DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Nieuw tijdperk in Europa.
Kunstwet fa. van tier Korst
Daqeüikadi Cv zr zicht
buitenland
No. 280
135e jaargang
Dit nummer bestaat uit drie bliden.
Na Duitschland's uittreden uii den Volken
bond is er over Europa een geesi gekomen
tos van Versailles.
HET KABINET CHAUTEMPS.
Wat vandaag de
aandacht trekt
APARTE DAMEbTASSCHEN
BIJOUTERIEËN
POEDERDOOZtN
Cl GARETTENK OKER S._
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regei meer f 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
pos*«iro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Maandag 27 November 1933 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Eerst thans zijn we in staat de beteekenis
re verstaan van het referendum van 12
Nov. in Duitschland: het heeft het politieke
aangezicht van Europa radicaal gewijzigd;
het heeft een eind gemaakt aan het tijdperk
van Versailles. Wel bestaat het verdrag van
Versailles nog met al zijn bepalingen, maar
het is een dood ding geworden, de geest er
is uit.
De geest van Versailles was de geest van
het dictaat, de overwinnaar legde zijn wil op
aan den overwonnene. Velen hadden zich
daar reeds innerlijk van losgemaakt. Maar
op de politieke conferenties leefde hij nog
Nog steeds dacht men er aan in laatsten
termijn den overwonnene zijn wil op te leg
gen. Men maakte afspraken buiten hem om
Men overwoog den overwonnene in den hoek
te drijven, in de tang te nemen, onder be
dreiging van een pijnlijk isolement te dwin
gen een zeker acoord te aanvaarden.
Nu is het met het dicteeren gedaan. Men
erkent, dat allen, overwonnenen en overwin
naars in één lijn staan, eikaars gelijken ziin
Nieuwe verdragen ziin alleen mogelijk
door vergelijk, door ieders vrijwillige toe
stemming.
Zes weken geleden.
Duidelijk blijkt de groote verandering, als
we den toestand van nu vergelijken met dier.
van zes weken geleden. In de vergadering te*
Genève van 14 October legde de Engelsche
-minister Sir John Simon een verklaring af
waarin hij Duitschland voor een nieuw
dictaat plaatste, dat hij in overleg met den
Franschman had klaargemaakt. Buiten den
Duitscher om was vastgesteld, dat de sterk
bewapende staten in de eerstvolgende jaren
niets van hun wapenrusting zouden afleg
gen, er zou een proeftijd komen, waarin
Duitschland zijn defensie nog verzwakken
zou door zijn Rijksweer in een militieleger 'e
veranderen. Duitschland moest dit aanvaar
den op straffe van een volledig isolement, dat
tenslotte (aldus de overweging) toch tot
aanvaarden zou leiden. De „vrijheid" die
men Duitschland liet om te weigeren, was in
wezen geliik aan de vrijheid, die het te Ver
sailles had om neen te zeggen. Op werkelijk
verzet rekende men niet.
Toen kwam het onverwachte: de Duitscher
weigerde en trok zich van Genève terug on
der de verklaring: eerst als gij mijn rechts
gelijkheid erkent, ben ik tot nadere onder
handelingen bereid.
De groote wending.
Ziedaar het conflict voor de mannen van
Versailles. Duitschland weigerde. Zou men
den druk versterken? Of zou men toegeven?
Reeds kort na Hitler's rede in den avond
van den 14den October, was het duidelijk,
dat de politiek om Duitschland te isoleeren
en in een hoek te drijven met al haar gevaren
niet gevoerd zou worden. De Engelsche
openbare meening kwam in verzet en oefende
zoo sterken druk uit, dat de anti-Simoniti-
sche krachten in het kabinet de overhand
kregen. Den 8sten November verscheen de
Engelsche zaakgelastigde aan den Quai
d'Orsay om te verklaren, dat de regeering te
Londen het noodig vond, nieuwe besprekin
gen te voeren met de Duitschers, b.v. in een
conferentie te Londen.
