DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Nieuwjaarswenschen.
Wasscherij S. KROM N.V.
Torgler's vrijspraak geëischt
door Dr. Sack.
De lersche Blauwhemden-
Generaal gearresteerd.
No. 298
Maandag 18 December 1933 Hoofdiedacteur: Tj. N ADEMA.
135e iaaiqong
Daqeliiksch Oveczicfit
Het Rijksdagbrandproces.
In een treffend pleidooi toont de
verdediger van Tor gier aan, dat, waar
hier doodstraf is geëischt, alle schuld-
bewijzen ontbreken.
EEN DRUKKENDE ATMOSFEER.
^Buitenland
Wat vandaag de
aandacht trekt
Tel. 1523 (3 lijnen).
Wij behandelen uw wasch
helder, vlug en met minimum
slijtage.
20 ct. per K.G.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar J 2.
trancr door het gebeele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONF. ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1-25, elke regei meer f 0 25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte,
brieven franco aan de N. V. boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9,
po«'*!ro 37060 Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Dit nummer bestaat nit drie bladen.
Direct na de opening van de zitting van
het Rijksdagbrandproces nam Zaterdagmor
gen dr Sack, de verdediger van Torgler, het
woord voor zijn pleidooi.
„Toen ons op den avond van 27 Februari
het bericht gewerd, zoo zeide dr. Sack, dat de
Rijksdag in brand was gestoken, was iedere
Duitscher, hetzij hij zich meer of minder po
litiek mensch voelde, getroffen. Hij moesj
wel getroffen zijn, want hij moest zichzelf
afvragen: Hoe groot is de geestelijke ver
warring in Duitschland geworden, dat het
hoogste goed hetwelk de Duitscher heeft,
niet veilig is voor de hand van een verrader?
Voor eiken politieken Duitschen volksgenoot
was het duidelijk:
Het einde van de politieke ver
warring.
Thans is het oogenblik gekomen, waarop
eindelijk aan de politieke verwarring een eina
moet worden gemaakt. Dat heeft eenerzijds
onze leider direct ingezien en anderzijds de
politie-minister, die begreep, dat hier me.
.alleen preventieve maatregelen genomen
moesten worden, doch dat hij ook tot taak
had dieper In te grijpen.
Het proces heeft getoond, dat ook in den
nieuwen staat van Adolf Hitier de rechters
onafhankelijk moeten zijn. Het proces zal
ons toonen, dat het woord, door Hitier op 23
Maart gesproken, dat deze nieuwe Duitsche
staat een rechtsstaat op nationalen grond
slag is, door de volgende gebeurtenissen is
geheiligd. In zooverre is dit proces Duitsche
'geschiedenis, een toetssteen voor ons Duit-
schers zelf en een toetssteen naar buiten.
Een fnuikend telegram.
Dr. Sack las daarop een telegram voor,
dat hem in den afgeloopen nacht door het
z g. verdedigisgscomité is gezonden en waar
in gezegd wordt: „De eisch van den procu
reur-generaal tegen Torgler bewijst, dat U
met de methode Uwer verdediging en vooral
met het afwijzen van elke politieke verdedi
ging verraad hebt gepleegd jegens Uw cliënt
ten gunste van de vervolging en de regee-
rmik zou mijzelf een slechten verdediger van
Torgler achten als ik alles had nagegaan
wat men geprobeerd heeft mij op te dragen
Het doel van dit alles: wantrouwen te zaaien
tusschen den communist Torgler en den na-
tionaal-socialistischen verdediger, is echter
niet bereikt.
Oordeelt rechtvaardig.
Ik heb lang overwogen, nadat ik de verde
diging op mij had genomen, of ik naar
Parijs zou gaan om daar te onderzoeken, of
inderdaad ontlastend materiaal aanwezig is
Als Duitscher ben ik bedroefd teruggekomen
Er brak iets in mij, toen men mn s nachts te
Parijs zeide: „Wat wilt U eigenlijk mijnheer
Sack? Gelooft U nu werkelijk, dat het ons te
doen is om Torgler's schuld of onschuld?
