DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Nieuwjaarswenschen. De hernieuwde zitting. Tegen van der Lubbe en Torgler de doodstraf geëischt. Hit het Jtadwwü flxtgeüi&sch Overzicht No. 296 Vrijdag 15 December 1933 Hei Rijksdagbrandproces. Het Openbaar Ministerie vraagt voor de drie Bulgaarsche verdachten vrij spraak wegens gebrek aan bewijs. HOE DE BEK! AASDEN CP DE EISCHEN REAGEERDEN. Profiteert van onze CONFECTIE-OPRUIMING. M. MEIJER ZOON, Lanqestraat 3-5. Wat vandaag de aandacht trekt ALKMAARSCHE Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, nagegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franc door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regei meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Hoofdredacteur: Tj. N AütMA. 135e laaigang Dit nummer bestaat uit drie bladen. Den Haag, 14 December 1933. Van de vergadering, gisteravond door de Tweede Kamer gehouden, behoeven wij niet Vvel na te vertellen. Ze is trouwens ongewoon kort van duur geweest: reeds om half twaalf was zij afgeloopen. 'Het hoofdnummer van den avond was de kwestie van Spoorhout. Er is beweerd dat deze onderneming, wier hoofdwerk werd ge vormd door de levering van spooorwegleg- gers door de directie der Nederlandsche Spoorwegen dermate begunstigd werd, dat men kon vèrmoeden, dat ze op onrechtmatige wijze werd bevoordeeld. De commisie van rapporteurs uit de Tweede Kamer voor de Begrooting van Waterstaat had de zaak nader onderzocht en op feiten gewezen, die de booze vermoedens schenen te bevestigen. Minister Kalff had dit punt zoo laat beant woord, dat van een behoorlijke behandeling er van bij de begrooting geen sprake kon zijn. Daarom werd besloten de zaak in een afzon derlijke vergadering te bespreken. Die verga dering nu heeft gisteravond plaats gevonden Een groot aantal leden van verschillende richting deed klachten hooren over onjuiste gestie van zaken en bevoordeel in? van Spoor hout boven concurreerende ondernemingen en het was vooral de heer Krijger (c.h.), d:e klachten formuleerde. De eenige, die het ver moeden uitte, dat de zaken wel in orde zou den zijn, was de heer van Braambeek (s d ap.) Doch ook hij vroeg volledige opening van zaken. Minister Kalff erkende volmon dig de wensche'ijkheid daarvan, maar hij meende, dat hij in een openbare vergadering als deze geen bevredigend antwoord zou kunnen geven en daarom ging hij van gan scher harte mede met den wensch van ver scheidene leden om de zaak door een commis sie te doen onderzoeken. Daartoe is besloten en voor het oogenblik is hiermede de zaak van de baan De benoeming van de ge- wenschte commissie zal later plaats vinden De Kamer is hiercp voortgegaan met de behandeling van de Onderwijsbegrooting en wel de afdeefing Nijverheidsonderwijs Daarvoor is 13 K millioen uitgetrokken en wij behoeven wel niet te verzekeren, dat de minister naar bezuiniging ook op dit punt streeft. Maar dat nam de heer K. ter l aan (s.d.a.p.) hem toch kwalijk en hij drong aan op uitbreiding en verlaging ven schoolgeld. De heer Tilanus (c.h.) kapittelde hem daar voor, doch de minister verklaarde, dat het den heer Ter Laan ontbreekt aan elk gevoel voor realiteit en begrip van den toestand V3n het oo?enbük. Geen 'and treeft meer geld uit voor onderwijs dan Nederland en het nijverheidsonderwijs vorm* daarop geen uit zondering. Gelukkig zijn de kosten dalende: in 1922 nog 41.70 per leerling, in 1932 niet meer dan 23 50 dank zii zuinig be heer. Zullen we nu weer een andere