van een toe-
jomstigen oorlog (we merkten dit reeds eer-
fer op in deze kolommen) tusschen Frankrijk
en Italië en wel, zoo werd met stelligheid be
weerd in het jaar 1934, zoo wil thans het ge
sprek gaarne gaan over een botsing Japan
Amerika.
Maar zooals echter iedereen er zich van
bewust was, dat Frankrijk en Italië niet
zullen gaan oorlog voeren en zeker niet in
1934, zoo zou men, als nuchter lezer met het
zelfde recht kunnen spreken van een sensatie-
bericht „De komende strijd tusschen Japan
en Amerika".
En toch bestaat deze oorlog niet alleen in
het fantasierijke brein van marine-officieren,
die er een rechtvaardiging in zien voor vloot-
bcuwplannen.
Om u echter hiervan eenigszins te overtui
gen, zullen we thans nagaan in hoeverre Ja
pan over :ijn uitbreiding denkt.
Dat Japanners tenslotte, in tegenstel
ling met wat algemeen wordt
aangenomen, zeer wel in staat zijn om
ook in tropische gewesten kolonisatie-arbeid
te verrichten, blijkt uit de resultaten van de
12.000 Japanners, die te Davao op het eiland
Mindanao (Philippijnen) zijn gevestigd, al
moet worden toegegeven dat Chineesche con
currentie aldaar ontbreekt, zoo ontleenen we
aan het Hbld.
Japan's machtige vloot.
Dank zij den beschermenden invloed van
een machtige vloot, die de beschikking heeft
over tal van marinebases, kon Japan zich on
gestoord vastbijten op het vasteland van
Azië. Het Manq^joerijsche avontuur was ook
eerst mogelijk, toen de zeemacht volmaakt
oppermachtig was in eigen wateren en een
aanval van de grootste zeemogendheid zou
kunnen afslaan. De zeemacht der Vereenigde
Staten heeft in het Westelijk gedeelte van den
Grooten Oceaan geen marinebases en de
enorme afstand tot Hawaï geeft Japan een
grooten waarborg. Volgens marinedeskundi
gen zou slechts 50 pCt. van de Amerikaan-
sche vloot in het Westen van den Grooten
Oceaan kunnen ageeren. Het zijn tenslotte
de schepen mèt bases, die meetellen, en aan
bases heeft Japan geen gebrek. De minister
van buitenlanasche zaken Oetsjida verklaar
de zelfs, dat Japan genoegen heeft genomen
met 70 pCt. der Amerikaansche kruisersterk
te, omdat gerekend werd op de strategische
waarde van de Zuidzee-eilanden.
De Japansche onderzeebootvloot is zeer
sterk en stelt vele groote booten, met aanzien
lijke actie radius Van de bases op de man
daat-eilanden uit kunnen deze booten, offen
sief optreden tegen 's vijands handelsvloot,
en defensief tegen een aanval op Japan
Modern oorlogsmateriaal.
De versterkingen op de Bonin-eilanden
waren reeds vrijwel gereed tijdens de
Washington-conferentie in 1921; verouderde
kanonnen mogen overigens vervangen wor
den, en aangezien Japan het bezoeken van
deze eilanden aan buitenlandsche schepen
verbiedt, zou het ons niet verwonderen in
dien de versterkingen op Bonin weinig te
wenschen overlieten. Het bericht van de al
daar kort geleden plaats gehad hebbende
zware ontploffing bij ondergrondsche wer
ken, waarbij 200 arbeiders gedood of ge
wond werden, dat we in een Amerikaansch
marineblad vonden, geeft te denken.
Volgens geruchten zijn het voorts vooral
Saipan en de Palaoe-eilanden, waar de ha
venwerken aanzienlijk zijn uitgebreid. Hun
bijzonder gunstige strategische ligging
maakt het moeilijk om hier alleen commerciee-
le beteekenis in te zien
Groote vlootmanoeuvres.
