DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
VLUG en VEILIG
Wasscfierïj S. KROM N.V.
PROCES RIJKSDAGBRAND.
Hit het JUu
De
Uw waschgoed kraakhelder.
QxufeCii&sch Oveczictd
rede van sir John Simon.
Zaterdag 25 November 1933
135e Jaargang
No. 279
DE ENGELSCHE POLITIEK.
TELEFOON 257.
Wal vandaag de
aandacht trekt
Tel. 1523 (3 lijnen).
Platte goed keurig gemangeld
20 ct. per K.G.
De Engelsche minister van buiten
landsche zahen is voor directe onder
handelingen met Duitschland oversde
ontwapeningspolitiek.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franc- door bet geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij vb. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
pos**iro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N ADEMA.
Dit oummer bestaat uit drie bladen.
Den Haag, 24 November 1933.
Begrooting van Justitie afge
handeld.
Discussie weinig belangrijk.
Toen de Kamerleden hedennacht omstreeks
half één huiswaarts keerden, hadden zij dc
voldoening de Begrooting van Justitie voor
1934 afgehandeld te hebben. Heel belangrijk
was de beraadslaging daarover niet geweest.
Er waren wel interessante onderwerpen,
maar ze zijn reeds zoo vaak voor den dag ge
haald en men komt er maar niet verder mede
Wanneer b.v. de dames Katz en Meijer,
onderscheidenlijk chr. hist. en R K., pleiten
voor een vrouwelijke kinderrechter, dan
mtenen we dat reeds meer te hebben gehoord.
Ook minister Van Schaik vond het onderwerp
n:et al te actueel, maar hij deed het af met
de opmerking, dat daarvoor een wetswijzi
ging noodig zou zijn en daar was de tijd niet
naar.
En wanneer de heer Westerman (nat
herst.) aandringt op een radicale herziening
van de organisatie van de politie, dan herin
neft de minister' er aan, dat dit onderwerp
al jaren geleden is behandeld, telkens weer,
en wij willen er bij voegen, dat de organisa
tie van de politie reeds zeker drie kwart eeuw
,.actueel" vraagstuk is! Het antwoord van
den minister doet niet verwachten, dat een
oplossing er van voor de deur staat.
Ook over het gevangeniswezen is velerlei
gezegd. Specialiteiten op dit gebied zijn de
heeren Van der Heide (s.d.a.p.), vermoede
lijk krachtens zijn ambt als predikant, en
Sneevliet (rev. soc.' uit eigen ervaring. Er
is in den laatsten tijd, in het bijzon^r door
wijlen Mr. Heemskerk veel verbeterd op het
r~'-'.ed van het gevangeniswezen, maar ei
valt nog altijd we' werk on dit gebied te ver
richten Wanneer b.v. de heer Van der Heide
aanbeveelt aan intellectueele gevangenen
boeken te verschaffpn "f voel en wij daar wel
veel voor. doch wanneer hii hun ook een
krant in handen wil geven, gaat ons dat wat
ver: de minister merkte niet ten onrechte op,
dat gevangenschap toch altijd een straf moet
blijven!
Ook is de kwestie van het Friesch in de
rechtzaal ier sprake gekomen.
De heer Van der Heide beweerde, dat de
rechters in Friesland bfhooren Friesch te
kennen en hij wees op de bekende circulaire
van den kantonrechter te Harlingen, waarin
deze de mogelijkheid opent tegerovei hem de
Friesche taal te gebruiken. Minister Van
Schaik was het niet met hem eens: bij de
Nederlandsche rechtbank moet Nederlandsch
gebruikt worden door Nederlandsche onder
danen en hij vond de bewuste circulaire vol
strekt niet mooi. Gelukkig verdwijnt echter
met 1 Januari het Harlingsche kantonge
recht!
