DAGBLAD VOOR
ALKMAAR
EN OMSTREKEN.
GEOPEND ONZE ZAAK
MIENT10. TEL 1561.
PALTHE. - ALMELO.
Het v. d. Lubbe-proces loopt af.
Nieuwjaarswenscben.
S. KROM N. V.
CHEM. REINIGEN. VERVEN
No. 295
Donderdag (4 December 1933 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
135e Jaaiqang
Hit het JUulement
Ter gelegenheid van de vestiging van dezen
winkel zullen voor ALKMAAR tijdelijk voor
het CHEM. REiNIGEN van kleeding, onder
staande tarieven gelden:
HEERENCOSTUUM f 2.50
Eenv. wollen of zijden JAPON vanaf - 1.75
MANTEL - 2.50
REGENMANTEL (exclusief waterdicht) - 2.50
Aflevering binnen enkele dagen.
3)xtgeÜihsch Overzicht
Het Rijksdagbrandproces
V. d. Lubbe aangewezen als de hoofd
dader in het brandproces. Zal de
zwaarste straf tegen hem geëischt
worden
HET V00RTGFZETTE REQUISITOIR.
Wat vandaag de
aandacht trekt
Ververij en Chemische
Wasscherij
IJSCOSTUUMS
reinigen en verven
in één dag gereed.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, nixgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
trance door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regei meer f 0 25, groote
ccntracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v1». HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
pos4<'ro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Den Haag, 13 Dec. 1933.
Boven de behandeling van de begrooting
van onderwijs, waarmede gisteravond door
de Tweede Kamer een aanvang is gemaakt,
zweeft als het ware het voornemen van den
minister om de wet op het Lager Onderwijs
aan een radicale herziening te onderwerpen.
Natuurlijk zou men wel willen weten, hoe
die herziening er uit zal zien, doch even na
tuurlijk laat minister Marchant niets los:
beidt uw tijd, denkt hij vermoedelijk.
Het gevolg van dit zwijgen is, dat de al-
gemeene beschouwingen over de onderwijs
begrooting van niet zoo groote beteekenis
waren. Wij stippen een paar punten aan: de
heer Moller (r.k.) sprak de vrees uit, dat be
zuiniging op het Lager-onderwijs nadeelig
op het Hooger-onderwijs zou inwerken.
Mej. Groeneweg (s.d.a.p.) hoopte, dat de
reorganisatie niet een deuk zal toebrengen
aan het voorbereidend onderwijs en drong
aan op uitbreiding van den leerplicht.
De heer Lingbeek (h.g.s.) hield weer een
grappig pleidooi voor wat hij noemt een echt
Nederlandsche school en tegen de klooster
scholen.
De heer Zijlstra (a.r.) toonde zich zeer be
langstellend voor de toekomstplannen des
ministers.
De heer Suring (r.k.) vond den tijd niet
gunstig voor een reorganisatie en drong aan
op meer overheidszorg voor het voorberei
dend onderwijs.
De heer Ketelaar (v d.) was vol goede
hoop, dat de minister met zijn reorganisatie
plannen zal slagen.
De heer Tilanus (c.h.) toonde zich ook in
genomen met de reorganisatieplannen. Hij
hoopte, dat de Pacificatie onaangetast zai
blijven en drong aan op spoed.
Nadat de heer Wijnkoop (comm.) had be
weerd, dat de minister zijn afbraakwerk met
liefde vervult, de heer Zandt (st ger.) weer
eens getuigd had van zijn afkeer van het
openbaar onderwijs en de heer Vervoorn
(plattel.) getoond had geen vrede te hebben
met de regeling van het bezoek aan bijzon
dere scholen op meer dan 5 K.M. afstands
van de woning gelegen, kwam minister Mar
chant aan het woord. Hij verklaarde niet
van plan te zijn het openbaar onderwijs te
breken, doch meer waar te krijgen voor min
der kosten. Hij wenschte geen nadere mede-
deelingen te doen omtrent zijn plannen ten
einde besprekingen in de ruimte te voorko
men. Maar hij verzekerde alleen, dat voor
koming van ontwrichting het doel van zijn
hervorming zal zijn. Veel meer behoeven wij
omtrent zijn antwoord niet mede te deelen.