Enorme vlootmanoeuvres die zoo juist ge
durende 3 maanden werden gehóuden, had
den deze vooruitgeschoven Japansche steun
punten tot oefenterrein. Het is werkelijk niet
zonder reden, dat Japan aan Amerikaansche
oorlogsschepen het bezoeken van de mandaat
eilanden verb'iedt. Voor het tegenhouden van
een eventueelen aanval op Japan zijn zij van
onschatbare waarde en voor de meest waar
schijnlijke wijze, waarop een zee-oorlog in
den Pacific gevoerd zal worden, n.1. den
strijd tegen de verbindingslijnen (handels
oorlog met de o/s-booten en kruisers) zou
Japan geen gunstiger operatiebases kunnen
vinden. Guani, dat Japan een doorn in het
oog was, is thans geheel ontmanteld (de
Amerikaansche gouverneur liet zijn Japan-
schen collega uit Saipan komen, opdat deze
er zich van kon overtuigen) en heeft voor de
Amerikaansche vloot geen waarde meer; het
is geheel omringd door Japansch bezit. In
eenzelfde geval verkeeren de Philippijnen:
dwars op de Amerikaansche verbindingslijn
San FranciscoHonoloeloe (vlootbasis Pearl
Harbour)—Philippijnen liggen immers de
Japansche mandaat-eilanden.
Belangstelling voor Nieuw-Guinea.
De Japansche belangstelling voor Nieuw-
Guinea (vlootsteunpunten op de noordkust
van Nieuw-Guinea zouden ae barrière voor
de Philippijnen voltooien!) .en Portugeesch
Timordat nabij de voor Amerika in een
Pacific conflict eenige veilige route naar de
Philippijnen ligt, is dus wel verklaarbaar.
De hernieuwde belangstelling van Japanners
voor de parelvisscherij rond de Aroe-eilan-
den, de sterke uitbreiding van de Japansche
visscherij in onzen Archipel, het aankoopen
van de concessies der (Duitsche) Phoenix Mij.
in Nieuw-Guinea, krijgen in dit verband een
bijzondere beteekenis, terwijl ook de uitlatin
gen van Matsoeoka en de pogingen concessie
terreinen in Nieuw-Guinea te verwerven
voor katoenteelt geen „toevallige" verschijn
selen zijn.
Niet alleen in de mandaat-eilanden is Ja
pan bezig om zich te beveiligen tegen agres
sie; Port Arthur, dat de Golf van Chili af
sluit wordt wederom tot marinebasis inge
richt. Rashin, even bezuiden Wladiwostok,
krijgt een groote haven, die op den duur ze
ker Wladiwostok zal gaan overvleugelen;
Formosa wordt versterkt en geruchten in
Amerikaansche kranten spraken zelfs van
een verdacht groote concentratie van infan
terie uit Mapdsjoerije op Formosa. Het is
duidelijk dat deze berichten den angst voor
invasie op de Philippijnen verraden.
Zoo zien we dus dat Japan rustig door
werkt. De enorme afstand tot de sterke Ame
rikaansche marinebasis te Pearl Harbour, die
overigens in Amerikaansche oogen nog verre
van volmaakt is, is de beste beveiliging tegen
een aanval.
Doch het is niet alleen Japan dat voorbe
reidingen treft in den Grooten Oceaan. De
daad van Frankrijk, dat overigens een zeer
pro-Japansche politiek volgt, om een zestal
eilanden tusschen Indo-China en de Philippij
nen in beslag te nemen (de Stormeilanden),
moet als een zuiver strategische maatregel
gezien worden. Commercieele overwegingen
zijn er misschien niet geheel vreemd aan,
doch intusschen liggen de Storm-eilanden op
een zeer belangrijk strategisch punt. Het
protest van Japan tegen de Fransche annexa
tie is daar het beste bewijs voor. Het was
zeker niet toevallig, dat. Japan op deze eilan
den reeds ondernemingen had gevestigd; ja
pansche concessies liggen zeer dikwijls bij
strategisch belangrijke punten: in ons Indië
zijn daarvan voorbeelden te over.
