(R&cht&zoJkeit
üaat&te éeticfiten
De Nijenrode-zaak.
Is Johanknegt flauw gevallen?
Is er contact geweest tusschen
hem en juffrouw N.?
Mijn leven wordt hier verwoest,
zegt Onnes,
Groote verwarring.
VERPLEEGSTER VRIJGESPROKEN.
Zeer clement vonnis.
DE POSTVLUCHTEN OP INDIE
DE AANSLAG OP DEN
BURGEMEESTER VAN ASSENDELFT
Tot 6 maanden veroordeeld.
LINDBERGH BIEDT ZIJN DIENSTEN
AAN.
Voor de redding van de Tsjel-
joeskinbemanning.
SALVATORE Dl GIACOME. f
DEENSCHE KOOPVAARDIJ
IN STAKING.
Op a.s. 11 April.
OPGEDWONGEN
HALSVERSIERING.
BLANKHEID, DIE HET DEZEN KEER
NIET DOET.
Een paard
aan 'f woord
Brieven uit de Hoofdstad
Er wordt gebouwd in Am
sterdam, Drie nieuwe wo
ningcomplexen met warm
watervoorziening voor ar
beiders. Gemeenschappe
lijke tuinen. Huurverla-
ging.
WERKLOOZENDEMONSTRATIE.
Rumoer in Ouddorp.
Op 29 Jan. 1932 was Ouddorp in rep en
roer en trok een groot aantal werkloozen
naar het huis van den burgemeester. Zulks
geschiedde naar aanleiding van de uitbe
taling van steun aan de werkloozen welke in
het schoolgebouw plaats vond.
Bij die gelegenheid werden de werkloozen,
die ae nieuwe steunregeling van de gemeente
Ouddorp niet goed begrepen hadden, opge
ruid door den 41-jarigen J. B., secretaris van
den Chr. Ned. Arbeidersbond, die den men
schen toeriep: gooi ze verrot. Ongeveer 400
man togen daarop naar het huis van den bur
gemeester alwaar eenige ruiten werden inge
worpen.
De Rotterdamsche politierechter heeft, B.
wegens opruiing veroordeeld tot 3 maanden
gevangenisstraf.
B. die tot nu toe steeds ontkend had boven
aangehaalde woorden te hebben geuit kwam
ter terechtzitting van het hof op deze ont-
kentenis terug.
Vijf getuigen waaronder de burgemeester
van Ouddorp, werd als getuigen gehoord
Laatstgenoemde gaf ook eenige inlichtingen
omtrent den persoon B.
In zijn requisitoir wees de advocaat-gene
raal, mr. de Visser, er op, dat van dezen ver
dachte, allerminst kon worden verwacht
op grond van zijn beginselen dat hij tot
een dergelijk optreden komen. Hem had
openlijke geweldpleging ten laste kunnen
worden gelegd. Het feit dat de zaak reeds
zoo lang, geleden was heeft den politierechter
aanleiding gegeven slechts 3 maanden op te
leggen. Spr. zag geen omstandigheid om
wijziging in het vonnis te brengen.
De verdediger, legde een rapport over van
verdachte's huisdokter die verklaarde, dat
B. een zenuwpatiënt is en daarboven erfelijk
belast. Hij verzocht het Hof een voorwaarde
lijke straf te willen opleggen.
WORSTMAKERIJ BIJ EEN BEDSTEDE.
Bedorven gekookte varkenspootjes.
Voor het Kantongerecht te Gorinchem
stond gisteren terecht de slager A. de J., al
daar, aie in een kamer met een bedstede,
waarin geslapen werd, een worstmachine had
opgesteld, welke kamer in geen enkel opzicht
aan de voor worstmakerij gestelde eischen
voldeed. In de kamer bevond zich een mand
met 49 gekookte en reeds bedorven varkens
pootjes en voorts nog een hoeveelheid niet be
hoorlijk gestempeld vet, dat ook reeds ge
deeltelijk bedorven bleek. Een en ander werd
in beslag genomen en op last van den Keu
ringsdienst vernietigd.
De kantonrechter vond het een zeer ernstig
feit, daar hieruit massale vleeschvergifti-
gingen kunnen voorkomen met ernstige ge- 1
volgen.
