Bezoekt de MOTORRACES te Alkmaar
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De levensloop van den millionnair Insull.
QcujeCijhach 0veezicht
Zware taak van president Doumergue.
Met deelname van de meest bekende Belgische en Duitsche Motorrenners.
Ho. 74
Woensdag 28 Maart 1934
136e Jaargang
Op financieel gebied moei de redding worden
verkregen door het levenspeil van den Staat
naar beneden te drukken.
Moeilijke tijden.
Buitenland
Van kantoorbediende tot „Keiier van Chicago".
Zichzelf opgewerkt.
Een groote slag.
HET BEZOEK VAN BARTHOU AAN
BRUSSEL.
2en PAASCHDAG 2 APRIL 1934. AANVANG HALF TWEE.
„ALCMARIA" V.V.V.
ER MAG OP ZONDAG WEER
GEGETEN WORDEN.
In Hitier-rijk.
STAVISKY-KRONKELINGEN.
Onderzoek te Londen beëindigd.
Stavisky politiespion?
SWEEPSTAKE VERBODEN.
In Engeland.
SOCIALISTISCH VIJFJARENPLAN.
In Engeland.
Wat vandaag de
aandacht treki..v
OOSTENRIJK KRIJGT WEER ZIJN
OÜDE WAPEN.
En voert den 1 Mei-dag in.
DE KRASSIN OP WEG NAAR DE
TSJELJJOESKIN.
Roosevelt in moeilijkheden.
Amerikaansche acte van navigatie.
Roosevelt voorstander van verdere
vlootbeperkingen.
Roosevelts veto overstemd.
President Roosevelt met verlof.
DE VLOOTBOUW IN AMERIKA.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Met eenvoudige openhartigheid heeft de
Fransche minister-president in zijn radiorede
de moeilijkheden geschetst, waarvoor zich
regeering en volk geplaatst zien. Doumergue
herinnerde er aan onder welke dreigende
omstandigheden hij nu ruim zes weken ge
leden de zware bewindstaak had aanvaard.
Het gevaar van burgeroorlog werd door den
president van de republiek als geenszins
denkbeeldig geschetst. Naast de noodzake
lijke saneering van 's lands financiën klemde
steeds nadrukkelijker de eisch, dat het ver
trouwen moet worden hersteld in overheid
en gezag, hetwelk tot in zijn grondvesten
geschokt blijkt tengevolge van hetgeen het
onderzoek in de verschillende zwendelaffaires
en dan in hoofdzaak in de zaak Stavisky, aan
het licht brengt op het gebied van corruptie,
die sommige leidende kringen heeft aange
tast.
Frankrijk, hetwelk reeds op het terrein van
de atgemeene buiienlandsche politiek in zulk
een onzekeren toestand verkeert tengevolge
van het nationalistische réveil in Duitsch-
land, dat in een toenemende militarisatie van
den numeriek zooveel sterkeren nabuur tot
uiting komt, behoort zich rekenschap te geven
van deze zijn positie en het gevaar onder de
oogen te zien, hetwelk zijn leven bedreigt.
De eenige redding van land en volk ligt in
krachtige aaneensluiting, terzijdestelling van
politieke veeten en volstrekte eensgezindheid,
teneinde de moreele en financieele gezond
making van bet democratische republikeinsche
regime te kunnen tot stand brengen. De
krachten moeten tot het uiterste worden in
gespannen om die eensgezindheid te bereiken
en aldus het gevaar voor burgeroorlog te be
zweren. Minister Doumergue karakteriseerde
dn dit beroep op het land de taak, waarvoor
dit zich ziet gesteld, als een nieuwe slag
aan de Marne indertijd ging het om de
militaire beslissing; thans geldt het, het
financieele en moreele leven van Frankrijk te
redden.
Teneinde dien slag te winnen, zal de regee-
ring-Doumergue niet aarzelen de meest
scherpe maatregelen te nemen.
Het lijdt geen twijfel, of de regeering zal
bij het nastreven van deze doeleinden stooten
op hardnekkig verzet van belanghebbenden.
