Alkmaarsche Courant tBuitenCand De spoorwegramp nabij Parijs. VEILIG PROCESSEN UIT HEI VERLEDEN. Honderd vijl en dertigste Jaargang. WOENSDAG 25 OCTOBER DE KABINETSCRISIS IN FRANKRIJK NOORSCH STOOMSCHIP AAN DEN GROND. NIEUWE SUCCESSEN MET BESTRALING? een schip met hakenkruis vlag. BELANGSTELLING VOOR DE russisch-amerikaansche onderhandelingen. HET RUSSISCH VLOOTBEZOEK. NOG EEN RUSSISCH VLOOTBEZOEK. DE JAPANSCH-INDISCHE ONDERHANDELINGEN. JAPAN ZORGT VOOR ZIJN LUCHTVAART. Twee-en-een-half millioen ervoor uitgetrokken Begin der manoeuvres Onder de persoonlijke leiding van den keizer zijn gister aan de Westkust de jaar lijksche manoeuvres van het Japansche leger begonnen. In totaal nemen 3 legercorpsen met in het geheel 60.000 man aan de ma noeuvres deel. een zevenling. viii. De dood van den Hertog van Enghien. No. 252 1933 In de puinhoopen van den totaal versplinterden trein vond men tot nu toe reeds meer dan 30 dooden. Een vreeselijk gejammer steeg op OOO0 Zooals we nog gisteren berichtten, heetf er op het traject ParijsCherbourg een ontzettend treinongeluk plaats gehad, waarvan de omvang nog niet g* heel en al bekend is. Bij het plaatsje Bonueville bevindt tich een spoorbrug, waaronder zich een diepe ravijn bevindt. Met donderend ge- laai rijdende sneltreinen over deze fcpoorbrug en menigeen, die zich in den trein bevindt, kijkt met afschuw naar de onpeilbare diepte onder zich. Het ongeluk greep plaats op het oogenblik dat de trein met een snelheid van ongeveer 100 K M. per urn* over de spoorbrug reed. Onder een vreeselijk geraas stortten op een gegeven oogen blik de locomotief, de tender, de bagage wagen en drie personenwagens in de diepte, waar nog slechts één groote puin hoop over was. Van de spoorbrug heeft men een droevigen aanblik. De lijken, welke reeds zijn geborgen, zijn grooten- deels deerlijk verminkt. Zij werden op gebaard in de wachtkamer van het sta tion Bonneville. Intusschen is een kraan aangekomen, waarmede men tracht het puin te lichten, om op deze wijze de nog ingesloten lijken vrij te leggen Het parket is eveneens ter plaatse ge arriveerd. Men meent, dat de oorzaak gelegen is in een verzakking van het spoor. De machinist en de stoker werden op slag gedood. Het traject is op beide sporen versperd, het verkeer is omge legd. Zwaar verminkte gewonden. Deze ramp is naast de regeeringscri- ^is het gesprek van den dag. Tot zes uren gisteravond waren niet minder dan 23 lijken geborgen. Ongeveer 40 gewon den zijn in den loop van den middag naar Evreux overgebracht. Eenigen hunner verkeeren in hopeloozen toe stand. Een der gewonden is reeds in den namiddag overleden. De opruimingswerkzaamheden wer den bij schijnwerpers voortgezet. Het onderzoek is tot nu toe zonder resultaat gebleven. Het doodenaantal stijgt Een nader bericht meldt ons, dat op de plaats van de ramp in den loop van gisteren in totaal 31 dooden geborgen zijn, men gelooft alle gewonden en dooden uit de puinhoopen der vernielde wagens te hebben geborgen, waarna men besloot het verdere reddingswerk tijdelijk te staken om een onderzoek naar de oorzaak van de ramp mogelijk te maken. De locomotief van den veronge'ukten trein was niet lang geleden gerepareerd in verband met een beschadiging aan een der assen. Derhalve heeft de com missie onderzocht of het ongeval mis schien kan zijn veroorzaakt door een afwijking aan de locomotief. Vandaag wordt het reddingswerk voortgezet. Men vreest, dat men toch nog niet alle lijken geborgen heeft. De president der republiek heeft gister middag zijn beraadslagingen voortgezet en de voorzitters der commissies van senaat en kamer, zoomede de voorzitters dei fracties ontvangen. De namen van de ministers