De brand in het rijksdaggebouw. DF AVONTUREN VAN WO-WANG EN SIMMY S Buitenland. Eenige algemeene beschouwingen, geput uit de korte, maar leerrijke ervaringen uit het proces opgedaan. Onpartijdigheid van het Hof. i Qemewtecaden W ARMENHUIZEN. DE STERRENHEMEL 27 SEPT.—4 OCT. 1933 21 h MT (22 h ZT). ^Boeken diepdijk opengesfe'd, waardoor Wieringen met dén vasten wal werd verbonden. Januari 1927. Aangevangen met de af sluiting tusschen Wielingen en Friesland. 22 November 1931: Sluitgat in de Middel- gronden gedicht. 28 Mei 1932 tot 13.02 uur: Sluiting van het laatste sluitgat van den afsluitdijk, in den Vlieter. 23 Januari 1933: Weg over den afsluitdijk Wieringen-Friesland voor beperkt verkeer opengesteld, tegen betaling van tol ten bate van het Nat. Crisis Comité. 25 September 1933: Plechtige openstelling van den afsluitdijk. Aanbieding van het mo nument door de Maatschappij tot Uitvoering van Zuiderzeewerken aan dé regeering. Aan bieding van plaquettes bij de uitwaterings sluizen in den afsluitdijk door het Comité tot oprichting van een gedenksteen op den af sluitdijk der Zuiderzee. (Van onsen eigsn correspondent) +\j& Leipzig, 24 September. De eerste drie dagen van het sensationee- le proces v. d. Lubbe liggen achter ons. Ge zien het feit, dat tusschen openingszitting en vonnis weken zullen liggen, waarbij ook nog een intermezzo van minstens acht dagen in Berlijn, waar het proces in het gebouw van den Rijksdag zal worden voortgezet, bieden f, deze eerste dagen eigenlijk nog geen moge lijkheid om de materie te overzien. Weten we bijvoorbeeld, of v. d. Lubbe, die een honger staking begonnen is, dit proces niet reeds morgen of overmorgen „in de lucht zal doen vliegen", wat dan een volkomen nieuwe voor bereiding zal noodig maken? En toch voelen we ons verplicht, den lezer reeds heden eenige algemeene beschouwingen te geven, die we putten uit de korte maar zeer leerrijke ervaringen, welke we hier in en bui ten de groote zittingszaal van het Rijksge rechtshof hebben opgedaan. Het sensationeele element in dit monster roces, de eigenlijke reden voor de belangstel ing van de geheele wereld, ligt nu eenmaal in de omstandigheid, dat in en buiten Duitschland onder millioenen menschen de overtuiging zich vastgezet heeft, dat welis waar de jeugdige Hollandsche „raden-com munist" Marinus van der Lubbe de hoofd- brandstichter geweest is, maar dat hij slechts werktuig was van verborgen machten, die niet in Moskou, niet in het bestuur van de Duitsche Communistische Partij, maar in ze kere bureaux der nieuwe Duitsche Regeering dan wel in bestuurskringen van de nationaal- socialistische Duitsche arbeiderspartij ge zocht moeten worden. Spreekt men hier met journalisten, die uit andere landen naar Leipzig gekomen zijn, dan hoort men nog eens onomwonden vertellen, hoe men de din gen in het buitenland, ook bij ons in Neder- and, veelal ziet. Men meent daar, dat de brandstichting wel op een voor het nationaal- socialisme bijzonder gelegen oogenblik, nl. zoo kort voor de verkiezingen voor den nieu wen Rijksdag, gekomen is. De „Nazis", al dus redeneert men, hadden een grootsche pro paganda voor hun partij en tegen het Marx isme noodig. Het materiaal, dat zij in het bekende centrum der Duitsche communisten, het Karl Liebknecht Haus in Berlijn, gevon den hadden, was echt of niet wel dank baar genoeg om de Communistische Partij van hoogverraad en landsverraad te beschul digen en volkomen te verbieden. Maar om tot een overweldigende meerder heid in den nieuwen Rijksdag te komen, om die meerderheid zoo groot te maken, dat men de gewenschte parlementaire macht van 2/3 aller stemmen bereikte zonder ondersteuning van eenige andere partij, in het bijzonder van het roomsch-katholieke Centrum en de Beier - sche Volkspartij, had men een geweldig ge beuren noodig, een daad, die bij de massa's in Duitschland een zoo enormen schrik voor het marxisme in het algemeen en het com- nunisme in het bijzonder zou moeten wekken dat millioenen weifelende kiezers nog tijdig naar het nationaal-socialisme zouden over- loopen. En van die gedachte uitgaande, al dus redeneert men in het buitenland, provo ceerde de regeering zelf den brand in den Rijksdag en offerde daarvoor de levens van eenige fanatici, van den Nederlander v. d. Lubbe in de eerste plaats. Nu is het natuurlijk volkomen uitgesloten, dat schrijver dezes hierover een persoonlijke meening neerschrijft. Wij willen ons tot ab solute objectiviteit bepalen, ook al weten wt], dat het zoogenaamde „Nieuwe Duitschland" het begrip objectief-zijn verklaart heeft te verachten; alles onder het motto: „wie niet gezegd nog niet hebben. „Politiek is een vuil bedrijf" placht men vroeger ook in Duitschland te zeggen. Het zou niet de eerste maal zijn, dat in de politiek dingen gebeuren, die in het normale leven het daglicht niet verdragen kunnen. Ja, tijdens een der groote corruptie- irocessen der laatste maanden in Duitsch- and, het proces-Gerecke, heeft de vroegere leider der Duitsfh-nationale Volkspartij, de internationaal bekende graaf v. Westarp zelfs als getuige verklaard, dat z.i. in de politiek dingen veroorloofd zijn, die men als „gewoon mensch" als misdadig beschouwen zou. Het ware interessant uit zijn mond te hooren, of hij ook een eventueele medeplich tigheid of aanstichting van een brand in het ?;ebouw van den Rijksdag door ministers in unetie als zulk een geoorloofde daad zou aanzien! Intusschen: de omstandigheid, dat de brandstichter voor zijn rechters staat en naast hem drie Bulgaren en een Duitscher, die van medeplichtigheid beschuldigd wor den, en het feit, dat dit proces nog in zijn eerste stadium verkeert, dwingt den bericht gever zich tot feiten en mogelijkheden te be perken en zijn eigen vermoedens en hypothe sen tot later op te schorten. Waarom steeds in de boeien? Willen we thans reeds eenige o.i. zeer be langrijke feiten bekend maken, dan doen wij dit, omdat de Nederlandsche pers een repu tatie van eerlijkheid en ware objectiviteit te verdedigen heeft Onder letterlijk alle om standigheden. Het belangrijkste feit, dat wij in dit verband te constateeren hebben, is de indruk van absolute onpartijdigheid, die het Rijksgerechtshof in Leipzig maakt. Daar mede is niet gezegd, dat ons alles in de voor bereiding en doorvoering van dit proces be koren kan. Zoo vragen wij ons af, waarom het noodig was, dat v. d. Lubbe en Dimitroff (ook de anderen?) voortdurend geboeid ble ven, Dimitroff volgens zijn eigen verklarin gen vijf maanden ïang dag en nacht? Wij vragen ons ook af, waarom Duitschlands hoogste rechtbank zoo weinig er toe medege werkt heeft om een verdediging van de bui- tenlandsche beklaagden door advocaten van hun eigen nationaliteit mogelijk te maken. Men kent stellig uit de telegrammen den strijd, dien mr. Stomps uit Heemstede hier in Leipzig heeft moeten voeren om tenminste even met v. d. Lubbe tezamen gebracht te worden en hem zelf de vraag te stellen, of hij door een Nederlandsch advocaat bijgestaan wilde worden. Het is juist, dat ten slotte in deze kwestie nog alles in orde gekomen is en dat fflr. Stomps Leipzig verlaten heeft in de over tuiging, dat aan de loyaliteit van dat Rijks gerechtshof niet getwijfeld mag worden. Maar tot deze conclusie kwam hij en kwam de buitenwereld toch eigenlijk wel zeer laatl Om zoo te zeggen: vijf minuten voor twaalf! En dan valt niet te ontkennen, dat ondanks alles een ondergrond van wantrouwen ge* bleven is, een vermoeden in het onderbewust zijn, dat de Duitsche rechters, die