DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Wasscherij S. KROM N.V.
Het nieuwe tijdperk in Duitschland.
Uw waschgoed kraakhelder.
flagelii&sdï Oveczicfit
^Buitenland
No. 269
Directeur: C. KRAK.
Dinsdag 14 November 1933
135e Jaargang
Wat zat Hitter doen met de hem verstrekte
volmacht
ZAL ER VREDE KOMEN
TREEDT HENDERSON AF?
Zijn verklaring.
MacDonald over Engeland'*
weermacht.
ALGEMEENE AMNESTIE IN
DUITSCHLAND?
DE DUITSCHE CHRISTENEN GAAN
TOT DEN AANVAL OVER.
JOURNALISTEN NAAR CONCEN
TRATIEKAMP.
Wegens beroep op Volken-
bondscommissaris.
OPERABEZOEKERS MISHANDELD.
De „opera-trein" beschoten?
DE FRANSCHE VERDEDIGINGSLINIE.
LEBRUN DOET EEN BEROEP OP DE
JOURNALISTEN.
REGEERINGSCRISIS IN
FRANKRIJK?
Over de buitenlandsche
politiek.
Waf vandaag de
aandacht trekt,,.
Tel. 1523 (3 lijnen).
Platte goed keurig gemangeld
20 ct. per K.G.
EEN DEMENTI VAN GANDHI.
MAARSCH
COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
francr door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij vb. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
pos*<*iro 37060. TeleL 3, redactie 33.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Het Duitsdie volk heeft in overweldigen Ie
meerderheid zijn goedkeuring gehecht aan
het regeeringsbeleid van Hitier. Daaimede is
de macht van het triumviraat hetwelk sinds 30
Januari ovet Duitsch and regeert, geconsoli
deerd tot een onb-perkt gezag, grooter Jan
wellicht ooit een monarch heeft bezeien De
volkstribuun Hitlei is. met zijn paladijnen
Göring en Göbbeis. thans volstrekt alleen-
Iheerscher over een volk van ruim 60 millioen
zielen hetwelk nij met weergaloos doorzet
tingsvermogen aaneensmeed! tot één homo
gene massa, die slechts één wil heft. n.1. den
zijne. Van oppositie of van althans eenigs
zins beteekenende. verdeeldheid, welke zoo
sterk in het vroegere Duitschland naar voren
trad en vaak hef succes van de beste bedoe
lingen verlamde, is weinig te bem-Tken
waarbij de vraag achterwege kan blijven,
hoe die eenheid verkregen is. De twaa fde
November heeft het feit bevestigd van de
vestiging door Hitiet van den eenheidsstaat
Du'tschiand
Met dit onloochenbare resultaat van den
arbeid der nationaal socialiotische partij zal
de wereld rekening moeten houden bij de
verdere ontwikkeling van haai betrekkingen
nW het Derde Riik
Het was te voorzien, aldus het Hbld.. dat
bet Duifscche volk hetwelk immer vrij scep
tisch heeft g-sraan ten opzichte van het Voi-
kenbondsinstituut, zijn volledige instemming
zou betuiger met de daad van 14 October en
met een volmondig ia" de vraag van de re
geering zou beantwoorden of zij goed had
gedaan Oenève den rug toe te keeren. nu na
vijftien jaren nog steeds de discriminatie >ran
Duitsch and wordt voortgezet en het rijk in
de positie van een tweederangsmogendheid
bliift gedrongen De demonstratie van giste
ren moet de tegenpartij duidelijk maken, dat
het Duitsche volk ten deze onwrikbaar staat
achter zijn leider. Met de uitdrukking van
dezen wh heeft het Duitsche electoraat tevens
dien leider vol'edige /o'macht gegeven om
naar binnen zijn hervormingtwerk voort te
zetten en de Duitsche stammen tot éèn
krachtig geheel in nationaal-socialistischen
geest aaneen te smeden De verkiezingsuitslag
van gisteren toch beteekent dt vorming van
een rijksdag, die »<*n legaal stempel zal zetten
op de admiivstratieve eenmaking van de
landen; op de herziening van de grondwet
van Weimar en op een wijziging van het
huidige kiesstelsel. De nieuwe rijksdag, die
het rompparlcment, dat na de gelijkschake
ling der partijen was overgebleven, zal ver
vangen, zal den wetgevenden arbeid van de
dictoriale regeering sanctioneeren en er een
formeel wettig karakter aan geven. Daar
mede is definitief een streep gezet onder het
parlementaire tijdvak in Duitschland en is de
weg vrij gemaakt voor een op een geheel an
dere leest geschoeide vertegenwoordiging
van het volk die in de toekomst nog slechts
van adviseerenden aard zal zijn.