Chautemps en Sarraut worden veelal genoemd als kabinets formateur. Outsider is de vroegere president Doumergue. Deze zog de eenige zijn. die een nationale concentratie zou kunnen bewerken. Wordt Sarraut minister-president? Ook in de beschouwingen over de kabi netscrisis van heden noemen de Parijsche bla den den voormaligen minister van koloniën Sarraut als meest waarschijnlijk candidaat voor de vorming van een nieuw kabinet. Sar raut is reeds zeer dikwijls minister, doch nog nooit hoofd van een regeering geweest Met zijn broer Maurice Sarraut, die evenals hij EEN PRIVÉ SWEEPSTAKE. Wel succes, maar te hooge kosten. De Hertog van Atholl, een groot tegen stander van de Iersche Sweepstake, welke naar zijn meening veel te veel geld uit Enge land naar Ierland sleept ten bate van de Ier- Het Noorsdie stoomschip Granero, dat gisteren bij de Kincardineshire-rotsen aan den grond is geraakt, bevindt zich in hachelijke positie en het kan geheel lek siaan, doch de kapitein en een andere officier blijven nog iana naar leriana sieept ten oate van de ier- w.™! rv sche ziekenhuizen terwijl de Engelsche is ter app 1J ziekenhuizen er hoegenaamd geen voordeel van hebben, heeft een systeem gevonden, geld te verzamelen voor Engelsche weldadigheids instellingen. Hij deed een oproep aan de bevolking van Engeland en verzocht ieder, die vertrouwen in hem stelde, een vrijwillig bedrag, onver schillig hoe groot, aan hem te sturen onder voorwaarde, dat hij de ontvangen gelden voor weldadige doeleinden mocht gebruiken en er naar goeddunken over mocht beschik ken. Zijn oproen heeft ongekend succes gehad. Er gaven 337.784 oersonen aan gehoor, die tezamen een bedra gvan 152.414 pond ster ling bijeenbrachten. Na aftrek van de onkosten bestaande uit loonen, drukwerk, post, etc., hield hij een bedrag van 95.002 pond sterling, 17 sh. 10 d. over en gaf hiervan 59.002 pond sterling, 17 sh. 10 d. aan Engelsche ziekenhuizen, verplegingsinrichtingen en andere weldadige instellingen. Een bedrag van 36.000 ponden verdeelde hij onder 748 personen, door hem aangewezen, en gaf elk bedragen tusschen 10 pond en 2000 pond. De groote kosten, aan deze proefneming verbonden, doen in de Engelsche bladen de vraag rijzen, of een dergelijke actie niet als onnractisch moet worden beschouwd. In een bijeenkomst van physici en medici heeft de Oostenrijksche physicus Strauss medegedeeld, dat een dokter in Bohemen, dr. Hawlischek, zeer bizondere resultaten heeft bereikt met bestraling. Het is hem door be straling met kwartslampen gelukt, de in het bloed van patiënten aanwezige syphilisbacil* len te dooden en op deze wijze de ziekte te genezen. Voorts heeft hij bij een etterende blindedarmontsteking, welke reeds was door gebroken, door bestraling de uitbreiding der infectie in de buikholte verhinderd, welke an ders in dergelijke gevallen tot den dood leidt, terwijl door bestraling de patiënt na een normale operatie in het leven kon worden gehouden. PROTESTEERENDE STUDENTEN TE MADRID. De studenten der medische en tandheel kundige faculteit van de universiteit te Madrid hebben gisteren uit protest tegen de wijziging van het studieplan betoogd onder leiding van een jeugdig docent Alle meube len en inventarisstukken werden de straat op gesleept, op de tramrails gelegd en in brand gestoken. Zij probeerden ook tramwagens omver te werpen. De politie trad handelend op. Stakende syndicalisten schoten uit pisto len. Er zouden eenige personen gewond zijn Tal van arrestaties werden verricht. De regeering heeft scherpe maatregelen aangekondigd in geval van een herhaling der incidenten. GENERAAL BALBO HELFT TYPHUS. De Italiaansche minister voor de lucht vaart, Balbo, die zooals