DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Na het overlijden van
H. M. de Koningin-Moeder
Bijzonderheden over de plechtige
bijzetting.
De plechtigheid der bijzetting.
Rouw over het land.
Ho. 69
Directeur: C. KRAK.
Dondepdan 22 Maart I93J
136e Jaargang
Waf vandaag de
aandacht trekt».v
L
S
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVFRTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v b. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
De klokken hebben gisteren een doode uit
geluid Drie uren hebben alle klokken in ons
land geluid; somber klonk het gegalm door
de straten der steden en dorpen en het was,
of zij wilden waarschuwen, dat de dood
over ieder kan komen.
De klokken hebben de Koningin-moeder
Emma uitgeluid. Het was als 't ware een
symbolische afscheidsgroet van Nederland
aan Haar, die. vele, vele jaren lief en leed met
Haar volk gedeeld had.
Een ure des gedenkens.
De Raad van Ministers richt zich
tot de onderscheidene godsdienstige
gezindten in ons land met het ver
zoek, te willen bevorderen, dat op
den vooravond van de begrafenis
van Hare Majesteit de Koningin
moeder in de kerkgebouwen een ure
des gedenkens worde gehouden.
De voorzitter van den Raad
van ministers,
H. COLIJN.
De Hofrouw.
Het reglement, houdende vaststelling van
den Hofrouw, uitgeschreven bij gelegenheid
van het overleden van Hare Majesteit de Ko
ningin-moeder luidt als volgt:
art. 1. De Hofrouw zal worden gedragen
door Hare Majesteit de Koningin, Zijne Ko
ninklijke Hoogheid den Prins der Nederlan
den, Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Ju-
liana der Nederlanden, de dames en heeren
tot het Huis van Hare Majesteit de Koningin,
tot dat van wijlen Hare Majesteit de Konin-
ging-Moeder, van Zijne Koninklijke Hoogheid
den Prins der Nederlanden en van Hare Ko
ninklijke Hoogheid Prinses Juliana der Ne
derlanden.
art. 2. Deze rouw zal worden gedragen ge
durende tien weken en verdeeld in: a. 5 we
ken zwaren rouw; b. 3 weken halven rouw;
c. 2 weken lichten rouw.
art. 3. De wijze van dragen wordt bepaald
als volgt:
a. Zware rouw.
de heeren dragen in burgerkleeding kle
dingstukken van zwarte stof, zwarte hand
schoenen, zwarten hoed, voorzien van een
zwart lakenschen band, die als de hooge
hoed wordt gedragen tot op 4 c M. van
den bovenrand moet worden aangebracht.
De heeren van het Civiele Huis in costuum
en de heeren officieren van het militaire huis,
in uniform zijnde, dragen op het midden van
den linkerbovenarm een effen band van
zwart krip, breed 71/2 c.M., zonder roset. Ko
kardes van het hoofddeksel, epauletten c q.
schouderbedekkingen nestels, degen- of sa
beldragons en de decoraties der heeren van
het civiele en militaire huis, moeten in zwart
krip gehuld zijn.
De dames dragen zwarte stoffen zonder
garnituren, zwarte handschoenen en zwarte
waaiers. Het dragen van alle soorten van
bont is geoorloofd.
Officianten in costuum, zoowel als het
personeel in livrei tot een der bovengenoemde
hofhoudingen behoorende, dragen zoo
binnen als buiten het Paleis een effen
band van zwarte krip, breed 7M c.M., zonder
roset om den linkerbovenarm.
De heeren van het civiele huis, daartoe ge
rechtigd, mogen den blauwen rok dragen,
mits voorzien van een zwarten band als bo
vengenoemd om den linkerbovenarm.
b. Halve rouw.
de heeren dragen in burgerkleedingstuk-
ken van zwarte stof, loodkleurige of grijze
handschoenen, zwarten hoed, voorzien van
een zwart lakenschen band, die als de
hooge hoed wordt gedragen tot op de helit
der hoogte moet zijn aangebracht.
In costuum of uniform wordt een zwarte
band als bovengenoemd om den linkerboven
arm gedragen.
De dames dragen dezelfde stoffen als bij
zwaren rouw is bepaald (bovendien ook flu-
weelen stoffen); loodkleurige of grijze hand
schoenen; de sieraden en de waaiers moeten
zwart, grijs of wit zijn.
c. Lichte rouw.
De heeren dragen zwarte, grijze of witte
kleedingstukken, grijze of witte handschoe
nen, zwarte of grijze hoeden (stroohoeden
ook geoorloofd).
