DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Het Bayonne-schandaal in de Fransche Kamer. DxigeÜihsch Overzicht Het afscheid vari burgemeester Wendelaar. No. 10 Vrijdag 12 Januari 1934 Chautemps verklaart, dat een zeer streng onderzoek naar de Stavishy- aliaire zat worden ingesteld. Relletjes bij het Kamergebouw 136e Jaargang Wat vandaag de aandacht trekt... ALKMAARSCHE COURANT Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2. franco door het geheele Rijk f 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIENj Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voor dam C 9, postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33. Directeur: C. KRAK. Dit nummer bestaat uit drie bladen. Le roi est mort, vive le roi! Zoo werd de dood van de Fransche ko ningen uit het huis van Bourbon door een kamerheer voor het openstaande venster van een slaapkamer in het paleis te Versailles aan het volk bekend gemaakt. De koning is dood, leve de koning, want op het zelfde oogenblik, dat Zijne Majesteit het moede hoofd had neergelegd was de troonopvolger tot vorst verheven en was het vanzelfsprekend, dat het volk hem een lang en gelukkig leven toewenschte. v* ij .i_vi.ii geiUKKig iiiei meer in den tijd van de Fransche koningen, wij treuren en juichen niet meer tegelijkertijd, maar wij worden wel voor het feit gesteld, dat wij op denzelfden datum het hoofd van onze stad zien heengaan en zijn opvolger zien komen. Het was onze journalistieke plicht dien op volger welkom te heeten zoodra zijn benoe ming bekend werd en wat de courant betreft staan wij dus voor het min of meer eigen aardige feit, dat wij eerst vive le roi! hebóen geroepen en in het blad van heden het le roi est mort laten volgen. Le roi est mort. dat is gelukkig slechts beeldspraak, want het hoofd onzer gemeen te is zoo gezond als hij maar wenschen kan en vóór hem ligt een toekomst vol onbe grensde mogelijkheden. Er zijn in verloop van jaren burgemeesters onder heel wat voor hen ongunstiger omstandigheden ver trokken, mannen, die in de kracht van hun leven door slechte onderlinge verhoudingen ontslag vroegen of kregen, of die zich te oud of te zwak voelden hun moeilijk ambt nog langer te blijven vervullen. Van dat alles is hier geen sprake. Burge meester Wendelaar gaat ons verlaten op eigen verzoek, niet omdat hij het met Alk maar en zijn bewoners niet vinden kon, maar eenvoudig omdat hij een eervol ambt aanvaard heeft waarin zijn arbeid van groo- ter beteekenis kan zijn. Hij gaat heen omdat hij voor het gansche volk als een zijner vertegenwoordigers in ons parlement kan optreden, hij gaat ook heen omdat een der oudste en beste politieke partijen in den lande hem de eervolle maar veelomvattende taak van het leiderschap heeft opgedragen. Als men weet dat hij, die ons thans ver laat dit als een promotie beschouwt, dan kan hier moeilijk van een droevig afscheid worden gesproken. Toen wij bij zijn koperen jubileum een artikel over burgemeester Wen delaar schreven, hebben wij verzekerd, dat wij er ons van hafte over zouden verheugen als hij persoonlijk zoo bekend en beroemd wordt, dat hij zijn tegenwoordige functie met een van grootere beteekenis kon verwis selen en dat wij zijn volgende earrière met voldoening en belangstelling zouden volgen. Burgemeester Wendelaar heeft inmiddels de eerste schreden op het pad naar een mo gelijk groote toekomst gezet en wij kunnen ons voor hem daarover slechts verheugen. Maar het is inderdaad juist, dat bij een jubileum en een afscheid weinig in de toe- Komst en veel in het verleden wordt gekeken. Hoe vol illusies en toekomstplannen de burgemeester van ons weg mag gaan, voor ons blijft het feit, dat hij ons gaat verlaten En op het oogenblik van afscheid nemen, zien wij terug over zijn geheelen ambtstijd in onze gemeente en vragen ons af wat deze burgemeester voor Alkmaar geweest is. Da_ den en woorden, die in onze oogen goed of minder gelukkig waren, worden dan niet meer afzonderlijk bekeken, maar vormen een geheel, dat een bepaald stempel draagt. De beste historieschrijver en de meest juiste be oordeelaar is hij, die het verleden rustig laat bezinken omdat elk tijdperk het