gemeld, reeds gedu rende een week met hooge koortsen te Fer- rara ziek ligt. blijkt thans lijdende te zijn aan typhus De ziekte zou nog in het eerste sta dium zijn. Over drie weken zou pas de crisis komen. Geen typhus, maar malaria. Thans blijkt weer, dat generaal Balbo van wie men aannam dat hij lijdende was aan typhus, slechts een malaria-aanval heeft. De koorts is thans geweken, zoodat de minister, die te Ferrara verpleegd wordt reeds af en toe het bed kan verlaten. HET GEHEIM VAN DE BERGHUT. Drie verkoolde lijken. Onlangs werden, naar gemeld werd, in een berghut in het Passeier Tal (bij Meran, Italië), de verkoolde lijken van 3 Italiaan sche grenswachters gevonden, die vermoede lijk het slachtoffer van een misdaad waren geworden. Er is thans eenig licht in deze zaak geko men. In het ziekenhuis te Innsbrück (O.) werd den 19en October j.1. een Italiaansch onderdaan, Johann Gufler, die in 1908 in het Passeier Tal geboren is, met een schot in een der longen opgenomen. Men vatte aanstonds het vermoeden op, dat deze man betrokken was geweest bij het drama in de berghut. De politie nam hem een verhoor af, en Gufler legde de verklaring af, dat hij met een zekeren Paul Hofer, uit Schriffian in Z.-Tirol, smokkelwaren uit senator is, behoort hij tot de meest geziene Oostenrijk in Italië had willen binnenbren personen uit de radicaal-socialistische partij, die nog rechtscher georiënteerd is. De gebroe ders Sarraut zijn eigenaars van het invloed rijke provinciale dagblad „La Depeche de Toulouse" te Toulouse. Incidenten in Fransche haven Te St. Nazaire (Frweigerden de haven arbeiders het Hamburgsche ss. Augus. Thyssen te lossen zoolang de hakenkruis van het schip bleef waaien. De autoriteiten trach- ten bemiddelend op te treden doch een deel der havenarbeiders verklaarde, dat men in- dien anderen zich lieten overreden desnoods met geweld de lossing van het schip zouden verhinderen. De kapitein van het schip heeft tot nog toe geweigerd de Hakenkruisvlag neer te halen en de politie heeft ter voorko ming van incidenten beschermingsmaatiege- len genomen. De „Victoire" keert zich scherp tegen de actie der havenarbeiders en verwijt den auto riteiten dat zij dergelijke toestanden dulcen gen. Zij werden door drie grenswachters ge snapt en naar de berghut gebracht, waar zij geboeid in een vertrekje werden opgesloten 's Morgens tegen 3 uur gelukte het hun zich van hun boeien te ontdoen en de grens wachters na een worsteling te overmeesteren Gufler had bij dit gevecht een schot door een der longen gekregen, waarop Hofer de drie op den grond liggende mannen doodgescho ten had. Daarna had Hofer zijn broer* ge uit Aberdeen is ter assistentie aanwezig. TWEE WEKEN GEVANGENIS WEGENS SCHOFARBLAZEN. Een Jeruzalemsche rechtbank, bestaande uit een Arabischen en een Joodschen rechter heeft een zekeren Aaron Zuchermann tot twee weken gevangenis veroordeeld, omdat hij ondanks het verbod, dat sedert de onlusten Van 1929 in werking is gesteld, aan den klaagmuur den Schofar geblazen heeft. Een soortgelijk incident heeft zich verleden jaar ook voorgedaan. Het meerendeel der Japansche bladen wijdt hoofdartikelen aan de a.s. onderhandelingen tusschen Rusland en Amerika, waarbij zij zich echter nauwkeurig houden aan de ver klaringen, die door of vanwege het ministerie van buitenlandsche zaken zijn afgelegd. De meeste bladen dringen er bij hun lezers op aan koelbloedigheid te bewaren. Een Sowjet-Russisch eskader, bestaande uit een kruiser en twee torpedojagers is te Athene aangekomen. Na het uitwisselen der begroetingen is de commandant met zijn staf naar Athene doorgereisd om daar een be zoek te brengen aan de leidende ambtenaren van het