De band om den hoed en om den linkerbo
venarm zooals bij halven rouw is bepaald.
De dames dragen zwarte, grijze, witte of
paarse stoffen, (waaronder ook zijde en flu
weel gerekend wordt).
Wanneer de dames kleedingstukken van
zwarte stof dragen, is het bij dezen rouw ge
oorloofd ook grijze of witte handschoenen,
witte of gekleurde linten en sieraden, bene
vens gekleurde waaiers te dragen
Bij het dragen van grijze, witte of paarse
stoffen worden grijze handschoenen gedra
gen, terwijl de linten, de sieraden en de
waaiers, zwart, grijs of wit moeten zijn.
art. 4. De rouw zal ingaan op 22 Maart
a.s.
Vrijdag een défilé
Op last van H.M. de Koningin laat de
waarnemend grootmeester van wijlen H.M.
de Koningin-moeder bekend maken, dat a.s.
Vrijdag vanaf 9 uur v.m. tot 6 uur n.m. ge
legenheid zal zijn om een laatsten groet te
brengen aan het stoffelijk overschot van H.M.
de Koningin-moeder, dat daartoe in gesloten
kist in de vestibule met opengeslagen deur
van het paleis Lange Voorhout zal worden
geplaatst.
Voor het défilé zal de vestibule als chapel-
le ardente worden ingericht. De baar zal zoo
dicht mogelijk bij de geopende deuren ge
plaatst worden, zoodat men er van de straat
af een goed gezicht op heeft Het publiek zal
niet in de vestibule zelf toegelaten worden,
maar men zal aan de geopend deuren voor
bijtrekken. Van het defileeren door het paleis
is met het oog op de beperkte plaatsruimte
aldaar afgezien moeten worden.
Dinsdag de bijzetting.
Zooals wij gisteren reeds meldden, zal de
lijkstoet om 11 uur voormiddag van het
paleis Voorhout vertrekken De stoet zal
waarschijnlijk den Nieuwen Rijksweg volgen
en Delft binnenkomen over de nieuwe Provin
ciale brug, vandaar gaan langs het Noord
einde en Oude Delft, Nieuwstraat, Camaret-
ten en zoo de Nieuwe Kerk bereiken.
Het korps Mariniers zal op de Markt een
eerewacht formeeren en overigens wordt de
ruimte zooveel mogelijk vrij gelaten voor hel
publiek. In de binnenstad zal het verkeer per
as vroegtijdig worden stop gezet. Aan nie
mand zal toestemming worden verleend voor
het aanwezig hebben van vaartuigen in de
grachten waarlangs de stoet komt.
Behoudens een bijzondere regeling gelden
de voor de journalisten, fotografen, filmope
rateurs enz., dient ieder, die om welke reden
dan ook, toegang verlangt tot het afgezett*
gedeelte in het bezit te zijn van een door den
Commissaris van Politie afgegeven bewijs
van toegang. Zij die een plaats gehuurd heb
ben dienen er dus rekening mede te houden,
dat na de afzetting niemand zonder speciale
toestemming kan passeeren.
De spoorwegen zullen dien dag voor- en
volgtreinen doen rijden. De spoorwegtunnel
aan de zijde der Coenderstraat wordt dien
dag afgesloten. Het publiek zal niet van de
zijde van de Van Leeuwenhoeksingel naar
het Station kunnen komen, wel dit in die rich
ting kunnen verlaten.
De eenige toegang tot het Station is langs
d» Houttuinen. Op het voorplein van het
station worden controle-doorgangen ge
maakt en eenige kiosken voor kaartverkoop
geplaatst. Reizigers naar Rotterdam zullen
toegang tot de treinen krijgen door den tun
nel, die naar den Haag door den uitgang
aan de Noordzijde van het station.
Het lijk wordt niet gebalsemd.
In tegenstelling met andersluidende be
richten "vernemen wij thans van officieele
zijde, dat het stoffelijk overschot van H. M
de Koningin-moeder niet gebalsemd zal wor
den.
Enorme belangstelling verwacht.
Men verwacht voor Dinsdag een enorme
belangstelling, zoowel in den Haag als in
Delft. Reeds zijn heel wat kamers in de ver
schillende hotels besproken en worden in
woonhuizen ramen voor zeer hooge prijzen
verhuurd.
Het zal een lange en zware dag worden
Alleen de tocht van den Haag naar De'ft
zal twee en een half uur duren en dan volgt
nog de plechtigheid in Delft. Men rekene er
op, dat de geheele plechtigheid niet voor 7
uur 's avonds zal zijn afgeloopen.