ook geen Bulgaarschen advocaat toegelaten hebben, er voor terugschrikken, buitenlanders een intie- men blik in alle bijzonderheden van dit pro ces te gunnen. Mogelijn, dat dit wantrouwen ten slotte ongerechtvaardigd blijkt. Maar dat het bestaat, valt niet te loochenen. Een eerlijk en onpartijdig proces. Desondanks gelooven we vast en onwrik baar in de integriteit van de hooge rechters in Leipzig. We hebben met groote aandacht het verhoor van deze eerste arie dagen ge volgd en meenen te bemerken, dat de rechters slechts één wensch hebben: onafhankelijk van elke beïnvloeding de waarheid aan het licht te brengen. De persoonlijke schuld van v. d. Lubbe behoeft niet meer gezocht te worden. V. d. Lubbe is op heeterdaad betrapt en heeft onmiddellijk bekend. De overige be klaagden ontkennen elke schuld, elke mede plichtigheid. Hier zal het verhoor, vooral der tallooze getuigen, licht in de duisternis moe ten brengen. Natuurlijk zal men op allerlei verrassingen voorbereid moeten blijven Maar reeds nu schijnt het vermoeden gerecht vaardigd, dat een verbinding tusschen den brandstichter (of de brandstichters) en de Duitsche nationaal-socialisten of zelfs een of meer hunner ministers, in den loop van dit proces niet bewezen zal worden. Het za> slechts de vraag zijn, of het proces ook de overtuiging zal brengen, dat zulk een mid dellijke verbinding, zeggen we liever een me deplichtigheid door dulden van de brand stichting, een mogelijkheid die eveneens hier en daar gecolporteerd wordt en die we daarom niet willen verzwijgen volkomen uitgesloten was. En hier bevinden we ons dan in het centrum van de theorie van vele politici, dat in de politiek dingen geoorloofd zijn, die in het normale leven desnoods als misdaad zouden gelden. Zij, die aan de mogelijkheid denken, dat zekere Duitsche regeeringsinstanties voor kleinere brandstichtingen in de voorgaande dagen op de sensationeele daad van v. d. Lubbe voorbereid waren en om redenen van allerhoogste politiek niets gedaan of zelfs al les nagelaten hebben wat deze daad zou kunnen verhinderen, redeneeren volkomen lo gisch, indien zij aannemen, dat in Leipzig geen enkel feit geconstateerd zal worden. c!ie deze mogelijkheid zou kunnen herinneren Wij geven echter toe, dat het ook hier slechts om een hypothese gaat, die voorals nog door geen enkel feit aan waarschijnlijk heid wint en die door de Duitsche overheid, waar het immers om uiterst strafbare begun stiging zou gaan, even energiek als laster ge brandmerkt zou worden als de directe be schuldiging van onmidde'lijke medeo'ic+t'^ heid, die zij even terecht brandmerkt, omdat daarvoor tot nu toe geen enkel bewijs gele verd is. Vast staat voor ons. dat de hooge rechters in Leipzig aan geen enkele, maar ook geen e ele „mogelijkheid'' denken, Joch slechts, van geen enkele zijde beïnvloed, de zuivere waarheid willen ontdekken, met niets en nie mand anders te maken hebbend dan met de acte van beschuldiging, de beklaagden en het verloop van het proces. Zij streven er naar, den achtergrond van deze brandstichting in het zoeklicht van het recht te plaatsen. Het geheele verhoor toont slechts één doelmede plichtigen te zoeken en te vinden. En het zal moeilijk genoeg blijken, dit doel te bereiken bij de verstoktheid van v. d. Lubbe, die wei- licht toch alleen gehandeld heeft, en bij de hooge intelligentie en geweldige pc'itieke routine der overige beklaagden. KORTE BERICHTEN De architect Walenkamp, die in Am sterdam o.a. groote complexen volkswonin gen heeft gebouwd en het gebouw van den E.N.T.O.S., is Zondag te Zandvoort, zijn woonplaats, overleden. Gistermiddag kwam de gemeenteraad bijeen. Alle leden waren aanwezig. Ingekomen was: a. Een schrijven van de afd. Schagen eo. van den Ned. bond van