Het gaat om de tendenz!
Als verdediger van Torgler wil ik geen
mildheid. Oordeelt hard, maar oordeelt
re<Hetatweède deel van zijn pleidooi begint
dr. Sack met de verzekering, dat hij lorgiers
verdediging pas op zich heeft genomen toen
Torgler hem zeide dat hij niet bij den bran
betrokken was en "dat hij van zijn politie e
gezindheid nooit een zaakje had gemaaKt
Als verdediger van Torgler is hij dus niet de
verdediger der communistische partij.
In het politieke deel komen tal van fouten
voor, die ontstaan zijn doordat de voorberei
dende arbeid der politie voor het grootste
deel op zeer onvolkomen wijze is verricht. In
dit verband wijst dr. Sack op de verklaring
van minister Göring. dat de Rijksdagbrand
viel in een tijd. toen men pas begonnen was
met de reorganisatie der politie, die van het
oude regime was overgenomen.
Een tendenz-leugenaar
Elke kleine fout, zoo ging dr. Sack voort,
heeft men Torgler zwaar aangerekend, ter
wijl men den getuige Grothe, een gewichtig
doener en een tendenz-leugenaar het recnf
heeft gegeven zichzelf voortdurend tegen te
spreken. En medeplichtigheid van Torgler
die door den aanklager wordt aangenomen,
is volgens dr. Sack volkomen uitgesloten
Men kan onmogelijk zeggen: Omdat Torgler
op een bepaald moment niet in zijn bureau
was, heeft hij in dien tijd den brand voor
bereid. Dat zou een omkeering van den be
wijslast beteekenen Volgens Duitsch rech:
moet de schuld van den verdachte worden
bewezen en moet niet omgekeerd de verdachte
zijn onschuld bewijzen.
De verdenking, dat Torgler in zijn tasch
brandmateriaal naar den Rijksdag heeft ge
bracht is in weerwil van een grondige bewijs
voering geenszins bewezen.
De procureur-generaal heeft de stelling
geformuleerd, dat men, daar Torgler niet
heeft kunnen aantoonen hoe hij op den dag
van den brand den tijd tusschen 7 uur en
kwart voor 9 heeft doorgebracht, moet aan
nemen, dat hij in dien tijd heeft gewerkt aan
de voorbereiding van den brand.
Torgler geen brandstichter?
In verband hiermee overhandigt de ver
dediger het hof een tijdtabel, waarop nauw
keurig is opgeteekend, wat er in dien tijd
volgens verdachtes verklaringen en volgens
.meaedeelingen der verschillende getuigen in
den Rijksdag in Togler's omgeving is ge
beurd. Daardoor wordt nauwkeurig aange
toond, dat Torgler in 't kritieke tijdsbestek
volstrekt niet in staat is geweest zich te be
moeien met de voorbereiding van de brand
stichting in de zittingszaal.
Dr. Sack richt zich thans tegen de grief,
dat Torgler zich wilde verbergen, toen hij
's nachts niet naar Karlshorst terugreed,
maar ging slapen in de woning van den
partijsecretaris Kühne. Ook handhaaft hij
met klem de opvatting, dat Torgler zich vrij
willig bij de politie heeft gemeld. Velen van
zijn partijgenooten, aldus dr. Sack, hebben
hem in den steek gelaten. Menigeen heeft
voor een positie gezorgd, voor geval het vooi
hen verkeerd ging. Torgler had niets voor
bereid voor een vertrek, hij bezat geen vai-
schen pas uit de pasvervalschings-centra'e
en geen tweede woning om de politie op een
dwaalspoor te leiden
Deze brave sukkel, zoo zou de verdediger
bijna willen zeggen, moest hier blijven, heeft
zich in zijn onnoozelheid bij de politie aan
gemeld en stond voor zijn denkbeelden. Wat
deze man in die maanden heeft doorgemaakt,
zal tot loutering dienen.
Een droeve jeugd.
