Alkmaarsche Courant
1
1
1
I
I
I
I
s
I
I
I
I
I
I
I
Stad en Omgeving.
P
Radio-programma
9
I
I
Honderd Zes en Dertigste Jaargang.
VRIJDAG 23 FEBRUARI.
OPENBARE P. A S.-VERGADERING.
De heer D. Schilp spreekt over;
Massa-appèl voor het Eenheids
front.
DE BETEEKENIS VAN DE
RUSSISCHE REVOLUTIE.
Lezing van Henriëtte Roland Holst.
i
I
I
I
I
I
I
I
No. 46
1934
Uitgaande van het Plaatselijk Arbei
ders Secretariaat was er gisteravond in
de dancing van de „Harmonie" een
groote openbare vergadering belegd,
bedoeld als oproep voor een eenheids
front.
Toen de voorzitter met een kort woord
de vergadering opende, gaf hij het woord
aan den Amsterdamschen N.A S -be
stuurder, den heer D. Schilp, die zijn
vurig betoog voor een matig bezette zaal
begon met de opmerking, dat ook het
Alkmaarsche proletariaat zich nog niet
Inwust schijnt te zijn van de vreeselijke
nood, waarin we thans leven.
Want thans spitsen zich, meer dan
ooit, de proletarische tegenstellingen
toe. Denic vooral niet, kameraden, ^Idus
spr., dat deze tegenwoordige crises ni©+
is zooals alle andere crisis, maar dat
deze crisis geheel vastzit aan de struc
tuur van het hedendaagsche kapitalis
tische stelsel, omdat ze uit en door het
kapitalisme is geboren.
Iedereen weet, dat de producten niet
meer aan den man gebracht kunnen
worden, dat ze zelfs vernietigd moeten
worden.
De jongste conferentie te Londen, waar
minister Colijn voorzitter was, had ten
doel het evenwicht in de wankelende
toestanden tot stand te brengen. Veel is
er gepraat, heel veel, maar de eindcon
clusie was, dat er geen sprake van kon
zijn, dat er een overeenkomst tusschen
de landen kon worden gesloten. Het was
niet moge'ijk de wereldhuishouding te
redden en sinds die conferentie is het er
niet beter op geworden.
Eén boodschap konden ze slechts de
menschheid meedeelen. Wij moeten geen
rekening houden met andere staten,
omdat nu maar één weg is: ieder land
moet op zichzelf maar probeeren de pro
ducten zoo te regelen, dat we voor ver
dere nederdrukking gespaard blijven.
En juist omdat ze geen kans zien, de
tegenstellingen op te heffen, zullen ze
noodwendig moeten groeien. Om dit in
ternationaal te besprekenvoor 't kapita
lisme is er thans nog maar één uitweg:
redden, wat er te redden is. Voelt ge,
kameraden, het kapitalisme leeft aan
den drempel van den ondergang.
Zij gebruikt het fascisme, om zoodoen
de met geweld de toestand nog te rek
ken. Maar ook voor het proletariaat is
het thans de tijd om te toonen, wat
Colijn reeds zei: te zijn of niet te zijn
Want om de democratie te beschermen,
gebruikt Colijn fascistische middelen
als laatste middel, om de proletarische
klasse te onderdrukken. Maar, vrien
den, de dwangmaatregelen op het prole
tariaat zijn niet anders dan de stir'p-
trekkingen van een tot wanhoop ge-
brachten kapitalist.
Daarom is nu de tijd om ons klaar te
maken voor een geweldig eenheidsfront,
omdat daarin alleen onze macht gelegen
is. Niet de S D A P., niet de communist,
niet het N.A.S. alléén kan de tegenwoor-
digen terreur breken. Neen. het moet ge
zamenlijk gaan, gezamenlijk zijn we in
staat die historische taak op ons te
nemen. Thans is de periode voorbij,
waarop één partij van het proletariaat
die taak zou kunnen opvatten. Alleen
tesamen zijn we sterk genoeg. Dat wil
echter niet zeggen, dat we nu onze prin-
cipieele gedachten moeten prijs geven
aan die eenheid. Dat is niet noodig a's
we kunnen komen tót een eenheidsfront
met een gemeenschappelijk minimum
program.