Naast deze interne beteekenis van het re
sultaat van den 12en November, is de bui-
ten'andich-politieke strekking ervan intus-
schen van meer overwegend algemeen be
lang.
Herhaaldelijk heeft de Duitsche regeering
uiting gegeven aan haar vredelievende be
doelingen. In zijn radiorede heeft rijkspresi
dent Von Hindenburg Zaterdagavond het
leugen en misleiding genoemd, wanneer in
het buitenland aan Duitschland oorlogzuch
tige bedoelingen worden toegeschreven, en
hij heeft nogmaals verklaard, dat niemand
in Duitschland naar gewelddadige argu
menten wit grijpen tot verkrijging van een
vrede in eer en rechtsgelijkheid.
In den laatsten tijd zijn herhaaldelijk van
de andere zijde uitingen vernomen, welke er
op wezen, dat men daar al het mogelijke wil
doen om uitersten te voorkomen. Inzonder
heid heeft de Britsche premier een meer te
gemoetkomend geluid doen hooren Aangeno
men kan worden, dat men ook in het Fran-
sche kamp het groote gevaar beseft van de
consequenties van een eventueel hervatten be
wapeningswedloop. Doch in al die uitingen
kon het gevoel van wantrouwen niet onder
drukt worden, hetwelk bestaat ten opzichte
van de werkelijke Duitsche bedoelingen. Het
duidelijkst heeft dit wellicht de Britsche on
derminister van buitenlandsche zaken Eden
op een vergadering van de Vereeniging voor
den Volkenbond onder woorden gebracht,
toen hij aandrong op daden, die het bewijs
zouden leveren voor de vele vredelievende
woorden en die het door de houding van
Duitschland, hetwelk meer en meer zijn
kracht gaat zoeken in isolatie, gewekte wan
trouwen zouden kunnen verminderen.
Nu Hitier zich ten volle kan beschouwen
als de uitsluitende woordvoerder van het
Duitsche volk, heeft hij ongetwijfeld een uit
nemende gelegenheid om de zaak van den
vrede, welke de Duitsche regeering zegt uit
sluitend op het oog te hebben in haar eisch
tot rechtsgelijkheid, krachtig te bevorderen
door hetzij in het kader van den Volkenbond,
hetzij daar buiten, pogingen aan te wenden
het afgebroken contact te herstellen
Van groot belang voor het welslagen van
zulk een eventueele toenaderingspoging moet
intusschen worden geacht, op welke wijze
men in het andere kamp zal reageeren op het
geen de dag van gisteren heeft gebracht. In
de Italiaansche pers wordt een nota gepubli
ceerd over de herbewapening van Duitsch
land. In een daaraan toegevoegd commentaar
wordt vastgesteld, dat men zich erbij moet
neerleggen, wanneer Duitschland zich reeds
min of meer heeft bewapend. „Indien het
voor het sluiten van en algemeene conventie
noodig is Duitschland eenig* wapenen meer
toe te kennen dan die, toegestaan door het
verdrag van Versailles, dan zou het mogelijk
zijn dien eisch van Duitschland in te willi
gen". Er wordt niet bij vermeld of deze
uiting het officiëele Italiaansche standpunt
tot uitdrukking brengt, maar een dergelijk
commentaar kan zeer zeker niet tegen den
wensch van de regeering, die de pers contro
leert, in de bladen zijn verschenen. Daarom
verdient deze verklaring, die gedaan wordt
na het bezoek van Göring, ongetwijfeld de
aandacht, daar zij zou wijzen op een zekere
zwenking in de politiek tenopzichte van de
rechtsgelijkheid, welke voor de verdere ont
wikkeling van groote beteekenis kan worden.