richting inslaan, in dezen tijd? De heer Ter Laan ds>ar het zwijgen op bewaard. Een tweede punt, dat we even willen aan stippen, vormt de klacht van den heer Tila nus (c.h.) over de weinige belangstelling der meisjes voor de opleiding tot dienstbode De minister was het daarmede eens. Hij voegde er aan toe. dat het zeer moeielijk is een be hoorlijke Nederlandsche dienstbode te krij gen: de jonge dames gaan des avonds liever uit dan in de keuken te zitten. Heden wordt de belangstelling van de On derwijsbegrooting voortgezet. De Tweede Kamer schijnt toch wel op te schieten met haar begrootingsarbeid An ders toch zou de voorzitter niet alleen voor gesteld hebben om hedenavond niet te ver gaderen, waar natuurlijk niemand bezwaar tegen had, maar ware hij ook niet in den loop der vergadering van hedenmiddag aan gekomen met het voorstel om ook Dinsdag a s. niet bijeen te komen, wat natuurlijk ook aangenomen werd Die onverwachte vacan- ties kunnen intusschen ook wel veroorzaakt zijn door de omstandigheid, dat er aan som mige punten van behandeling nog de laatsie puntjes moeten worden aangebracht en deze zich langer laten wachten, dan men had ge dacht. In ieder geval juichen wij, journa listen, en kunnen wij wel overtuigd zijn, dat in ieder geval de Kerstvacantie, welke ver moedelijk wel tot de maand Februari zal duren, Vrijdagmiddag 22 December een aan vang zal nemen. Nu. een maandje verpoo- zing mogen wij wel hebben, onder die „wij" begrepen niet alleen de menschen van de krant, doch ook de stenografen en dan niet te vergeten het kamerpersoneel, dat toch al tijd gemobiliseerd is, zoolang de Kamet mobiel is. De vergadering van hedenmiddag ving aan met de afdoening van een aantal kleinere zake. enkele conclusies en eenige wetsontwer pen. Bij een daarvan, betreffende het verzoek van den distillateur H. Jansen te Schiedam om gedeeltelijke restitutie van een deel van den door hem betaalden accijns op het door hem vervoerde gedistilleerd, hebben de mi nister van Financiën en de heer Van Dijk (a.r.), die een nader onderzoek wenschte met elkander een weinig geredetwist over de wen- schelijkheid van een nader onderzoek. Het slot is geweest aanneming van een voorstel- Joekes om te volstaan met den minister dank te zeggen voor zijn inlichtigen en verder niets. Het wetsontwerp tot bevordering van de samenwerking van tramwegen in den Achter hoek van Gelderland heeft aan de heeren Van Braambeek (s.d.a.p.) en IJsselmuiden (r.k.) aanleiding gegeven tot een paar op merkingen, doch is ten slotte zonder stem ming goedgekeurd. Hierna is voortgegaan met de behandeling van de Begrooting van Onderwijs en wel de afdeeling Lager Onderwijs, terwijl tevens kon gesproken worden over het jongste voorstel tot wijziging van de Onderwijswet. Van lager onderwijs schijnen zeer vele menschen verstand te hebben. Wij hebben ten minste naar een dozijn Kamerleden mogen luisteren, die ieder er een half uur over mocht spreken. Het was niet altijd even on derhoudend en daar minister Marchant eerst morgen aan het woord zal kunnen komen en wij vermoedelijk veel antwoorden zullen hoo ren op heden gedane vragen, meenen wij kortheid te mogen betrachten. De heer Thyssen (s.d.a.p.) was de eerste bestrijder van de bezuinigingsplannen des ministers Van de 12 millioen, welke de mi nister wil bezuinigen, zijn nog 7 millioen vol komen raadselachtig. Dat vond de spr. ver schrikkelijk en hij vroeg, hoe het zal gaan. oi niet het gevolg van die bezuinigingswoedt zal zijn een werkloosheid