Verder is er onder meer gesproken over de
verbetering van de positie van den Riiksveld-
wacht. waartoe de minister wel bereid werd
gevonden. Dan is er geklaagd over onvol
cipende toezicht aan de grenzen, waarop de
minister o.a. heeft geantwoord, dat Finan
ciën moest beginnen met wat meer douanen
aan te stellen, hetgeen ook zal gebeuren
Wanneer we ten slotte nog mededeelen, dat
d. minister er wel wat voor gevoelt voor de
aaiistelling van rechterlijke ambtenaren
leden van de ba'ie te kiezen wat een slechte
tijding beteekent voor de volontairs, die nu
voor een schimmetje bij parket en griffie wer
ken, meenen wij hiermede te kunnen vol
staan. De Begrooting is zonder stemming
aangenomen met aanteekening, dat de heer
Sneevlie' wil geacht worden tegengestemd te
hebben. W°atom?
Begrooting Binnenlandsche Za
ken aangenomen.
Postbegrooting en Radio-organi
satie.
De Begrooting van Binnenlandsche Zaken
is hedenmiddag in een vlot tempo afgehan
deld De betrokken minister, de heer mr. de
Wilde, is begonnen met antwoord te geven
aan de niet minder dan 20 leden, welke
Woensdag en Donderdag het woord heeft
gevoerd en hij heeft zulks terecht op systema
tische wijze gedaan. Hij had daarvoor ziju
rede. welke een goede anderhalf uur in be-
s a<z nam. in vier deelen gesplitst: in de
eerste plaats de Kieswet, ten tweede de hand
having van de openbare orde en rust, in de
derde plaats de positie van de Nederland
sche gemeenten, om dan in de vierde plaats
enkele speciale punten te behandelen.
Wat dan in de eerste plaats het Kiesrecht
aangaat, verklaarde de minister volstrekt
geen tegenstander van kleine partijen te zijn,
maar hij had een afkeer van de tegenwoor
dig gebleken neiging tot versplintering van
partijen. Dat bij'de jongste verkiezingen niet
minder dan 53 partijen lijsten hadden inge
leverd, was hem ook een gruwel, dat hij
gaarne zou helpen bestrijden.
Ten aanzien van den Stemplicht merkte hij
op, dat or* hii de opkomst onder dwang naar
de stembus verkeerd achtte, en dat hier
liefst den wettelijken plicht daartoe uit dt
wet zag verdwijnen Maar nu hij niet zeker
is. dat hij een meerderheid achter zich zal
hebben om den zoogenaamden stemplicht uit
de wet te doen verdwijnen, vindt hij de zaak
niet ven zoo wereldschokkenden aard om
haar ter tafel te brengen.
De handhaving van orde en rust behoort
tot de primaire verplichtingen der overheid
en zi; kan daartoe slechts gebruik maken van
politie* justitie en in het uiterste geval van
het leger. Maar het is een blijk van goeden
burgerzin, wanneer zich combinaties vormen
als Burgerwacht en vrijwillige Landstorm,
welke ten doel hebben in uitersten nood de
regeering bij te staan in haar plichten ten
dezen. Dat de Burgerwachten door fascisme
zouden zijn aangetast, achtte hij een vage
bewering en een interdepartementale com
missie heeft dit onderzocht, is daarbij tot
negatief resultaat gekomen.
Heeft dus de heer Schaepman blijkbaar te
veel geloof gehecht aan losse geruchten, zoo
verklaarde de minister zich toch bereid met
kracht op te treden tegen een of ander op
duikend geval.
In de derde plaats de positie der gemeen
ten. De minister verdedigde het toezicht van
Ged. Staten op de gestie der gemeenten. De
schijn is weieens tegen hen, zoo in de geval
len van de levering van electrisch licht en
water, waarvan enkele sprekers hebben ge
wag gemaakt, doch niet altijd mag men ze
beschuldigen van het gemeentelijk belang
daarbij uit het oog te hebben verloren. Het
algemeen belang primeerde bij hen.
Wat aangaat de autonomie der gemeenten,
ze is een kostbaar goed, maar de gemeenten
loopen gevaar er niet langer aanspraak op te
kunnen maken, wanneer zij haar financieel
beheer niet wijzigen De spr. gaf een over
zicht van de wijze waarop de gemeenten
haar financiën beheeren en daaruit leidde hij
af, dat zij in de laatste jaren, met name in
1931 en 1932 meer schulden hebben gemaakt
dan behoorlijk is en dat dwingt wel de hoo-
gere overheid om in te grijf>en en de autono
mie tot een doode letter te maken.
