DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Een onderhoud met v. d. Lubbe.
De Volkenbondsvergadering bijeen.
No. 228
Woensdag 27 September 1933
135e Jaargong
DxiqetiikscA OffeczicAt
De eerste plenaire zitting der ver
gadering uitgesteld, omdat er
geen sprekers waren ingeschreven
Langzamer tempo gewenscht!
tHuitmiund
opzienbarende arrestatie
Waf vandaag de
aandacht trekt
Het heeft in de wereld groot opzien
gebaard, dat de Duitsche regeering
aan een Nederlandschen journalist
toestond v. d. Lubbe te bezoeken.
EEN GOEDE BEHANDELING IN DE
GEVANGENIS.
AARSC
URANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTENT IENi
Van 1—5 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
De plenaire zitting van de Volkenbonds
vergadering, waarmee gistermiddag een aan
vang zou worden gemaakt met de algemeene
beschouwingen over de Volkenbondswerk
zaamheden in het afgeloopen jaar en over
den algemeenen internationalen toestand, is
tot vandaag uitgesteld, omdater geen
enkelen spreker was ingeschreven!
Zoo begint de Hbld.-correspondent uit Ge
neve zijn verslag en hij vervolgt:
Ook vorige jaren was het een bekend ver
schijnsel, dat niemand de allereerste wilde
zijn en dat, zelfs als anderen het goede voor
beeld gaven, zooals minister Beelaerts van
Blokland wel eens gedaan heeft, het ook
daarna groote moeite kostte de debatten ver
der voorwaarts te brengen.
Steeds slaagde het bureau er echter in ten
slotte toch met behulp van de vertegenwoor
digers van enkele kleine staten een volledigen
stilstand oer vergadering te vermijden. Dat
dit thans niet is geschied en het bureau zelfs
voor zoover bekend geen pogingen heeft aan
gewend om de debatten op gang te helpen,
schijnt er op te wijzen, dat het bureau zelf
aan een langzamer tempo de voorkeur geeft.
Vermoedelijk acht men het verkieslijk dat
eerst het verder verloop der ministerieele be
sprekingen over het ontwapeningsvraagstuk
zal worden afgewacht, voordat de groote mo
gendheden aan de algemeene debatten deel
nemen.
Van den gang der ministerbesprekingen
toch zal in hooge mate de toon van de open
bare redevoeringen der groote mogendheden
kunnen afhangen.
De met spanning tegemoet geziene rede
van minister Göbbels zal waarschijnlijk ge
heel achterwege blijvendaarentegen moet dr.
Göbbels voornemens zijn eerstdaags de bui-
tenlandsche pers te ontvangen voor het afleg
gen van eenige politieke verklaringen.
Wat de ministerbesprekingen betreft die in
grooten getale worden gehouden, hieromtrent
uordt een buitengewone terughoudendheid in
acht genomen. Natuurlijk loopen er weer
vele geruchten, doch of deze op een betrouw
baren grondslag berusten is onzeker. Over
het algemeen is een gematigd optimisme bij
de verschillende delegaties wel te bespeuren.
Het meest geloofwaardig schijnt nog de op
vatting dat de Italiaansche onderminister van
buitenlandsche zaken Suvitch hier gekomen
is met een uitnoodiging van Mussolini om
weldra een eerste bespreking op de basis van
het viermogendhedenpact over het ontwape
ningsvraagstuk te Rome te houden.
In verband hiermede zou dan wellicht de
zitting van de algemeene commissie der ont
wapeningsconferentie, die 16 October zou
bijeenkomen, een paar weken moeten word n
uitgesteld, hetgeen echter waarschijnlijk op
ernstigen tegenstand van voorzitter Hender-
son en vele andere delegaties zal stuiten
Argentinië's
Genève.
terugkeer naar
De berichten dat de senaat van Argentinië
het regeeringsvoorstel heeft goedgekeurd dat
Argentinië weder een normaal lid van den
Volkenbond zal worden, heeft in Geneve be
grijpelijkerwijze groote voldoening gewekt
Ofschoon de officieele mededeeling dat Ar
gentinië weder aan de Volkenbondsvergade
ringen zal deelnemen, hier nog niet is ont
vangen, twijfelt men niet of een delegatie van
Argentinië, bestaande uit eenige in Europa
dienstdoende Argentijnsche diplomaten, zal
nog aan deze Volkenbondsvergadering komen
deelnemen.