De Engelsehman sloot zich daarmee aan
bij den Italiaan. Openlijk verklaarde Italië
den 1 lden November te Genève bij monde
van Di Sarogona, dat het niet mee zou doen
.tv -v-rdere onderlingen buiten Duitschland
om. Het departement van buitenlandsche
zaken te Rome gaf daar het volgend com
mentaar bij: „Zoolang het Duitsche plebis
ciet niet gehouden is, is geen enkele onder
handeling mogelijk, want het werk der ont
wapeningsconferentie kan niet voortgezet
worden zonder de Duitsche delegatie."
Parijs voor een moeilijke keuze.
Den 12den November hda het plebisciet
plaats Het werd een groote succes voor
Hitier. Toen was er geen twijfel meer moge
lijk, dit Duitschland zou ook niet onder be
dreiging een nieuw dictaat aanvaarden.
Wilde men geen openlijk conflict in Europa,
dan moest men opnieuw contact zoeken met
Be.lijn. Wat wilde men?
Londen en Rome hadden bij voorbaat het
antwoord al gegeven. Het moeilijkst was de
keuze voor Parijs. Niet omdat men daar voor
eeuwig en onder alle omstandigheden aan de
bepalingen van Versailles wilde vasthouden.
Briand is jaren lang bezig geweest aan gelei
delijke herziening. Maar in Parijs wilde men
o mzeer begrijpelijke redenen slechts lang
zaam wijken. Men wilde steeds, als het ge
vaarlijk dreigde te worden, kunnen terugval
len op de formeele bepalingen van het vredes
verdrag en op de machtsformatie met de
bondgenooten. Men wilde de resultaten van
het dictaat van 1919 in de hand houden en
vrij blijven de methode van 1919, in noodge
val weer toe te passen. Aan den Duitscher de
hand reiken na zijn vertrek uit Geneve betee-
kende in beginsel breken met de oude metho
de. Mocht Frankrijk dat doen? Mocht het zoo
groot risico voor zichzelf en den status quo
van Europa aanvaarden?
Binnenlandsche onzekerheid.
Veel hing er af van de vraag, wat Duitsch
land wel zou eischen, welke de doeleinden
van Hitier zijn. Hier kwam de rijkskanselier
den Franschman tegemoet door te verklaren,
dat naar zijn meening alleen het Saargebied
tusschen beide landen een moeilijkheid ople
verde. Dus: Elzas-Lotharingen was geen
kwestie meer, een belangrijk punt. Verder
zorgde Hitier voor een ontspanning in het
Oosten door de toenadering van Polen. Deze
dingen en de herhaalde vredelievende verkla
ringen, die de politiek van de Wilhelmstrasse
binden, maakte het voor Parijs minder moei
lijk nieuwe wegen te betreden, hoewel het
ook daar nog steeds naar waarborgen tegen
ongewenschte verandering zal moeten zoe
ken.
Een bijzondere moeilijkheid zit nog in de
binnenlandsche verhoudingen in Frankrijk.
De nieuwe politiek zal ongetwijfeld groote ri
sico's meebrengen. Alleen een sterke regee
ring, die gezag bezit, kan naar binnen en
naar buiten respect afdwingen. In de Matin
heeft De Korab het zoo juist gezegd bij de
DuitschPoolsche onderhandelingen: „Er is
moed toe noodig een ouden vijand aan zijn
tafel uit te noodigen. Er zijn daarvoor noo
dig twee regeeringen, die sterk zijn, vastbe
sloten, in staat hun wil op te leggen".
Frankrijk heeft echter om redenen van bin-
neniandschen aard nog steeds geen sterke re
geering. Het nieuwe kabinet Chautemps met
Boncour aan buitenlandsche zaken, is al
evenals het vorige een overgangskabinet.
Men kan slechts de eerste weifelende schre
den zetten op den weg der nieuwe Europee-
sche politiek. Met het oog op den vrede in
Europa mag men echter met voldoening con-
stateeren dat zulks geschiedde in het onder
houd van Poncet met Hitier.
REVOLUTIE IN SPANJE.
Weer samenzwering ontdekt.
