GEOPEND ONZE ZAAK
MIENT10. TEL. 1561.
PALTHE.
ALMELO.
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Ernstige opstand in Spanje.
Nieuwjaarswenschen.
CHEM. REINIGEN. VERVEN.
S)xtgdilksch Omvzkht
jBiiiteuland
No. 292
Maandag II December 1933
De reeds lang verwachte revolutie is
thans in at zijn hevigheid, ten hoste
van vele menschenlevens, uitgebroken
Gewelddadig verzet.
Ter gelegenheid van de vestiging van dezen
winkel zullen voor ALKMAAR tijdelijk voor
het CHEMREINIGEN van Meeding, onder
staande tarieven gelden:
HEERENCOSTUUM
Eenv. wollen of zijden JAPON vanaf
MANTEL
REGENMANTEL (exclusief waterdicht)
Aflevering binnen enkele dagen.
De opbouw van Italië.
Waf vandaag de
aandacht trekt
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, bahalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
tranc door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
pos'^'ro 37060. Telel. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. AutMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Spanje is een onrustig land en zij, die
voorspelden, dat na het wegjagen van koning
Alfonso de rust voor goed was teruggekeerd,
zijn bedrogen uitgekomen.
De mentaliteit van dit Zuidelijk Volk is nu
eenmaal geheel verschillend met de overige
volken in West Europa en gezien de zeer
vele vóór-uitspattingen die er hebben plaats
gehad, is deze opstand geenszins onver
wacht. Ongetwijfeld zijn er in de laatste
jaren heel wat Spanjaarden wakker geschud.
Het oude Spanje is verdwenen. Maar het
nieuwe Spanje staat nog te wankelen bij de
eerste pogingen zich op ie richten.
Verschuiving naar rechts.
Wij hebben hier enkele weken geleden ge
schreven hoe de eerste poging om een nieuw
regime in te stellen onde; ieiding van radi
calen en socialisten is mislukt. De teleurstel
ling heeft duizenden kiezels naar de oppositie
gedreven.
Zoodoende hebben de verkiezingen van 19
November en 3 Deceinbet een groote ver
schuiving naai rechts gebracht. De socialisten
zijn van 114 zeiels tot 58 ichteiuitgegaan, de
socialistisch radicalen van 56 tot 6, Azana's
republikeinsche actie van 43 tot 6. de Cata-
laansche linkerzijde van 36 lot 23. De rechter
zijde, bestaande uit een viertal groepen,
groeide van 50 tot 207 zetels in een volks-
i vertegenwoordiging van 473.
Als men alleen met de getallen rekening
hieid, zou men zeggen, dat nu aan rechts de
beun was om te toonen, wat zij kan. Maar
bij rechts is men niet klaar om de leiding te
nemen: Daar staan geen oude partijen met
een vast program en ervaren leiders. Rechts
was men nog maar bezig naar nieuwe vor
men te zoeken en men staat eer beetje be
duusd te kijken ovei liet onverwacht groote
succes.
Nieuwe denkbeelden.
Dat zich nieuwe denkbeelden baan breken
bij de rechterzijde waar de Katholieke Volks
actie de leiding heeft, is duidelijk. De leiders
zeggen b.v. dat de revolutie van 1931 nood
zakelijk is geweest Men heeft dus met het
verleden gebroken. Men spot er met de
„dollemannen" die hopen, dat Don Alfonso
weldra op een wit paard zijn intocht in
Madrid zal doen. Men keurt de houding der
reactionnairen af. die nooit iets van hervor
mingen hebben willen weten Men zegt. dat
er groote veranderingen moeten komen in de
agrarische verhoudingen en dat de land
arbeiders geholpen moeten worden. Men wil
niet meer terugkeeren tot den ouden toestand,
waarbij de Kerk op alle gebied de leiding had
en de geestelijkheid ook de economische lei
ders leverde De Kerk moet alleen op geeste
lijk gebied invloed hebben, zoo zegt men. Het
sociale, politieke en economische werk moet
door leeken gedaan worden. Men gaat Katho
lieke vakvereenigingen oprichten met arbei
ders als leiders-
Om dit program te kunnen verwezenlijken
moet men echter eerst langen tijd voorberei
dend werk doer. onder het volk. Niet met een
toevallig saamgestroomde kiezersmassa kan
men werken, men moet op een stevig georga
niseerree beweging kunnen steunen.