De vraag is of zij bij voortduur de kracht zal
blijken te bezitten om dat verzet te breken,
van welke zijde het ook moge komen. Uit
hetgeen bij de Stavisky-affaire en alles wat
daaraan vastzit, tot dusverre reeds aan het
licht is gekomen, blijkt reeds in voldoende
mate tot welk een gevaarlijken omvang in
sommige kringen de moreele degeneratie
heeft voorgewoekerd. Zal het ooit mogelijk
blijken dit gezwel uit het lichaam van de
Fransche samenleving weg te snijden? Toch
zal dit 'de eenige mogelijkheid bieden om het
vertrouwen van de natie in haar leiders te
herstellen. Gelukt deze operatie niet, dan
moet worden gevreesd, dat Frankrijk zware
tijden tegemoet gaat en dat de voorstanders
van gewelddadige reiniging van den toestand
zich spoedig zullen aanmelden Reeds thans
blijkt telkens, zooals bij de incidenten te
Tours en Toulon, welk een onrust in het land
heerscht, die gemakkelijk tot botsingen en
woelingen kan leiden.
De federatie van oud-strijdersbonden heeft
in de afgeloopen week een congres gehouden,
waarop de groote lijnen van een politiek
program zijn vastgesteld, hetwelk een depu
tatie den minister-president heeft voorgelegd.
Een punt van het program behelst oa.
krachtig optreden tegen corruptie en vol
ledig licht in de schandalen. Dit is de eerste
keer, dat de oudstrijders zich rechtstreeks in
de politiek mengen en druk in een bepaalde
richting trachten te oefenen. Zij blijven bin
nen de wettige perken, maar uit hun op
treden valt af te leiden, dat zij de noodzaak
inzien om zich te doen gelden. Daarin ligt
ongetwijfeld een aansporing te meer voor
de regeering om met groote voortvarendheid
te blijven voortschrijden op den ingeslagen
weg en niet te verslappen in de aanvaarde
taak van het doen van recht en van het veilig
stellen van de spaarpenningen van het werk
zame Fransche volk. Bij deze actie zullen de
oudstrijders aan de zijde van de regeering
staan zoolang deze volhardt, doch zoodra
het tegenovergestelde blijkt, wordt de kans
groot, dat de oudstrijders de leiding zullen
nemen bij pogingen om op andere wijze
orde te scheppen en den staat te saneeren en
te reorganiseeren, aldus het Hbld.
De taak, waarvoor minister Doumergue
zich geplaatst ziet, wordt met den dag
moeilijker. Wanneer hij zoo straks verplicht
zal zijn om, ter redding van de valuta en ge
zondmaking van de financiën, over te gaan
tot sterke inkrimping van het talrijke ambte-
narenpersoneel, zal hij bovendien nog te
maken krijgen met de gevolgen van dezen
impopulairen maatregel, welke zijn voor
gangers zoo duchtig bedreigde. In deze
richting zal nochtans de dringend noodige
bezuiniging in de eerste plaats gezocht moe
ten worden (militaire bezuinigingen komen
onder de bestaande omstandigheden zeker
niet in aanmerking!), nu geen nieuwe belas
tingen kunnen worden geheven of bestaande
kunnen verhoogd worden. Doumergue en
diens minister van financiën Germain-Martin
zullen dit keer dezen en andere soortgelijke
maatregelen moeten doorzetten. De populari
teit van de regeering bij de belanghebbenden
zal echter door een en ander niet toenemen!
Geeft men zich rekenschap van deze en
andere moeilijkheden, welke het welslagen
van de taak van de regeering-Doumergue
van alle kanten bedreigen, dan wordt het ten
volle duidelijk, dat het vaderlijke beroep van
den minister-president op het land om voor
alles eensgezind te blijven, maar niet een ge
woon radiopraatje was, doch integendeel de
uiting moet zijn geweest van een intens ge
voel van groote bezorgdheid voor hetgeen de
naaste toekomst Frankrijk kan brengen.