Wat nu de benoeming van burgemeesters
aangaat, dat mogen geen partijbenoemingen
zijn. het gaat enkel om de kwestie van ge
schiktheid. Nu zijn er gemeenten, waar raad
en burgemeester niet met elkaar overweg
kunnen, doch de minister spreekt in het par
lement liever niet over dergelijk geharrewar.
Wat het optreden van burgemeesters tegen
over aangevraagde vergaderingen van com
munisten en werkloozen betreft, dat is een
zaak van beleid tot handhaving van de open
bare orde en d- weigering van vergunn'ng
is vaak een daad van verstandig beleid Wan
neer er geen sptake is van machtswaanz'n
kan een burgemeester daarbij op den steun
van den minister rekenen.
Wat de samenvoeging van gemeenten be
treft. is de minister geen voorstander van de
inlijving van kleine gemeenten bij de grootere
nabuur. Een gemeente moet niet te groot
worden en daarom was hij niet voor de an
nexatie van Voorburg en Rijswijk door Den
Haag, als volkomen overbodig en nadeelig
voor beide partijen. De samenvoeging van
kleinere gemeenten kan wel vaak gewenscfr
zijn. Maar men verlieze niet ui* het oog dat
onze gemeenten een historisch bestaansrecht
hebben en het verstandig kan zijn dit te eer
biedigen.
Ten aanzien van de door den heer Zandt
verzochte sluiting der bioscopen, volstond
minister de Wi'de met de opmerking, dat het
gemeentebestuur geen kerkeraad is en 'e bur
gemeester geen ouderling. De overheid heeft
enkel te waken voor excessen en de ouders
hebben op hun kinderen te passen!
Ook de minister heeft bezwaar tegen hei
vertoon van t edcostuums op den op nbaren
weg, daar zii aan het s rand thuis hooien;
maar dat is een zaak. we'ke enkel den bui
gemeester aangaat. Aan opheffing van de
watertollen, waarop enkele leden hebben aan
gedrongen, kan in deze tijden niet worden
gedacht.
Op deze met zeker bonhomie uitgesproken
rede vo'gden geen replieken en men kon dus
tot de behandeling der artikelen overgaan.
Daaromtrent vermelden wij in de eerste
plaats, dat de posten betreffende de Burger
wacht en den Vrijwillgn Landstrm, Ismdi
wacht en den Vrijwilligen Landstorm alsme
de de militaire po'itie zijn goedgekeurd met
de heeren Sneev'iet (rev-soc.), van Houten
(chr.-dem en de Visser (comm.) als tegen
stemmers. Vervolgens heeft de afdeeling Arm
wezen aan enkele leden aanleiding gegeven
voor opmerkingen omtrent de «ondersteuning
van behoeftige Nederlanders in Duitschland.
terwijl mej. Groeneweg (s d.a.p.) aandrong
op een behoorlijke rege'ing van de hulpver
leening bij ongelukken in kleine gemeenten.
Minister De Wilde heeft vooreerst geant
woord, dat de door ons verleende steun aan
landgenooten in Duitschland niet veel hoo-
ger mag zijn dan de steun welke de Duit-
schers in eigen land genieten. Zij krijgen nu
reeds meer en dat kost ons ongeveer 3 mil-
Hoen. De nieuwe inspecteur zal omtrent den
toestand een rapport uitbrengen. Wanneer
we den minister goed hebben verstaan, is de
zaak met mej. dr Bader, die tot nog toe de
zorg had voor in Duitschland verpleegde ar
me Nederlanders, naar genoegen van he""1
partijen in orde gekomen. In zake de hulp
verleening bij ongelukken in kleine gemeen
ten, waarbij deze op soms zware lasten ko
men, is een wetsontwerp in voorbereiding
De afdeeling is hierop goedgekeurd en de ge
heele begrooting zonder stemming aangeno
men
Hetzelfde wras het geval met de begrooting
der Landsdrukkerij, maar toen kwam men
aan de begrooting der Posterijen, Telegrafie
en Telefonie, en daar heeft de Kamer zich
onder matige belangstelling der leden gedu
rende het overige van den middag mede bezig
gehouden. De minister is nog niet eens aan
het woord geweest, zoodat we ons zullen be
palen tot een paar hoofdpunten.