Hierna kwam Hooger-onderwijs aan de
orde. Enkele leden hebben daarbij geprotes
teerd tegen de h.i. te vriendelijke uitlatingen
des ministers ten opzichte van het bijzonder
hooger-onderwijs ter gelegenheid van het
feest van de Katholieke Hoogeschool te Nij
megen. Ook is er geklaagd over het te lang
onbezet laten van de leerstoel te Leiden van
prof. Eeckhout.
De heer Westerman (nat.-herst.) heeft ge
wezen op het te veel aan studeerenden aan
onze hoogescholen. Is dat niet in te dammen?
Minister Marchant antwoordde op dit
laatste punt, dat hij zich er ook door be
nauwd gevoelt, maar er niets tegen weet te
doen. Zijn uitlating te Nijmegen kwam uit
zijn hart, hij kan het niet verdragen, dat men
niet begrijpt, dat een wetenschappelijk man
ook een geloovig mensch kan zijn. Wat de
vacature-Eeckhout betreft, hij wist nog niet
of hij die zal laten vervullen. Maar hij zoekt
naar den geschikten man daartoe.
Bij de afdeeling Voorbereidend Hooger-
onderwijs is onder meer geklaagd over de re
organisatie van de inspectie. Met name ver
wachtte de heer Wendelaar (lib.) nadeel er
van voor het gymnasiaal onderwijs. Hij wil
de ook de extraneus-examens zien verdwij
nen.
De minister verdedigde zijn reorganisatie
plannen op dit gebied en verklaarde zich
voor het behoud van de extraneus-examina.
Het was over half drie. toen de Kamer tot
den volgenden middag uiteenging.
De verdere afhandeling van de begrooting
♦an financiën voor 1934 heeft heden aan de
Tweede Kamer niet veel tijd meer gekost. Na
dat in verband met de 8ste afdeeling (eere
diensten) de heeren Zandt (st.ger.) en Ling
beek (herv.ger.) met elkander een dispuut
hadden gevoerd, waarin de minister Oud ver
klaarde zich niet te willen mengen we
zouden werkelijk niet kunnen zeggen waar
over de heeren het hadden werd eerst die
afdeeling en vervolgens het gansche hoofd
stuk goedgekeurd.
Minister Oud had hiermede intusschen zijn
taak nog niet volbracht Er stonden nog eeni-
ge ontwerpen, vallende onder zijn departe
ment, op de agenda Bijzonder lastig heeft
hij het daarmede niet gehad. De Kamer is be
gonnen zonder debat of stemming haar goed
keuring te hechten aan het crediet voor werk
zaamheden aan het Kon. Paleis te Amster
dam. de begrooting van het Staatsmuntbe
drijf voor 1934 en een paar suppletoire be
grootingen, waarna de voorgestelde coupon
belasting aan de orde kwam.
De eerste spreker er over, de heer Fleskens
(r.k.) was er niet te best over te spreken om
dat daardoor een aantal instellingen zwaar
getroffen zullen worden. Het is niet in de
eerste plaats een belasting op wat men te
genwoordig noemt arbeidsloos inkomen,
maar op de kleine spaarders, de levensverze
keringsbanken, de spaarbanken enz. Toch
zou hij bereid zijn met den noodmaatregel
mede te gaan, wanneer de minister goedvond
den werkingsduur tot vijf jaar te begrenzen.
Een gansch andere opvatting huldigde de
heer ter Laan (s.d.a.p.). Die had het weer
druk over het arbeidslooze inkomen en hij
vond, dat men best in plaats van de voorge
stelde 2 percent er 5 zou kunnen heffen. Die
belasting kon dan zeker 23 millioen opbren
gen, en wanneer men daarbij voegde een cri
sisinkomstenbelasting, welke een goede 25
millioen zou opleveren, was er verder geen
zorg meer en zou de minister andere krasse
maatregelen kunnen schrappen.