Nóg gevaarlijker dan het fascisme is
is echter de naderende oorlog met zijn
waanzinnige bewapening De komende
oorlog, die beschikt over 20 maal meer
wapentuig dan in 191, zal verschrikke
lijk worden.
Als een land, onwillekeurig welk, een
oude duikboot afschaft, dan jubelt men
en spreekt van „ontwapening", maar
verzwegen wordt, dat er koortsachtig
aan oorlogsvliegtuigen wordt gebouwd
en dat het gifgas klaar ligt om te worden
losgelaten op de onwetende menschheid.
Onmogelijk is de toestand thans Waar
men in Japan voor 35 ct. per dag klaar
kan worden, is het immers ondoenlijk
om daartegen te concurreeren? Rusland
is niet meer het uitgebuite land, maar
eer. land ,waar geproduceerd wordt, ja
zelfs producten worden uitgeleverd En
zoo veramt West- en Midden-Europa
al weer en meer. Wanneer Amerika wél
vriendschapsverdragen sluit met Rus
land en niet met Japan, dan is de basis
van den oorlog reeds gelegd Zoo brandt
overal op de wererd de oorlogshaat en
het is nu de hoogste tijd, om de histori
sche taak op te vatten, omdat het prole-
triaat op het beslissend oogenblik zal
«n moet zeggen: Halt.
Want als je vandaag traag bent, dan
zal de komende nacht je brengen bar
harisme. Wanneer je nog eenig zelfres
pect, eigenwaarde, begrip van waa^,^"
heid hebt, dan is het nu het oogenbiiK,
waarop je schouder san schouder moe.
gaan staan om het komende gevaar te
breken
En toch.... zoo zwart kan de nacfn
niet zijn of het licht van den nieuwen
dag is reeds daar. Heeft Frankrijk het
ons niet laten zien met die geweldige
staking?
En heeft de heldenstriid in Oostenrijk
ons niet geleerd, dat er in hei hart van
den arbeider nog leeft de figuur van
Marx, die opkwam om voor de vrijheid
te vechten?
Henri Polak heeft nog onlangs ge
zegd: We moeten ons niet richten naar
uuitschland, maar naar Oostenrijk. Zeer
juist zou men zoo zeggen. Maar Polak
zou Polak niet geweest zijn, als hij ook
dit weer niet geloochend had.
Neen, wat in Frankrijk gebeurd is,
wel mogelijk, omdat de oude socialisti
sche geest weer doorbrak. Men kan toch
nooit in ons datgene breken, waarvan
ons geheele leven vol is?
In een hoek kunnen ze ons trappen,
maar daarmee is de geert niet gedood.
Want de daad groeit uit de haat en de
haat uit de trap.
Daarom, kameraden, alle muggenzif
terij aan den kant, handel nu en sluit u
aaneen. Versta de les, die de Duitsche
soc. dem. ons geleerd heeft. Daar he»ft
men zoolang onderling gevochten en ge
praat tot Hitier de macht nam en nog
steeds heeft.
Nadat spr. met een woord van schande
had gesproken over de wijze, waarop de
V.A.R.A. werd behandeld, ook ai is hij 't
dan niet in alles met die V.A.R.A eens,
vroeg hij nog een laatste maal net klem
de aaneensluiting tot het arbeidsfront.
De voorzitter bedankte vervolgens len
spreker en sloot hiermee de vergadering.
In de kolfbaan van café Central, die ge
heel bezet was, behandelde gisteravond de
dichteres Henriëtte Roland Holst het onder
werp „De beteekenis van de Russische Revo
lutie".
De vergadering was belegd door de Orga
nisatie voor Provinciale Samenwerking op
anti-militaristisch gebied en werd geleid door
den heer Vernay, die hoopte, dat de belang
stelling de zaak gold en niet de persoon van
de spreekster.
Mevr. Roland Holst ving aan met voor
op te stellen, dat het onderwerp zoo om
vangrijk was en de zaak zoo ontzaggelijk,
dat geen mensch die ten volle kan overzien.