beste kan bekeken worden als sympathieën en antipathieën zijn uitgeschakeld en de tijd ge leerd heeft of regeeringsdaden land en volk al dan niet ten goede zijn gekomen. De man, die in later jaren de geschiedenis on zer stad zal boekstaven, zal het tijdperk- Wendelaar volkomen objectief kunnen be- oordeelen. Wij kunnen op dit oogenblik slechts op onze indrukken afgaan en in het algemeen deze conclusie trekken, dat, voor zoover wij het zien kunnen, Alkmaar onder burgemeester Wendelaar een rustigen en in het algemeen voldoening gevenden tijd ge kend heeft. Het zielenaantal onzer gemeente is, zij het ook niet met groote sprongen, vooruit ge gaan, de stad zelf is vergroot door het bij bouwen van nieuwe woonwijken, rampen van beteekenis hebben onze gemeente niet getrof fen, de bevolking is er in dezen algemeenen malaisetijd niet slechter aan toe dan die van talrijke andere gemeenten, er is rust en evenwicht, er zijn geen scherpe tegenstellin gen en er zijn in verloop van jaren vele goe de werken tot stand gekomen, welke de be teekenis onzer gemeente slechts kunnen ver- grooten. Bij dit afscheid moet de vraag worden be antwoord in hoeverre dit aan de medewer king van onzen burgemeester is te danken en dan dient ruiterlijk erkend, dat hij steeds zijn beste krachten voor het welzijn van de stad heeft gegeven en dat geen moeite hem te veel was om in allerlei omstandigheden voor onze gemeente het beste te verkrijgen. Wij weten, dat er hier ook menschen zijn, die het vertrek van dezen burgemeester niet be treuren en de heer Wendelaar zal zelf de eerste zijn te erkennen, dat hij er niet altijd in geslaagd is ieder tevreden te stellen. Maar dat is ten slotte een onmogelijke eisch, niet alleen omdat ieder die werkt wel eens kan mistasten, maar in het algemeen omdat er altijd in elke gemeente zoovele te genstrijdige wenschen en verlangens zullen zijn, dat noodgedwongen de een of andere groep zich wel eens teleurgesteld zal ge voelen. Op dit oogenblik kan slechts de vraag ge steld worden: is burgemeester Wendelaar voor Alkmaar een goed burgervader ge weest en dan aarzelen wij niet daarop een bevestigend antwoord te geven. Dan willen wij wijzen op zijn zeldzame gave van recipi- eeren en op de moeite, die hij zich steeds ge troost heeft allerlei organisaties en vereeni- gingen te bewegen hun jaarvergaderingen en congressen te Alkmaar te houden, een streven, dat zeker met succes bekroond is geworden. Dan willen wij daarnaast wijzen op de groote plaats, die de heer Wendelaar in het vereenigingsleven hier ter stede heeft ingenomen, op de tallooze vereenigingen en colleges waarvan hij het voorzittf""3chap of het beschermheerschap aanvaard niet om den eeretitel, maar als de man, die altijd bereid was zijn beste krachten voor de belangen dier organisaties te geven. Op hoevele jaarvergaderingen, hoevele tentoonstellingen, bij hoevele jubilea, bij hoevelen, die afscheid namen of verwelkomd moesten worden, en ook bij hoevele teraarde bestellingen is onze burgemeester in den thans achter hem liggenden ambtstijd niet tegenwoordig geweest. Hoe geestdriftig was niet steeds zijn gelukwensch, hoe be moedigend zijn troostwoord, hoe waardee- rend zijn afscheidsrede. Hij heeft de gave der welsprekendheid, die hij in hooge mate bezit, dienstbaar gemaakt aan zijn ambt als burgervader en hij heeft in allerlei omstan digheden het rechte woord op de rechte plaats kunnen stellen. Wij leven in een tijd van groot gebeuren, niet alleen in den lande en daar buiten, maar ook in onze gemeente. Wij zouden buiten het raam van dit artikel treden als wij alles gingen memoreeren wat in zijn ambtstijd in onze gemeente tot stand is gekomen, maar wij willen een uitzondering maken voor enkele groote gebeurtenissen, de totstandkoming van het Centraal Zieken huis, de electrificatie van den spoorweg, de samenwerking van verschillende volksgroe pen voor de viering van Alkmaar's ontzet en een nauwer contact met de buitengemeen ten, waarbij in alle gevallen kan getuigd worden, dat mr. Wendelaar onvermoeid vpor de belangen van deze gemeente op de bres heeft gestaan. Als voorzitter van den gemeenteraad was hij een onpartijdig leider, die