Het valt niet te loochenen, dat de toestand
geleidelijk zoodanig is geworden (een ont
wikkeling, waaraan zeer zeker de door de
„geallieerden" sinds jaren gevolgde politiek
voor een groot deel verantwoordelijk is), dar
het in de naaste toekomst hard tegen hard
zal moeten gaan, indien men niet, te rechter-
tijd dit keer, door redelijke inperking van
eigen bewapening ever gaat tot concessies
met de noodige veiligheidswaarborgen omge
ven t welke moeilijk langer te voorkomen
zullen zijn, indien men een uiterst gevaarlijke
verscherping van de constellatie wil vermij
den. Men zal met ernst moeten zoeken naar
een middenweg, waardoor eenerzijds het
beleedigde Duitsche eergevoel bevredigd kan
worden, anderzijds d vrees voor de bedreig
de veiligheid kan worden weggenomen.
Het resultaat heelt de posities der verschil
lende partijen in dit opzicht aanmerkelijk ver
duidelijkt.
Onder deze omstandigheden moet men
daarom dringend hopen, dat Hitier van zijn
opnieuw bevestigde machtspositie een beza
digd gebruik zal maken, en dat aan den an
deren kant de noodzakelijkheid zal worden
ingezien van voor Duitschland aannemelijke
voorstellen. Slechts op die wijze kan de we
reldvrede, welker handhaving aller doel
wordt genoemd, gewaarborgd worden.
Henderson heeft bekend gemaakt, dat hij
als voorzitter van de ontwapeningsconferen
tie zou aftreden, wanneer er niet spoedig
verbetering komt in den toestand.
In verband met de verklaring van Hender
son, dat hij wanneer niet spoedig verbete
ring in den toestand kwam, er over dacht als
voorzitter van de ontwapeningsconferentie af
te treden, verluidt nog, dat hij hieraan toe
gevoegd heeft, dat deze toestand in het bij
zonder zoo onbevredigend was d°or "et ja
len der regeeringen in het voortzetten der
werkzaamheden en de afwezigheid van de
voornaamste gedelegeerden van de laatste
bijeenkomsten. „Het heeft geen nut aldus
verklaarde Henderson, mijn teleurstelling te
verbergen. Ik verlang een werkelijke beslis
sing, doch ben niet in staat die te vinden
ONTWAPENINGSDEBATTEN
IN ENGELAND.
Critiek op Duitschland.
In de avondzitting van het Lagerhuis
werd opnieuw gedebatteerd over ont-
wapeningskwesties. De discussie >ad
plaats in verband met de door de oppo
sitie ingediende motie van wantrouwen.
De motie werd ingediend door Mor
gan Jones, die verklaarde dat de poli
tiek der Engelsche regeering den krach-
tigen wersch van het Engelsche volk
naar een ontwapeningsovereenkomst
niet weergeeft. Met het oog op de toe
nemende openbare stemming voer een
volkomen ontwapening van alle staten
wordt geëischt dat de regeering Mac-
Donald te.Genev« de volgende ontwape
ningsvoorstellen zal indienen:
Volledig verbod van bombardement
uit de lucht .algemeene afschaffing der
Duitschland bij het verdrag van Ver-
stilles verboden wapens, directe ver
mindering der wapeningsuitgaven door
alle staten, verbod van particuliere
wapenfabrikatie en van den wapenhan
del Internationale wapencontrole in
alle landen, instelling van een interna
tionale politiemacht en een internatio
nale controle op de burgerluchtvaart
Morgan Jones gispte namens de La-
bour Partij vooral wegens haar prijs
geven van het oorspronkelijke plan
MacDonald.