Het is een ontwaking van de menschheid uit
de knechtschap, waar voor eeuwen zull-n
voorbijgaan eer het is opgenomen in het we
reldgebeuren. Wij leven in het begin van de
ondergang van oude vormen en in het begin
van het einde der kapitalistische productie
wijze en de burgerlijke ideologieën. Wij leven
in een tijd van overgang van de oude libera.e
economie en het begin van de gebonden eco
nomie, in den tijd waarin een beginjjemaakt
wordt om de lukraak productie te vervan
gen door de planmatige huishouding. Ook in
de fascistische landen is dit waarneembaar.
De Russische revolutie is een geweldige so
cialistische aardbeving, waardoor wat bene
den was, boven kwam en de volksmassa ge
legenheid: kreeg om op de vormen van een
nieuwe economie invloed uit te oefenen. De
kracht van de socialistische idee van recht
vaardigheid en internationalisme is daar ge
wekt en het roode leger had het gevoel en het
geloof, dat het vocht voor de internationale
revolutie, die het wilde doen zegevieren en
waarvoor het wilde strijden en lijden. De
Russische revolutie werd bepaald door de
idee van gemeenschap, broederschap en ge
lijkheid. Door de scherpte van den klasse-
strijd heeft de broederlijkheid zich niet kun
nen doorzetten, maar de wil naar de sociale
gelijkheid heeft zich verbazend sterk doorge
zet.
D klasse-tegenstellingen zijn door de revo
lutie in Rusland vervallen. Met ontzettend
veel ruwheid en wreedheid is de bourgeoisie
van haar bezittingen beroofd. Spr. meende,
dat men die ruwheden en wreedheden had
kunnen vermijden, maar een poos lang heef.
men het groote bereikt, dat er geen klasse-
tegenstellingen van beteekenis bestonden.
Factoren, die de beteekenis van de Russi
sche revolutie bepalen zijn de volksaard, het
verleden, en de ontwikkelingsgraad van hei
Russische volk. De volksaard is in het eene
woord te kenschetsen: onvoorwaardelijk. De
Rus geeft zich geheel aan een ideaal, dat
hem pakt. Hij komt daardoor tot een bereid
heid, ook voor hetgeen, waarvoor hij terug
deinst, het kwellen en dooden van gevange
nen. Die absolute overgave karakteriseert
den Rus. In onze Westersche landen is de
dictatuur niet mogelijk, omdat onder de ar
beiders de geest van critiek sterk leeft. Bij den
aanvang van de revolutie was tengevolge
van het absolute isolement, waarin de boer
leefde, de ontwikkeling van de Russische be
volking zeer gering. Vandaar de mogelijkheid
tot dictatoriale vormen.
De derde factor is het uitgangspunt van
de Russische revolutie. De voorafgegane we
reldoorlog had de menschen vertrouwd ge
maakt met den gewapenden strijd, met de ge
dachte, dat met wapens de conflicten moeten
worden uitgevochten.
De hoofdvraag voor de revolutie was: Hoe
komen wij uit de ontwrichte productie. Voor
Rusland zelf was dit het groote, dat de revo
lutie het einde bracht van het absolutistische
stelsel en dat de revolutie samenviel met het
begin van den strijd voor de alles omvatten
de socialistische wereldgemeenschap.
Alle voorrechten, die vastzitten aan het be
zit zijn in Rusland vernietigd. Het groote be
zit van de Kroon, van de landheeren en van
de kerk is onteigend met een radicalisme,
waarmede alleen de groote Fransche revolu
tie vergeleken kan worden, al weet spreekster,
al weet spr. dat de kwestie van de landbouw
productie nog lang niet op bevredigende wij
ze is beslist.
Belangrijk is ook de emancipatie van de
vrouw. De Russische vrouw was de slavin van
den man en de schoonmoeder, geklonken aan
de zeden, geen menschelijk wezen en zonder
vrijen wil en niet in de mogelijkheid om zich
uit te leven. De Russische revolutie heeft dat
veranderd door tal van maatregelen en ook
door de vrouw in massa zelf naar boven te
halen. In alle landen, waar dat evolutionnair
geschiedde, ziet men nu een teruggang en in
de fascistische landen ziet men de vrouw, d>e
een plaats had gevonden in het openbare le
ven, teruggeduwd naar voorbije vormen, in
het huiselijke leven, dat toch niet meer den
inhoud heeft van vroeger. In Rusland is dat
ondenkbaar. Het oude is daar zoo met wor
tel en steel uitgeroeid, dat er geen kwestie
meer van is, dat men de vrouw zou kunnen
terugduwyi in de verborgenheden, waaruit
ze is gekomen.