elke fractie de volle maat zijner lankmoedigheid heeft ge geven. Met den duide lijken. logischen betoog trant, die hem eigen was. heeft hij steeds eigen inzicht verkondigd als ieder ander was uitgesproken en zijn bezadigd woord is zeker een der groote oorzaken geweest, dat de diverse colleges van B en W. in den loop der jaren heel weinig nederlagen hadden te boeken. Hoe hoog de golven van den poli- tieken storm op sommige cogenblikken ook over ons stadsscheepje mochten slaan, de ka pitein daarvan wist den juisten koers te houden en altijd het bemoedigende en verlos- sende woord te vinden, waardoor de een dracht spoedig hersteld werd. E>e Alkmaar- sche raad is niet het minst door de houding van zijn voorzittei een college van gemoe delijkheid en vrijwel nergens in den lande is het voorgekomen, dat zelfs na vrij heftige politieke debatten de geheele raad gezamen lijk cp stap ging, naar het strand of naar een poffertjeeskraam waar edelachtbaren van zeer diverse politieke pluimage dan broederlijk en zusterlijk naar de altijd humo ristische speech van hun voorzitter luisterden. Mr. Wendelaar heeft de zeldzame gave zich overal thuis te gevoelen en zich onmid dellijk bij zijn omgeving aan te passen Hij heeft in menige gewijde en zakelijke bijeen komst een ernstig en gevoelvol woord laten hooren, maar hij heeft ook als een der vroo- lijksten feest gevierd, gedanst en gezongen als er een prettige avond georganiseerd was en brandweerlieden en kaasdragers kun nen getuigen dat op hun fuiven de burge meester een der meest joviale gasten geweest is. Ook daarom laat hij in Alkmaar een bree- den kring vrienden achter, die aan zijn ambts tijd de meest aangename herinneringen be houden. De verhouding van den burgemeester tot de vele ambtenaren en beambten in onze gemeente is over het algemeen goed geweest. Vast staat, dat hij in den raad tegenover aan vallen van buiten hun belangen steeds naar zijn beste krachten heeft verdedigd en dat hij hun arbeid ten bate onzer kleine gemeen schap altijd gewaardeerd heeft. De pers, die bij ieder afscheid de taak van het geschreven woord heeft, kan, voor zoo ver wij voor onszelf kunnen oordeelen, niet anders dan getuigen, dat mr. Wendelaar een man van groote welwillendheid geweest is. Hij wist hoe beperkt onze tijd was en had het consigne gegeven, dat wanneer een van ons hem wenschie te spreken, dit bezoek vóór dat van de andere wachtenden zou moeten gaan. En eenmaal binnen trof de journalist in hem een belangstellend toehoorder en daar naast een magistraat, die ons in woord en daad zoo eenigszins mogelijk de informatie of de hulp verschafte die wij bij hem zochten Er zijn zeer zeker autoriteiten wier stemming en medewerking volkomen afhankelijk zijn van den geest waarin over hen of hun plan nen wordt geschreven, die den eenen dag te vriendelijk en den anderen re nonchalant zijn. Laten wij hier dankbaar mogen vast stellen, dat mr. Wendelaar. hoe scherp soms onze critiek mocht zijn, in alle omstandig heden dezelfde welwillende en hulpvaardige magistraat is gebleven, een loyale en hoog staande houding, waarvoor wij hem bij zijn afscheid nog eens onzen bijzonderen dank willen betuigen. Hoofdredacteur: Tj', N, ADEMA. De ambtstijd van den burgemeester hoe kort lijkt het nog maar geleden, dat wij hem op den dag van zijn benoeming in Den Haag bezochten is achteraf bezien toch een vrij langdurige periode geweest, een tijd waarin vele zijner beste levensjaren zijn gelegen Hoevele jaren den burgemeester nog geschon ken mogen zijn en hoe zijn verdere levens loop ook zijn moge, hij zal aan dit tijdperk terugdenken als aan een periode waarin lief en leed hem niet onberoerd hebben gelaten. Vele getrouwen we denken thans in het bijzonder aan den onder zoo tragische om standigheden overleden wethouder Thomsen zijn van hem heengegaan, veel is er wel licht ook, dat in zijn particuliere leven teleur stelling gebracht heeft, maar daarnaast heeft hij talrijke nieuwe vrienden verworven en wat zijn gezinsleven betreft kan hij met den man uit Schiller's Lied von der Glocke zeg gen: er zahlt die Haupter seiner Lieben, Und sieh ihm fehlt kein teures Haupt. Integendeel, door