Te Huesca in Spanje is de politie een
groote anarchistische syndicalistische
samenzwering, die heden ten uitvoer
worden gebracht, op het spoor gekomen.
De samenzweerders, in wierbezitallerlei
wapenen, alsmede gas- en brandbom
men werden gevonden, waren voorne
mens door het opblazen van alle brug
gen de verbindingen af te snijden. Ook
zouden alle telefoon- en telegraaf leidin
gen worden doorgesneden.
Teneinde de aandacht van de politie
en de militaire troepen af te leiden zou
een groote petroleumopslagplaats in het
centrum der stad in brand worden ge
stoken. Zoodra Bet vuur de aandacht
had opgeëischt, zouden de openbare ge
bouwen en kazernes worden bezocht.
Deze maatregelen zouden het sein zijn,
voor alle syndicalistische vakbonden in
geheel Spanje om er op los te slaan. Te
Bübao heeft de politie wapens ontdekt,
die door de socialisten gesmokkeld wa
ren. Verscheidene personen werden in
vtrband hiermee gearresteerd. Te San
tander werden eveneens gas- en brand
bommen ontdekt, die door communisten
waren geborgen, doch door de politie in
beslag genomen konden worden.
CHAUTEMPS, DE NIEUWE FRAN-
SCHE KABINETSFORMATEUR.
Een kabinet zonder socialisten.
De onderhandelingen, welke Zaterdag
avond zijn gevoerd in een gemeenschap
pelijke zitting der linksche Fransche
K merfracties over de mogelijkheid van
een uitgesproken kartelregeering, heb
ben niet tot resultaat geleid.
Hoewel gisteravond de groepen dei
linkerzijde opnieuw zouden bijeenko
men, verwacht men in parlementaire
kringen geen essentieele wijziging in
den toestand.
Chautemps' besprekingen zijn zoover
gevorderd, dat men reeds thans eeni-
ge kleine wijzigingen voorbehouden
de lijst der ministers meent te kunnen
opgeven. Deze zou waarschijnlijk Zon
dagavond laat worden gepubliceerd. Mi
nister-president Chautemps zou tevens
de portefeuille voor Binnenlandsche Za
ken bezetten; voorts Justitie Reynand:
Oorlog Daladier: Buitenlandsche Zaken
Paul Boncour; Financiën en Begrooting
Bonnet; Oorlogsmarine Sarraut: Lucht
vaart Pierre Cot; Onderwijs de Monzie;
Openbare werken Paganon; Arbeid
Frot; Hai del Laurent Evnac; Landbouw
Queille; Handelsmarine Bertrand; Pen
sioenen Ducos; Koloniën Dalinier; Pos
terijen Mistler; Volksgezondheid Israël.
Dit is een kabinet van republikeinscbe
Concentratie, zonder socialisten en neo-
socialisten, waarin de uiterste rechter
vleugel door de groep Dalinier wordt ver
tegenwoordigd. Flandin heeft den pre
mier evenwel zijn steun toegezegd.
Tusschen twee besprekingen in ver
band met de formatie van een nieuw ka
binet verklaarde Chautemps gister
avond, dat hij de moeilijkheden onder
de oogen wil zien.
De wil tot eenheid, welke geuit is in
de bijeenkomsten van de kabinetsfrac
ties, geeft hoop, dat het zal gelukken een
kabinet te vormen volgens den wil van
het land, zooals bij de verkiezingen in
Mei 1932 naar voren kwam.
Chautemps zal de besprekingen voort
zetten, in de hoop een groote meerder
heid achter zich te krijgen.
Hij zeide, dat hij een zeer korte regee-
ringsverklaring zal afleggen en dat hij
nog denzelfden dag bij de Kamer een
nieuw finantieel plan zal indienen.
Als ik moet vallen, dan zal het on
middellijk gebeuren, zoo zeide hij. (Dat
is hem in Februari 1930 als premier
reeds een keer overkomen).
Met de indiening van de lijst van mi
nisters wordt nog slechts gewacht op de
beslissing van deTt Groupe Socialiste de
France.
Een Havas-bericht uit Parijs meldde
hedennacht, dat het kabinet Chautemps
definitief was samengesteld.