Uitvoerig besprak spr. de aanvankelijke
werking van de Russiche revolutie in Azië,
waar millioenen, die geleefd hadden als last
dieren zich de vraag stelden, of het mogelijk
was, dat ook zij menschen konden worden.
De Sovjets, de Raden van boeren en arbei
ders, trokken ook daar. Spr. was overtuigd,
dat dit een vorm is van democratie, vatbaar
voor alle mogelijke ontwikkeling en dat aan
dien vorm de toekomst is, omdat hij past bij
het socialisme, zooals het parlementarisme
past bij het kapitalisme. Spr. zeide niet, dat
de Raden-gemeenschap ideaal is. Ze gelooft
niet meer aan de volmaakte menschheid,
wel aan langzame vermindering van onrecht
en ongelijkheid door eeuwenlangen strijd met
geestelijke wapens en opbouw van een verbe
terde cultuur.
Die Raden wekten in de eerste jaren een
ontzettend enthousiasme, omdat de menschen
begrepen en gevoelden, dat zij in die Raden
onder elkander waren. Op dat Raden-stelsel
werd echter geënt de dictatuur van de com
munistische partij, stelsels, die elkander uit
sluiten en niet samen kunnen floreeren. Het
gevolg is dan ook geweest, dat het hooge,
nieuwe beginsel van zelfwerkzaamheid en be
stuur werd uitgebluscht. De Sovjets werden
van werkelijk leven ontdaan, zoodra de vrij
heid voorbij was, om die Sovjets naar eigen
inzicht te besturen. De groote kracht in Rus
land is de groote kracht van boven tot vor
men en besturen van de spitsen van de com
munistische partij, het politieke bureau en
de honderden hoofdambtenaren daar omheen.
Het feit, dat men door wapenen had over
wonnen en zich de eerste jaren had gehand
haafd, heeft gevoerd tot een groot geloof aan
de rol en de kracht van het geweld in de re
volutie en aan een onderschatting van de
macht van den geest en de onderschatting
van het eigenlijke strijdmiddel van het pro
letariaat: de staking. Wanneer spr. over de
gebeurtenissen in Weenen zou spreken, dan
zou zij laten zien, dat dit ook voor de Ween-
sche arbeiders noodlottig is geweest.
In de latere jaren is men in Rusland een
staatssocialistische productie gaan opbou
wen, met den wil tot een plan-huishouding,
een produceering voor de behoeften van de
menschheid. Door het uitbreken van dfe crisis
in Europa en Amerika is men zich daar sterk
gaan interesseeren voor de Russische plan
huishouding. Voor de geheele wereld is het
van geweldig belang, dat Rusland daarmee
een aanvang heeft gemaakt.
Spr. noemde het merkwaardig, dat de Rus
sische communisten, die den geest niet an
ders zien dan een vorm-aanneming van de
werking van de techniek, op zoo formidabele
wijze een voorbeeld geven van het tegendeel
van de ontzaggelijke macht der idee en der
persoonlijkheid. Zonder Lenin en zonder Sta-
lin in de latere jaren zou men het 5-jaren-
plan niet hebben kunnen voltrekken. De idee
is die van een dogmatisch Marxisme met een
sterk element, dat de nadruk legt op den
wilsfactor.
De vraagt komt op, aldus spr., of het mo
gelijk zou zijn, dat in Rusland een ander so
cialisme dan dit Marxisme zou hebben kun
nen overwinnen. Spr. geloofde, dat dit wel
het geval is. In Rusland was een ander socia
lisme, dat van de sociale revolutionnairen
van links, bijna even sterk als dat van de
Bolsjewiki. Dit steunde op de Russische tra
ditie, maar het beschikte niet over de geniale
leiders, die Lenin en Trotsky waren. In den
eersten Raad van Volkscommissarissen bezet
ten zij een derde deel van de zetels. In het
land telde deze partij millioenen aanhangers.