Aanvankelijk waren het haast enkel perso
neelsbelangen, welke we te hooren kregen:
promotiekansen bij de telefonisten, positie der
contractarbeiders bij den Girodienst, slechte
dienstregeling voor de bestellers, slechte po
sitie van de kantoorhouders enz. Daarnaast
klaagde de heer Bakker (c.h.) over de slechte
postbestelling ten plattelande, betoogde de
heer Braambeek (s.d.a.p.), dat het subsidie
aan de K L.M. niet door de post doch door
waterstaat moest betaald worden, drongen
de heeren Louwes (lib.) en Weitkamp (c.h.)
aan op een betere verspreiding per radio van
het officieele weerbericht, vroeg de heer Tila-
nus (c.h.) een onderzoek inzake de verdeeling
van de opbrengst van de gelukstelegrammen
en protesteerde hij tegen de Vredespostzegel
van 12 lA cent, welke in plaats van den beell
denaar van H.M. een gebroken zwaard ver
toont Maar toen kwam de heer Teulings
Tijdens het debat over een door de
Labourpartij op de Engelsche troonrede
ingediende motie heeft de minister van
buitenlandsche zaken, sir John Simon,
in het Lagerhuis een verklaring afgelegd
over de ontwapeningspolitiek, welke de
Engelsche regeering zich voorstelt te
volgen.
Het Lagerhuis kan hem gelooven, zoo
sprak hij, dat niemand meer waarde
aan de tweede lezing van het Engelsche
ontwerp-ontwapeningsverdrag toekent
dan hij zelf. Dit ontwerp geldt nog vol
ledig en niemand heeft er tot nu toe aan
gedacht een ander ontwerp in te dienen,
dat in zijn plaats zou moeten komen.
Doch er is nog veel werk te verzetten,
voordat deze tweede lezing zal kunnen
plaats vinden. Er is geen gebrek aan
goeden wil. De wereld staat veeleer
voor de ontzaglijke moeilijkheid een weg
te vinden tusschen de verschillende be
doelingen en verdachtmakingen en het
plan dusdanig uit te werken, dat het
niet alleen Engeland, doch ook 65 naties
past. Duitschland mag niet tot object
van een „dictaat" worden gemaakt.
Duitschland is partner bij de onderhan
delingen. De Engelsche politiek vatte.
Simon in het kort in de volgende vier
punten samen:
lo. De verdaging der Ontwapenings
conferentie beteekent niet eventueel de
verdaging der werkzaamheden voor de
ontwapening. Zij beteekent juist het
tegendeel. De Engelsche regeering is
voornemens den tijd der verdaging te
gebruiken om zonder dralen en zonder
onderbreking aan de gedachtenwisseling
tusschen de afzonderlijke naties de basis
te bereiden, waarop de conferentie haar
werkzaamheden zou kunnen hervatten;
de basis, welke thans door het uittreden
van Duitschland zoo omineus gestoord
is.
2o. Hoe deze gedachtenwisseling op
de beste wijze kan plaats vinden, zal af
hangen van de omstandigheden. De En
gelsche regeering is in de eerste plaats
van meening, dat deze gedachtenwisse
ling moet plaats vinden langs diploma-
tieken weg in den vorm van bilaterale
besprekingen.
3o. Engeland juicht de verzekering,
door Hitier gegeven, dat Duitschlan 1s
eenige wensch de vrede is en dat
Duitschland niet de bedoeling heeft -an
te vallen, toe.
io. Wij zijn van meening, aldus Si
mon, dat Duitschland nog zijn bijdrage
moet verrichten om een algemeene ont
wapening in de praktijk mogelijk te ma
ken. Wij hopen dat het resultaat der
gedachtenwisseling, welke thans zal be
ginnen, het mogelijk zal maken de gege
ven verzekeringen in een tastbaren vorm
te gieten, zoodat deze zullen kunnen bij
dragen tot de internationale veiligheid,
welke een onontbeerlijke voorwaarde is
voor ontwapening. Wij hebben de Duit-
sche reeeering en Hitier zelfs onmiddel-
rijdt ge per NASSAU-TAX.