De minister-president, die opmerkte
da' de halve inhoud van de motie van
wantrouwen ontleend was aan de Ont-
werp-conventie zeide, dat de conventie
niet was prijgegeven en de basis bleef
voor de beraadslagingen te Genève. In
dien ontwapening wil worden bereikt,
moet er internationale overeenstemming
zijn, met inbegrip van Duitschlend Ten
slotte zou zulk een overeenstemming
n. >eten worden bereikt De Britsche re
geering is in hecht contact met andere
naties, in het bizonder met Frankrijk,
Itali ëen de Vereenigde Staten.
W ij willen, dat Duitschland zijn eigen
vertegenwoordiger is en zijn eigen
woordvoerder. Gedachten wisselingen,
besprekingen, waaraan ik heb gerefe
reerd zijn niet anti-Duitsch, maar pro-
Europeesch. Zij zijn er niet om te straf
fen. maar om den vrede te vestigen. Het
piobleem, dat wij probeeren op te lossen
hebben wij ter hand genomen om don
vrede in Europa te vestigen. In welken
vorm deze besprekingen ook worden
gevoerd, het kan onze loyaliteit jegens
aen Volkenbond niet verzwakken noch
jegens zijn positie of zijn aanzien
Mocht iemand eischen, dat Engeland
zich na de afwikkeling der tegenwoor
dige moeilijkheden zal aansluiten bij
een beweging tot vernieling der eenig
bestaande machinerie van internationa-
1 samenwerking dan is het antwoor
der Engelsche regeering: Neen! Het on -
wapeningsontwerp der Engelsche reg
ring blijft de basis voor de onaertiari
lingen te Geneve Het is niet opgeg
Het uittreden van Duitschland
werkzaamheden der conf*re? noodza!
pliceerd gemaakt en maakt h
Ve'iik de methoden m overwe.ing te
Domen en het is onredelijk de regeering
thans haar uiteindelijke meening over
al deze kwesties te vragen. Geen enkele
regeering, voegde de minister-president
er aan toe, kan eenige andere regeering
dwingen risico's te aanvaarden, welke
zij te groot acht en Groot-Brittannië zal
niet zijn internationale verplichtingen
uitbreiden tot «en prijs, welke gevraagd
wordt in het belang van overeenstem
ming.
In het verdere verloop van zijn ver
klaring verdedigde MacDonald het En
gelsche voorbehoud, dat het recht van
bombardement uit de lucht in de En
gelsche kolonies moet worden gehand
haafd.
Nopens het voorstel der Labourpartij
een internationale politiemacht te orga-
niseeren, zeide MacDonald, dat de ten
uitvoerlegging van dit voorstel zeer
moeilijk en langdurig zou zijn. Hoe zal
de politiemacht hioeten worden? Een
Fransche generaal, een Italiaansche
vlieger, een Duitsche zee-officier, en
Engelsche soldaat of chef van den ge
nerale» staf? Zal de internationale po
litiemacht juist worden opgeleid en ge
leid door hen die in ieder land juist het
meest nationaal gezond zijn
Nopens het voorstel in zake een inter
nationale contröle der burgerluchtvaart
verklaarde MacDonald, dat de Engelsche
retfG&ring zooals tot nu toe wijzigingen
in de kwestie van het luchtbombarde-
n ent afhankelijk stellen van de voor
waarde dat de luchtvaart internationaal
zal worden gecontroleerd, in het bizon
der in zooverre daarin geval van een
uitbreken van den oorlog deze een
directe en ernstige bedreiging zou kun
nen vormen voor de burgerbevolking.
Een civiele luchtvaart te vernietigen,
welke zich met succes heeft ontwikkeld,
zou niet alleen waanzine maar een mis
daad zijn van iedere regeering. Ook het
sy<ttem der contröle der internationale
luchtvaart zou wederom zeer moeilijk
zijn uit te werken, waarbij zich weder
om de vraag zou voordoen, welke staat
het controlebureau zou moeten steunen.
Het tijdperk van politieke verzoening,
waarop Hitier in zijn laatste redevoeringen
toespelingen heeft gemaakt, en dat onmid
dellijk op den dag van het referendum zou
kunnen volgen, zou aldus te Berlijn de ronde
doende geruchten, tot uiting komen in de
kondiging van algemeene politieke amnestie,
waar thans geen enkele bezwaar meer tegen
bestaat.