Daarom wijst Gil Robles hei premierschap
af. Men wil de regeering overlaten aan de
rechtsche liberalen. Men kiest Santiago Alba
tot president van de Gortes. Men wenscht
'.erroux als premier.
Anarcho-sy ndicalisten
Lerroux is bereid een kabinet te vormen,
flat op 'n minderheid van rechts centrum
steunt en op de welwillendheid van rechts.
Zoodoende zou de verschuiving in de regee
ring zoo klein mogelijk blijven.
Voor de socialisten is dit al erg genoeg.
Vele overtuigde radicalen zullen zich ook met
bezorgd gezicht het hoofd wrijven, als ze
Lerroux hooren zeggen, dat het verkeerd was
het cruciiix uit de scholen te verwijderen en
dat men op godsdienstig gebied „verzachting
moet brengen in zekere ongewenschte. nutte-
looze maatregelen" (interview met Lerrcux
in de Petit Parieten).
Maar nu de syndicalisten en de anarchisten,
die in he» individualistisch Spanje zoo groo-
ten invloed hebben op de arbeidersbevolking!
Voor de verkiezingen hebben zij zich niet ge
ïnteresseerd Dat parlementaii gedoe ver
foeien zij. Nu bemerken zij hoe zij door hun
onverschilligheid indirect hebben medege
werkt aan de versterking van hun gevaar
Hjkste tegenstanders. Wat is er voor hen te
verwachten van een kabinet-Lerroux, dat
voortdurend rekening zal houden met rechts?
Versterking van het gezag, dat zij verfoeien.
Bevestiging van het particuliei bezit, dat zij
willen opheffen. Bepeiking van de vrijheid
van staking, waarmee zij staat en maatschap
pij terrosiseerden. Voor hen stond er nog
slechts een weg open: gewapende opstand,
vernietiging van den staat, anarchie.
Opstand.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
hebben de Syndicalistisc' e Vakvereenigingen
en de Iberische anarchisien gepoogd hun
slag te slaan Een uitgebreid complot, waar
van de regeering reeds tang de lucht had,
doch dat zij niet heeft weten te vernietigen,
heeft een gewapenden opstand ontketend,
voornamelijk in Cataionië en Noordelijk
Spanje. Hier en daar hebben socialisten, die
door hun leiders reeds lang waren voorbe
reid op de noouzakelijkheid van een opstand,
de anarcho syndicalistische beweging ge
steund.
De iegeering van Barrios is met kracht
daartegen opgetreden. Zaterdagavond kon
zij mededeelen aat zij de beweging de baas
was gebleven Maar onderdrukt was zij toen
nog niet. In den nacht van Zaterdag op Zon
dag is de opstand opnieuw opgelaaid, nu op
nog grooter gebied.
De jongste berichten over de gebeurtehis-
sen in Spanje geven het volgende beeld:
Te Madrid waar tot u toe niets was
voorgevallen, zijn 11 bommen ontploft. Het
mag een wonder heeten dat persoonlijke on
gelukken niet hebben plaats gevonden. De
materieele schade daarentegen is aanzienlek
Te Barcelona hebben de schietpartijen in
de voorsteden den geheelen Zaterdagnacht
voortgedujrd. In de stad zelf zijn 4 bommen
ontpioft. Twee personen zijn gedood en
velen gewond. De bakkers zijn in staking ge
gaan. De militairen verzorgen de broodvoor
ziening.
Spoortrein in ravijn.
Op 15 K M. afstand vau Valencia is de
expresstrein Valencia—Sevilla tot ontsporing
gebracht doordat extremistische elementen
een brug in de lucht hadden laten vliegen
De trein stortte in de diepte. Tot nu toe zijn
5 dooden. 11 ernstig en 27 lichtgewonden
geborgen.