ministerie van marine en den minister van marine zelf. Nog heden hebben de minis ter van marine en de ambtenaren dit bezoek beantwoord. Een bijzonder hartelijke ontvangst is het Sowjet-Russische vlooteskader bereid, dat een bezoek van drie dagen aan Stamboel heeft gebracht. De plaatselijke autoriteiten en tal van journalisten en vertegenwoordigers van politieke partijen brachten een bezoek aan boord. In de dagbladen wordt met veel waardeering geschreven over de gevechts- waarde der schepen. Ter "ere van den es kadercommandant zijn in de stad verschil lende recepties gehouden. De onderhandelingen tusschen de Japan sche en Indische gedelegeerden zijn thans weer in een impasse geraakt, daar de Indische katoenfabrikanten verdeeld zijn. Sommigen zijn voor aanvaarding van de verlangens van de industrie van Lancashire, anderen zijn van meening, dat zoowel de Japansche gedele geerden als die van Lancashire te hooge eischen stellen Een lusie tot versterking De coalitie tusschen de beide groote Ja pansche partijen, de Seiyoekai en de min- seito heeft beide partijen zoo dicht tot elkaar gebracht, dat tusschen de leiders onderhan delingen zijn geopend, die mogelijkheid openen dat te zijnde tijd de twee partijen zullen fuseeren, waardoor de politieke macht in Japan bijna uitsluitend in handen komt van een groote nationale partij. Het Japansche kabinet heeft besloten 2 millioen Yen beschikbaar te stellen voor de uitbreiding der Japansche civiele luchtvaart, Het geheele net der Japansche luchtvaart maatschappijen bedraagt, met inbegrip van Mandsjoerije. ongeveer 6000 M. M. De Ja panners trachten thans van China een con cessie te verkrijgen om nieuwe luchtlijnen te openen tusschen Tokio en Zuid-China. Tege lijkertijd zal ook het Japansche luchtnet wor den uitgebreid tot Mongolië. Uit Georgetown in Britsch Guyana komt een sensationeel bericht. Een vrouw heeft daar n.1. het leven geschonken aan een zevenling. Het zijn allemaal jongens, die er heerlijk blozend uitzien. Natuurlijk is dit een merkwaardigheid dat aan de vergetelheid ontrukt moet wor den. Doch nog veel merkwaardiger wordt het, als men weet, dat twee der jongens reeds eenige tandjes hadden en zoo sterk waren, dat ze een uur na de geboorte reeds konden zitten! Wel ging dit nog wat onwennig; doch weldra „voelden" zij het evenwicht en nog voor dat dit tweetal een dag oud was, speel de het met elkaar. De vijf anderen, hoewel goed gezond en flink gebouwd, gedragen zich als gewone zooals dit ook in Nederland de haald om Gufler naar Oostenrijk te helpen zuigelingen, zooals dit ook in Nederland de wegbrengen. Toen zij de hut verlieten, nad gewoonte is. (Er wordt niet bij verteld of de kleinen zich reeds bij een of andere politieke Hofer deze in brand gestoken, om de sporen van het misdrijf uit te wisschen. partij hebben aangesloten. Red. Alkm. Crt.) PARADE VAN GROENHEMDEN. Voorzorg van Macia. Ter gelegenheid van de politieke sport- feesten van de Castiliaansche linksche groe pen heeft de onlangs opgerichte organisatie van Groenhemden te Barcelona een Para gehouden voor president Macia, aan ongeveer 5000 personen deelnamen. uprUaarHp Haf Hp organisatie W3S lflg riteiten dat zij dergelijke toesxanuni uu,uC11 verklaarde, dat de nor^npïü>aansche auto- Het blad vraagt zich af wat er gebeuren zou ter verdediging van de Cast 1 aan wanneer de havenarbeiders te Hamburg af nom.e, ingeval d L^fSan en het Casti- Napels een dergelijke houding tegenover .onna.re wff"m7^uhtJnfen aantasten, buitenlandsche schepen zouden aannemen. liaansche statuut zou wiuen 30 rijden ken bij uitzon dering geen kwaad rijden is echter aÜifd goed en des beter Wie te Parijs de plaats, waar eens de Bastille