van misschien wel 9000 jonge onderwijzers. Hij achtte het on mogelijk. dat de minister na 62 openbare scholen te hebben opgeheven ook nog 56 bijzondere scholen zou kunnen doen verdwij nen. Spr. hooote dat het bijzonder onderwijs met goed succes daar tegen stelling zal kun nen nemen. Hij waarschuwde voor de ver dwijning van de school uit de dorpen, omdat daar de school een cultureel milieu beteekent De heer Lingbeek (herv. ger.) verkondigde naar gewoonte eenige grapjes, welke op de lachspieren van een deel der Kamerleden werkten. Als we goed hebben gehoord, dan is hij er sterk voor, dat de minister het bijzon der onderwijs zal dwingen bij voorkomende vacatures ook wachtgelders te aanvaarden. De heer Suring (r.k.) aanvaardde ver scheidene bezuinigingsplannen des ministers en hij bestreed daarbij den heer Thyssen. Hij waarschuwde den minister echter voor de in voering van een door een commissie eventueel vastgestelde nieuwe spelling met het oog op de kosten van de aanschafing van daardoor onvermijdelijk geworden nieuwe drukken van schoolboeken. De heer Van Houten (chr. dem.) deed een waarschuwend woord hooren tegen te veei bezuiniging. Hij achtte het gewenschter de opleiding een tijdje stop te zetten ten einde het leger werklooze onderwijskrachten niet nog grooter te maken. De spreker gaf in overweging ook op on derwijsgebied een arbeidsreserve te vormen Hij drong wijders aan op verscherping van het medisch toezicht op de klasseondewijzers. waarschuwde voor de opheffing van scholen in kleine plaatsen, verklaarde zich tegenstan der van de splijtingspolitiek, waaraan het bijzonder onderwijs zich zoo vaak heeft be zondigd en noemde het gewenscht, dat het onderwijs in het Friesch aan de scholen in Friesland als bijvak zal worden gegeven. Ook de heer Bakker (c.h.) achtte het on derwijs in het Friesch aan de lagere school aanbevelenswaardig. Hoe zouden Gedepu teerden van Fr;esland er over denken? De heer K. tei Laan (s.d.a.p.) kwam met de eenigszins zonderlinge bewering voor den dag, dat het nu in deze moeilijke tijden ge raden was den leerplicht met een jaar te ver lengen. De heer Ketelaar (v.d.) bestreed den heer Thyssen en waarschuwde tegen heilige huis jes, die deze wil beschermen. Hij hoopte op een spoedige oplossing van de spelling kwestie De heer Tilanus (c.h.) drong aan op een krachtig optreden tegen het communisme bij het onderwijs Hij verklaarde zich voorstan der van het wetsontwerp tot wijziging van de Onderwijswet. De heer Wendelaar (lib.) verklaarde geen bezwaar te hebben tegen de concentratie plannen ten plattelande. Ook hij aanvaardde het ingediende wijzigingsontwerp. De heer Duymaer van Twist (a.r.) deed een pleidooi hooren voor de inrichting van schippersscholen met verkort leerplan. Nadat ten slotte de heer Vapi'Dijken (a.r.) ver klaard had tegenstand* te zijn van de in krimping van de kweekscholen tot inrichtin gen met een driejarigen cursus, verdaagde de voorzitter de vergadering tot morgen De procureur-generaal d r. Werner heeft in het proces in zakeden Rijks- dagbrand, na een nieuw, Jang requisitoir, dat te half vijf Duitsche tijd was beëindigd, tegen Van der Lubbe en Torg ler de doodstraf ge- eischt en voor de drie Bulgaren vr ij spraak we gens gebrek aan bewijs. Zooals we gisteren reeds meldden, werd er na het uitgebreide requisitoir van Dr. Werner een pauze van anderhalf uur gehou den. Inmiddels was het gerechtsgebouw tot in de laatste plaats bezet en er heerschte, toen Dr. Werner opnieuw het woord