De bom ontplofte, toen de locomotief en
een der wagons al de brug gepasseerd waren,
doch de achterste wagon<- stortten in het ra
vijn en de spoorbrug werd grootendeels ver
nield.
Volgens niet-officieele berichten zou het
spoorweg-ongeluk 30 dooden hebben ge-
ëischt.
Te Alcazar is een hoeveelheid bommen ont
ploft op een geheime vergadering van extre-,
misten. Zeven personen kwamen om het
leven.
Uit Madrid wordt gemeld, dat in verband
met de opsta.idige beweging gistermiddag
nog 140 arrestaties - Ln verricht.
Op het departement van oorlog zijn gister
avond de ministers bijeengekomen voor het
houden van een belangriike en uitvoerige be
spreking van den toestand.
De raadspresident heeft een radiorede ge
houden, waarin hi_ o.m zeide, dat de regee
ring vast besloten is in geheel Spanje de
orde te handhaven. Voorts deed hij een be-
toep op het Spaansche volk.
In Madrid is de Zondag tamelijk rustig
verloopen. Gisteravond heeft een kleine groep
extremisten eenige bomaanslagen gepleegd. -
De gouverneur van Saragossa heeft ver
klaard, dat hij gereed en bereid is om tot
eiken prijs de maatregelen van de regeering
te handhaven en de orde te bewaren.
Te Grande hebben extremisten brand ge
sticht in zes kerken en kloosters, welke groo
tendeels in de asch zijn gelegd De water
voorziening is gestoord.
Te Saragossa hebben de anarchisten ge
probeerd het gouvernementsgebouw te bestor
men. Zes personen zijn gedood. De troepen
werden van de ja?en beschoten. De schiet
partijen duren voort.
Te Bilbao en Sevilla, waar het nog rustig
is, zijn zeer scherpe voorzorpsms^treeelen
getroffen. De belangrijkste punten in de stad
zijn bezet door mii'*airen met machinegewe
ren en pantserauto's.
In het geheel zouden tot nu toe 40 doouen
en gewonden te be reuren zijn.
In de provincie Huesca moeten nog 10
domen in handen der opstandelingen zijn
De revolutinnnairp leweymg in de provin
cie Huesca ontstoi d in de dorpen Puertolhn
PflLTHE in Alkmaar.
en Puertaluna, waar de opstandelingen de
politie ontwapenden en de soi ialistische revo
lutie uitriepen. Vervolgers maaiden de op
standelingen zich meester van verscheidene
voertuigen en reden naar het dorp Tormos,
waar zij de verbindingen afsneden en de
kazerne der- politie trachtten te bestormen.
Vanuit Huesca zijn pclitie-versterkingen
gewapend met mitrailleurs naar Tormos on
derweg.
Te Huesca zelf hebben de syndicalisten de
revolutionnaire staking a.gekondigd.
De banken en openbare gebouwen worden
door militairen- bewaakt.
De Spaansche minister van binnenlandsche
zaken heeft gisteravond om 12 uur via de
radio medegedeeld, dat de opstand geëindigd
en de orde hersteld is.
De wet tot stichting der corporaties
vastgesteld-
Begrooting-tekort.
In de nachfzitting, welke tot half vier
Zondag, duurde, heeft de groot 3 fascis
tische raad in Italië de „YV et tot >tich-
ting der corporaties" besproken en daar
mede zijn herfstzitting beëindigd.
De wet bestaat uit 15 artikelen. Zij
geeft de richtlijnen aan voor den op
bouw, de taak en de rechten, zoomede de
verhinding van de corporaties met den
staal en de partijorganen aan Van es
sentieel belang is art. 1, dat Je corpora
ties kunnen worden gesticht bij decreet
van den chef der regeering op voorstel
van den minister voor de cotporahes en
in overleg met de centrale commissie
voor Je corpojraties. Alle bijzonderheden
van den opbouw b'ijven dus voorbehou
den aan het siiehtingsdecreet.