koffiehuis-, restau ranthouders en slijters, waarin verzocht werd met ingang van 1 Januari 1934 een meer dragelijke persotleele belasting voor de kof fiehuis- en restaurantbedrijven te heffen. B. en W. deelden mede, dat de hoofdsom der personeele belasting op de biljarts met in gang van 1 Januari 1933 is verlaagd van 20 tot 10. Zij waren van oordeel, dat niet verder aan het verzoek kan worden tege moetgekomen. Zonder stemming werd dit advies goedge keurd. b. Een schrijven van de politieschietveree- niging „Schagen e.o." te Schagen om een jaarlijksch subsidie te willen toestaan van 10. Daar in de begrooting 1933 op verzoek van de Ged. Staten de verschillende subsi dies moesten worden geschrapt, kon. meenden B. en W., aan het verzoek niet worden vol daan. Ook dit advies werd zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd. c. Een verzoek van het bestuur der afdee- ling Warmenhuizen-Tuitjehorn van het Wit- Gele Kruis om aan deze vereeniging voor het jaar 1933 alsnog een subsidie toe te kennen van 200. B. en W. stelden voor aan het verzoek te voldoen. De heer Mink vroeg of het de bedoeling is de subsidie van Gezinsverpleging nu te verminderen met 200. 't Zal de vraag zijn of de vereeniging dat bedrag kan missen zon der in moeilijkheden te komen. Zij zal er met haar werkzaamheden op gerekend hebben de subsidie te behouden. De voorzitter vreesde dit niet; er zal een zuster minder noodig zijn. De heer Mink zei, dat de salarissen van de zusters toch niet de eenige uitgaven zijn. Overigens geloofde spr., dat Warmenhuizen er op achter uitgaat, nu de zuster uit Schoorl zal moeten komen voor hulp. Zij zal in beide gemeenten moeten werken en dan is te vree zen, dat Warmenhuizen wordt achtergesteld. De voorzitter lichtte het advies nader toe. Verleden jaar wa9 gevraagd om subsidie voor 1933, maar na overleg met Gezinsver pleging was dat verzoek ingetrokken. Door het door zuster Haveman gevraagd ontslag is de toestand gewijzigd; Gezinsverpleging kan nu volstaan met een zuster minder en naar aanleiding daarvan stelden B. en W. voor de subsidie, die deze vereeniging geniet, te verdeelen. De heer Mink was te laat op de hoogte gebracht met een en ander, hij had graag 'n onderzoek ingesteld. De gang van zaken was spr. niet sympathiek. Warmenhuizen heeft nu geen enkele wijkverpleegster. De heer Molenaar meende, dat met de gewijzigde omstandigheden rekening zal moeten worden gehouden. De gemeente is niet meer in staat een zoo hooge subsidie te verstreken als wel wenschelijk zou zijn. De 1000 subsidie was in hoofdzaak gegeven voor een wijkverpleegster voor Warmenhui zen. De heer D e G r o o t was overtuigd, dat er geen vrees behoeft te bestaan voor goede hu gee voorzitter was van meening, dat ook niet-leden wel hulp zullen kunnen krij gen van de verpleegster. De heer Mink kon erin meegaan de ver mindering voor het volgende jaar te doen in- u e, zullen komen. gaan; voor dit jaar bleef ning, dat er moeilijkheden in hij bij zijn mee- de verpleging De heer M o 1 e n a a r zou aan de subsidie niet willen tornen, indien de omstandigheden voor Gezinsverpleging niet heel anders wa ren geworden. Thans is naar zijn meenini van 200 minder subsidie geen moeilijkhei voor die vereeniging te vreezen. Het voorstel van B. en W. werd hierna zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd. d. Van Ged. Staten waren berichten inge komen, waarbij werden vastgesteld de ge meenterekening over 1930 en die van de be drijven, terwijl voorts werd goedgekeurd het raadsbesluit tot het aangaan van een kas- geldleening groot 15.000. De voorzitter deelde mede, dat bij koninklijk besluit zijn goedgekeurd de raads besluiten tot vaststelling van de verordenin gen tot heffing van opcenten op de gemeen tefondsbelasting