Ik kan mij voorstellen, dat Torgler als het
hem gelukt was een beurs te krijgen van ae
gemeenteschool, wellicht uit sympathie voor
onzen staat zijn activiteit zou hebben geleid
in de richting van de volksbeweging, die ons
thans zoozeer bezielt. Dit bleef hem echter
ontzegd. Ik kan begrijpen, dat een jong-
mensch van 1516 jaar verbitterd wordt ais
hij 's ochtends brood moet rondbrengen om
een paar stuiver voor vader en moedei Dij te
verdienen. Torgler is het type van den auto
didact, wien het ontbreekt aan de innerlijke
ontwikkeling ter verwerking van al wat op
hem aanstormt. Op de goede plaats zou die
man voor zijn proletariaat inderdaad veel
hebben kunnen bereiken.
Ik vraag mij af, zoo ging dr. Sack voort
wat de scrupuleuze en zeer gedetailleerde
bewijsvoering eigenlijk heeft aangetoond ten
aanzien van Torgler's hoogverraderlijke
actie. Ik voor mij heb geen bewijs geleverd
gezien.
Mag men Torgler alléén
straffen?
In dit proces heeft de procureur-generaal
de aanklacht tegen de drie Bulgaren niet ge
handhaafd. Hij heeft zijn eigen aanklacht-
bouwsel doen wankelen. Hij heeft daardoor
een scheuring gebracht in de eenheid van het
complex KarwahneFreyKroyer, welke
ook voor verdachte Torgler van belang is
De procureur-generaal heeft gezegd, dat men
niet heeft kunnen nagaan, waarheen de au
dere daders verdwenen zijn. Daaruit conclu
deer ik, dat men dus de deelneming van
andere niet gevonden daders niet geheel kan
uitsluiten. Maar dan kan men ook niet zeg
gen: „Omdat er geen anderen gevonden zijn,
moet men Torgler veroordeelen."
De verdediger wendde zich ten slotte tot
de rechters en zeide: Denkt aan de woorden
van minister president Göring in dit proce»
Toen Torgler zijn onschuld betuig heef
Göring hem geantwoord: „Ik neem *ennb
van deze verklaring, maar het is de taak van
het gerechtshof na te gaan of zij juist is".
Hiermede heeft de minister-president te ken
nen gegeven, dat hij het oordeel vol vertrou
wen in uw handen legt. Niemand anders
dan onze leider heeft gezegd: „Moge God
ons er voor behoeden, dat een Duitscher be
trokken is bij deze misdaad".
Spreekt aem vrij.
Met dezen wensch zal ik niet besluiten,
maar ik kan zeggen: Aan de hand van dit
minutieuze tot in de kleinste details scrupu
leus geleide getuigenverhoor staat het god
dank voor mij vast, dat deze Duitscher Torg
ler niet betrokken is bij dezen Rijksdag
brand. Deze mijn innerlijke overtuiging
geeft mij voor U het recht en ik ben mij daar
bij bewust van mijn verantwoordelijkheid, te
zeggen: „Spreekt den verdachte Torgler
vrij.'*
Dr. Parisius beantwoordde kort de op
merkingen van dr. Seuffert betreffende Van
der Lubbe, volgens welke er geen aanleiding
zou bestaan v. d. Lubbe van hoogverraad te
beschuldigen. Dit is, aldus dr. Parisius, in
strijd met hetgeen tijdens het proces is vast
gesteld. Het is bewezen, dat de brandstich
ting niet door Van der Lubbe alleen, maar
door verscheiden personen is gepleegd. Dat
is ook de indruk van diegenen, die het eerst
op de plaats van den brand zijn gearriveerd,
terwijl bovendien alle drie deskundigen tot
die conclusie zijn gekomen. Voor hoogver
raad is het mededaderschap van anderen
trouwens niet beslissend. Zelfs indien v d.
Lubbe de daad alleen gepleegd had, zou hij
toch schuldig zijn aan hoogverraad.
Gewapende opstand.
Ook met de karakterschildering, door dr
Seuffert van v. d. Lubbe gegeven, kan dr
Parisius zich niet vereenigen. Verdachte
heeft geen twijfel laten bestaan aan zijn
politieke motieven. Op de brandstichting in
den Rijksdag zou volgens het plan van v. d.