Maar de leiders waren niet van de klaarheid
van een Lenin en een Trotsky, waardoor het
Marxistisch-Leninistisch stelsel zegevierde en
geweldig de nadruk werd gelegd op de pro
ductie en de techniek. Daaraan wordt ten
koste gelegd de vrijheid van den mensch en
zijn individueele ontwikkeling. Daaraan
wordt ten koste gelegd de vreugde van den
arbeid, behalve dat men heeft meegewerkt
aan den geweldigen opbouw, waardoor hon
derdduizenden toch nog een zekere bevredi
ging in den arbeid vinden.
Men stelde voorop, dat cijfers te halen van
het plan. Men werd bezeten van het plan en
vroeg niet, hoe de menschen woonden en lef-
den. Het middel werd doel. Dit ligt in h.t
wezen van het Marxisme.
Door de mechanisatie en centralisatie ont
stond een staats-socialisme en een staats-
absolutisme, beschikkende over een almacüt
van middelen, zooal de wereld nooit heeft ge
kend, gepaard gaande met een gebrek aan
meegevoel en een gemis aan een universeel
ethisch- of religieus beginsel.
In de klassenstrijd-leer van Marx zit het
gevaar, dat die leer wordt toegespitst en dat
is in Rusland gebeurd. Men heeft de Russen
ingehamerd, dat de menschheid ophoudt bij
de klassen. Toch zit dit niet in hun aard <-a
is dit niet met hun traditie in overeenstem
ming. Veel van de hardheid en wreedheid
der revolutie valt daaraan toe te schrijven.
Toch is er een socialisme mogelijk, dat in die
dingen anders staat, dat zegt: Wanneer ik
alleen overwinnen kan door gewapendtn
strijd, door mitrailleurs, bommen, gassen e.i
een geheim politiestelsel van spionnage, door
het vervolgen van de vijanden, ook onder de
arbeiders, waardoor ontzaggelijk veel leed
over millioenen werkende menschen, die van
hun have en goed worden ontbloot en in
concentratiekampen worden ondergebracht,
dan wil ik zoo'n overwinning niet, omdat het
dit niet kan. aangezien het zich stelt op den
bodem van het universeele, ethisch-religieuse
beginsel.
Dit socialisme zal zeker niet uiterlijk in
enkele jaren op zoo'n geweldig succes kunnen
bogen, maar misschien een beter fundament
voor het socialisme leggen door de vrijwillige
samenwerking van allen en het kweeken van
broederlijke gevoelens onder de menschen.
In de latere phasen heeft men in Rusland
te sierk het besef in den mensch gebracht, dat
hij alleen leeft in en door de staat. Wie de
staat bestrijdt, is de vijand van de gemeen
schap. Wie aan de staat niet wil meewerken,
wordt als de vijand van het socialisme ge
brandmerkt. In elke staat leeft echter de wil
tot de macht, die hem drijft onrecht te be
gaan tegenover menschen, die het met zijn
doeleinden en middelen niet eens zijn.
Wij, anti-militairisten en anti-autoritaire
socialisten willen, dat in Rusland een beter
Éi
Zaterdag 24 Februari.
■A
8
s
HILVERSUM, 1875 M. (VARA-
uitz.) 8.Gr.pl. 10.Morgenwij
ding VPRO. 10.15 Voor Arb. in de
Continubedr.: VARA-Kleinorkest o.
1. v. H. de Groot en P. Duval, zang.
12.De Notenkrakers olv. D. Wins.
2.Gr.pl. 2.30 Prof. J. v. Gelde
ren: Het ontwakende Oosten. 2.50
De Flierefluiters olv. J. v. d. Horst.
3.30 Filmpraatje M. Sluyser. 3.45
Pauze. 4.Muzik. causerie P. Tig-
gers, met gr.pl. 4.30 VAR A-Kinder
koor olv. Leida Hulscher. 4.45 Or
gelspel C. Steyn. 5.Vervolg koor
concert. 5.15 Vervolg orgelspel. 5.3C
Gr.pl. 6.Literaire causerie A. M.
de Jong. 6.20 Zang door „De Wiele
waal", olv. P. Tiggers. 7.— Cause
rie L. Willink. 7.15 Gevar. concert:
orgel, saxofoon, piano, trompet, ha-
waian, gitaar, accordeon, zang. 8.