Bij de wet is den leider der regeering
ook voorbehouden een minister of
staatssecretaris of partijsecretaris te be
noemen tot voorzitter der corporaties,
voorts de bekrachtiging der benoeming
van leden der commissies van de afzon
derlijk# corporaties. Hoeveel leden deze
commissie zullen tellen wordt eveneens
bij stichtingsdecreet bepaald.
De wet regelt voorts in algemeenen
vorm de taak der corporaties De taak
der sanctionneering blijft voorbehouden
aan den leider der regeering. Voorts kan
deze in de corporaties bijzondere com
missies benoemen en ontbinden.
In het-laatste artikel wordt ten slotte
bepaald, dat bij koninklijk decreet le
samenstelling van den Nationalen Raad
der Corporaties zal worden gewijzigd.
De begrooting.
De Italiaansche ministerraad, welke
Zaterdag- is' bijeengeweest, heeft zich
bezig gehoudeü met de ontwerpbegroo-
ting voor het rekeniugjaar 1934/35.
De geheele begrooting bedraagt 20 336
millioer. lire. De cijfers voor legerzaken
en marine zijn resp. 100 en 174 millioen
lire lager die voor luchtvaart 14 millioen
hooger.
Het eindcijfer is ondanks deze bezui
nigingen toch nog 22 millioen hooger
dan verleden jaar. Dit houdt verband
met de sterke verhooging van de begroo
ting van financiën (met 300 millioen) en
het deficit op de inkomsten en den
grooten rentedienst voor de staatsschul
den. De inkomsten worden geraamd op
17.622 millioen, zoodat een tekort is te
verwachten van 2.974 millioen lire. Yroor
het loopende begrootingsjaar waren de
ontvangsten geraamd op 17217 millioen
De ministerraad heeft voor den we
deropbouw, zoomede voor bescherrnings-
werkzaamheden in de Zuid Italiaansche
provincies en de eilanden 50 mi.lioen
lire toegestaan. De schade is het gevolg
van den steeds aanhoudenden regen,
welke aardverschuivingen, overstroo
mingen en vernietiging van de te velde
staande gewassen heeft veroorzaakt.
In het blad van Mussolini, de Popoio
d'Italia verscheen Zaterdag onder den
titel „de secretaris" een kort geïnspi
reerd artikel, dat gewijd is aan den
secretaris der partij Starace. Men heeft
den indruk, dat dit artikel is bedoeld
als afscheid In den laatsten tijd nemen
de geruchten vaster vorm aan, dat Sta-
rae zal aftreden.
Als eventueele opvolger wordt ge
noemd de staatssecretaris van het mi
nisterie van Binnenlandsche Zaken,
Rossoni.
FRANSCHE REGEERING IN DE
MEERDERHEID.
Chautemps verdedigt zijn program.
Zaterdagmorgen heeft de Fransche Kamer
de beraadslagingen over de financieele regee-
ringsvoorstellen voortgezet. Tot den middag
werden talrijke amendementen van links tn
rechts op wensch der regeering verworpen
Toen de afgevaardigde Mantigny de regee
ring verzocht, bij de korting der ambtenaren
salarissen de kortingsvrije grens te verlagen
van 12.000 op 8.000 francs en dit voorstel
motiveerde met de verklaring, dat het ge
heele Fransche volk zonder uitzondering
offers moet brengen, die in het belang van de
saneering noodi gzijn en dat de regeering
zich niet mag laten beïnvloeden door de
ambtenarenvereenigingen, besteeg de mi
nisterpresident het katheder om te antwoor
den.
Chautemps wees op de noodzakelijkheid
der kortingen. Het herstel der financiën en
het in evenwicht brengen van de begrooting
kan niet langer worden uitgesteld. Men be
seft echter ook, dat herstel alleen door bezui
niging niet mogelijk is. Men mag niet ver
geten, dat in de laatste anderhauf jaar reeds
voor zes milliard is bezuinigd en het gaat
niet aan. nieuwe beoerkingen van de mili
taire credieten te eischen. Chautemps bracht
135e Jaargang
Ernstige opstand in Spanje. (Dag.