Burgeroorlog, zoo verklaarde Doumergue,
is iets vreeselijks, niet het minst, omdat hij
het gevaar van nog ernstiger gebeurtenissen
medebrengt, nl. dat van een vreemde invasie
Hier zinspeelde de Fransche premier dus
rechtstreeks op mogelijke buitenlandscfce ge
varen om de noodzaak van eensgezindheid
naar binnen des te klemmender te doen ge
ïnde eerstvolgende weken zal reeds kunnen
blijken of het Fransche volk deze groote be
tekenis van het beroep van zijn premier ook
inderdaad heeft begrepen en er naar wil han
delen.
Zooveel leidende figuren, die voor eenige
iaren als economische kopstukken erk n
werden zijn in de laatste maanden ten val
gebracht d"t de naam Insull al bijna weer
verreten was. In Europa had en heeft men
no/zelf voldoende schandalen om te veel
belangstelling aan ^n^a^van
Een kring bekend. En toch vertegenwoor-
d S de gebroeders Insull een macht, waar
mee de wereld wel degelijk rekening had te
h0£EdPrnemine van de Insulls werd in
Amerika voor^kapitaalkrachtiger gehouden
in deluciferstrust van Ivar Kreuger. Een
van 2 milliard dollar was er in ge
stoken Wat deze instelling eigenlijk te betee-
stoKen we* de zaak meenstortte,
waTdwr 'duizenden menschen enorme ver
liezen leden; de gevolgen waren in het ge
heele Amerikaansche economische -.i
"Tn^heY jaar 1930 werd in Berlijn een
wereldconferentie van electriciteitsbedrijven
gehouden. Onder de deelnemers zag men ook
een 73-jarigen Amerikaan ,den heer Samuel
Insull. die in deze stad niet bekend was. Er
werd evenwel voor gezorgd, dat weldra de
aandacht op hem gevestigd werd.
De Amerikaansche gezant Sackett hield
bij de opening van de conferentie een sensa-
tioneele rede. Hij beschuldigde de Ameri
kaansche electriciteitsbedrijven er van, een
misdadige tarieven-politiek te voeren en
eischte, dat deze ondernemingen door den
staat werden overgenomen. Sackett wist
drommels goed, dat onder zijn toehoorders
de man zat, die over de electriciteitsbedrijven
van 29 Amerikaansche staten heerschte;
Samuel Insull, „Keizer van Chicago". On
middellijk na deze rede verlieten Samuel
Insull en zijn 10 jaar jongere broer zeer
demonstratief Berlijn. Nauwelijks waren zij
in Amerika terug, of zij begonnen op hevige
wijze tegen Sackett te ageeren. Eenige par
lementsleden, die geheel in Samuel Insulls
handen waren, moesten in het parlement vra
gen stellen. Een krant, die ook al van Insull
afhankelijk was, publiceerde op de voor
pagina een fel artikel met den fraaien kop
„Keizer van Chicago ontslaat op staanden
voet Amerikaanschen Gezant te Berlijn".
De gezant is evenwel ongedeerd uit dezen
strijd gekomen.
De Insulls kwamen uit Engeland. Een
halve eeuw leefden zij in de Vereenigde Sta
ten, waar zij zich van kantoorbediendetjes
opwerkten tot magnaten. Samuel Insull be
gon zijn carrière als correspondent, een
baantje, dat hem niet bevredigde. Op een
goeden dag hoorde hij, dat de geniale uit
vinder Edison een secretaris zocht. Wat kan
men als sjofele bediende doen om een derge
lijke baan te verkrijgen? Insull schraapte al
zijn geld bij elkaar en gebruikte het om men
schen om te koopen, die hem den weg moes
ten vrijmaken naar Edison. Hij had succes.
De uitvinder merkte wel, dat de jongeman
uit het goede hout gesneden was en nam
hem in dienst. Hierdoor was Insull weer een
schrede dichter bij zijn doel.