Het ging nog niet vergezeld van de
ljjst der ministers.
Herriot had de opdracht geweigerd.
Vóór de opdracht tot het vormen van een
kabinet aan Chautemps was verleend, had
de president der republiek Zaterdagmiddag
Herriot ontvangen, wien hij verzocht zich te
belasten met de samenstelling eener nieuwe
regeering. Herriot had echter de opdracht
van de hand gewezen met het oog op zijn
gezondheidstoestand.
medegedeeld, dat vastgesteld is, dat er
slechts sprake was van 23 Duitsche soldaten,
die niet als soldaten herkend konden worden,
daar zij in skieostuum waren. Zij droegen
geen wapenen. Bovendien bevonden zij zich
volgens deze Duitsche mededeelingen op
Duitsch gebied, terwijl van provocatie geen
sprake is geweest. De Oostenrijkers hebben
ook niet gesommeerd.
De Duitsche rijksminister van buitenland
sche zaken heett nog Vrijdagavond, toen het
onderzoek was beëindigd, den Duitsc'iea ge
zant te Weenen opdracht gegeven, bij hei
Oostenrijksche ministerie van buitenlandsche
zaken te vragen, wat de Oosienrijksche re-
regeering denkt te doen tot bestraffing der
schuldigen en tot het voorkomen van derge
lijke incidenten in de toekomst.
HET DUITSCH-OOSTENRIJKSCHE
GRENSINCIDENT.
Officieele verklaring.
Officieel wordt medegedeeld:
Het onderzoek naar aanleiding van het
grensincident aan de Oostenrijksch-Beier-
sche grens bij Erpfendorf, heeft voorloopig
tot het volgende resultaat geleid;
Een uit drie man bestaande hulppatrouil
le der gendarmerie, die grensdienst had op
de Eggenalp, nam een afdeeling rijksweer
mannen of S.A.-mannen waar, die onder het
roepen van „Heil Hitier" bij grenssteen zes
Oostenrijksch gebied betrad. Daar juist op
dit gebied herhaaldelijk vuurovervallen en
aanvallen op de grenswachten hebben
p'aats gehad, loste de Oostenrijksche pa
trouille, in de gerechtvaardigde overtui
ging, dat het weer een dergel ijken overval
betrof, eenige schoten. Een dezer schoten
trof een rijksweerman aan het hoofd. Vol
gens het resultaat van het onderzoek in loco
staat vast, dat de getroffene zich op Oos
tenrijksch gebied bevonden heeft, daar op
Oostenrijksch gebied een bloedvlek is ge
vonden. Tot een nauwkeurig onderzoek zijn
een gerechtelijke commissie en organen van
het politieke bestuur ter plaatse. Er zijn ook
foto's genomen. T.a.v. de Duitsche verkla
ring, dat de getroffene zich op Duitsch ge
bied'bevond, valt op te merken, dat deze
verklaring berust op een onvoldoende kennis
van het grensverloop.
Het antwoord van Dolfuss
Officieel wordt medegedeeld, dat bonds
kanselier Dollfuss op de vraag van den
Duitschen gezant heeft geantwoord, dat het
onderzoek in vollen gang is. Een definitief
antwoord kan eerst worden gegeven, zoodra
het resultaat van het onderzoek aangaande
dit in ieder geval betreurenswaardige inci
dent bekend is. Dit resultaat zal met alle
bijlagen ter beschikking van den Duitschen
gezant worden gesteld.
De Duitsche stap Ie Weenen
Naar aanleiding van het Duitsch-Oosten
rijksche grensincident wordt melding ge
maakt van een niet-officieel Oostenrijksch
rapport, waarin wordt gezegd, dat de Oosten
rijksche patrouille zich omsingeld voelde
door een 200-tal Rijksweersoldaten en S.A
mannen, dat de doodgeschoten Rijksweersol
daat zich op Oostenrijksch gebied bevond en
dat de Oostenrijkers geprovoceerd waren
door uitroepen als „Heil Hirier".
Daarentegen wordt van Duitsche zijde
DE DUITSCHE WETGEVING.