Herh. SOS-ber, Vaz Dias en VAR A-
Varia. 8.15 VARA-orkest olv. H. de
Groot, mmv. Ellen Schwarz, zang.
9.Prijsvraag. 9.20 Verv orkesr-
concert. 9.50 Toespraak G. J. Zwert-
broek. 10.„Der fidele Bauer", op
v. Fall, mmv. 't Residentie-Operette-
Gezelschap. 11.30 Gramofoonpl.
HUIZEN, 301 M. (KRO-uitz)
8.—9.15 en 10-—Gr.platen. 11.30
Godsd. halfuurtje. 12.15 Schlager-
muziek en gr.pl. 1.45 Zenderverz.
2.— Voor de jeugd. 2.30 Voor de
kinderen. 4.Orkestconcert. 4.30
Cursus. 5.Orkestconcert. 5.30
Les. 5.45 Orkestconcert. 6.20 Week
overzicht. 6.45 Orkestconcert. 7.15
Lezing. 7.35 Gr.pl. 7.45 Causerie.
8.Opera-uitz. In de pauze: Ber.
Om 8.45 en 10.15 Vaz Dias. 11.
12.Gramofoonplaten.
DAVENTRY, 1500 M. 10.35 Mor
genwijding. 10.50 Tijdsein en ber.
11.05—11.20 Causerie. 12.20 Wes
tern Studio Orkest olv. F. Thomas.
1.05 Gr.pl. 1.35 Commodore Grand
Orkest olv. J. Muscant. 2.35 Gr.pl.
3.10 Rep. v. rugbywedstrijd. 4.50
Schotsch Studio-orkest olv. G. Dai-
nes. 5.35 Kinderuurtje. 6.20 Ber.
6.50 Sportpraatje. 7.05 Welsh inter
mezzo. 7.25 Lezingen. 8.20 Music-
Hall-progr., mmv. orkest en solisten.
9.20 Ber. 9.40 Lezing. 9.55 BBC-
orkest olv. E. Coates. 10.50 Voor-
darcht. 10.5512.20 Dansmuziek
door Ambrose en zijn Ambessy Club
Orkest.
PARIJS (RADIO-PARIS), 1796 M
7.20 en 8.20 Gr.pl. 9.50—11.50 Or
kestconcert. 12.20 Goldy-orkest. 8.
Zie Huizen.
KALUNDBORG, 1261 M. 11.20
1.20 Concert uit rest. Wivex. 1.50
Gr.pl. 2.20-4.20 C.. Rydahl's orkest.
7.20 Radio-Symphonie-orkest olv. L.
Gröndahl. 8.20—11.20 Dansmuziek
voor de oudere generatie door het
Omroeporkest olv. Gröndahl mmv.
solisten.
LANGENBERG, 456 M. 5.25,
6.30 en 10.50 Gr.pl. 12.20 Orkest
concert olv. Wiegatn. 1.20 Gr.pl.
3.20 en 4.20 Concert. 6.20 Wagner-
concert. 7.25 Symphonieconcert olv.
Adam. 9.40 Gramofoonplaten.
ROME, 421 M. 8.20 Opera-uitz.
I
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.:
12.20 Omroepkleinorkest olv. Lee
mans. 1.30 Omroeporkest olv. An-
dré 5.20 Gr.pl. 6.50 Omroepklein
orkest olv. Leemans. 8.20 Gr.platen.
8.50 Orkestconcert olv. Feuermann.
Hierna orkestconcert olv. Moreaux.
484 M.: 12.20 Omroeporkest olv.
André. 1.30 Omroepkleinorkest olv.
Leemans. 5.20 Dansmuziek. 6.35
Zang. 6.50 Gr.pL 7.05 Beiaardcon
cert. 8.20 Omroeporkest olv. André.
10.35 Orkestconcert olv. Moreaux.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 7-30 Niet opgegeven. 9.20 en
10.05 Ber. 10.20—11.50 Dansmu
ziek.
I
l
I
I
l
GEMEENTELIJJKE RADIO-
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Huizen.
Lijn 3: Daventry 10.3524.