Vermoedelijk zal Argentinië reeds de vol
gende week als lid van den Volkenbonds
raad worden gekozen in plaats van het aan
de beurt van aftreden zijnde Guatemala.
Men zal zich herinneren, dat Argentinië
aan de eerste Volkenbondsvergadering van
1920 heeft deelgenomen. De delegatie beeft
toen onder leiding van den toenmaligen mi
nister van buitenlandsche zaken Pueyredon
de Volkenbondsvergadering protesteerend
verlaten, omdat een voorstel van Argentinië
om tot wijziging van het Volkenbondsverdrag
op enkele punten over te gaan, verworpen
was. Ofschoon Argentinië zich niet uitdruk
kelijk uit den Volkenbond terug trok, heeft
het sindsdien nimmer meer aan de Volken
bondsvergaderingen deelgenomen. Aan po
gingen om de betrekkingen tusschen den Vol
kenbond en Argentinië weder normaal te ma
ken, heeft het niet ontbroken, doch de veel
vuldige regeeringswisselingen in Argentinië
en de traagheid van de parlementaire machi
ne aldaar heeft het telkens weer verhinderd,
juist wanneer het doel bijna bereikt was.
Thans ontbreekt nog slechts de ratificatie
van het door de Kamer en Senaat reeds goed
gekeurde besluit door den president van Ar
gentinië, die zelf als een warm voorstander
van den Volkenbond bekend staat.
Ook uit- financieel oogpunt kan de terug
keer van Argentinië naar Geneve den Volken
bond niet onverschillig laten. Weliswaar
heeft in 1927 een den Volkenbond goed ge
zinde regeering de achterstallige contributie
over dat jaar nog betaald, doch sindsdien is
geen Volkenbondsbijdrage meer naar Geneve
gezonden. Het schijnt in de bedoeling der te
genwoordige regeering te liggen de achter
stallige contributie van 1928 af nog te beta
len; daar de Argentijnsche contributie ruim
750.000 goudfrancs per jaar bedraagt, is het
geen geringe som, die de Volkenbondsschat
kist dan ontvangen zal.
Voorstel van Haïti, dat tot moei
lijke discussies kan leiden.
De delegatie van Haïti zal vandaag aan
den Volkenbond voorstellen een wereldcon
ventie te sluiten, waarbij alle staten zich
zouden verplichten de elementaire rechten
van menschen en staatsburgers, speciaal de
rechtsgelijkheid zonder onderscheid van ras,
taal of godsdienst, te waarborgen, evenals de
bescherming van leven en vrijheid van ieder
burger. De delegatie van Haïti zou bovendien
voorstellen een internationaal orgaan op te
richten tot regeling van de verschillende
kwesties betreffende die vluchtelingen, die
hun land verlaten hebben omdat zij tot een
minderheid behooren.
Dit voorstel kan natuurlijk groote moeilijk
heden ter Volkenbondsvergadering veroorza
ken.'
Opmerkelijk is dat de. tegenwoordige gede
legeerde van Haïti een Gïfeksch diplomaat is,
die te Parijs woont, n.1. de heer Frangoelis,
die reeds op de eerste Volkenbondsvergade
ring als vertegenwoordiger van Griekenland
aanwezig was. Zooals men weet is het niet
verboden dat de regeering van een land een
staatsburger van een anderen staat naar de
Volkenbondsvergadering afvaardigt, de laat
ste jaren was dit niet meer voorgekomen.
Het vraagstuk der Duitsche
vluchtelingen.