DEELNEMING UIT VELE LANDEN.
Onder de vele bewijzen van deelneming,
door de Koningin ontvangen, bevinden zich
telegrammen vanden Koning van Siam, den
president van Portugal, den president van
Columbia, den president van San Salvador,
den president van Mexico, den president van
Guatemala, den president van Chili, den
president van Peru, den president van Tsje-
cho-Slowakije, den regent van Hongarije, den
president van Spanje, den Koninjr en de
Koningin van Denemarken, den Koning der
Belgen, den president van Lithauen, den Ko
ning van Zweden, den president van Oosten
rijk, den Koing van Egypte, den Keizer van
Japan, den president der Vereenigde Staten
van Noord-Amerika, den bondspresident van
Zwitserland, den president der Fransche
republiek, den president van Duitschland,
den Koning en de Koningin van Noorwegen,
den Koning en de Koningin van Engeland,
den Koning van Bulgarije, den president van
Polen, den president der Dominicaansche
Republiek, den president van Cuba, den vorst
van Monaco, den president van Haiti, den
Paus, den Kroonprins en de Kroonprinses
van Noorwegen, de ex-Koningin van Spanje.
Prins Nobuhito, den Hertog van Guise, KV
nigin Elisabeth van België, en den Kroon
prins en de Kroonprinses van Zweden.
Maar ook uit eigen land.
Natuurlijk komen er regelmatig telegram
men binnen van tal van Nederlandsche ge
meenten, van zeer vele vereenigingen op al
lerlei gebied, van alle universiteiten. Daar
naast worden en werden in zeer vele gemeen
ten bizondere raadszittingen gehouden, ter
wijl in honderden kerken herdenkingssamen
komsten zijn gehouden.
De Belgische minister van landsverdedi
ging, de heer A. Devéze, heeft het volgende
telegram aan den minister van defensie ge
zonden:
„Smartelijk bewogen door de tijding van
het overlijden van H. M. de Koningin-Moe
der, dat uw land zoo diep treft, stel ik er
prijs op, in mijn eigen naam en in naam
van het Belgische Leger uitdrukking te ge
ven aan de gevoelens van levendige en diepe
deelneming.
In eerbied blijven wij Hare Majesteit ge
denken, wier voortreffelijke eigenschapen
van hoofd en hart éénparige bewondering
wekten en Haar de grootste aanhankelijk
heid verzekerden van Haar geheele Volk."
Minister Deckers heeft daarop geant
woord
„Uit naam van de Nederlandsche weer
macht en uit eigen naam breng ik Uwe
Excellentie en het Belgische Leger hartelijk
dank voor de troostrijke woorden van deel
neming, getuigend van oprecht medeleven
in het groote verlies, dat Nederland trof
door het overlijden van onze veelgeliefde
Koningin-Moeder."
De president van Polen heeft een telegram
van rouwbeklag aan de koningin gezonden.
De Poolsche regeering heeft haar gezant
te 's-Gravenhage opdracht gegeven, namens
de Poolsche regeering hartelijke deelneming
te betuigen aan de Nederlandsche regeering
en haar bij de begrafenisplechtigheden te ver
tegenwoordigen.
Een telegram uit de Vaticaansche stad
meldt, dat Z.H.H. de Paus, zoodra hii door
mgr. Schioppa het overlijden van H.M. de
koningin-moeder had vernomen, een telegram
van rouwbeklag aan H.M. <fe koningin heeft
gezonden.
De kardinaal-staatssecretaris heeft een
telegram van deelneming aan den minister
y<m buitenlandsche zaken gezonden.
„EEN LICHTENDE DAAD IN
DONKEREN TIJD".
Gedachtenisrede van Jan van
Zutphen.
„Een lichtende daad in donkeren tijd",
met deze woorden schetste gisteravond de
heer Jan A. van Zutphen in een prachtige,
gevoelvolle rede voor den Vara-microfoon het
initiatief van de Koningin-moeder ten bate
van de tuberculose-bestrijding.