Hij wist zich onmisbaar te maken. Edison
beraadslaagde over belangrijke aangelegen
heden met hem en stelde het grootste ver
trouwen in hem. Zoo dankbaar was hij hem,
dat Insull de beschikking over menig patent
kreeg. Insull stelde zelf de contracten op
Edison, die de gevolgen er van niet kon ver
moeden, teekende zonder eenig aarzelen. La
ter kostte het hem groote uitkoopsommen om
dien lastig geworden secretaris kwijt te
raken.
Met het vele geld, dat hij bij Edison ver
diend had, vertrok hij naar Chicago. Met
zijn broer begon hij nu een strijd tegen de
tallooze electriciteitsbedrijfjes in deze stad,
die een voor een het loodje moesten leggen.
De illuminatie van het tentoonstellings
terrein in Chicago maakte de Insulls met
één slag bekend en populair. De orders volg
den elkaar op, de Insulls kwamen in aan
raking met den gemeenteraad en kregen op
dracht om voor de verlichting van Chicago
en de voorsteden te zorgen.
Chicago bleef het centrum van alle opera
ties der gebroeders. Weldra waren zij in het
bezit van de tram- en gas-exploitatie van
Chicago. Van het Michiganmeer werkten zij
verder, tenslotte leverden zij aan 5000 plaat
sen, over de geheele Unie verspreid, electrici-
teit. Maar daarmee nog niet tevreden, breid
den zij hun invloed uit tot Canada, Austra
lië, Zuid-Afrika, zelfs Br.-Indië en in 1928
ook tot Weenen. Het aandeelenkapitaal wordt
voor hun besten tijd op een 7% milliard gul
den berekend.
De val van de Insulls het oude liedje:
met het geld van de trust speculeerden zij ten
eigen bate, zonder zich er om te bekommeren,
dat dit geld niet van hen was. Toen dan ook
het einde van de „prosperity" kwam, bleef de
krach niet uit. De Insulls verloren kapitalen,
maar evenals Kreuger knoeiden zij verder.
Tot er geen houden meer aan was. Toen be
kend werd, hoe de juiste toestand was. daal
de de papieren van de trust tot 10 pCt. en
minder. De gebroeders, die het natuurlijk
hadden zien aankomen, hadden tijdig de wijk
genomen, de een naar Canada, de ander naar
Parijs. Sindsdien zwerven zij rond.
Onze lezer kennen het verloop van deze ge
schiedenis. Samuel is verder naar Grieken
land gevlucht en heeft vandaar getracht zich
heimelijk aan de publieke belangstelling te
onttrekken. Voor den goeden gang van zaken
heeft de Grieksche regeering hem thans uit
geleverd en men kan verzekerd zijn, dat zijn
verdiende loon hem niet onthouden zal wor
den.
Besprekingen met minister
Hijmans.
Naar aanleiding van het bezoek van den
Franschen minister Barthou aan Brussel
wordt van officieuse zijde de volgende mede-
deeling verstrekt.
Sedert het oogenblik, dat de werkzaam
heden der Ontwapeningsconferentie werden
onderbroken, tengevolge van Duitschlands
vertrek zijn onderhandelingen voortgezet
tusschen de voornaamste belanghebbende
mogendheden.
Hoewel België niet rechtstreeks deel heeft
genomen de onderhandelingen heeft zij deze
toch van nabije gevolgd en gezien het bijzon
dere belang, dat dit vraagstuk voor België
oplevert werd dit door de bevriende mogend
heden geheel op de hoogte gehouden.
België was in hoofdzaak in nauwe relatie
met de Fransche regeering.
In de maand November 1.1. werd ons
standpunt nauwkeurig uiteengezet en het
werd nogmaals ontwikkeld in den loop van
den reis van minister Hijmans naar Parijs,
einde December 1933 België is een der lan
den, die het meest zijn blootgesteld aan hei
gevaar van oorlog.