De Nederlandsche delegatie heeft gisteren
een bespreking gehouden met eenige verte
genwoordigers van andere aan Duitschland
grenzende landen, waarbij de vraag nader
onder de oogen werd gezien of het doelmatij
zou zijn het vraagstuk van de Duitsche vluch
telingen op de Volkenbondsvergadering te
behandelen. De besprekingen schijnen de
kans vergroot te hebben, dat de buurstaten
van Duitschland gemeenschappelijk een voor
stel hiertoe indienen, doch eenige definitieve
beslissing is ook gisteren nog niet genomen.
DUITSCHLAND HEEFT GEEN
ANNEXATIEPLANNEN.
Nederland hoeit niet bang te
zijn.
De plaatsvervanger van den „leider" in
Duitschland maakt, naar de Pruisische pers
dienst mededeelt, bekend:
In eenige deelen van 't buitenland heeft de
zich tegen Duitschland gerichte propaganda
onlangs meester gemaakt van de onware be
wering, dat de N.S.D.A.P. op den langen
duur zou streven naar de inlijving van ge
deelten van Zwitserland, Nederland,
België, Denemarken e.d. Hoe onzinnig de on
derstelling ook is, zij vindt niettemin hier en
daar geloof. De rijksleiding stelt er prijs op
vast te stellen, dat geen ernstig mensch in
Duitschland er aan denkt de onafhankelijk
heid van andere staten ook maar aan te
tasten.
Hitier vaardigt, volgens de P.P.D., de vol
gende verordening uit:
P.g. Rudolf Hess legt den titel van njkslei-
der en oppergroepsleider af en voert in de
toekomst nog slechts den titel van „plaats
vervanger van den leider''. Hij behoudt het
recht den uniform van S.S.-groepsleider te
dragen.
München, 22 Sept. 1933.
w.g. Adolf Hitier.
De fabrikant en renstalbezitter Moritz Ja
mes Oppenheimer te Frankfurt a d. Main is
gearresteerd wegens oplichting van een aan
tal firma's en personen. Zijn schulden wor
den geschat op 2 V, millioen mark. Hij is fail
liet verklaard.
DE DUITSCHE DELEGATIE TE
GENEVE.
Van bevoegde Duitsche zijde wordt mede
gedeeld: Tusschen den Poolschen minister
van buitenlandsche zaken. Beek, den rijks
minister van buitenlandsche zaken, Freiherr
v Neurath, en den rijksminister voor de pro
paganda, dr. Goebbels, heeft Dinsdagmid
dag een bijeenkomst plaats gevonden, welke
de gelegenheid bood openlijk te spreken over
Duitsch-Poolsche kwesties.
Voorts heeft in den loop van den middag
de Zwitsersche bondsraad Motta, de leider
van het departement van buitenlandsche
aangelegenheden, den beiden Duitschen mi
nisters een bezoek gebracht Bij die gelegen
heid is het tot een vriendschappelijke ge-
dachtenwisseling gekomen over de alge
meen-politieke en de hangende Duitsch
Zwitsersche aangelegenheden.
Laat in den middag hebben de Italiaan
sche onderstaatssecretaris van buitenland
sche zaken, Suvich, en de kabinetschef van
Mussolini, baron Aloisi, een bezoek gebracht
aan den Duitschen minister van buitenland
sche zaken. Ondersteld wordt, dat het hierbij
in hoofdzaak is gegaan om de voortzetting
der laatste ontwapeningsbesprekingen.
DE DUITSCHE PERSVERTEGEN
WOORDIGERS MOETEN
SOVJET RUSLAND VERLATEN.
Zooals bekend, zijn vertegenwoordigers
van communistische en socialistische bladen
niet toegelaten tot de behandeling van het
brandstichtingsproces te Leipzig, aangezien
op grond van het optreden der bladen van
deze richtingen reeds voor den aanvang van
het proces een objectieve berichtgeving niet
kon worden verwacht.
Ten gevolge van dit principieele buiten
sluiten van alle communistische en socialisti
sche bladen kon ook den vertegenwoordigers
der Sovjet-pers de deelneming aan het proces
te Leipzig niet mogelijk worden gemaakt.