De spreker riep ons, zegt het Hbld., voor
de geest het nobele werk en moeizame leven
van de eenvoudige, gevoelige persoonlijkheid,
die de Koningin-moeder is geweest. Vóór
1898 was op het terrein der t.b.c -bestrijding
nog weinig gedaan en aan Haar initiatief is
het serieus begin van sanatorium-verpleging
van t.b.c.-patiënten te danken geweest Een
„daad" verrichtte zij door de schenking op
waarlijk vorstelijke wijze verricht. En 10
April 1899 kon de stichting in het leven wor
den geroepen. Een gebied van 282 H.A. werd
voor dit prachtige doel afgestaan en boven
dien schonk de Koningin-moeder een bedrag
van twee ton. Het Emmafonds heeft prachtig
werk mogelijk gemaakt, pionierswerk, met
durf en moed ondernomen.
Hare hoogheid lag besloten in Haar een
voudigheid, zeide „Oome Jan" van de Ko
ningin-moeder, Zij was een moederfiguur
tje met oogen vol begrip en warme belang
stelling. Moeders begrijpen alle leed en daar
in ligt de sleutel voor Haar pionierswerk voor
de lijdenden.
Spreker herinnerde o.a. aan de woorden
van Louise in Multatuli's „Vorstenschool":
Een eerezuil wil ik ,maar niet van steen; ik
wil een eerezuil in 't hart des volks Die
eerezuil heeft de Koningin-moeder zichzelve
gestichtHaar goedheid schonk zij
voortdurend
In dichterlijke bewoordingen schilderde
de heer van Zutphen nogmaals de figuur van
de overledene. Haar werk voor de tuberculo
selijders. Haar daad aldus spr. zal in
de volksherinnering bewaard blijven. Het
kleine Emmabloempje is en blijft de tolk Ha-
rer groote menschel ij kheid. En hoe eeren we
nu Haar nagedachtenis op z'n best? Door
Haar schitterend voorbeeld te volgen en de
tuberculose-bestrijding de dringende hulp,
die thans meer dan ooit noodig is, te ver
schaffen. Met de woorden „Zij ruste in vre
de" besloot de heer v. Zutphen zijn ontroe
rende en bewogen voorgedragen toespraak
De vleugel-adjudant van den ex-Keizer
Wilhelm, majoor von Ilsemann, heeft na
mens den Keizer een krans in het paleis
neergelegd en tevens de hartelijke deelne
ming van de keizerlijke familie betuigd.
De Buitenlandsche Persvereeni'ging in Ne
derland heeft een telegram van rouwbeklag
aan de koningin gezonden.
Een laatste groet van de hof
houding te Soestdijk.
Gistermiddag zijn de leden van het perso
neel der hofhouding van H.M. de koningin
moeder ten paleize Soestdijk in de gelegen
heid gesteld een laatsten groet te brengen
aan het stoffelijk overschot van Hare Majes
teit. Ook verscheidene oud-leden van het
personeel der hofhouding hebben van deze
gelegenheid gebruik gemaakt om nog een
maal enkele oogenblikken in de sterfkamer te
vertoeven.
De radioreportage der plech
tigheid.
Naar wij vernemen, heeft de regee
ring de 4 groote omroeporganisaties
(A.V.R.O., K R.O., N.C.R.V en VA.R.A.)
bereid gevonden de radio-uitzending
van de begrafenisplechtigheden van
Hare Majesteit de Koningin-moeder als
volgt te doen plaats vinden:
le. De uitzending wordt door den
Nederlandschen Omroep gezamenlijk
verzorgd, die zich daartoe op verzoek
van de Regeering onder leiding van den
Voorzitter van den Radioraad hebben
gesteld.
2e. Te 's-Gravenhage, Rijswijk en
Delft zullen in totaal vier posten wor
den ingericht, van waaruit het ooggetui
genverslag bij opvolging wordt gegeven.
3e. Het ooggetuigenverslag zal met
een korte toepasselijke toespraak wor
den geopend en beëindigd.
Voor aanvulling van dit verslag zal
desnoodig op passende wijze worden
zorg gedragen.
4e. De uitzending zal op gelijke wijze
plaats vinden over de beide Nederland
sche zenders alsmede over de Phobi- en
Kootwijkzenders, teneinde ook de luis
teraars in Oost- en West-Indië in de ge
legenheid te stellen de droeve plechtig
heid te volgen.
5e. Het tijdstip van den vermoedelij-
ken aanvang en het vermoedelijk einde
der uitzending zal nader worden be
kend gemaakt.
6e. De Technische Dienst van het
Hoofdbestuur van de P.T. en T ver
zorgt, met gebruikmaking van mate
riaal der omroepvereenigingen, het
technische gedeelte der uitzending, bij
welke verzorging darkbaar gebruik ge
maakt zal worden van de welwillende
Na den dood der Koningin-moe
der. (Binnenland.;
Ds. Benesj uit zich over Oosten
rijk. (Dag. Overzicht.)