De nieuwe wet op de dieren
bescherming.
In het Reichsgesctzblatt van Zaterdag ver
scheen de op 24 Nov. onderteekende wet op
de dierenbescherming, waarvan de voor
naamste bepalingen op 1 rebr. 1934 in wer
king zullen treden.
Het kwellen of op ruwe wijze mishandelen
van een dier wordt volgens deze wet als mis
drijf beschouwd en een gevangenisstraf tot
2 jaar of een boete wordt daartegen be
dreigd. Daardoor wordt de mogelijkheid ge
schapen, dat ruw optreden met specialen na
druk bestraft wordt.
Indien er geen sprake is van onnoodige
dieienkwellerij of ruwe mishandeling, zuhen
op grond van dolose- of culpose-overtreding
geldstraffen tot 150 R.M. of hechtemssen
kunnen worden opgelegd.
Tevens kan het betreffende dier worden
verbeurd verklaard. Ook kan bevolen worden,
dat het dier op kosten van den veroordeelde
wordt ondergebracht of verpleegd.
Bijzonder uitvoerig is geregeld het nemen
van proeven met levende dieren. Zij zijn in
beginsel verboden om onbevoegden a priori
uit te sluiten. Een volledig verbod van proef
nemingen bleek niet mogelijk, daar men daar
mede het volk en het algemeen belang een
slechten dienst zou hebben bewezen, terwijl
het voor de wetenschap een stap terug zou
beteek end hebben. Daarom zijn onder strenge
voorwaarden uitzonderingen toegelaten voor
instituten, staande onder wetenschappelijke
leiding en laboratoria, voor zoo ver de weten
schappelijke leiding en laboratoria, voor zoo
ver de wetenschappelijke leiders over de
noodige geschiktheid en betrouwbaarheid be
schikken.
Degeen, die zonder verlof proeven "neemt
met een levend dier, kan worden gestraft met
gevangenis tot 6 maanden en geldstraf of een
dezer straffen. Ve-der is bepaald, dat een
dier niet voor de tweede rr ,al voor derge
lijke proeven wordt gebruikt en dat het dier
na het opeiatieve ingrijpen onmiddellijk pijn
loos moet worden gedood. De proeven moe
ten zooveel mogelijk worden genomen met
dieren van lage orde.
Ook verboden is het gebruiken van dieren
voor dressuur, filmopnamen enzwanneer
het dier daardoor pijn lijdt of zijn gezondheid
wordt geschaad.
KERKMINISTER SCHOEFFEL
AFGETREDEN.
Keerkminister Dr. Schoeffel, landsbis
schop van Hamburg, heeft den Rijksbis
schop verzocht, hem ontslag te verleenen uit
zijn ambt als kerkminister De Rijksbis
schop heeft het ontslag verleend.
Het nieuwe tijdperk in Europa.
(Dag. Overzicht).
Japan terug in den Volkenbond?
(Buitenland).
Het Rijksdagbrandproces (Bui
tenland).
Het nieuwe Fransche kabinet
(Buitenland).
Rumoerig Spanje. (Buitenland).
Het Duitsch-Oostenrijksche grens
incident. (Buitenland).
Een anti-militairistische lezing te
Apeldoorn op order van de regee
ring niet doorgegaan (Binnenland).
Kommiezen uit Helmond zijn een
kapitaalkrachtige smokkelorgini-
satie op het spoor gekomen. (Bin
nenland).
Te Nieuwersluis een aut> in de
Vechi gereden; inzittende verdron
ken. (Binnenland).
Jaarvergadering Vrijz -dem. bond.
(Binnenland).
Door overbelasting een brug te
Eindhoven in elkaar gezakt; tien
personen te water; allen gered (Bin
nenland).
Zie verder eventueel Laatste Bi
richten.
tT-NIKOlAAt-CADÉAU
practisrhe bcsiuitei: worden gt-r omen zoodat
de ontwapeningsconventie kar, w >róen ge
sloten. Ik geloof niet. dat de vrede en de
ontwapening er voordeel van zouden hebben,
wanneer ik mij zou leenen voor een verder
sukkelen met de conferentie, tot zij door
uitputting sterft. Dat is de reden, waarom ik
de regeering en de openbare mtening heb ge
waarschuwd".