Twee vertegenwoordigers der Sovjet-pers
te Berlijn begaven zich niettemin naar Leip
zig, waar zij zich verdacht maakten en daar
om op 22 dezer zijn gearresteerd, doch na
eenige uren reeds weer op vrije voeten wer
den gesteld. Het feit, dat ondanks de niet-
toelating t«t het proces te Leipzig deze beide
journalisten zich naar Leipzig hebben bege
ven, kan slechts als een bewuste ontduiking
van een maatregel, welke in het belang van
een objectieve berichtgeving over het Rijks
dagbrandproces door de bevoegde instanties
was getroffen, worden beschouwd.
In dit feit heeft de Sovjet regeering aan
leiding gevonden voor een ernstigen maat
regel Zij heeft den Duitschen officieelen in
stanties medegedeeld, dat alle vertegenwoor
digers binnen drie dagen uit Duitschland
zullen terugkeeren en zij heeft den Duit
schen persvertegenwoordigers te Moskou dui
delijk gemaakt, dat deze eveneens de Sovjet
Unie moeten verlaten.
In het belang van de door Duitschland
steeds gewenschte vriendschappelijke betrek
kingen met de Sovjetunie, aldus wordt ver
klaard, is het te hopen, dat deze aanzegging
aan de Duitsche persvertegenwoordigers te
Moskou zal worden teruggenomen, te meer
daar het toch geen gemotiveerde tegenmaat
regel kan zijn, daar de beide Berlijnsche
vertegenwoordigers der Sovjetpers door
eigen schuld zich hebben blootgesteld aan de
mogelijkheid van een arrestatie.
Bij de beoordeeling van de door de Sovjet-
regeering getroffen maatregel komt als be
zwarende omstandigheid naar voren, dat het
resultaat van de van Duitsche zijde onver
wijld ingeleide nasporingen niet werd afge
wacht en deze maatregel ook is getroffen,
zonder er rekening mede te houden, dat zoo
wel door den politiepresident te Leipzig als
door de Duitsche regeering direct spijt is be
toond.
NAZI-GROOTSPRAAK.
Vermakelijk geval.
De Londensche „Times'' is een vermake
lijk geval van nazi-grootspraak op het spoor
gekomen. De „Völkischer Beobachter", 't
blad van Göbbels, had gemeld, dat het ge
boorte-cijfer in Württemberg aanzienlijk ge
stegen is. Het blad acht dit een groot succes
der buitengewone maatregelen der regeering
Het blad vergeet echter, dat deze regee
ring nog maar zeven maanden aan 't be
wind is.
VERTEGENWOORDIGERS VAN HET
SAARGEBIED BIJ NEURATH
EN GOEBBELS.
De rijksminister van buitenlandsche zaken
von Neurath en de rijksminister van propa
ganda dr. Goebbels hebben gisteren een de
legatie ontvangen van verschillende partijen
uit het Saargebied, die de Duitsche ministers
inlichtten over den tegen woord igen toestand
in het Saargebied en over verschillende actu-
eele vraagstukken. De gedelegeerden hebben
hun aanwezigheid in Genève benut om ook
met de leidende figuren van de andere lan
den en de leidende instanties van het Volken
bondssecretariaat contact te zoeken. De
rijksminister van buitenlandsche zaken heeft
gisteren ook den president der regeerings-
commissie van het Saargebied, den En-
gelschman Knox, ontvangen.
NIEUWE ARRESTATIES IN WEENEN.
Gisteren heeft de staatspolitie wederom
een nationaal socialistisch „berichtenbureau"
ontdekt. Reeds geruimen tijd waren bij de
Vereeniging voor Oostenrijksche Blindenzorg
in het vierde district, Grosse Neugasse, zeer
veel jonge lieden gezien, die klaarblijkelijk
met blinden niets uit te staan hadden. In
verband hiermede is gister een huiszoeking
gehouden in het gebouw, waarbij, naar de
politie mededeelt, gebleken is, dat het hier
een nat. soc. berichtenbureau betrof. De
Duitscher Wolfgang Julius Giller en twee
Oostenrijksche partijgangers der NSDAP
werden in het gebouw gearresteerd Op
grond van verder onderzoek zijn nog 8 per
sonen gearresteerd.