De heer Schouten (a.r.) nam den heer Ter
Laan in het bijzonder onderhanden over zijr.
amendement. Hij verweet hem zijn eenzijdi-
gen kijk, blijkende uit zijn amendement, waar
van de aanneming een aantal nuttige instel
lingen in moeilijkheden zou brengen. Later
heeft hij zich bij repliek geroepen gevoeld dit
nog eens dunnetjes over te doen en hij deert
dit zoo virtuoos, dat de Kamer er werkelijk
van onder den indruk kwam. De heer Schou
ten achtte aanneming van het ontwerp zeer
gewenscht, doch beval het denkbeeld aan den
duur der heffing op 5 jaar te bepalen.
De heer Bierema (lib.) gevoelde ook zeer
veel voor een beperkten duur van de hef
fing. Daarnaast caf hij den minister in over
weging om ook de buitenlandsche coupons
onder de wet te brengen. Is het bovendien
niet mogelijk evenals in Zwitserland de cou
ponbelasting afko^obaar te stellen?
Minister Oud heeft zich in de eerste plaats
verdedigd tegen de beschuldiging van den
heer Ter Laan alsof hij belastingen als de
Omzetbelasting met genoegen zou verdedi
gen. De indiening van dergelijke heffingen
vindt haar oorzaak enkel in den nood der
tijden, terwijl men intusschen er toch on
billijkheden mee veroorzaakt. Overigens
oefende hij ook kritiek uit op de wonderlijke
financieele opvattingen van dien afgevaar
digde, terwijl hij van een verhooging van 2
op 5 percent volkomen afkeerig was. Tegen
een beperking van den duur der heffing tot
5 jaar had hij geen bezwaar, terwijl hij ook
het derkbeeld van den heer Bierema in zake
de buitenlandsche coupons aanvaardde. Af-
koopbaarstelling scheen hem bij een beperk
ten levensduur der belasting minder aan
nemelijk.
Hierop is het amendement-Bierema in zake
de buitenlandsche coupons zonder stemming
aanvaard. Het amendement van den heer J.
ter Laan om de heffing op 5 percent te stel
len, werd verworpen met 46 tegen 20 stem
men. Met sociaal democraten waren er voor
de heeren Arts (r.k. volksode Visser
(comm.) en van Houten (chr dem.) Het
amendement-Fleskens om aan de heffing een
levensduur te schenken vou laar werd aan
genomen met 47 tegen 18 stemmen, waarna
de wet zonder stemming werd goedgekeurd.
De plaats van minister Oud werd nu inge
nomen door den minister van Waterstaat,
den heer Kalff, ten einde de Begrooting van
het Wegenfonds voor 1934 te verdedigen.
Het vuur werd geopend door den heer
Lovink (c.h.), die volgens gewoonte nagenoeg
onverstaanbaar was maar, als we ons niet
vergissra, bitter klaagde over den rijksstraat
weg bij Overschie Zijn partijgenoot Bakker
zocht het wat verder en betoogde, dat de
wegen in Friesland, vooral die welke voeren
naar den Afsluitdijk, dringend behoefte heb
ben aan verbetering. De heer Ebels (v.d.)
klaagde over de wegen m Groningen. Ook
betoogde hij, dat de onderhoudskosten der
wegen te hoog zijn opgedreven.
De heer Drop (s.d.a.p.) kwam er tegen op,
dat de provincies Groningen en Noord-Bra
bant nog steeds bevoegd zijn een eigen
wegenbelasting te heffen Die uitzonderings
toestand moet ten spoedigste verdwijnen
De heer Bongaerts (r.k.) deed de recht
matige klacht hooren, dat eest hedenmorgen
de Memorie van Antwooi J betreffende deze
begrooting was toegezonden, zoodat er
eigenlijk geen tijd was geweest om de stuk
ken behoorlijk te bestudeeren. Hij drong erop
aan op de drukke punten van de spoor de
kruisingen niet langer a niveau te doen
plaats vinden, doch de spoorbaan te doen
overbruggen of wel te verhoogen.
De heer Weitkamp (c.h.) klaagde over den
slechten toestand van den weg Zwolle—Blok
zijl en beval de tertiaire wegen in de belang
stelling des ministers aan. Ook de heer Ver
voorn (plattelnam het op voor de tertiaire
wegen, nadat hij te voren gep.eit had voor
het gebruik van klinkets voor de bestrating
De heer Smeenk (a.r.) vroeg een spoedigen
bouw van de ontworpen vaste brug bij Does
burg.