nam, een geweldige spanning in de zaal. Eerst krijgt Dimitroff nog een berisping. Tevoren gaf president dr. Bünger den verdachte Dimitroff een scherpe terechtwij zing over zijn houding des morgens tijdens het requisitoir, daar Dimitroff herhaaldelijk geglunderd had. Deze provocatie kan niet geduld worden en als beklaagde zich niet betert, zal hij van de zitting worden verwij derd. Dr. Werner wendde zich in het vervolg van zijn betoog vnl. tegen de Bulgaarsche beklaagden en wees er op, dat zij alle drie in de communistische partij van Bulgarije betrekkelijk een rol van beteekenis speelden. De bewering van Dimitrof dat hij zich in Duitschland slechts met Bulgaarsche zaken ophield, achtte dr. Werner weinig waar schijnlijk. Echter waren bepaalde bewijzen, dat Dimitrof in Duitschland andere dingen had gedaan, niet aanwezig. Wel staat vast, dat beklaagde met een leider der Duitsche communisten is omgegaan. Zoowel Dimitrof als Popoff hebben tijdens de instructie alles gedaan om de autoriteiten op een dwaalspoor te brengen. Het O.M. legde er den nadruk op, dat geen der drie Bulgaren een plau sibele reden heeft aangevoerd, waarom juist zij in Duitschland vertoefden. Alle drie waren in Duitschland in 'n tijd, waarin door de Duitsche communisten een bewapende op stand werd voorbereid. Hun bewering, dat zij zich voor de Duitsche politieke verhoudingen niet interesseerden, is volkomen ongeloof waardig. Ongeloofwaardige bewering. Ook de bewering van Popof, dat hij eerst in November 1932 voor het eerst naar Duitschland was gekomen, wordt door den procureur-generaal als ongeloofwaardig af gewezen. Door verscheidene getuigenverkla ringen was onmiskenbaar komen vast te staan, dat Popof zich reeds in den zomer van 1932 in Duitschland bevond en dat hij poog- de zijn aanwezigheid hier te verbergen. Wel- 'l iswaar hadden verscheidene getuigen uit Rusland verklaard, dat Popof zich in dien tijd in Rusland ophield, doch deze verklarin gen moesten grooten twijfel wekken, daar zij elkaar in verscheidene opzichten tegenspra ken, in het bijzonder wat aangaat den door Popof gedragen naam. Popof heeft bij het voor-onderzoek alles gedaan om de rechters van instructie op het verkeerde spoor te brengen. Men moet ver onderstellen, dat geheel andere dan de door hem aangegeven onschuldige motieven voor zijn reis naar Duitschland beslissend ziin ge weest. Verdacht is ook, dat hem te Berlijn verschillende woon- en werkvertrekken ter beschikking hebben gestaan. Tanef kwam uit Moskou. Tanef is ook via Moskou naar Duitschland gekomen en het moet opvallen dat alle drie Bulgaarsche beschuldigden juist in Duitsch land zijn bijeengekomen op een oogenblik dat zich hier iets heel bijzonders afspeelde en het is eenigszins verdacht, dat alle drie bijeenkwamen zonder een geloofwaardige verklaring van hun veib'ijf in Duitschland te kunnen geven. Da. Dmv of zich reeds zeer vroeg met Duitsche politieke toestanden heeft beziggehouden, b'i k uit de verk'aringen van Frau Schreiber. Van Popof is bewezen, dat hij zich reeds in 1932 met Duitsche politieke kwesties heeft beziggehouden. Verder is voor Popof bezwarend dat ge tuige Frey hem in den middag vóór den brand in het Rijksdaggebouw samen gezien heeft met Torgler, terwijl ook de verklaringen van getuige Grothe uitermate bezwarend voor Popof zijn. Volgens deze getuige immers zou Popof degeen ziin die het brandbare mate riaal naar het Rijksdaggebouw heeft ge bracht, terwijl diezelfde Grothe ook verklaard heeft dat Popof een