Amerika breidt de vlootbases aan de West
kust uit, versterkt Pearl Harbour en ook de
opdracht om de Aleoeten in kaart te brengen
houdt verband met de oorlogsvoorbereiding.
Engeland, dat zich voorloopig nogal afzij
dig houdt, doch niettemin steeds minder po
pulair wordt in Japan, voltooit Singapore.
Een monitor met 38 c.M. geschut zal binnen
kort derwaarts worden gedirigeerd voor ba
sisverdediging.
De vlootbasis te Singapore maakt het op
treden van de Engelsche slagvloot in den
Grooten Oceaan mogelijk en de ontstemming
in Japan over dit vlootsteunpunt is dan ook
zeer wel te begrijpen.
Australië, dat zich zoo langzamerhand ook
ongerust gaat maken over de relatieve ver
zwakking van het Angelsaksische blok ten
opzichte van Japan, zal eindelijk ook weer
eens gelden beschikbaar stellen voor de de
fensie. Engeland stuurt alvast een 5-tal mo
derne jagers „in bruikleen" en Port Darwin
krijgt een militaire bezetting
Tijdens een demonstratie van de beroeps
groep van bestuursambtenaren in den bond
nat.-soc. Duitsche juristen verklaarde dr.
Trank in verband met het contra-proces in
zake de brand in den rijksdag, dat de Duit
se juristen verontwaardigd zijn, dat men
tn de wereld meent te kunnen aannemen, dat
2ll het recht in het belang van de politiek
zouden wilden verbuigen. Zij zijn veront
waardigd over de veronderstelling, dat hier
eenigerlei gebeurtenissen zijn voorgekomen
in dit brandstichtersproces niet volkomen
beklaagden alle rechten te doen weder
varen, waarop zij volgens het strafrecht aan
spraak kunnen maken. Wij aldus spr.
spreken ons uit voor den rechtsstaat en nie-
mand ter wereld is bevoegd dit te bestrijden,
wien toch gelooft dit te kunnen doen moge
2teh in Duitschland persoonlijk van de heer-
schende omstandigheden komen overtuigen
in verband hiermede deelde dr. Frank mede,
at hij voor den Leipziger juristendag een
jjigd Prominente juristen heeft uitgenoo-
Rijkskanselier Hitier heeft gister een be
zoek gebracht aan het door brand geteisterde
"°rp Oeschelbronn. Hij onderhield zich ge-
hr"11^0 met verschillende door den
411 d gedupeerde personen.
VpXaar de Innsbrucker Zeitung meldt, is het
vermogen van den ontvluchten vroegeren
gouwleider Franz Hofer in beslag genomen.
radiozaak van Hofer is gesloten door de
autoriteiten. Ook de vader van Hofer is ver
vallen verklaard van het staatsburgerschap;
hij verblijft op het oogenblik met zijn gezin
te Muenchen.
HET CONTRA-PROCES TNZAKE DEN
RIJKSDAGBRAND.
Duitsche zaakdelastidde vraagt
inlichtingen bij het Foreign
Office.
De opening van de zitting der Internatio
nale Juristencommissie heeft een diplomatie
ke demarche van de Duitsche regeering ten
gevolge gehad. Zij heeft door bemiddeling
van haar zaakgelastigde te Londen bij het
Britsche ministerie van buitenlandsche zaken
ge nformeerd, of het proces een min of meer
officieel karakter draagt. Deze informatie is
mondeling ingewonnen.
Het Foreign Office heeft de verzekering ge
geven, dat er geenerlei officieele betrekkingen
bestaan tot het te Londen gevoerde proces.