en de personeele belasting. Verhuring landerijen. B. en W. stelden voor de landverhuring weder in het openbaar te houden, en wel op Maandag 2 Oct., des n.m. 2 uur, zulks in te genstelling met de vorige verpachting. Alle landerijen zullen nu publiek worden gepre senteerd, met uitzondering van drie bunder, die onderhands zijn verpacht aan de ijsver- eeniging voor 230 per jaar. Er zullen niet anders dan in bijzondere gevallen borgen Ster 'h J* grootte, o< U.1~» Stet */i 2* grootte. Ster I* gr. TIJ Melkweg Wettelijk Ingeschreven bij het Bureau */i Industrieejen Eigendom onder No. 64aaa O FERSTE KV. ©VOLLE MAAN 3 LAATSTE KVMT1ER NIEUWE HAAN VENÜS© MARS® JU PI'I ER Q) SATURNUS® Sterretd 21 h 25 min. Met drukletters geteekend zijn de namen der Sterrebeelden; de eigennamen van enkele heldere sterren zijn met schrijfletters aangegeven. De stippellijn duidt de ligging van den Melkweg aan. Drie maantjes op dit kaartje: 27 Sept. tusschen Schutter en Steenbok; 30 S6Rt< in den Waterman; 30 October in de Vlsschen. worden geëischt. Voor zekerheid ten behoeve der gemeente is in de voorwaarden de bepa ling opgenomen, dat de huurders cessie ver- leenen op de producten die zij aan de veilig verkoopen. Evenwel is het niet de be doeling hiervan „te vuur en te zwaard" ge bruik te maken, integendeel zal ten opzichte van de huurders de uiterste clementie worden toegepast, alleen bij gebleken onwil tot het betalen der verschuldigde pacht zullen B. en W. hun toevlucht nemen tot genoemde bepa ling. Overigens zijn de voorwaarden vrijwel gelijk gebleven. Bijzondere voorwaarden ten aanzien van het maken van nieuwe slooten zijn niet gesteld, maar in de komende huur- periode zal wel nauwlettend worden toege zien op het schoon en het op de juiste diepte houden van de bestaande slooten. De voorzitter deed na deze toelichtin gen mededeeling van een ingekomen adres van den Neutralen Bond van land- en tuin bouwers, waarin bezwaar werd gemaakt te gen de geldende huurprijzen. De heer Slot wees er op, dat bij onder- handsche verhuring de raadsleden van het huren van een perceel zullen zijn uitgesloten en dat velen die zullen huren, niet voor het raadslidmaatschap in aanmerking zullen kunnen komen. Dat de taxatieprijzen te hoog zouden zijn, zooals de Neutrale Bond meent, had spr. nog van niemand gehoord. B. en W., hoewel eerst van oordeel voor één jaar te moeten verhuren, hadden later gemeend beter te doen voor 4 jaren te verhu ren op lage basis, opdat, als naar zij hopen de economische toestand zich ten goede keert, de pachters weer wat vooruit kunnen komen. De heer Mink geloofde niet dat de pacht prijzen te hoog waren gesteld. De voorzitter had opzettelijk het schrijven van den Neutralen Bond voorgele zen zonder er eenig commentaar aan toe te voegen. De heer Molenaar vond, dat men een schrijven als dit het beste in de kachel kan deponeeren. De heer Mink protesteerde tegen deze uitdrukking, maar meende toch wel, dat de bewoordingen van het adres onbehoorlijk waren. Het advies van B. en W. werd zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd. Qemeenterekening 1932. B. en W. stelden voor de gemeenterekening 1932 voorloopig vast te stellen. Namens de commissie voor het nazien deel de de heer Mink de volgende cijfers mee Gem. rekening, gewone dienst uitgaven 123.092.57, inkomsten 100.376.10, nadee- lig saldo 22716.41; kapitaal dienst uitgaven 163.356.67, inkomsten 162.917.74, nadee- lig slot 441.93; gasleiding gewone dienst inkomsten 60.075.75, uitgaven 59.815.39, batig saldo 260.36; kapitaaldienst uitgaven 21.851.10, inkomsten 12.504.55, nadeelig saldo 9.346.55; het tuinbouwbedrijf was sluitend met een verliespost van 2.564 60 de gewone dienst beliep 5.479.88 aan in komsten en uitgaven, en de