Lubbe direct de gewapende opstand volgen.
Onder die omstandigheden kan men de
brandstichting niet beschouwen als een voor
bereiding tot hoogverraad, maar als een
handeling, waardoor het hoogverraadsplan
direct tot uitvoering zou komen. Tegenover
die misdaad is de een of andere milde opvat
ting niet op haar plaats.
Dr. Werner sluit zich vervolgens geheel
bij het betoog van zijn assistent aan. Van der
Lubbe heeft zich niet ingebeeld ,dat de zaak
zou verloopen, zooals zijn verdediger meent,
namelijk, dat deze het ontwerp van ongewon-
den gesprekken aan de stamtafels zou wor
den. Neen, hij wilde met zijn daad de massa
opzweepen tot direct handelen.
De procureur-generaal bespreekt dan de
juridische uiteenzettingen van den verde
diger over de strafmaat en komt tot de con
clusie, dat volgens de nieuwe strafwettelijke
voorschriften alleen de doodstraf in aanmer
king komt voor de misdaad, die hier beoor
deeld wordt, terwijl ook de terugwerkende
kracht van de verscherpte strafbepalingen
vast staat.
v. d. Lubbe heeft niets meer
te zeggen.
De president: Ik richt nu tot de verdach
ten de vraag, of zij nog iets willen verkla
ren.
Van der Lubbe, die gedurende de geheele
zitting het hoofd weer diep voorover gebogen
heeft gehouden, staat aarzelend op en zegt
in het Nederlandsch: Neen, ik heb niets meer
te zeggen.
Torgler wil na de Bulgaarsche verdach
ten spreken.
De president: Ik zie de reden niet in, maar
wij zullen uw verzoek inwilligen. Hebt gij,
Dimitrof, nog iets te verklaren?
Dimitrof wél.
Dimitrof zegt volgens art 258 het recht
te hebben eerst voor zichzelf als verdediger
en dan als verdachte te spreken.
De president: U hebt recht op het laatste
woord en dat wordt u verleend
Dimitrof begint dan met een lange uiteen
zetting over den politieken foestand bij het
stichten van den brand.
Torgler wil niet door een bespreking van
de aangevoerde bewijzen het pleidooi van zijn
verdediger verzwakken, wien hij in het open
baar zijn warmsten dank als verdachte en
als mensch wil betuigen. De geëisehte dood
straf treft een volkomen onschuldige.
Ik heb van het plan tot brandstichting in
den Rijksdag niets vermoed, ander zou ik
met alle kracht deze waanzinnige misdaad
belet hebben, omdat die brandstichting
slechts tot een verschrikkelijken slag tegen
de communistische partij kon leiden. Ik heb
dezen Van der Lubbe voor het eerst in mijn
leven op 28 Februari in het commissariaat
van de politie gezien. Ik ben volkomen on
schuldig op deze beklaagdebank gekomen en
verzoek u daarom mij vrij te spreken.
Tegen 9 uur des avonds sluit dr. Bünger
daaro- de zitting.
UITSPRAAK IN HET
RIJKSDAG PROCES.
Zaterdag 23 December
In de voorlaatste zitting van het Rijks
dagbrandproces heeft de president, na de re
olieken en nadat de verdachten nog het
woord hadden gevoerd mpdegeJ eld, dat
7ate>-dag 23 December a.s. vonnis zal wor
den gewezen.
Na een verwoed gevecht.
Thans voor het gerechtshof.
Generaal O'Duffy, de leider van de Ierscht
Blauwhemden, die zich thans „Liga voor de
jeugd" noemen, is gisteren te Westport in het
graafschap Mayo, waar hij een vergadering
zou toespreken, na een heftig gevecht tus
schen de politie en zijn aanhangers, gearre^
teerd.
Honderden politie-agenten omringden de
plaats, waar de vergadering zou p.aats vin
den en elke straat, welke daarheen leidde,
was afgezet. Soldaten met stalen helmen op
het hoofd, uitgerust met gasmaskers, gewe
ren en traangasbommen, patrouilleerden in
auto's door de stad.