Ook de Engelsche bond van juristen ver
klaart, dat hij in geen betrekking staat tot
het onderzoek van de Internationale Juristen
commissie. Het vertrek, waar het contra-pro
ces wordt gevoerd, is op de gebruikelijke
wijze door de Internationale Commissie ge
huurd.
Grzesinski verhoord.
In het contraproces inzake de brandstich
ting in het rijksdaggebouw is na dr. Hertz de
getuige Grzesinski, vroeger politiepresident,
verhoord. Hij deed uitvoerige mededeelingen
over den Pruisischen persdienst, van welken
het eerste officieele bericht over den brand
afkomstig was.
GELUKSTELEGRAM VAN DEN
PAUS AAN DOLLFUSS.
Kardinaal-staatssecretaris Pacelli heeft
den pauselijken nuntius te \X eenen het vo.
gende telegram gezonden
Ik verzoek uwe excellentie den heer kanse
lier dr. Dollfuss den gelukwensch over te
brengen van den heiligen Vader voor de door
hem uitgesproken redevoering en de bijzon
dere welgevalligheid van zijne heiligheid.
Voor waardeering voor de encycliek Qua-
dragesimo Anno voegt hieraan toe de geluk-
wenschen het heerlijke verloop van de histo
rische herdenking. Verzekert u hem van de
welgevalligheid van zijne heiligheid en
brengt hem namens den heiligen Vader de
apostolisch zegen. Bondspresident Miklas
heeft den bondskanselier namens Oostenrijk
zijn oprechten en warmen dank uitgespro
ken met het welslagen van den R.K. dag
Miklas heeft dr. Do'lfuss het groote gouden
eereteeken aan den band verleend voor ver
diensten jegens de republiek.
ROOFOVERVAL TE ANTWERPEN.
Gistermorgen heeft in de Leopoldstraat te
Antwerpen een brutale roofoverval plaats
gehad. Twee loopers van de Westminster
Foreign Bank hadden bij de Belgische Bank
een cheque van 240.000 francs geïnd. In de
Leopoldstraat kwam hen een auto achter op.
Plotseling greep een der inzittenden van den
auto de tasch van den looper, waarop de wa
gen pijlsnel wegreed. Van de autobandieten
geen spoor. Het nummer was bekend, doch
het bleek een gestolen auto te zijn.
FRANSCHE KABINETSRAAD.
De Fransche ministers zijn gistermiddag
in een kabinetsraad bijeengekomen, teneinde
te beraadslagen over de houding, die zij zul
len aannemen bij de a s. besprekingen te Pa
rijs en in aansluiting daarop te Geneve. Het
grootste deel der zitting werd in beslag ge
nomen door een uitvoerig rapport van den
minister van buitenlandsche zaken over de
onderhandelingen tusschen Frankrijk, Enge
land, Italië en Amerika in de ontwapenings
kwestie. Paul Boncour besprak verder het
bezoek van den Hongaarschen minister van
buitenlandsche zaken en wees er op, dat
daarbij geen politieke problemen te berde
zijn gebracht.
HOLLANDER GEARRESTEERD.
In het Saargebied.
Men meldt uit Saarbrücken, dat de „Volks-
stimme-' en de „Lokal-Anzeiger" het volgende
bericht bevatten: Een Nederlander, Snijders
genaamd, was voorzien van een geldig pas
poort, naar het Saargebied gezonden om de
linksche partijen voor die van Hitier te win
nen. Na een verblijf te Straatsburg keerde hij
zocht met leden der sociaal-democratische
naar Saarbrücken terug, waar hij contact
partij. Deze laatsten ontmaskerden hem en
gaven het geval aan bij de politie, die hem
arresteerde.
GROOTE VERDUISTERINGEN.
In Rusland.