Lijn 4: Langenberg 10.35
16-30, Weenen 16.30—24—,
Zondag 25 Februari.
HILVERSUM, 1875 M. (9—12—
en 5.-6— VARA, de VPRO van
6.8.en de AVRO van 12.5.
en 8.12.uur). 9.Voetbal
nieuws. 9.03 Tuinbouwpraatje S. S.
Lantinga. 9.30 Orgelspel J. Jong.
10.Voordracht M. Beversluis.
10.15 Gr.pl. 10.30 VARA-orkest
olv. H. de Groot. 11.Toespraak G.
J. Zwertbroek. 11.30 Vervolg con
cert. 12.Dajos Bela ~n zijn orkest
en gr.pl. 2.Boekenhalfuur dr. P.
H. Ritter Jr. 2 30 „Das Lied von
der Glocke", oratorium v. Romberg,
mmv. Baarnsch Mannen- en Meis
jeskoor en het Omroeporkest olv. J.
Hamel. 3.20 Gr.pl. 3.40 Kovacs La-
jos en zijn orkest. 4.30 Gr.platen en
Vaz Dias. 5.Voor de kinderen.
5.30 Orgelspel C. Steyn. 5.40 Voet-
ba'praatje. 6.Boekbespreking mr.
H. J. Wytema. 6.45 Kerkdienst u. d.
Luth. Kerk te R'dam olv. ds. L. S.
P. v. d. Chys. 8.— Vaz Dias. 8.15
Omroeporkest olv. A. v. Raalte m.
m. v. A. Trianti, sopraan. 9.15
Radio-Journaal op gr pl 9.30 Uit 't
gebouw van K. W. te Den Haag:
Harry Roy en zijn Band. 10.15 Gr.
pl. 11.12.Uit Rest. „Haeck",
den Haag: Bela Kiss en zijn orkest.
HUIZEN, 301 M. (8.30—9.30,
12.15—5.— en 7.45—11.— KRO,
de NCRV van 9.30—12.15 en 5
7.45 uur). 8.30 Morgenwijding.
9.30 Gewijde muziek. 9.50 Kerk
dienst uit de Ned. Herv. Kerk te
Utrecht olv. ds. P. Veen. Hierna ge
wijde muziek. 12.15 Orkestconcert
en lezing. 1.45 Grapl. 2.Cursus.
2.30 Orkestconcert en gr pl. 4.30
Ziekenhalfuur. 5.Kerkdienst uit
de Geref. kerk te Ambt-Vollenhove
olv. ds. A. H. Oussoren. 6.30 Gewij
de muziek. 6.45 Zondag-Evangelisa
tie olv. dr. P. S tegenga mmv. 't wijk-
koor „Frisch Leven 7.45 Sport
nieuws. 7.50 Causerie. 8.15 Orkest
concert. 8.45 Zang. 9.Vaz Dias.
9.05 Hoorspel. 9.40 Orkestconcert
en zang. 10.15 Vaz Dias. 10.20 Or
kestconcert. 10.40 Epiloog.
I
socialisme overwint. Wij moeten er naar
streven, dat dat socialisme door even groote
klaarheid wordt gedragen als de Bolsjewiki
het met het Marxisme hebben gedaan. Wij
moeten dat socialisme dienen met iets van de
ongelooflijke offervaardigheid, waarmee de
Russische communisten hun socialisme die
nen.
Wanneer wij kijken naar landen als
Duitschland en Italië, dan zien wij, hoe daar
fascistische regeeringen probeeren de
menschheid te geven een gevoel van te zijn:
een gemeenschap, maar dat gevoel is valsch.
Het steunt op niets, omdat de klasse-tegen
stellingen daar zijn blijven bestaan. In Rus
land, met alles wat er op te zeggen valt,
steunt dat gevoel voor 9/10 op realiteit.
Men vergeet daar, dat de gemeenschap er
is voor het idividu. De waarde van het indi
vidu wordt alleen bepaald, naarmate hij
functionneert in de groep, waarin hij te werk
is gesteld, zooals men in Amerika de waarde
van het individu naar den inhoud van zijn
cheque-boek vaststelt.