Het sprekerslijstje was toen vermoedelijk
nog niet uitgeput, doch geen der waarschijn
lijk ingeschrevenen was meer aanwezig en,
„fraute de combattants" stelde de voorzitter
den verderen strijd rot morgen uit, zoodat de
Kamer reeds voor 5 uur weer op straat stond
ten einde versche krachten op te doen voor
THE in Alkmaar.
- .-••• y« -'X't
de avondvergadering
De Eerste Kamer, die den vorigen avond
enkele minuten had vergaderd tot aanneming
van eenige kleinere wetsontwerpen, is heden
voormiddag een half uur weer bijeen geweest
ter behandeling van een wijziging van de
Gezondheidswet, strekkende tot opheffing
van de Gezondheidscommissies. De heeren
Wibaut en Mendels (beiden s.d.a.p voerden
oppositie tegen dit plan, bewerende dat de
gezondheidstoestand er onder zou lijden en
rtat men hiermee doet verdwiinen een schoone
uiting van selfgouvernment der burgerij.
De minister voor Socialen Zaken, de heer
Slotemaker de Bruine, heeft het voorstel ver
dedigd als een middel om te bezuinigen,
schoon hij het met een bloedend hart had
voorgesteld. Maar de nood der tijden dwingt
er toe.
Het ontwerp is hierop aangenomen met 27
legen 11 stemmen Tegenstemmers waren de
soicaal-democraten en vrijzinnig-democraten
De Kamer komt de volgende week Dins
dag weder bijeen ter afdoening van eenige
kleinere ontwerpen.
Aan het slot van procureur-generaal dr.
Werner's requisitoir stond in ons verslag van
gisteren een gedeelte, dat, zooals onze lezers
bemerkt zullen hebben, vóór het requisitoir
geplaatst had moeten worden. Daarom zul
ten we in het kort het slot nog even vermel
den:
Dr. Werner zeide, dat de Roode Front-
strijdersbond een organisatie was, welke diè
daden van terreur moest verrichten, waarvan
de partij zelf liever niet de verantwoordelijk
heid op zich nam. De partij heeft steeds ge
zegd, dat zij zulke daden van terreur van de
hand wijst, maar zij is nooit tegen partijleden
opgetreden, die als leden van den Front-
strijdersbond aan dergelijke acties hadden
deelgenomen. De „Kampfbund gegen dem
Faschismus" is als een voortzetting van den
Roode Frontstrijdersbond te beschouwen. Als
bijzondere kenteekenen voor de voorbereiding
van een gewapende revolutie beschouwde dr.
Werner de communistische cursussen en de
veelvuldige diefstallen van wapens en muni
tie.
De procureur-generaal schetste daarna uit
voerig den communistischen ondermijnings-
arbeid bij riiksweer en politie en wees op
allerlei verklaringen van politie en justitie
waaruit blijkt, dat de K.P D. in Februari
1933 op een opstand rekende.
Bij de voorbereidingen daartoe was vol-
gps de aanwijzingen van een centrale lei
ding gehandeld. Toen het bevel om er op te
slaan niet kwam, was er onder de aanhan
gers groote opwinding ontstaan.
Met het Siechter worden van den econo
mischen toestand probeerde men in versterkte
mate stakingen te oniketenen, die zich ten-
siotte zouden kunnen uitbreiden tot de alge-
meone staking. Op 1 September 1928 heeft de
Communistische Internationale een nieuw
program uitgevaardigd, dat voorschrijft: Het
is de taak der partij, de massa te leiden in
den massalen aanval op de heerschende
klasse. Voor de overgangsperiode werden als
voornaamste taak gesteld stakingen en demon
straties en tenslotte de algemeene staking, te
zamen nu t den gewaper.den opstand. De over
winning der Duitsche revolutie zou de be
langrijkste stap binnen het kader der wereld
revolutie zijn naast de Russische October-
revolutie. Dat men op een binnen zeer korten
tijd te voeren strijd rekende, blijkt uit com
munistische persstemmen, uit pamfletten en
illegale geschriften der Communistische
Partij. Dat omstreeks de jaarwisseling 1932-
1933 een verhoogde activiteit te bespeuren
viel. bewijst alleen reeds de reusachtige toe
neming van het aantal strafzaken bij de
justitie. Terwijl in het geheeld jaar 1932 bij
de justitie 3289 aangiften wegens hoogver
raad in behandeling waren, bedroeg het aan
tal alleen reeds in de eerste drie maanden
van 1933 2152.