bekende figuur was bij de organisatie der „Roode Hulp". Tot op zekere hoogte aldus de procureur- generaal, is Grothe's getuigenis aan het aan halen gebracht door andere getuigenverkla ringen, maa- er blijkt nog genoeg geloof waardigs over. Ook de getuigenis van den kellner Helmer uit het café .Bayernhof" in de Potsdammerstrasse is wel niet geheel juist bevonden, maar er blijven genoeg bezwaren de punten in over. Tot slot van zijn betoog verklaart de pro cureur-generaal dat er ernstige verdenking bestaat*dat de drie Bulgaarsche verdachten in Duitschland zijn gekomen ter voorbereiding van revolutie, maar dat de bewijzen in het bijzonder wat betreft de voorbereiding en medeplichtigheid aan den Rijksdagbrand niet absoluut zeker zijn ofschoon een sterke ver denking daarvan blijft bestaan. De eisch. De procureur-generaal formuleert dan de volgends eiscbr Ik eisch in de eerste plaats, verdachte Van der Lubbe schuldig te verklaren aan het voort gezette misdrijf var hoogverraad, op grond van art. 81 sub 2 en art. 82 vari het Wetboek van Stafrecht, gecombineerd met drie mis drijven van zware brandstichting volgens art. 306 sub 3 en 307 sub 2 van het Wetboek van Strafrecht, en een poging tot eenvoudige brandstichting volgens art. 308. Ik eisch derhalve met beroep op art. 5 sub 1 van de verordening van den Rijkspresident tot bescherming van volk en staat d.d. 28 Februari 1933. gecombineerd met de wet inzake het uitspreken en uitvoeren van de doodstraf van 29 Maart 1933, Van der Lubb- ter dood te veroordeelen. Tevens eisch ik den verdachte de birgerlijke eererechten levens lang te ontzeggen. In de tweede plaats eisch ik verdachte Torgler schuldig te verklaren aan het voort gezette misdrijf van hoogverraad gecombi neerd met ernstige brandstichting, en dat hij met toepassing van genoemde verordening en wet ter dood wordt veroordeeld met be roep op dezelfde, bovengenoemde wetsartike len. Tevens eisch ik, dat hem levenslang de burgerlijke eererechten worden ontzegd. verder verlang ik, dat den verdachte Van der Lubbe en Torgler de kosten van het ge ding worden opgelegd, voorzoover die niet zijn ontstaan door de vervolging van Dimi troff, Popoff en Taneff. De vervolgingskosten moet de Staat betalen. Ten slotte verlang ik, dat de verdachten Dimitroff, Taneff en Popoff wegens gebrek aan voldoende bewijs worden vrijgesproken van de beschuldiging van voortgezet hoog verraad, gecombineerd met brandstichting. De kosten, die uitsluitend door hun vervol ging zijn ontstaan, moeten door den Staat worden gedragen. Dr. Werner besluit: Edelgrootachtbarc heeren. Ik ben aan het einde van mijn ver klaring. Tezamen met mijn collega Parisius hebben wij geprobeerd het voor en tegen rechtvaardig tegen elkander af te wegen. Thans rust op u de zware taak, de uitspraak te doen. Moge God u kracht en inzicht daartoe geven. Bij de buitengewone opwin ding welke de daad heeft teweeg gebracht en bij de opgewondenheid waarmede voor en te gen de schuldigen werd geoordeeld zal het, hoe het vonnis ook moge uitvallen, niet aan critiek wellicht zelfs hatelijke critiek mankee- ren. Doch dit zal u er niet van weerhouden, het vonnis, zooals de wet waarop u den eed hebt afgelegd het u gebiedt en zooals het u uwe overtuiging en uw geweten gebieden, te vinden, omdat wij alien daardoor het geliefde vaderland den grootsten dienst bewijzen en het algemeen welzijn dienen, wanneer wij de gerechtigheid dienen, de gerechtigheid, welke de beste stut is van onzen staat. Hoe de verdachten