Zïj, DIE ZICH MET 1 OCTOBER
A.S. VOOR MINSTENS 3 MAANDEN
OP DIT BLAD ABONNEEREN ONT
VANGEN DE TOT DIEN DATUM VER
SCHIJNENDE NUMMERS FRANCO
EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
De Volkenbondsvergadering bij
een (Dag. Overzicht).
De Duitsche persvertegenwoordi
gers moeten Sovjet-Rusland verla
ten (Buitenland).
De aardbeving in Italië. (Buiten
land).
De wervelstormcatastropho in
Mexico. (Buitenland).
Een interview met Van der Lubbe.
(Buitenland).
Doodelijk ongeval bij den brug-
bouw te Zaltbommel. (Binnenland
Bondsdag van Horecaf; belang
rijke inleidingen. (Binnenland.)
Algemeene vergadering van den
Ned. r.k. Middenstandsbond te
Breda. (Binnenland
Bij Den Helder een motorbotter
gezonken na aanvaring door een
onderzeeboot. (Binnenland)
(Zie verder eventueel laatste be
richten).
Een gezond, normaal mensch.
De Telegraphen Union meldt uit Leipzig:
Privatdocent dr. Södermann, van óe juridi
sche faculteit der universiteit te Stockholm,
een voormalig medewerker van het staats-
politielaboratorium te Lyon heeft tezamen
met Johan Luger, redacteur van de „Tele
graaf" te Amsterdam, gelegenheid gekregen
om, begeleid door den gerechtelijk beëedig-
den deskundige en tolk van van der Lubbe,
advocaat dr. Seuffert, gistermiddag den be
klaagde van der Lubbe in het huis van bewa
ring te bezoeken. De beide heeren hebben ge
legenheid gehad alles te zien, wat eenigerlei
betrekking heeft op de omstandigheden van
van der Lubbe. Zij hebben hem in den tuin,
die voor andere gevangenen niet ter beschik
king staat, zien wandelen en hem daar
ook geruimen tijd alleen gesproken en ver
schillende vragen tot hem gericht
Van der Lubbe reageerde volkomen op
deze vragen, antwoordde uitvoerig en heefi
volgens de beschrijvingen der beide heeren
op hen den indruk gemaakt, dat het een vol
strekt normaal en gezond mensch betreft, die
echter schuw en in zich gekeerd is en die
eerst met groote vriendelijkheid behandeld
moet worden voor hij loskomt. Zij hadden
den indruk, dat hij over iedere tot hem ge
richte vraag eerst lang nadenkt voor hij er
op antwoordt. De heeren zijn vervolgens
naar het huis van bewaring gegaan, waarbij
van der Lubbe zeer levendig de trap opliep.
Uitstekend voedsel.
In het gebouw, een der modernste straf
inrichtingen, hebben zij allereerst de cel be
zichtigd, waar van der Lubbe als beklaagde
is ondergebracht. Op tafel lag chocolade,
waarvan van der Lubbe iets had gegeten.
Ook van boterhammen met worst, die op tafel
lagen, had van der Lubbe gegeten. Toen van
der Lubbe daarop zelf in de cel kwam, vroeg
dr. Södermann hem, of hij zich niet wilde
uitkleeden. Van der Lubbe was eerst zeer
verbaasd, zelfs verschrikt en vroeg: „Waar
om eigenlijk?" Södermann liet hem daarop
zeggen, dat in de buitenwereld gruwelbe-
richten verspreid werden, volgens dewelke
hij geslagen, of zelfs langzaam vergiftigd
werd. Van der Lubbe heeft daarop slechts ge
lachen en zich zeer bereidwillig volkomen
uitgekleed. Södermann heeft hem van top
tot teen nauwkeurig onderzocht.
Geen sporen van mishandeling.
Het lichaam van van der Lubbe was wel
iswaar zeer mager, maar krachtig gespierd.