De procureur-generaal te Moskou deelt
mede, dat in de nabijheid van Witebsk in
vakvereenigingen groote verduisteringen zijn
ontdekt. De schade zou verscheidene milli-
oenen roebel bedragen. De leiders dezer
vakvereenigingen zouden reeds verscheidene
jaren bedragen hebben geïncasseerd en val-
sche boekingen hebben verricht. Bovendien
werden groote hoeveelheden levensmiddelen
verduisterd, zoodat de bevolking te lijden
had aan gebrek aan levensmiddelen. Deze
gebeurtenissen hebben het aanzien van den
ambtenarenstand benadeeld. Een aantal
ambtenaren is gearresteerd en door 't spoed-
gerecht veroordeeld tot gevangenisstraffen
van 3 tot 10 jaar. In totaal werden 35
ambtenaren veroordeeld.
BRANDEND SCHIP IN VOLLE ZEE.
Bemanning gered.
Een geweldige scheepsbrand werd van
het strand van Yarmouth af door duizenden
menschen gadegeslagen Het s.s. „Porihca'.i".
dat 2500 ton meet, heeft aan lading aan
esportogras aan boord, dat in den nacht van
Woensdag op Donderdag door broeiïng :n
brand was geraakt. De vlammen breidden
zich ondanks de bestrijding daarvan door de
bemanning zoo snel uit, dflf de kapitein het
schip aan den grond zette in de hóóp, op
deze wijze nog zooveel mogelijk van de
lading te redden. Dit is nog juist gelukt. De
laatste commando's werden gegeven toen het
schip reeds in brand stond en de vlammen
reeds de commandobrug naderden. Men
slaagde erin de bemanning te redden. Het
was evenwel onmogelijk het vuur te blus-
schen. Hedenochtend brandde het schip
nog.
EEN MAAND GEVANGENIS.
Wegens het roepen: „Mijn hoed!"
Volgens een persbericht, dat wij slechts
curiositeitshalve plaatsen, zou op het oogen
blik een Silezische koopman in een Tsjechi
sche gevangenis zuchten omdat hij zijn
hóed niet wilde verliezen. Hij liep in een
Tsjechisch stadje te wandelen toen door een
plotselingen rukwind zijn hoed afwoei. Ver
schrikt riep de man „mijn hoed!", of te we',
in zijn Silezisch dialect' „Mei Hüttla!" Een
politie-agent meende dat de man riep: „HN1
Hitier!" hetgeen in Tsiecho-Slowakije streng
verboden is. De rechter geloofde den agent
EEN ZONDERLING TESTAMENT.
Van een edelman.
Een buitengewoon merkwaardig testament
is gemaakt door een rijk Poolsch edelman,
die te Warschau woonde. In zijn testament,
dat eenige uren na zijn dood is geopend, ver
zocht de edelman zijn radiotoestel in zijn
doodkist te plaatsen en hem de koptelefoon
op te zetten. Verder verzocht deze zonder
ling, ook zijn pijp en vier pond tabak, als
mede zijn yo-yo in zijn kist te liggen.
DE STAKINGSTOESTAND IN
PENNSYLVANIE.
Staat van beleg?
In verband met de staking in het kolenge-
bied van Pennsylvanië heeft de gouverneur
de mobilisatie van twee bataillons der natio
nale garde gelast. Daar het aantal botsin
gen tusschen de stakers en de politie steeds
meer toeneemt, wordt de uitroeping van den
staat van beleg overwogen. Men verlangt
onmiddellijk ingrijpen van Roosevelt.
Met het oog op de het opstellen van de
bruinkolencode heeft Roosevelt de vertegen
woordigers der werkgevers en der werkne-
wf i? uitgenoodigd tot een conferentie op het
Witte Huis.
JE MOET MAAR BOFFEN
V lensdagavond had er een boksmatch te
8an Bernardino in Californië plaats, waarbij
een der beide partijen een zekere Grimes uit
Australië was.
Wij kennen den heer Grimes niet en mis
schien herkent hij op het oogenblik ternau
wernood zichzelf. Zijn plotseling opkomende
bekendheid heeft hij aan het volgende voor
val te danken:
Hoe Japan zich gaat versterken.