Toch is men in Rusland een ontzaggelijke
stap vooruit, omdat men zich daar in het be
gin van de ontwikkeling van het socialisme
bevindt. De bestaansonzekerheid wordt daar
door het staats-socialisme opgeheven, maar
daarnaast is het individu de gevangene van
de groep. De kinderen worden daar ontwik
keld en opgevoed, maar eigen denken wordi
uitgeschakeld. In dit alles ligt een groot
gevaar voor de individueele vrijheid.
Spr. wees nog op de kolchosen, de tus-
schenvorm tuschen den individueelen en den
collectivistischen landbouw. Een goed boek
daarover noemt zij: „De nieuwe aarde" van
Gladkow. Spr. heeft in de kolchosen meer
vertrouwen, omdat daarin een beter geslacht
voor het socialisme kan groeien dan in de ge
weldig groote industrieele agglomeraties,
waaraan ontzettende bureaucratiën verbon
den zijn.
Een gevaar van het gecentraliseer noemde
spr de bureaucratie, die daaraan noodwen
dig is verbonden.
Voor spr. is het eigenlijke socialisme de
vrije samenwerking voor individuen en groe
pen. die zooveel mogelijk eigen zaken regelen
en die overzien, wat zij doen en zich vrijwil
lig invoegen in het groote geheel, in het be
wustzijn en in den wil om te produceeren
voor de gemeenschap en gedreven door ver
antwoordelijkheidsgevoel voor hun arbeid.
De mensch heeft harmonie noodig om zich
gelukkig te kunnen gevoelen.
Komende tot het roode leger, erkende spr.,
dat dit zeer democratisch is en niet gelijk
staat met de kapitalistische legers. In de
socialistische idee leeft de wil tot sociale ge
rechtheid en sociale broederschap. In den
oorlog worden de twee ideeën wel op de erg
ste manier geschonden en ontkend. Voor ons
anti-militairisten is elk leger, ook het roode
leger een instrument in handen van de regee
ring, een instrument, dat met alle middelen
van de moderne oorlogvoering dood en ver
derf brengt.
Spr. vond het jammer, dat ten aanzien van
het militarisme Rusland tweeslachtig is en
dat men niet meer vertrouwt op de ontplooi
ing van de zelfwerkzaamheid en het bestuur
van de Sovjets. Ook daar vertrouwt men nog
te veel op de wapenen der barbaren, die men
stelt boven de middelen van het proletariaat
als: de staking, de boycot, het lijdelijk verzet
en de burgerlijke ongehoorzaamheid. Wan
neer men in Rusland de ontzaggelijke moed
had om tegen het dreigende Japan niet te
stellen een sterker bewapening, maar durfde
zeggen: „wij willen dat niet meer, omdat wij
dat niet kunnen, omdat dat duivels is en om
dat dit niet kan zijn in harmonie met den
wil van het socialisme", dan is spr. ervan
overtuigd, dat dit een otnzaggelijke uitwer
king zou hebben op de vredesbeweging in
Japan, want ook daar zijn anti-militaristen,
socialisten, communisten, liberalen en paci
fisten, die voor hun beginsel de gevangenis
ingaan en lijden. Deze vredesgedachte zou
ook in het Westen een golf van enthousiasme
brengen onder millioenen jongeren van alle
klassen. Rusland aan ons aan leiden op den
beteren weg, sterker dan het dit gedaan
heeft door de revolutie van 1918.
Een van de grootste vraagstukken noem
de spr., hoe het socialisme te vestigen met
behoud van de moderne techniek voor zoover
dit mogelijk en noodig is, zonder dat de pro
ductiemiddelen ons de baas worden en zon-
er dat de techniek den vorm van de samen
leving bepaalt. In Rusland heeft men oude
ketenen stuk geslagen. Men werkt daar hard
en offert zich op en bereikt ontegenzeggelijk
dingen van groote beteekenis, maar soms
rijst de vraag of men niet bezig is aan het
smeden van nieuwe ketenen. Misschien is
het waar, want Clara Wichman zeide, dat
elk geslacht niet anders kan doen dan te
strijden tegen de euvelen, die in bepaalde
situaties ontstaan. In Rusland zal dan ook
wel het geslacht komen, dat den moed vindt
om te strijden tegen de staats-almacht, dat