Overzicht).
De Postjager is wegens motorde
fect niet verder dan Zuid-Halië ge
komen. (Luchtvaart).
De opbouw van Italië. (Buiten
land).
Fransche regeering in de meer
derheid. (Buitenland).
De Iersche blauwhemden. (Bui
tenland).
Eenige ernstige verkeersongeval
len. (Binnenland).
Tijdens een brand te Gorinchem
ee i jonge man bij het blusschings-
werk gedood. (Binnenland).
Brand in een pension te Rotter
dam. Eenige personen gewond (Bin
nenland).
Algemeene vergadering Noord-
hollandsche zangersbond. (Stad en
omgeving).
Bij Kijkduin een Duitsch stoom
schip met zuidvruchten gestrand.
(Binnenland).
Reorganisatie van de Nooit-meer-
oorlog-federatie. (Binnenland).
Te Eerbeek een papierwarenfa-
briek afgebrand. (Binnenland).
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
Evenais vorige ja: en is ook dit jaar
weer gelegenheid voor het plaatsen van
NIEUWJAARSWENSCHEN in ons
nummer van ZATERDAG 30 DECEM
BER. De prijs bedraagt 50 cent voor een
enkele advertentie van 5 regels a con
tant.
U zoudt onze administratie ten zeer
ste verplichten door nu reeds Uw
Nieuwjaarswensch aan ons bureau
VOORDAM 9 op te geven.
Ook kunt U ons Uwe advertentie
doen toekomen door tusschenkomst
van onze agenten en van H.H. Boek
handelaren.
verder in het midden, dat de kosten van
levensonderhoud de laatste maanden ge
daald zijn en dat de ambtenarensalarissen
eigenlijk automatisch verlaagd hadden moe
ten worden, wanneer zij zich, zooals vroeger
eens in het oog was gevat, steeds aan de
indexcijfers hadden gehouden. Het gaat hier
niet alleen om aanneming of verwerping van
art. 6, maar men moet zich ook afvragen, of
het land een nieuwe regeeringscrisis wenscht
'Chautemps deed derhalve een beroep op
alle republikeinen en spoorde hen aan, hei
algemeene belang van het land boven de
partijbelangen te stellen om den socialen
vrede, veiligheid en de financiën te herstel
len. Wanneer de regeering haar plicht niet
nakomt, zou het volk niet een deel van he4
parlement maar het geheele parlement ver
antwoordelijk stellen. Het land, dat naar
buiten zich rustig toont, is in werkelijkhe;d
veronrust en reeds thans ziet men aan de
muren plakkaten met het opschrift „Weg met
de afgevaardigden". Chautemos zal alles
doen om het parlement te verdedigen.
Het betoog van Chautemps, dat door bijna
alle banken met bijval werd ontvangen, had
tot gevolg, dat de eerste paragraaf van art.
6, warin het principe van de korting op de
ambtenarensalarissen is vastgelegd, en ten
aanzien waarvan de regeering de kwestie van
vertrouwen had gesteld, met 403 tegen 63
stemmen werd aangenomen. De socialisten
namen geen deel aan de stemming en hadden
slechts eeniore waarnemers gezonden
Het beruchte art. aangenomen.
In de avondzitting van de Fransche Ka
mer is art. 6 van de financieele voorstellen
aangenomen met 345 tegen 158 stemmen. De
regeering had de kwestie van vertrouwen ge
steld.
Daarmede is de eerste moeilijkheid over
wonnen. Voor de stemming, waaraan de
socialisten niet deelnamen, verklaarde Tar-
dieu, dat men beweert, een tekort van tien
milliard te hebben gedekt, maar aan de an
dere zijde verzwijgt, dat 32 milliard is ge
leend. In de eerste maanden van het volgen
de jaar zal men echter hetzelfde tekort weder
terug vinden. Daarom zou hij met zijn
vrienden tegen art 6 stemmen.
Het stellen van de vertrouwens
kwestie.
De Fransche Kamer heeft in een nachtzit-