gestaan heeft, is voorbij gegaan en zich verder van Parijs verwijdert, komt door de Rue de Paris, die het nabij gelegen Vincennes met zijn prach tig, maar te weinig betreden bosch, met Parijs verbindt. Langs deze straat strekt zich de voormalige Faubourg van St. Antoine uit, waar het op den avond van den 13en Juli, vooravond van den natio- nalen feestdag, bij uitstek druk en le vendig is. Wanneer men deze straat ge- ruimen tijd heeft gevolgd, komt men aan het kasteel van Vincennes dat zich aan de rechterhand van den bezoeker uitstrekt. Met zijn slottoren, zijn ver weerde oude muren, die inderdaad van eeuwen geleden dagteekenen, maakt dit kasteel een weinig vriendelijken indruk. Wellicht komt dit ook, wijl reeds de naam van Vincennes bij een ieder beel den naar voren brengt, die niet tot de zonnigste in de geschiedenis behooren. tijden, dat de Heilige Lodewijk in dit kasteel leefde, en, naar het heet, er recht sprak onder den grooten boom, dien men er nog aantreft, zijn lang voor bij. Ook de tijd van Mazarui, die het door hem bewoonde paviljoen naar 1e Koningin van dien tijd noemde, ligt bij kans drie eeuwen achter ons. Wat wij ons van Vincennes herinneren, is het vonnis, dat hier in de slotgracht aan den ongelukkigen Hertog van Enghien werd voltrokken; zijn de tal van executies, die in de onmiddellijke nabijheid van deze plaats zijn geschied, gedurende den we reldoorlog. Talleyrand, die meester was in het vinden van kernachtige uitdrukkingen, heeft van het vonnis tegen den Hertog van Enghien, dat velen met een moord gelijk stellen, gezegd: dit is erger dan een misdaad, het is een fout. Een fout, waarvan de schim Napoleon is blijven vervolgen tot op St. Hélena, want als hij daar zijn memorial dicteert, kan hij niet nalaten terug te komen op de beschul digingen, die jegens hem zijn geuit. In dien er in het Napoleontisch tijdperk een kenmerkend voorbeeld is aan te halen van overdreven ijver, waardoor dt, meester slecht gediend werd, dan wel in dit geval. Zeker, de orders van den toenmaligen eersten consul waren streng; het was niet aangenaam om in zijn gezelschap te verschijnen teneinde hem in overweging te geven op die or ders geheel of gedeeltelijk terug te komen, maar degenen, die dit hadden gedaan, hadden hem in werkelijkheid een dienst bewezen De gedachte kan dan ook niet terzijde gesteld worden, dat bij deze aangelegenheid personen waren betrokken, die. onder het mom de strikte bevelen van den eersten Consul uit te voeren, het wellicht aangenaam achtten daardoor een diepen, nimmer te overbruggen klove te graven tusschen hem en de uitgeweken Bourbons. Dat is inderdaad geschied, want, zoo de Bourbons al neiging mochten hebben tot vergeten van hetgeen verstandig is te vergeten, zij zijn er door deze execu tie van teruggebracht. Lodewijk XVIII liet het stoffelijk overschot van den Hertog van Enghien met groote statie bijzetten in den slotkapel van 't kasteel van Vincennes; onmiddellijk achter het altaar kreeg dit graf de eereplaats. Maar Napoleon III, teneinde de nagedachtenis van zijn grooten oom te eeren, bracht daarin alweer verandering, dee i het stoffelijk overschot vandaar verwijderen en liet slechts het hart in de slotkapel achter. Ware de groote Napoleon ook maar in het minst goed ingelicht, hij zou be grepen hebben, dat geheel het karakter van Enghien, die op het oogenblik, dat de doodende kogels hem troffen, ruim 30 jaren oud was, zich tegen laaghartig samenspannen verzette Zijn grootvader was de Prins van Condé, eigenaar van het stamslot te Chantilly; zijn moeder was de Hertogin van Bourbon, dochter van Louis Philippe van Orleans. Zoo behoorde Enghien tot de onmiddellijke omgeving van Koning