Gisteravond is in het Sportpalast de alge
meene ledenvergadering gehouden van de
geloofsgemeenschap van Duitsche Christenen.
De nat. soc. partijgenoot Schmiedchen sprak
een openingswoord, Gauobmann dr. Krause
hield een rede, waarna een motie werd aan
genomen, waarin tot uiting wordt gebracht,
dat een duurzame vrede tusschen gemeenten
en geestelijken slechts kan worden tot stand
gebracht door overplaatsing of ontslag uit
hun functie van alle geestelijken, die niet lei
dend kunnen of willen medewerken uit den
geest van het nationaal-socialisme aan de
religieuze vernieuwing van het Duitsche volk
en de voltooiing van de Duitsche reformatie.
Van de landskerk wordt verwacht, dat zij de
Arierparagraaph ten spoedigste zonder be
perking doorvoert, dat zij bovendien alle
Evangelische Christenen van vreemden bloede
in afzonderlijke gemeenten van eigen soort
bijeenbrengt en zorg draagt voor de stich
ting van een Joden-Christenkerk, dat de
landskerk als een Duitsche volkskerk zich
van al het onduitsche in dienst en confessie
vrij maakt en dat de Duitsche volkskerk ernst
maakt met het stellen van een heroïsche
Jezusgestalte als basis van een aangepast
Christendom, waarin in plaats van de ge
broken slavenziel de trotsche mensch treedt.
De motie besluit met uit te spreken, dat de
eenige werkelijke godsdienst voor de geloofs-
gemeenshcap .de dienst van het volkswezen
is.
Het op het gebied van de Vrije Stad
Dantzig in het fort Weichselmünde in
gerichte concentratiekamp heeft als
eerste gedetineerden drie journalisten
opgenomen, die gearresteerd waren om
dat zij een beroep gedaan hadden op den
Hoogen Commissaris van den Volken
bond te Dantzig, uit protest tegen het
feit, dat de Senaat van Dantzig het soci
alistische blad „Danziger Volksstimme"
en het Centrumorgaan „Landeszeitung"
verboden had.
(Het fort Weichselmünde werd vroe
ger gebruikt als gevangenis voor offi
cieren van het Duitsche leger).
Zondagavond zijn eenige Hollanders,
die te Duisburg de opera „De Vliegende
Hollander" van Richard Wagner, bij
woonden, door Nazi's gemolesteerd, om
dat zij weigerden, bij het voorbijgaan
van een vaandel, den fascistengroet te
brengen. Ook zou op den z.g.n. opera-
trein tusschen Eindhoven en Nuenen.
een schot zijn gelost. Een ruit werd
vernield, niemand echter bekwam letsel.
De „Intransigeant" zet de publicatie van
de reeks artikelen over de Fransche grens-
versterkingen voort. Op de vraag, of de ves
tingwerken Frankrijk kunnen beschermen te
gen iedere aanval antwoordt de verslaggever
ontkennend. Hij verklaart, dat het noodza
kelijk is het verdedigingssysteem te vervol
maken, daar de rechter en linkervleugel in
valspoorten vormen, die onvoorwaardelijk
gesloten moeten worden.
President Lebrun heeft te zijnen huize
vertegenwoordigers van de dagbladpers ont
vangen, tot wie hij een gloeiend beroep richt
te om mede te werken ter verkrijging van
eensgezindheid op een nationaal plan. De
president werd in een spontane ovatie harte
lijk toegejuicht.
Naar aanleiding van verschillende bespre
kingen van minister-president Sarraut met
de ministers deed gisteren het gerucht d;
ronde, dat in de regeering ernstige meenings-
verschillen zijn ontstaan, die gemakkelijk tot
een kabinetscrisis zouden kunnen leiden Hoe
wel deze crisisberichten sterk overdreven
schijnen te zijn, schijnt het wel vast te staan,
dat er verschillende ministers vrij sterk met
Het nieuwe tijdperk in Duitsch
land. (Dag Overzicht.)