Het toont vooral geenerlei sporen van eeni
gerlei mishandeling. Er is ook niets te mer
ken van prikken en ook geen lidteekens van
inspuitingen. De vraag, of hij medicijnen
moest innemen, heeft van der Lubbe lachend
ontkend. Hij zou die ook heelemaal niet in
nemen, verklaarde hij. Soedermann vroeg
hem hoe hij zich voelde, wanneer hij gegeten
had, of hij zich na het eten opvallend opge
wekt voelde. Van der Lubbe ontkende dit. Hij
eet echter tamelijk weinig. Langen tijd heeft
hij bijna heelemaal niets gegeten, nu wel
weer iets meer. Hij voelt zich echter volko
men gelijk voor qf na het eten. Van der Lub
be heeft toen van zijn kant nog eenige vra
gen tot Södermann gericht, die een opmer
kelijk intelligenten indruk maakten en die in
goed en ordentelijk Duitsch geformuleerd
waren. Op de herhaalde vraag, hoe hij zich
lichamelijk voelde, heeft van der Lubbe ten
slotte nogmaals geantwoord: „Ausgezeich-
net gut". („Buitengewoon goed
DE ZESDE DAG.
Dr. Södermann als getuige.
Voor den aanvang van den zesden zittings
dag is de zaal van het gerechtsgebouw te
Leipzig weer geheel gevuld. Alleen de pers
tribune blijft lang leeg en geleidelijk komen
de persvertegenwoordigers binnen.
Onderwerp van het gesprek is het feit, dat
een Nederlandsch journalist de in de geschie
denis van het Duitsche recht nog nooit voor*
fekomen mogelijkheid heeft gehad een be
laagde, in dit geval van der Lubbe, in de
gevangenis te bezoeken, met hem te spreken
en zijn blad erover te berichten Zoowel onder
de Duitsche als vooral onder de buitenland
sche journalisten heerscht hierover groote
ontstemming. Ook thans duurt het lang, al
vorens de zitting geopend wordt.
Van der Lubbe maakt een iets opge
wekter indruk dan gisteren. Hij spreekt
lachend met zijn tolk, doch op de vraag van
president Bünger, of hij zich vandaag eens
duidelijker wil uitlaten, dan de vorige dagen
antwoordt hij slechts met een aarzelendJa.
De president wijst op de berichten in de
pers, volgens welke van der Lubbe zich gis
teravond in de gevangenis veel vrijer en op
gewekter en bereidwilliger had getoond.
Was u in den gevangenistuin anders?
Van der Lubbe antwoordt lachend: Dat
kan ik niet zeggen.
De president vindt in de mededeelingen in
de pers aanleiding den Zweedschen crimina-
loog dr. Södermann, privaat-docent te Stock
holm, die samen met den Nederlandschen
persvertegenwoordiger van der Lubbe in de
gevangenis heeft bezocht, te verzoeken eenige
mededeelingen te doen, omtrent zijn observa
tie van van der Lubbe in de gevangenis.
Dr. Södermann wordt eerst als getuige be-
eedigd en verklaart, dat hij zijn bezoek aan
de gevangenis gebracht heeft, omdat in het
buitenland berichten worden verspreid, dat
van der Lubbe in de gevangenis geslagen
werd, dat hij morphine- en cocaïne-injecties
kreeg, die de oorzaak zouden zijn van zijn
afgestompte houding. Dr. Södermann ver
klaarde verder: Ik heb de overtuiging gekre
gen, dat van der Lubbe beter behandeld
wordt dat de andere gevangenen. Dat heeft
men ook aan het eten gezien. Bij het onder
zoek van zijn lichaam vroeg hij mij, waarom
doet u dat? Ik antwoordde: Ik wil u onder
zoeken, omdat men in de buitenlandsche pers
zegt, dat u slecht behandeld wordt. Hij lach
te toen even en schudde het hoofd. Ik heb het
bovenlichaam onderzocht. Hij was sterk ver
magerd, doch er was niet het minste vast te
stellen dat op eenige mishandeling wees.
Toen ik hem zei, ook het benedenlichaam te
ontblooten was hij een beetje verlegen. Ik
vroeg hem of de anderen naar buiten zouden