Generaal O'Duffy, die ondanks het verbod
van de regeering zijn blauwe hemd droeg,
werd door de politie op ongeveer een mijl af
stand van de stad aangehouden, maar door
honderden van zijn aanhangers te paard ont
zet.
Toen hij de plaats bereikt had, waar de
meeting zou plaats vinden, werd hij opnieuw
aangehouden en gearresteerd, maar zijn
Wienden te paard en anderen overmanden de
politie en droegen O'Duffy op hun schouders
naar het spreekgestoelte. Politie en soldaten
bestormden daarop het spreekgestoelte en na
een heftig gevecht maakte zij zich van gene
raal O'Duffy meester. Omringd door honder
den agenten en soldaten werd hij vervolgens
naar het politiebureau overgebracht.
Tijdens het gevecht rondom het spreekge
stoelte werden mannen en vrouwen onder
den voet geloopen. Naast de kreten van de
Blauwhemden „leve O'Duffy" hoorde men
aan den anderen kant van aanhangers van
De Valera „weg met O'Duffy".
Voordat O'Duffy gearresteerd werd, had
hij nog gelegenheid gehad de verzameld»- me
nigte toe te spreken. Hij maande zijn aan
hangers aan kalm te blijven en verklaarde dat
hun zaak de overwinning zou behalen, ook
al zou hij zelf eventueel in de gevangenis te
rechtkomen. De aanstormende politietroepen
beletten hem toen het vefder spreken. De
menschen, die in zijn onmiddellijke omgeving
stonden, drukte hij de hand, waarna de gene
raal omringd werd door honderden soldaten
en politie-agenten, die hem vervolgens weg
leidden. Rondom het politiebureau werd een
sterk bewakingscordon getrokken. Op het
marktplein hielden de wanordelijkheden nog
eenigen tijd aan.
Inmiddels hadden andere sprekers en aan
hangers van O'Duffy getracht tot de verza
melde menigte het woord te richten. Onder
dezen bevond zich o.a. ook de voormalige mi
nister van justitie. Deze pogingen mislukten
evenwel, daar hun stemgeluid in het rumoer
van den strijd geheel en al verloren ging.
Er hadden nog drie arrestaties plaats van
sprekers die hun jassen opengooiden om de
blauwe hemden te toonen. Elk dezer arresta
ties was het teeken voor het opnieuw ont
branden van den strijd tusschen de menigte
en de politie.
Hoewel het optreden van de politie overigens
zeer kalm was te noemen liepen een aantal
personen toch verwondingen op. Een sterke
politiemacht, alsmede soldaten, bleven den
geheelen nacht op de been en de stad leek wel
op een militair kamp.
Verwacht wordt, dat generaal O'Duffy he
dennacht in arrest zal blijven en vandaag
naar Dublin zal worden overgebracht.
De commissaris van politie verklaarde niet
te weten of O'Duffy in arrest zou worden ge
houden en of de generaal eventueel voor net
gerecht zou worden gebracht wegens het ver
oorzaken van relletjes.
Naar uit goedingelichte bron wordt verno
men, heeft de arrestatie van den leider der
lersche blauwhemden, generaal O'Duffy
plaats gevonden op grond van de bepalingen
de wet ter bescherming van den staat. In
verband hiermede za: Ó'Duffv zich voor den
krijgsraad hebben te verantwoorden. Het
proces zal reeds binnenkort plaats vinden.
ERNSTIGE RELLETJES TE LONDEN
Vanwege Torgler's doodstraf
Verscheidene honderden betoogers,' waar
onder vele communisten hebben Zondag
avond gedemonstreerd voor het gebouw der
Duitsche ambassade te Londen tegen hef
rijksdagbrand-proces te Leipzig en voor de
in vrijheidstelling der beklaagden Torgler,
Dimitrof, Popof en Tanef, hierbij kwam her
tot ernstige botsingen met de politie en met
Engelsche fascisten Verscheidene personen,
waaronder twee politieagenten werden gear
resteerd De betoogers waren voor het over-
groote deel afkomstig uit het Londensche
Eastend en marcheerden uit deze richting
naar het centrum de stad, doch de politie
was eveneens op haa, post en had de nabij de
ambassade gelegen Water'oo Square afgezet
Teen de betoogers eehter op Waterloc
-> ->'-p- r het ge
roep: weg inet de nazi's" door het politic
Het Rijksdagbrandproceï. (Dag.