het huwelijk van zijn zoon is er een teures Haupt bijgekomen, zoodat er in dit opzicht alleen maar van vreugde en van winst valt te spreken. Bij de bespreking van dit gezinsleven wil len wij, Tast not least, een enkel woord aan mevrouw Wendelaar wijden en het zij ons dan veroorloofd dit op te merken dat zij als burgemeestersvrouw in onze gemeente een zeer geziene persoonlijkheid is geweest, die met haar karakteristieke bescheidenheid in de vereenigingen in welker besturen zij zitting had, in de bazars voor diverse doeleinden welke zij presideerde en in het gastvrij open stellen van haar woning bij plaatselijke ge beurtenissen wij denken b.v. aan de steeds prettige ontvangst der tallooze 8 October- 'kinderen een vrouw is geweest die met volle belangstelling en ambitie aan de belan gen van deze stad heeft medegewerkt. Wij willen haar gaarne de verzekering geven, dat Alkmaar's bevolking haar vriendelijk en tact vol optreden steeds ten zeerste gewaardeerd heeft. Wij stellen er prijs op den burgemeester, zijn echtgenoote en kinderen het beste voor de toekomst te wenschen. Moge voor mr. Wendelaar, die zich voor het leven in al zijn vormen en verscheidenheid interesseert, een tijd van voorspoed en geluk aanbreken, waarin tot vervulling komt wat hij zich ge dacht en gehoopt heeft Een afscheid heeft iets weemoedigs, maar gelukkig is hij die weet zijn plicht gedaan te hebben en die met voldoening op zijn arbeid kan terugzien. Met dank en waardeering voor alles wat deze burgemeester voor Alkmaar geweest is spreken wij de hoop uit, dat het hem en zijn gezin in alle opzichten voorspoedig zal mogen gaan. Gister is de zitting van de Fransche Kamer begonnen, een zitting, die zeer belangrijk zal worden door le. het groote spoorwegongeluk ten Zuiden van Parijs en 2e het Bayonne-schandaal. Ongetwij feld zal het tweede punt het eerste in belangwekkendheid verre overtreffen, omdat bij dit schandaal tal van bekende politieke personen betrokken zijn. De tribunes waren gisteravond tot de laatste plaats bezet en de aanwezigen kregen waar voor hun geld. De eerste spreker, de socialistische af gevaardigde Lagrand, constateerde, dat Frankrijk sedert eenige jaren in een atmosfeer van schandalen leeft. Sta- visky heeft zich doodgeschoten, maar de openbare meening heeft de bewering van zelfmoord verworpen en ziet e: een politiemoord in. Tegen deze opmerking protesteerde de minister-president. Tijdens de behandeling van 1e inter pellatie van den rechtsgeoriënteerden afgevaardigde Dommangue, verklaarde Dalimier, dat hij slechts een fout heeft begaan en wel dat hij niet heeft geweten, dat een bandiet die eigenlijk achter slot en grendel had behooren te zitten, vrij kon rondloopen. Toen afgevaardigde Bonnaure pro beerde het woord te verkrijgen moest deze zich de interruptie laten welgeval len: Betaal jij eerst je kleermaker! In het verdere verloop der debatten nam Chautemps het woord. De premier sprak gedurende ongeveer een uur Hij bepleitte een streng onderzoek in de zaak Stavisky De redevoering werd door de socialisten en de radicaal-socialisten met stormachtigen bijval begroet De debatten zullen hedenochtend om half tien worden voortgezet. Het Stavisky-schandaal. Hebben wij hier boven zeer beknopt de zitting van gisteravond weergegeven, wij zullen thans een iets uitvoerigei re laas geven van de rede van Chautemps Minister-president Chautemps begon zijn redevoering met de opmerking, dat de pers te recht strenge en snelle maat regelen eischt tot opheffing der wantoe standen. Niemand heeft echter het recht te twijfelen aan zijn (Chautemps)-ener- gie. De ergste bij de affaire-Stavisky ge constateerde fout is het feit, dat het tegen hem aanhangige proces niet min der dan 19 maal telkens weer is kunnen worden uitgesteld, zonder dat het tot een behandeling kwam. Ter ontlasting van de politie moet men echter zeggen, dat deze herhaaldelijk in rapporten op merkzaam had gemaakt op de kuiperijen van Stavisky. Het was echter, ondanks alle aanklachten der politie onmogelijk zekere beschuldigden te doen arrestee ren. Deze toestand is onhoudbaar Minis ter-president Chautemps noemde hierop als voorbeeld voor de aan