hun eisch aanhoorden! Het „Hbl." seint uit Leipzig: De procureur-generaal heeft gistermiddag pl.m. half vijf den eisch gesteld in het pro ces-Van der Lubbe. Hij deed dit na een rede, die vrijwel den geheelen dag geduurd had. Daar hij tegen de Bulgaren geen enkel af doend bewijs kon brengen, zag hij zich ge- De eischen tegen v d. Lubbe c s. (Dag Overzicht) Acht kinderen gedoo 1 bij een autobus-ongeluk te New York (Bui tenland Te Nieuwkoop zijn twee jongens tegen een draad langs de ijsbaan gereden; zij vielen achterover op het ijs en liepen een zware hersenschud ding op. (Binnenland). De minister van justitie verbood gister een Italiaanseh fascist het woord te voeren in de residentie. (Binnenland). Valsche rijksdaalders in bezit ge vonden van een Chineeschen schepe ling te Amsterdam. (B!nnenland). Mr Dr. ter Pelkwijk, secretaris te Den Haag, benoemd tot burgemees ter van Utrecht. (Binnenland). In de vacature-ds Hak bij de herv. gemeente te Alkmaar is een drietal geformeerd van uitsluitend bij den Geref. Bond aangesloten predikan ten (Kerk en School). Prov Staten keuren de bedrijfs- begrootingen der provincie goed. 'Provincie). Hooger beroep ingesteld tegen de vonnissen van den zeekrijgsraad te Soerabaja inzake de muiterij op de Zeven Provinciën. Zie verdet eventueel Laatste Be richten. ZIJ, DIE ZICH MET 1 JANUARI A S. VOOR MINSTENS 3 MAANDEN OP DIT BLAD ABONNEEREN, ONT VANGEN DE TOT DIEN DATUM VERSCHIJNENDE NUMMERS FRAN- CO EN GRATIS. DE DIRECTIE. Evenals vorige ia ën is ook dit iaar weer gelegenheid voor het plaatsen van NIEUWJAARSWENSCHEN in ons nummer van ZATERDAG 30 DECEM BER. De prijs bedraagt 50 cent voor een enkele advertentie van 5 regels a con tant. U zoudt onze administratie ten zeer ste verplichten door nu reeds Uw Nieuwjaarswensch aan ons bureau VOORDAM 9 op te geven. Ook kunt U ons Uwe advertentie doen toekomen door tusschenkomst van onze agenten en van H.H. Boek handelaren. noodzaakt voor alle drie vrijspraak te vra gen, ofschoon hij moest verklaren, dat hij tegen hen, wat de beschuldiging van hoog verraad betreft, sterke verdenking blijft koesteren. Medeplichtigheid aan den brand kon hij hun echter niet te laste leggen Dat tegen Van der Lubbe de doodstraf geëischt zou worden, was na gisteren geen sensatie meer. Wel was men verrast, dat deze zelfde hoogste straf ook tegen Torgler geëischt wordt, daar de procureur-generaal zijn eisch slechts gebaseerd heeft op de getuigenissen van de nationaal-sociaüstische afgevaardig den, die Torgler met Van der Lubbe in den Rijksdag meenen gezien te hebben. Hier blijft voor Torglers verdediger dr Sack nog een ruim veld om de aanklacht te ontzenu wen. De vijf beklaagden toonden niet de minste reactie. Van der Lubbe bleef apa thisch, Torgler was volkomen rustig, even eens zijn vrouw op de publieke tribune. De Bulgaren toonden hunnerzijds uiterlijk geen vreugde over de gevraagde vrijspraak. He den pleit nog de verdediger der Bulgaren, morgen komt eerst dr. Seuffert voor Van der Lubbe, dan dr. Sack voor Torgler aan het woord. Dr. Sack wil liever morgen voor Torgler pleiten. Laat mij dan vandaag, zegt Dimitrof. Dr. Teichert zet heden zijn pleidooi voort. Bij den aanvang verklaarde dr. Sack, Torgler's verdediger, dat hij gaarne in de gelegenheid gesteld zou worden zijn slotpleidooi morgen te mogen houden, omdat hij zich vandaag zoowel lichamelijk als geestelijk niet gedisponeerd voelde om met voldoende

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1933 | | pagina 1