De getuigenverklaringen van het politieke
gedeelte van het proces in groote lijnen resu-
meerend. constateerde de procureur-generaal,
na een rede van 3)4 uur, dat voldoende be-
Waarschijnlijk zal tegen Van der
Lubbe de'doodstraf worden geëischt.
(Dag. Overzicht).
Uitspraak in* de strafzaak der
„Zeven provinciën". (Koloniën).
Invoer sterke drank in Amerika.
(Buitenland).
Frankrijk betaalt zijn schuld aan
Amerika niet. (Buitenland).
Cacao- en chocoladefabriek der
firma Boon te Wormerveer gro
tendeels afgebrand. (Binnenland
Prov. Staten van Noordholland
hebben aangenomen de voorstellen
van Ged. Staten: tot verhaal van
pensioenspremie, afschaffing vacan-
tiegeld, korting van 10 op alle
subsidies. (Provincie.)
Ook den piloot Parmentier is het
optreden voor de V a r a. verbo
den. (Binnenland.)
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
Evenals vorige ja- en is ook dit jaai
weer gelegenheid voor het plaatsen van
NIEUWJAARSWENSCHEN in ons
nummer van ZATERDAG 30 DECEM
BER. De prijs bedraagt 50 cent voor een
enkele advertentie van 5 regels a con
tant.
U zoudt onze administratie ten zeer
ste verplichten door nu reeds Uw
Nieuwjaarswensch aan ons bureau
VOORDAM 9 op te geven.
Ook kunt U ons Uwe advertentie
doen toekomen door tusschenkumst
van onze agenten en van H.H. Boek
handelaren.
wezen is dat in het voorjaar van 1933 in alle
deeien van het Rijk voorbereidingen waren
getroffen voor een gewapenden opstand met
daden van terrcuidat bevel was gegeven in
alarmtoestand gereed te zijn.
Hierna werd gepauzeerd.
Het leven van v. d. Lubbe.
Na de pauze in de zitting van gisteren van
het Rijksdagbrandproces gaf de tweede ver
tegenwoordiger van het openbaai ministerie,
dr. P a r i s i u s, 'n uitvoerige schildering van
het leven van verdachte Van der Lubbe. Hij
onikent dat de reislust van Van der Lubbe
ten doel had de wereld te leeren kennen als
toerist» Men kan eerder aannemen dat ni' op
zijn reizen de politieke verhoudingen in an
dere landen bestudeerde. Ook in Februari
1933 begaf Van der Lubbe zich naar Berli.n
om deel te nemen aan de politieke bedrijvig
heid. Den 18en Februari is Van der Lubbe te
Berlijn aangekomen; wat hij tot 22 Februari
heeft gedaan weet niemand. Men kan aan
nemen dat hij door de straten zwierf om een
indruk te krijgen van de stemming onder de
bevolking. Uit de gesprekken voor het
bureau voor maatschappelijken steur, te Neu
köin bliksemde reeds het opkomend onweer
van burgeroorlog. Uit die gesprekken bleek
ook dat de individueele terreur bij de com
munisten een zeer geliefd middel is om hun
misdadige doeleinden te bereiken.
Gloeiende haat tegen de nazi's-
Van der Lubbe heeft zeker onmiddellijk ge
merkt dat hem in Neuköin de haat tegen de
nationaal-socialisten tegemoet sloeg en dat
dit een goede plaats was om zijn revolution-
naire ideeën uiteen te zettm Hij deed zich
beslist als communist voor, dat is uit de ge
sprekken duidelijk gebleken. In de tweede
plaats was hier al sprake van brandstichting
in openbare gebouwen om de arbeiders tot
revolutie aan te zetten In de derde plaats
heeft Van der Lubbe hier inlichtingen ge
vraagd hoe hij in aanraking kon komen met
de centrale der communistische partij. Waar
schijnlijk is te Neuköin de brug geslagen
tusschen de centrale van de KP.D. en den
verdachte Van der Lubbe«