STADSRITTEN f 0.30 per wagen.
NAAR BUITENf 0.07 per K.M.
6 tot 7 persoons auto's kleine verhooging.
(r.k.) met de radiodistributie aandragen en
vijf sprekers volgden hem.
De eerste spreker waarschuwde er tegen
den radio-omroep tot een staatsbedrijf te ma
ken en dat deden ook andere sprekers.
De heer Vliegen (s.d.a.p.) betreurde het,
dat de Internationale in den Radio verboden
was en beweerde, dat de politiek als volks-
ontwikke.end element niet kon geweerd wor
den. Begrijpelijk was het, dat de heer van
Dijk (a.r.) om het opvoedend element van de
politiek den draak stak. Enkele sprekers
drongen aan op de instelling van een be
roepsinstantie.
De heer Boon (lib.) koesterde nog altijd
hoop, dat er door een vrijwillige onderlinge
regeling vrede in de aether zal komen en hij
hoopte, dat de minister dat zou kunnen be
vorderen.
Dinsdag komt de minister aan het woord.
lijk te kennen gegeven, dat wij zeer
groote aandacht hebben voor de verkla
ringen, die hij en de andere vertegen
woordigers van Duitschland onlangs
hebben afgelegd, en dat wij onzen ge-
heelen invloed zullen aanwenden om
wederom een geest van onderhandeling
en van gemeenschappelijken arbeid tot
stand te brengen in plaats van Duitsrh-
land afzijdig te houden. Thans is de
meening uitgesproken, dat men onaf
hankelijk van de toestemming van
Duitschland de conferentie moet voort
zetten, alsof niets gebeurd is, om een
ontwapeningsovereenkomst tot stand te
brengen, welke dan aan de afwezige
staten zou moeten worden voorgelegd
met het verzoek te onderteekenen. Wan
neer men afziet van de practische uit
voerbaarheid van dit optreden, zou toch
nog de moeilijkheid blijven bestaan of
het mogelijk is, dat men de toestemming
verkrijgt van iederen staat en hierom
trent bestaat nog twijfel.
De Duitschers zijn van meening, dat
zij in het verleden anders zijn behandeld
dan andere volken. Wij zullen nimmer
iets bereiken wanneer wij ons niet de
moeite geven ons in te denken in den
toestand van Duitschland. Een actie,
zooals is voorgesteld, zou naar alle
waarschijnlijkheid het mes zetten in de
ziel van Duitschland Het belangrijkste
doel van alle onderhandelingen bestaat
toch hieruit: een algemeene overeen
komst tot stand te brengen. De eenige
mogelijkheid om dat te bereiken is langs
den weg van onderhandelingen. Duitsch
land is een partner bij de onderhande
lingen en het feit, dat het zich tot leed
wezen van allen heeft teruggetrokken,
maakt de quaestie wat men eerst mo t
doen essentieel moeilijker. Maar namens
de Engelsche regeering kon Simon zeg
gen, dat deze stap van Duitschland het
besluit der Engelsche regeering niet zal
veranderen en dat zij alles zal doen om
Duitschland weer tot partner te maken
bij de vriendschappelijke besprekingen.
Twee andere overwegingen moeten
hierbij eveneens in het oog worden ge
houden. Ten eerste zijn in de afgeloopen i
weken eenige voorstellen door Duitsch
land ter sprake gebracht. Nog voordat
de Duitsche verkiezingen voorbij waren
heeft Hitier in dezen zin een verklaring
afgelegd tegenover de geheele wereld
welke den spijker nog veel meer op len
kop slaat Een Fransch blad heeft thans
een merkwaardig interview van den
heer Hitier gepubliceerd, dat een uiterst
zorgvuldig onderzoek noodig maakt De
Engelsche regeering wenscht niet dat
in de ontwapeningsonderhande'ingen
een stagnatie intreedt. Dat zou een ern
stige slag zijn voor het werk der ont
wapening.
Sir John Simon zeide vervolgens, dat
hij bij deze gelegenheid de kostbare bij
drage van Italië tot een overeenkomst
wil erkennen. De Italiaansche regeering
heeft riet de bedoeling den president
der Ontwapeningsconferentie uit het
Rede van Sir John Simon ever de
Duitsch-Engelsche verhoudingen.