Lodewijk XVI, en werd aan zijn opvoeding al de zorg be steed, die voor de Prinsen van den bloe de was weggelegd. De Hertog van Enghien as geen slechte leerling, en toen hij op 16-ja.rigen leeftijd, slechts een jaar, voordat de revolutie haar tanden zou uitsteken, aan het Hof te Versail'es werd verbonden, bezat hij een dosis ken nis, die boven het gemiddelde van dien tijd uitstak. Op het oogenblik, dat de Bastille werd genomen, voorafgegaan door de opstootjes te Parijs, die niet krachti ggenoeg werden tegengegaan bevonden de Prins van Condé, de Her tog van Bourbon en de Hertog van Enghien zich te Chantilly; onmiddellijk werden de paarden gezadeld en begaven zij zich naar Versailles om zich aan de zijde van den koning te stellen. Maar in feite had de goede Lodewijk XVI, wiens z\%ikheid zijn grootste fout is geweest, zich reeds overgegeven; eenmaal voor de menigte bezweken, moest logisch hieruit de gang naar Parijs volgen. Zoo als Enghien het in zijn dagboek schrijft, maakte dit toegeven het volk slechts stoutmoediger. Zijn vader, getroffen door de weigering van den Koning om Louis Philippe toe te staan hem naar Parijs te volgen, het eigste voorziende, nam reeds toen het besluit om uit dte wijken, terecht inziende, dat aan de zij de van Lodewijk XVI, die elke daad van geweld weigerde, niet tegen rebellie viel op te treden. In den ochtend van 17 Juli 1789 dan ook reeds kwamen de koetsen in het kasteel van Chantilly voor; op een snikheeten dag werd de lange reis aanvaard, die te Valencien nes tot een onaanenaam, maar gelukkig niet noodlottig incident leidde. Twee da ger. later werd Brussel bereikt, en van daar ging het Vorstelijk gezin naar Zwitserland en Italië. Men denke niet, dat deze emigranten van hoogen adel een vriendelijk welkom ontvingen aan het hof van buitenlandsche vorsten. In tegendeel, uit de aanteekeningen van Enghien valt duidelijk op te maken, dat men hen met tegenzin ontving. Vreezen- de, dat hun aanwezigheid ook in andere landen aanleiding zou kunnen vinden tot het uitbarsten van de revolutie, niet goed wetende wat met hen te doen, hen duidelijk doende gevoelen, dat men hunne aanwezigheid compromitteerend achtte. In Duitschland kon men in die dagen borden vinden, waarop geschre ven stond, dat het aan vagebonden, aan emigrés en aan bedelaars verboden was er te vertoeven! Bedenke men daarbij, dat slechts weinige van de emigranten er in geslaagd waren geld of kostbaar heden van beteekenis mede te nemen, en dat het verlaten van hun kasteelen het sein had gegeven tot het plunderen er van, dan begrijpt men, dat de toe stand, waarin het meerendeel zich be vond, niet rooskleurig was. Te Coblenz en te Londen werd al spoedig hun hoofd kwartier gevestigd, al heeft het tot 1791 geduurd, dat, op instigatie van Mira- beau, tot bewapening der uitgewekenen en tot het vormen van een leger werd overgegaan. Het is niet de plaats om hier te spre ken over de rol, door de emigrés aange nomen. Er zijn er, die het hen als een blijvende fout aanrekenen, dat zij zich met de vijanden van Frankrijk, al was het dan ook het Frankrijk van de revo lutie, verbonden Er zijn anderen, die doen uitkomen, dat voor de emigrés de geheiligde persoon van den Koning en van Frankrijk zoodanig één waren, dat, vanaf het oogenblik. dat de persoon van den Koning werd aangetast, voor hen geen onbeschadigd Frankrijk meer be stond. Hoe het zij, gelijk in het roerige Holland dezer dagen op kleiner schaal is gebleken; buitenlandsche inmenging brengt zelden de zaken in orde Velen in Frankrijk, die zich allesbehalve met het revolutionnair bewind konden vereeni gen, schaarden zich aan zijn zijde vanaf het oogenblik, dat de emigrés de wapens opnamen