Nieuwe Stavisky-sensaties. (Bui
tenland.)
Groote brand in Japan; 1000 per
sonen gedood. (Buitenland.)
De nieuwe dienstregeling der
Spoorwegen. (Binnenland.)
Burgemeesters zullen voortaan
gepensionneerd worden als zij 65
jaar oud zijn. (Binnenland.)
Te Tjansweer (Gron.) is een man
door een trein overreden en gedood
op een onbewaakten overweg. (Bin
nenland.)
Teeltbeperking van eenden. (Bin
nenland.)
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
Zy, die zich met 1 April a.s.
voor minstens 3 maanden op
dit blad abonneeren, ontvangen
de tot dien datum verschynende
nummers i r a n e o en gratis.
De Directie.
medewerking van den 's-Gravenhaag-
schen Gemeentelijken Telefoondienst.
Amsterdamsch regelings-comité
nationaal rouwbetoon.
In verband met het overlijden van H.
M. de Koningin-moeder heeft zich te
Amsterdam een comité gevormd, waar
in zitting hebben genomen Ds. A. G. H.
Hcogenhuyze, mevrouw Knoppers
Valckenier, Dr. B. A. Knoppers, W. van
Kessel, J. J. van Dokkum en G. A. van
der Wal, terwijl het secretariaat is ge
vestigd Muntplein 6.
Het comité heeft zich in verbinding
gesteld met de autoriteiten te Den Haag
en Delft, teneinde voor de Amsterdam-
sche deputaties .vereenigingen en parti
culieren een gereserveerd gedeelte te
verkrijgen, waardoor het mogelijk zal
zijn alle bezoekers uit Amsterdam van
nabij te aanschouwen. Tevens ligt het
in de bedoeling door een deputatie, ge
vormd uit bovengenoemd comité, na
mens de Amsterdamsche Burgerij een
kr.'ns aan de baar te hechten.
Nadere gegevens zullen in de dag
bladen bekend worden gemaakt, terwijl
bovendien inlichtingen kunnen worden
ingewonnen op het secretariaat, geves
tigd Muntplein 6, tel. 35677.
Vorstelijke deelneming aan de
plechtige bijzetting.
Naar wordt vernomen zullen o.m. de
volgende vorstelijke personen aan de
plechtigheid der bijzetting van H. M. de
Koningin-Moeder deelnemen, te weten:
Hertog Adolf van Mecklenburg, broeder
van Prins Hendrik der Nederlanden,
Prins Eugen van Zweden, broeder van
Koning Gustaf van Zweden, Prins Jo-
sia", de oudste zoon van den overleden
regeerenden prins van Waldeck en
Pyrmont, Prins Max (zoon van Prins
Josias) en zijn gade Prinses Gustava en
Prins Georg, allen uit het huis Waldeck,
Prins Friedrich von Wied (zoon van
Prins Wilhelm von Wied, die gehuwd
was met Prinses Marie der Nederlanden,
dochter van Koning Willem II) en diens
gade, een geboren Prinses Pauline van
Wurtemberg.
De overlijdensacte.
c Hedenochtend om kwart over tien heeft
op het stadhuis te Den Haag de officieele
aangifte van het overlijden van H.M. de Ko
ningin-moeder plaats. Daartoe begaven zich
de minister-president dr. H. Colijn, en de mi
nister van justitie, mr. van Schaik, op het
bovenvermelde uur naar het stadhuis, waar
in de kamer van den burgemeester en in
diens tegenwoordigheid de plechtigheid
plaats had. Als ambtenaar van den burgerlij
ken stand fungeerde de oud-wethouder, dr.
W. W van der Meulen. Nadat de aangifte
was geschied werd de acte voorgelezen en
door de ministers en dr. v. d. Meulen getee-
kend.
De overlijdensacte luidt als volgt:
„Heden den 22sten Maart 1934 versche
nen voor mij, ambtenaar van den burgerlij
ken stand der gemeente 's-Gravenhage, Z E.
mr. Josephus Robertus Hendricus van Schaik,
oud 52 jaren, minister van justitie en Z.E.
dr. Hendricus Colijn, oud 64 jaren, minister
van Staat, minister van Koloniën, voorzitter
van den raad van ministers, beiden wonende
te Den Haag, die verklaarden, daartoe ge
machtigd door H.M. de Koningin der Neder
landen, dat op den 20sten Maart 1934 des
i