Het vreest een herbewapening van Duitsch-
land en een bewapeningswedloop. Een
accoord tusschen Frankrijk, Engeland en
Italië, dat leidt tot een internationale over
eenkomst betreffende ontwapening is volgens
België in de huidige omstandigheden het
ware afdoende middel om gemeld gevaar te
bezweren. Bij gebrek aan dit middel is het
ernstig te vreezen, dat het verdrag van Ver-
sailles het voorwerp zal worden van erger
aanvallen. Een gedachtewisseling tusschen
beide regeeringen heeft nu de mogelijkheid
geschapen vast te stellen, dat volledig ac
coord bestaat op essentieele punten en hoofd
zakelijk ook de noodzakelijkheid tot organisa
tie van een afdoende controle en ernstig
waarborgen voor de uitvoering daarvan.
Het jongste memorandum der Fransche
regeering aan de Britsche natie legt den na
druk op het belang dezer waarborgen en
toont aan, dat beide staten het probleem be-
heerschen.
Wordt er een ontwapeningsovereenkomst
besloten, dan kunnen de staten onderteeke
naars niet meer onverschillig blijven tegen
overtredingen, welke zouden worden begaan
en dan moeten zij tevens er zorg voor dragen,
dat zulke overeenkomsten zullen worden na
geleefd.
Hijmans ziet als eenige mogelijkheid om
het in de Duitsche bewapening liggende ge
vaar te bezweren in het sluiten van een ont
wapeningsverdrag of anders een entente tus
schen Frankrijk, Italië en Engeland. België
beschouwt een dergelijke Entente als de beste
bescherming en het zal alles doen, deze te
bevorderen. In ieder geval mote men, wan
neer men het ergste wil verhoeden, de Duit
sche bewapeningen door controle beperken
en bepaalde veiligheidsgaranties ontvangen,
zooals wordt te kennen gegeven in de Fran
sche antwoord nota aan Engeland.
België is te dien opzichte onvoorwaardelijk
aan Fransche zijde.
Tenslotte werd door de minister er nog
maals de nadruk op gelegd dat hij een En
tente Frankrijk-Italië-Engeland als perma
nente basis beschouwt voor de pacificatie van
West-Europa.
Het Duitsche Rijksministerie voor Volks
voorlichting en propaganda, deelt mede:
Er bestaat aanleiding er op te wijzen, dat
het einde van de winterhulp 1933/34 per 31
Maart tot de hervatting der steunverleening
voor den winter 1934/35 de instelling van
het z.g. éénschotelgerecht op Zondag wordt
uitgesteld tot begin October a.s.
De Fransche detective Peudiêce en de
Fransche deskundige in sieraden Seror heb
ben een nauwkeurig onderzoek ingeteld naar
de juweelen, die verpand werden in de Lon-
densche leenbank Sutton. Definitief werden
deze juweelen geidentificeerd als een deel
der Stavisky-sieraden. Sutton deelt mede,
dat hij indertijd 2900 voorgeschoten had
op de juweelen en dat hij verscheidene stuk
ken intusschen reeds had verkocht.
Peudepiêce verklaarde, dat schitterende re
sultaten waren bereikt, en dat zij thans
weer naar Parijs konden terugkeeren.
Naar het schijnt hebben de onderzoekingen
te Londen aan het licht gebracht, dat de
Engelsche danseres Nono, de vriendin van
den secretaris van Stavisky, niets heeft uit te
staan gehad met den verkoop van deze ju
weelen.
De inspecteur van politie Bayard, die in
1926 Alexandre Stavisky heeft laten arre
steeren heeft voor de parlementaire Enquett-
steeren heeft voor de parlementaire Enquet-
tot 1931 gebruik heeft gemaakt van de dien
sten van Stavisky.
Lord Londonderry heeft gisteren bij het
parlement een wetsontwerp ingediend ter be
teugeling van hazard-spelen en volledig ver
boet van Sweepstakes.
De „Daily Tplegraph" publiceert een vijf
jarenplan van de Socialist League, dat ver
meldt, dat zoodra een socialistische regee
ring weer aan het bewind zal zijn gekomen
er een socialiseering zal plaats vinoen van
de financiën, een nationaliseering van land
afschaffing van het hoogerhuis. Dezelfde
principes zullen worden toegepast o.a op
transportwezen, lichte en zware industrie,
katoen en textiel en landbouw.