tegen Frankrijk en, tegelijk met de leegrs der verbonden vijanden, Fransch grondgebied betraden Enghien, opgevoed in de tradities van zijn ge slacht, wiens grootvader, de Prins van Condé, gold als de aanvoerder van de reactie aan het Fransche Hof, had geen keus en heeft voor zichzelf vermoedelijk ook niet behoeven te kiezen. Hij streed in het corps der emigranten; h'i streed met moed en beleid en dapperheid. Van 1792 tot 1801 was hij voortdurend in de eerste gelederen; in 1792 te Berstheim; in 1796 te Biberach, trekken zijn moed en onverschrokkenheid de aandacht. Wanneer men daarbij bedenkt, dat de Hertog van Enghien behoorde tot de uiterlijk buitengewoon knappe mannen, dan kan men zich niet verbazen over hef feit, dat vele vrouwen, de oogen naar hem opsloegen. De dood van Lode wijk XVI. ook al was dit een geweldda dige dood; het daarop gevolgde bericht van het sterven van den jongen Dau phin, Lodewijk de XVIII. brachten een geheele verandering in zijn positie. Als Graaf van Provence werd zijn grootva der in de kringen der emigranten uitge roepen en erkend als Lodewijk XVIII, onder welken titel hij ook heeft gere geerd, en vanzelf was daardoor in de oogen der legitimisten de Hertog van Enghien een dergenen, die den troon nabij stonden Maar er heerschte in dienzelfden tijd een geweldige ontmoediging in het kamp der emigrés. Zelfs Enghien, an ders vol vuur en vol iiver, werd daar door overvallen, hetgeen de doktoren toeschreven aan oververmoeidheid en ontbering Zoo kwam Eng-hien voor den eersten keer te Ettenheim, in Baden, on middellijk nabij d- toenmalige Fran sche grenzen, door den Vrede van Bazel tot den Linkerrijnoever uitgebreid, ge legen Hij was er de gast van den Kardi naal van Rohan. Prinses Charlotte van Rohan. een nicht van den Kardinaal, pastte den uitgeputten officier op met 'n toewijding, die haars gelijke niet vond. Door haar grootmoeder, was zij een nicht van Enghien; als kinderen hadden zij reeds met elkander gespeeld, elkan der daarna veel ontmoet, maar in de laatste jaren waren zij eenigszins van elkander vervreemd. Het duurde niet lang of draden van innige liefde spon nen zich tusschen beiden; op haar arm geleund, keerde Enghien als het ware tot het leven terug in de eerste zonne stralen, die de lente in het park van Ettenheim te genieten gaf Maar Condé, gewaarschuwd, stelde zich tusschen bei der liefde, omdat hij voor zijn kleinzoon andere plannen koesterde. En al had Enghien Prinses Charlotte beloofd haar niet te verlaten, hij was soldaat, en ge voelde zich onder de strikte orders van zijn grootvader, die hem naar Rusland zond. Hij verliet Ettenheim, hij schreef aan Prinses Charlotte met hoeveel leed hij het deed. Zij heeft hem toen en later niet begrepen, gelijk een vrouw in me nig geval moeielijk heeft kunnen be grijpen het plichtsgevoel, dat bij meni- gen man den voorrang geniet boven al het andere. Uit beider, overigens zeld zame correspondentie stammen brieven, die van de zuiverste liefde getuigen Enghien had haar niet vergeten; meer dan eens verzekerde hij haar, dat hij haar nooit zou vergeten. Hij bewees het later, toen hij in 1802 te Ettenheim kon terug keeren, en toen al spoedig het misverstand, dat tusschen beiden was ontstaan, uit den weg werd geruimd. Maar Enghien was een andere per soonlijkheid geworden, en de omstan digheden in Frankrijk waren in niet mindere mate ewijzigd De eerste con sul was er in geslaagd de uitwassen der revolutie te bedwingenhij i :>nsolideer- de zijn bewind. Teneinde dit ook in <e oogen van de legitimisten geheel wettig te doen schijnen, ving hij met den Graaf van Provence onderhandelingen

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 9