Stavisky te beurt gevallen begunstiging het feit, dat hij in Maart 1925 was uitgesloten van sacinos en speelclubs, maar in 1931 'weer verlof had gekregen tot he' betre den der speelzalen. Dit verlof heeft hem, Stavisky-schandaal in de Fran sche Kamer. (Dag. Overzicht). Nu v. d. Lubbe onthoofd is! (Bui tenland.) Het eerste doodvonnis in Oosten rijk voltrokken (Buitenland). Troonrede van den Zweedschen Koning. (Buitenland). Het Belgische politieschandaal in de doofpot. (Buitenland). Het Duitsche Rijksdaggebouw hernieuwd. (Buitenland.) De postboot Geusau is te Urk aangekomen. (Binnenland.) Met de Postjager zijn orchideeën aangekomen voor de koningin, een geschenk van ingez-te.nen van Ba tavia. (Binnenland) Volgens Het Volk zou de regee ring ernstig overwegen een belang rijke concentratie in te voeren bij het hooger onderwijs. (Kerk en School.) De uitspraak inzake de Bond van minder Marinepersoneel. (Rechts zaken.) De ontploffing in het Makkers huis te Medemblik. (Rechtszaken (Zie voor nadere bijzonderheden eventueele laatste berichten). onbegrijpelijkerwijze dezelfde commis saris van politie gegeven, die hem 6 jaar vroeger had uitgesloten. Een Parijsch politierapport heeft op een vraa,; bijna profetisch medegedeeld, dat een zakelij ke operatie van Stavisky in Bayonne te wachten was Het daar gepleegde bedrog kon op grond van de in Bayonne inge schreven stukken van de leenbank in het geheel niet worden geconstateerd. Eerst wanneer stukken niet betaald zou den zijn, zou het bedrog aan het licht zijn gekomen. Wel is er in het ministerie van handel een controle-instantie, maar deze oefent slechts bestuurs- en geen financieele controle uit. Spr. verwees naar de aangekc idigde reorganisatie van justitie en politie, welke na deze gebeurtenissen dringend noodzakelijk is gebleken en legde den nadruk op een moreele hervorming. Chautemps kondigde aan, dat hij een onderzoek zou doen instellen naar de mogelijkheid om een strafrechterlijke vervolging te doen instellen bij pogingen tot omkoopen ter verkrijging van direc te of indirecte gunsten Chautemps stip te nog even aan, dat geruchten in om loop waren volgens welke Stavisky geen zelfmoord gepleegd had en deelde ver volgens mede, dat hij een wetsontwerp zou indienen, waardoor alle laste,aars gedwongen zouden worden onmiddellijk het bewijs te leveren voor hunne bewe ringen. Spr. eindigde met een beroep te doen op de kamer om zich achter de regeering te plaatsen teneinde het parlementaire regiem en de openbare zedelijkheid te redden. Resolutie der Radicalen in zake Stavisky. In de fractiezitting der radicaal socialisti sche partij werd met algemeene stemmen de tekst goedgekeurd van een resolutie strekken de tot het sluiten der debatten in de Stavisky- affaire. Deze resolutie luidt: „De Kamer stelt de achting voor recht schapenheid boven iedere andere overweging. Zij is van meening, dat het republikeinsche regiem tot plicht heeft op ieder gebied te zor gen voor het herstel van de publieke morali teit. Zij is vastbesloten te eischen, dat schan dalen, welke de publieke opinie verontrusten worden onderzocht. Zij eischt een vrij en ge streng ingrijpen van wege de justitie. Zij ver trouwt, dat de regeering haar plicht volko men nakomt, wijst ieder verder amendement van de hand en gaat over tot de orde van den dag". Beschuldigingen en dementi in het Stavisky-schandaal. De advocaat van den directeur der bank van leening te Bayonne heeft den rechter van instructie gesommeerd, vast te stellen of het in overeenstemming is met de feiten, dat Sta visky in een verkiezingsfonds, dat bestemd was voor partijen van het centrum, die rechts van de radicaal-socialistische partij staan, 2Y, millioen franken heeft gestort; voorts of Stavisky de radicaal socialistische partij voor propagandadoeleinden voor 15 millioen fran ken kassabons van de bank van leening van Bayonne heeft ter beschikking gesteld, welke door een hooge persoonlijkheid in deze partij in omloop zijn gebracht. Paris Soir heeft deze vragen voorgelegd aan den voorzitter der radicaal socialistische partij. Herriot, die dit gerucht, voor zoover

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 9