Zware taak van president Dou
mergue. (Dag. Overzicht).
Levensloop van den millionnair
Insull. (Buitenland).
Roosevelt in moeilijkheden. (Bui
tenland).
De plechtigheden in de kerk te
Delft. (Binnenland).
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
Naar verluidt, is de Oostenrijksche regee
ring voornemens in de nieuwe grondwet niet
alleen de aanduiding „republiek" te laten ver
vallen, maar wil zij ook het in 1919 door
Karl Renner ingevoerde republikeinsche
wapen van Oostenrijk, dat een adelaar met
hamer en sikkel voorstelt, afschaffen. In
plaats daarvan zou de dubbele adelaar ko
men, die reeds onder de monarchie in het
wapen prijkte. De regeering is verder van
plan den eersten Mei tot officieelen feestdag
te verklaren. Op 1 Mei van dit jaar wil men
reeds een groot nationaal arbeidsfeest orga-
niseeren.
De Russische ijsbreker Krassin, welke door
de regeering van Sovjet Rusland is uitge
zonden ter assistentie van de leden der
Tsjelkoeskin-expeditie, is Dinsdag 't Noord-
Oost-zeekanaal gepasseerd. De Krassin is
met 146 man aan boord op weg naar
Wladiwostock. Er is voor negen maanden
proviand aan boord.
President Roosevelt heeft gisteren een
decreet uitgevaardigd, waarbij in de toe
komst alle Amerikaansche producten, welke
zijn vervaardigd met de hulp van regee-
ringscrediten, met Amerikaansche schepen
moeten worden verzonden.
Uitzonderingen zijn slechts toegestaan,
wanneer een officieel bewijs wordt voorge
legd, dat geen Amerikaansche schepen ter
beschikking zijn.
Het memorandum van Roosevelt inzake
den vlootbouwwet eindigt met de woorden:
Het was en zal de politiek der Amerikaan
sche regeering zijn ook in de toekomst de
beperking der vlootbewapeningen te begun
stigen. Ik persoonlijk heb de hoop, dat de In
1935 bijeenkomende marineconferentie alle
bestaande beperkingen verlengen zal en ver
dere besprekingen zal aanvaarden.
Het huis van afgevaardigden heeft het
veto van Roosevelt tegen 't voorstel inzake
betalingen aan oudstrijders overstemd met
de vereischte meerderheid van twee derden.
Hierdoor is dit voorstel nogmaals door het
huis aangenomen en gaat het thans weer
naar den senaat.
Kort voor zijn vertrek naar Florida,
waar hij een dag of tien met verlof zal door
brengen, heeft president Roosevelt een me
morandum gepubliceert over een wet op den
vlootbouw, waarin hij er den nadruk op legt,
dat volgens deze wet slechts de machtiging
wordt gegeven voor dezen bouw, doch dat
geenszins de middelen worden toegestaan
Of en zooja hoeveel schepen werkelijk zul
len worden gebouwd, zal afhangen van toe
komstige ontwikkeling der wereldpolitiek.
Voorts heeft de president het congres een
boodschap doen toekomen, waarin hij pro
testeert tqjèn de door beide huizen na maan
denlange strijd en onderhandelinge onder
sterken druk vanwege de oud-strijders ten
slotte aangenomen oud-strijderswet De
president noemt deze wet, waarbij den oud
strijders 2.4 milliard dollar wordt toege
staan, te vergaan.
In het door Roosevelt onderteekende Vin-
son-vlootbouwprogram is opgenomen het
uitbreiden van de vloot tot volle verdrags
sterkte, waarmede een bedrag genoemd is
van 750 millioen dollar. In het program is
opgenomen de bouw van zes kruisers, een
viiegtuigmoederschip, 65 destroyers, 30 on
derzeeërs en 100 marinevliegtuigen.