JAPAN TERUG IN DEN
VOLKENBOND?
In kringen van het Japansche ministerie
van Buitenlandsche Zaken wordt nopens de
kwestie van een eventueelen terugkeer van
Japan in den Volkenbond verklaard, dat
Japan zijn standpunt tegenover Genève
slechts kan wijzigen, wanneer de Volkenbond
zal worden gereorganiseerd.
Dit zou moeten geschieden op zoodanige
wijze, dat de Volkenbond eindelijk de nutte-
looze debatten en het nuttelooze gepraat zou
moeten opgegeven en een werkelijk instrument
van den vrede zou worden
Volgens de Japansche opvatting zou de
Volkenbond zoodanig moeten worden ge
organiseerd, dat binnen zijn kader niet de
kleine mogendheden door een natie tegen de
andere kan worden uitgespeeld, maar dat
slechts de belangrijke mogendheden iets te
zeggen zouden hebben, omdat deze ook in
werkelijkheid de verantwoordelijkheid voor
den vrede dragen.
HENDERSON OVER DE
ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Henderson de president der Ontwape
ningsconferentie. schrijft in een rief aan de
leidster van een Engeische vrouwenorgani
satie.
„Ik heb de hoop nog niet opgegeven, maar
ik ben niet bereid, onder de gewijzigde om
standigheden voor onbepaalden tijd verder
te blijven wachten. De conferentie heeft nu
21 maanden geduurd en het is hoou tiid. dat
NOG STEEDS ONRUST IN ROEMENIE
De IJzeren Garde heeft in Roemenië we
der ernstige incidenten veroorzaakt, thans
op het station Pascani. Een controleur van
den personentrein, die daar des middags
aankomt, had in een wagon een twaalftal
IJzeren Gardisten zonder kaartje aangetrof
fen. Daar zij weigerden te betalen, werd de
wagon te Pascani op een dood spoor ge
bracht. De baanwachters werden met revol
vers bedreigd, zoodat in een extratrein een
afdeeling gendarmerie uit Jassy werd gere-
quireerd. Voor deze 300 gendarmes waren
aangekomen, hadden de gardisten, meest
studenten, zich verschanst in de wachtka
mer, waar zij de geheele inventaris verniel
den, en vele revolverschoten losten. Om
bloedvergieten te voorkomen werd de zaal
met traangasbommen uitgerookt, waarna de
vluchtende studenten konden worden gear
resteerd.
Ook te Falticeni en te Lespeci is het tot
incidenten gekomen, waarover de plaatse'ij-
ke autoriteiten uitvoerig rapport aan de re
geering hebben uitgebracht met het verzoek,
spoedig maatregelen te nemen.
JAPAN EN CHINA KIBBELEN
WEER.
Een zee-conflict.
Het dagblad „Nisji-sisji" bevat een spe
ciaal telegram uit Foetsjau, meldende, dal
troepen van de nieuwe Foekien-regeering
hebben geschoten op een Japansch marine
barkas, die de Japansche vlag voerde en
eenige consulaire ambtenaren en Japansche
officieren aan boord had, toen de barkas het
hoofdkwartier van het 19de Chineesche le
gercorps passeerde. Gelukkig werd niemand
aan boord van de barkas getroffen. De Ja
pansche consul generaal protesteerde on-
middelijk bij de Chineesche autoriteiten en
deed mededeeling van het gebeurde aan de
regeering te Tokio. Van de zijde van het Ja
pansche ministerie van buitefllandsche zaken
wordt verklaard, dat wanneer de ontvangen
mededeelingen juist zijn, de mogelijkheid be
staat dat Japan gedwongen wordt maatre
gelen te treffen, tot bescherming van leven
en eigendom der Japansche onderdanen in
Foekien. Japan wenscht niet te interveniee-
ren in de separatische beweging in Foekien,
doch volgt nauwkeurig alles wat er ge
schiedt.