(Dag. Overzicht.)
Het Bruinboek over den Rijksdag
brand II. (Buitenland):
De stakingstoestand in Pennsyl
vanië. (Buitenland.)
Verdere inflatie in Amerika?
(Buitenland).
Het contra-rijksbrandproces te
Londen. (Buitenland
De man, die te Zeelst (N -Br.) een
aanslag pleegde op zijn grootouders,
is gearresteerd en heeft bekend.
(Binnenland).
Een vrouw verbrand bij een auto
ongeluk nabij Leeuwarden, haar
zoon later overleden. (Binnenland).
Te Blerik een man door gasver-
stikking om het leven gekomen.
(Binnenland.)
Ernstige geruchten uit Muidon
ten aanzien van den dader van den
aanslag in de raadszaal. (Binnen
land.)
Een wetsontwerp aanhangig ter
bescherming van Nederlandsche
arbeidsmarkt. (Binnenland
De gemeenteraad van Limmen
heeft het radio-distributienet over
genomen (Gemeenteraden.)
Het K.L.M -conflict en Evert V.
Dijk. (Luchtvaart
De vlieger Kingsford Smith in
Amsterdam. (Luchtvaart.)
Een sportfondsenbad te Dordrecht.
(Binnenland).
(Zie verder eventueel laatste be
richten).
Gedurende den strijd waarschuwde de
scheidsrechter Grimes, er geen worstelwed
strijd van te maken, maar behoorlijk te bok
sen. Dit was mijnheer Grimes niet naar den
zin en, daar hij toch bezig was, gaf hij met
een maar den armen scheidsrechter óók een
oplawaai.
Helaas
Schijn bedriegt en je kunt het nooit weten
in deze wereld.
De scheidsrechter was niemand anders
dan Jack Dempsey, oud-zwaargewicht we
reldkampioen een goedhartig maar tempera
mentvol man. Hij sloeg onmiddellijk den on-
hebbelijken bokser knock out, die voorzichtig
daarop den ring werd uitgedragen door zijn
helpers. Dempsey keerde in den ring terug en
kondigde als resultaat der match een „match
nul" aan.
Gebrek aan levensmiddelen-
De toestand wordt steeds ernstiger, daar
gebrek aan levensmiddelen dreigt en de ar
beiders de algenieene staking hebben afge
kondigd met het doel president Martin te
noodzaken af te treden. De staatssecretaris
der U.S.A., Huil, heeft' de Amerikaansche
oorlogsschepen opdracht gegeven in de Cu-
baansche wateren te blijven.
KORTE BERICHTEN.
Bij een ontploffing in de mijn Laura
zijn twee arbeiders gewond, van wie één
ernstig aan de oogen.
Te Leewarden is gisternacht overleden
de heer L. Dijkstra, lid van den gemeenteraad
en gedurende eenige jaren wethouder van be
drijven. In 1916 kwam hij als lid van de so
ciaal-democratische fractie in den gemeente
raad en in 1932 ging hij over naar de O.S.P.,
zonder zijn zetel ter beschikking te stellen van
zijn vroegere partij. Na de behandeling van
de begrooting 1933 is hij tengevolge van de
kwaal, die hem in het graf sleepte, niet meer
in den raad verschenen.
Na de officieele opening van den af
sluitdijk op a.s. Vrijdag zal de tolfheffing ten
bate van het Nat. Crisiscomité niet meer
plaats hebben.
In de omgeving van Venray is onder
het hoornvee mond- en klauwzeer uitgebro
ken. Honderden dieren zijn aangetast door
de ziekte, die zich nog steeds uitbreidt.
Op de gistermiddag in het Koloniaal
Museum te msterdam geopende dahlia-ten
toonstelling, heeft een zakkenroller een der
bezoekers een portefeuille met 160 weten te
ontfutselen.