Treedt Henderson als voorzitter
der ontwapeningsconferentie af?
(Buitenland.)
De Fransche verdedigingslinie.
(Buitenland.)
Interessante zitting te Berlijn.
(Buitenland.)
In Tietjersksteradeel verzette zich
een man ernstig tegen zijn arresta
tie, zoodat de politie een scho loste
en den man gevaarlijk wondde.
(Binnenland.)
De boottrein van het motorschip
Christiaan Huygens zal niet mor
gen. maar Donderdag in Amsterdam
aankomen. (Binnenland)
Kapitaalsvermindering met 50
pet. bij de N.V. Nederlandsche Lino-
leumfabriek te Krommenie. (Bin
nenland.)
Ernstige ontploffing te Rotter
dam. (Binnenland)
Het zinken van de Spaarnestroom
opgehelderd. (Binnenland)
De uitspraken inzake de muiterij
op de Zeven Provinciën, eerste groep.
(Koloniën).
Kol. Lindbergh maakt een nood
landing. (Luchtvaart)
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
eikaar van meening verschillen over verschil
lende aan te brengen bezuinigingen op de
begrooting en het uitstel van de kabinetszit
ting zou zijn geschied, om de verschillende
ministers in de gelegenheid te stellen ver
schillende financieele kwesties opnieuw 'e
onderzoeken. De „Jour" verklaart daarente
gen dat de ware oorzaak van het uitstel moet
worden gezocht op het gebied der buitenland
sche politiek. De ministers zouden zich vol
gens het blad nogmaals uitvoerig willen be
zig houden met den door de volksstemming in
Duitschland ontstanen toestand, alvorens he
denmorgen hun houding in de Kamer vast te
stellen. Het blad meent te weten, dat de
Fransche regeering vast besloten is, het te
genwoordige standpunt van Frankrijk zoo
als het in de regeeringsverklaring van Sar
raut tot uiting is gekomen, te handhaven.
Niettemin schijnen zoowel Sarraut als Paul-
Boncour niet ongenegen tot directe onderhan
delingen met Duitschland.
Ook in de pers nemen de stemmen, die
voorstander van directe onderhandelingen
zijn, toe.
E>e voorzitter van de senaatscommissie
voor buitenlandsche zaken Beringer, heeft
een artikel gepubliceerd, waarin hij zich uit
spreekt tegen directe onderhandelingen. Hij
schrijft o.a.Het Duitsche voorstel om onder
vier oogen met Frankrijk te spreken is belee-
digend voor het Fransche volk, vooral wan
neer men weet van welke voorwaarden deze
voorstellen vergezeld gingen. Men moet zich
afvragen of Duitschland zich misschien ver
beeldt, dat Frankrijk zijn verstand heeft ver
loren en elk vermogen tot oordeelen mist.
Van Fransche zijde danke men voor zulke
voorstellen, die daarin bestaan, dat Duitsch
land zijn volle vrijheid van handelen wordt
gelaten om naar goeddunken te bewapenen,
waartegenover Duitschland rust en vrede aan
den Rijn belooft, afgezien van het Saargebied.
Frankrijk is geen land, dat zijn vrienden
en verplichtingen voor een bedriegelijke en
laffe veiligheid verraadt. Het wenscht zeker
den vrede, echter geen vrede die slechts een
val voor een nieuwe inval beteekent. Er zijn
onderteekende verdragen gesloten, pacten en
wederzijdsche overeenkomsten en Frankrijk
zal deze verplichtingen trouw blijven et. geen
land uitleveren, dat vertrouwen in Frankrijk
heeft gehad.
Gandhi dementeert met den meesten
druk de berichten volgens welke hij, toen hij
het woord voerde in een vergadering van
studenten in Nagpoer, rotte eieren naar het
hoofd zou hebben geworpen gekregen.
Gandhi maakt van deze gelegenheid
om de houding van de Engelsche dagbladen
te brandmerken, die berichten pubheeeren,
welke een opwindingscampagne bevorderen.
Tevens ontkent Gandhi. dat hij door Hindoes
in quarantaine zou zijn geplaatst