Overzicht).
Generaal O'Duffy gearresteerd
(Buitenland).
Dollfuss opperbevelhebber der
Chr. Soc. Stormtroepen? (Buiten
land).
Prins Hendrik gehuldigd bij zijn
25-jarig voorzitterschap van het
Roode Kruis. (Binnenland).
Doodelijke ijsongelukken. (Bin
nenland).
Overval op een kruideniersbedien
de te Apeldoorn. (Binnenland).
Roofoverval te Overschie; slacht
offer ernstig gewond. (Binnenland).
De voorzitter van den ANWB.
gehuldigd en daarmee de organisa
tie. (Binnenland).
Ontsporing bij Zwijndreclit. (Bin
nenland).
Kerstgave voor steuntrekkenden
(Binnenland).
De Zilvermeeuw kon hedenmor
gen wegens motordefect den tocht
naar Indië niet aanvangen; in haar
plaats is vertrokken de Pelikaan.
(Luchtvaart).
Zie verder eventueel Laatste Be
richten.
ZIJ, DIE ZICH MET 1 JANUARI
A.S. VOOR MINSTENS 3 MAANDEN
OP DIT BLAD ABONNEEREN, ONT
VANGEN DE TOT DIEN DATUM
VERSCHIJNENDE NUMMERS FRAN
CO EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
Evenals vorige jat en is ook dit jaar
weer gelegenheid voor het plaatsen van
NIEUWJAARSWENSCHEN in ons
nummer van ZATERDAG 30 DECEM
BER. De prijs bedraagt 50 cent voor een
enkele advertentie van 5 regels con
tant.
U zoudt onze administratie ten zeer
ste verplichten door nu reeds Uw
Nieuwjaarswensch aan ons bureau
VOORDAM 9 op te geven.
Ook kunt U ons Uwe advertentie
doen toekomen door tusschenkomst
van onze agenten en van H.H. Boek
handelaren.
cordon heen en trachtten de ambassade te be
reiken. Kort daarop kwam er politieverster-
king, die met gummiknuppels tegen de betoo
gers optrad. De betoogers, waaronder veel
vrouwen, verdedigden zich met geweld tegen
de politie. Een politie-auto werd door de
menigte onderste boven geworpen, doch daar
na werd de politit opnieuw versterkt om het
gebouw der Duitsche ambassade te bescher
men. Een tweede stoet van betoogers werd
aangehouden en een communist, die met een
roode vlag op het politiecordon toeliep, werd
gearresteerd. Naaat verschillende onderhan
delingen waren gevoerd, stond de politie ten
slotte den secretaris dei internationale hulp
en een tweeden befooger toe, zich naar de am
bassade te begeven, tenemde daar een adres
te overhandigen, waarin de invrijheidstelling
der beklaagden te Leipzig werd geëischt Hef
adres werd ter ambassade in ontvangst ge
nomen, doch aan het verzcek om den ambas
sadeur von Hösch persoonlek te mogen spre
ken, werd niet voldaan. Korten tijd later
kwam het opnieu tot een handgemeen tus
schen Engelsche fascisten en anti fascisten.
Dl politie greep hier opnieuw in De Duit
sche ambassade bleef onder politiebescher
ming.
TWIST TUSSCHEN
SCHOOLJONGENS.
Naar uit Linz in Oostenrijk wordt gemeld,
heeft bij een twist een elfjarige jongen zijn
12-jarigen schoolkameraad met een zakmes
een steek toegebracht waardooi hart en lon
gen werden doorboord De toes'and van den
gewonden jongen is zeer zorgwekkend.