(Dag. Overzicht).
Het Palais de la Méditerrannée in
Nice door brandstichters vernield
(Buitenland).
De nieuwe kabinetscrisis in
Frankrijk. (Buitenland).
Jaarvergadering vrijz.-dem. bond.
(Binnenland).
Ingang 1 Jan. opheffing twee
rechtbanken en verschillende kan
tongerechten. (Binnenland).
De omzetbelasting treedt op 1 Jan.
as. in werking. (Binnenland).
Zie verdei eventueel Laatste Be
richten.
zadel te lichten en wil ook niet verhin
deren, dat het goede werk der Ontwape
ningsconferentie wordt voortgezet Doch
zij is van meening, dat thans zoo spoedig
moge'ijk een geschikte weg moet wor
den gevonden om de vooruitziet ten op
een overeenkomst te bevorderen.
Op dezelfde wijze heeft de vertegen
woordiger van Frankrijk te Genève er
van afgezien een starre houding aan te
nemen. De Ontwapeningsconferentie
moet gaande gehouden. Niets zou on
heilspellender zijn dan wanneer men
deze procedure zou opgeven, zoolang
men er geen betere methede voor in de
nlaats stelt. Dat zou de situatie geweest
zijn, welke zou zijn ontstaan uit de zit
ting van verleden Woensdag.
Het is jammer, zoo besloot sir John,
dat de Fransche regeering thans ten val
is gebracht. Hij heeft evenwel den ver
tegenwoordiger der Fransche regeering
verklaard te hopen, dat zij middelen en
wegen moge vinden om met de Duit
sche regeering in relatie te treden. Een
dergelijke actie zou de voile sympathie
van Engeland hebben. Hij heeft de
Engelsche regeering groote aandacht
Duitsche regeering medegedeeld, dat de
regeering groote aandacht wijdt aan de
verklaringen, welke Hitier en andere
Duitsche vertegenwoordigers onlangs
hebben afgelegd.
De meening te Berlijn.
De redevoering van sir John Simon
wordt in politieke kringen te Berlijn
als volgt beoordeeld:
In zijn uiteenzettingen steekt een stuk
utopie. Zeer zeker toonen de uiteenzet
tingen meer Jegrip voor net Duitsche
standpunt dan vroeger. Geconstateerd
kan worden, dat Engeland zijn tot nu
toe gevolgde werkzaamheid als bemid
delaar heeft opgegeven en Frankrijk
verwijst naar den weg van directe on
derhandelingen met Duitschland Dat
Simon zijn opvattingen heeft gewijzigd,
moet men wel zien als een resultaat der
verklaring van den rijkskanselier, die
gezegd heeft dat Duitschland bereid
zou zijn voorstellen, welke Frankrijk
heeft te doen, te onderzoeken De door
Simon voorgestelde diplomatieke onder
handelingen worden ook door Duitsch
land beschouwd als de aangegove weg
om verder te komen. Zonder lergelijke
voorafgaande diplomatieke onderhande
lingen zou een bijeenkomst der mogend
heden geen doel hebben.
Weinig opleverend getuigenver
hoor.
Na de pauze in het rijksdagbrandproccs
werd gistermiddag de getuige Weinberger
gehoord, die wegens omkooperij tot twee
jaar gevangenisstraf is veroordeeld, en zich
nog in arrest bevindt.
In het Huis van Bewaring te Berlijn had
Weinberger een cel naast Popoff; hij heeft
hem meermalen gesproken.
Getuige verklaart dat Popoff hem gezegd
heeft niets met den rijksdagbrand te maken
te hebben. Hij vreesde echter wel wegens
overtreding van de devisie- en pasvoorsenrif-
ten, ja misschien ook wegens hoogverraad
bestraft te kunnen worden.
Op een vraag van het O. M. verklaart ge
tuige, dat Popoff hem verzocht heeft hem
het adres van mevrouw Sobetzki te verschaf
fen, bij wien hij in huis had gewoond. Hij
was het huisnummer vergeten. Getuige zou