kapitaaldienst was 1.566.58; de rekening van het burger lijk armbestuur was aan uitgaven 14497 37 en in ontvangsten 12.480.12, met een nadee lig saldo van 2.017.25. De diverse rekeningen werden vastgesteld. H ondenbelasting. Op advies van B. en W. werd aan mej. M. Mink en aan W. Dijkstra elk een half jaar ontheffing hondenbelasting verleend. Hierna sluiting der openbare vergadering. De Oemeentewet. In het byzonder voor raadsleden toegelicht, door Mr. A. Koelma. Secretaris van Alkmaar. Uitgave N.V, N, Samson, Alphen aan den Rijn. Mr. Koelma heeft, uit den aard van zijn functie, een byzondere studie gemaakt van de gemeentewet en alles wat daarmede in ver band staat. Er zijn op dit gebied standaard, werken, die elk artikel interpreteeren en deze interpretatie met voorbeelden uit de practijk en wettelijke uitspraken illustreeren, maar zij zijn allereerst studie-materiaal en leenen zich door diepte en omvang niet voor wat we zouden kunnen noemen het dagelijksch ge bruik bij de diverse handelingen en beschik» kingen der gemeente. Daarvoor was een han diger werkje noodig, dat eenerzijds uitge. breider moest zijn dan de lessen over Staats inrichting, die op de middelbare scholen worden gegeven en anderzijds een prao- tische en beknopte raadgever moest blijven, die men telkens uit de boekenkast moet kunnen grijpen als een vraagstuk van be stuursbeleid of van regeling der gemeente, huishouding even een herinnering of verdui delijking noodzakelijk maakt. Daarbij komt, dat een boekje voor practisch gebruik een ander cachet heeft dan een leetboek. Het is mver ingesteld op de vraagstukken, die de meeste moeilijkheden blijken te geven en het is daarom in het byzonder noodzakelijk voor wethouders, raadsleden, secretarie-ambtena ren en in het algemeen voor hen. die doof hun werkkring deel hebben aan het besturen der gemeente of door hun functie daarmede in directe aanraking komen. Dat het werkje in al zijn beknoptheid veel zijdig is, kan blijken uit een opsomming der diverse hoofdstukken. Achtereenvolgens bes> handelt Mr. Koelma den raad, den burgen meester, de wethouders, het college van bur- gemeesters en wethouders, het personeel der gemeente, de verhouding der gemeenten oni derling, de gemeente als rechtspersoon, de begrooting van de gemeente en van haar be drijven, de rekening der gemeente en van haar bedrijven, de gemeentebedrijven, het beheer der financiën, de gemeentelijke belas tingen, de rijksuitkeeringen aan gemeenten, de gemeenten en het handelsverkeer, de ge meente en de instellingen van weldadigheid, de gemeente en hare afzonderlijke afdeel In- gen en de gemeente en de burgerlijke stand, waarna een uitvoerig alphabetisch register het mogelijk maakt alle verlangde gegevens spoedig te kunnen vinden. Het is voor raadsleden inderdaad een on misbaar vademecum, het is een boekje, dat tijdens elke zitting op tafel behoort te ligg® en het zal ook voor allen, die uit persoonlijk* belangstelling zich voor het bestuur der ge meente interesseeren, een prettige en betrouw bare vraagbaak blijken. Tj. KORTE BERICHTEN. Zaterdagavond zijn te Almelo twee landbouwerswoningen aan den Haghoeks- weg bewoond door Slot en Kollen veld doof brand vernield. Oorzaak vermoedelijk hooie broei. 197. Een van de voorloopers van de statie-optocht vloog °p hen af en wilde hen met zijn staf te lijf, ornaat zij Jen olifant met hun geschreeuw zoo aan net schrikken hadden gemaakt, maar Simmy en Wo- ang voelden zich veilig op eigen gebied. zün n^5 v°oHooper liet zich echter zoo maar niet ln hiïïniü ?ppen en wiIde Simmy en Wo-Wang ven' Mam- eY®nveel Pleizier een pak slaag ge- terwiii hadden zooiets wel zien aankomen en den ieder een der zware hekken dichtzwaai-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 4