De hulpkeurmeester W. van S. te Gorin
chem, die als getuige werd gehoord, beves
tigde, dat zelfs een leek kon constateeren.
dat de varkenspootjes bedorven waren.
Iemand, die zóó zijn vak als slager op
neemt, aldus zeide de Kantonrechter, moest
maar liever vuilnisman worden.
Spr. eischte in totaal 130 boete, te ver
vangen door 1 maand en 25 dagen hechtenis.
Onder toevoeging van een ernstige waar
schuwing voor dergelijke minderwaardige
practijken werd de slager De J. veroordeeld
tot 100 boete of 70 dagen hechtenis.
De 23ste zitting van het Onnes-proces be
gon met het verhoor van den rijksveldwach
ter, die verklaringen zou kunnen afleggen
over de bewering van rechercheur van Cco-
ten, dat op 3 Juni 1933 Johanknegt en juf
frouw Nöggerrath in het instructiegebouw
met elkander hebben gesproken. Johanknegt
zou in het instructiegebouw zijn flauw geval
len en van die gelegenheid zou juffrouw N.
gebruik hebben gemaakt om met haar chef
te spreken.
De rijksveldwachter Kanne wist alleen,
dat die twee verdachten in het kabinet van
en rechtercommissaris contact hebben ge
had.
Deze getuige wist van het flauwvallen van
Johanknegt niets af.
Presient: Volgens van Cooten komt het
vaak voor, dat verdachten contact met el
kaar hebben in het instructiegebouw.
Veldwachter: We letten er altijd op dat dit
niet gebeurd.
Rijksveldwachter Elzinga loste zijn collega
voor het hekje af. Ook hem was niets bekend
van flauwvallen of contact tusschen Johan
knegt en juffrouw N.
De president ging op nadere bijzonderhe
den in.
Officier weet u zeker, dat u dien dag juist
dienst had?
Getuie: Ik weet het pertinent. Mijn vrouw
was dien dag jarig en ik dacht nog, dat zal
een latertje worden.
President: Er werd dus scherp op gelet,
dat de verdachten geen contact hadden?
Getuige: We hebben er zelfs heel scherp
op gelet. Ik herinner me nog bij de Veendam
mer strafzaak, dat vader en zoon, die toen
verdachten waren, elkaar briefjes in de hand
stopten, als ze elkaar een hand gaven. Dat is
hier op de zitting gebeurd. Ik heb het toen di
rect aan den officier meegedeeld.
Dan werd van Cooten weer voorgeroepen.
Direct windt hij zich op, als de president
hem vertelt, dat de rijksveldwachters zich
niets herinneren van het contact, noch van
het flauwvallen.
President: U hebt zelfs gezegd,dat ze el
kaar een briefje toestopten.
Getuige (opgewonden schreeuwend en op
het hekje slaande): Van een briefje heb ik
nooit gesproken, 't is een schandaal
President: Uw optreden is een schandaal.
Getuige: Verexcuseer als ik me niet juist
uit, ik kan 't nu niet anders. Het contact is
er geweest. Ik sta onder eede, president, ik
lieg niet. Ik weet nog precies hoe 't gebeurde.
Johanknegt viel flauw en juffrouw Nögge-
rath kwam op hem af, sloeg haar armen om
z'n hals en steunde hem
De veldwachters hebben nog gezegd: Dat
gebeurt om de haverklap.
Officier (maakt een beweging naar den
griffier, om hem te verzoeken alles over deze
kwestie te notuleeren).
Mijnheer de president, ik wensch, dat deze
kwestie precies wordt uitgezocht. Ik vraag
acte van deze verklaring om eventueel een
vervolging wegens meineed in te stellen.
Getuige: Als ik wegens meineed word
vervolgd, wensch ik over deze kwestie geen
verklaring meer af te leggen.
Verdachte Onnes: Waarom wordt Koning
niet vervolgd wegens meineed?
President: Houdt uw mond.
Get. trachtte zich te beheerschen, hij treedt
over 't contact tusschen den detective en zijn
assistente weer in bijzonderheden. Met mr.
Muller Massis demonstreert hij, hoe juffrouw
N. en Johanknegt liepen. Er wordt gelachen
in de zaal. Van Cooten windt zich weer op:
Lacht u toch niet, het is een ernstige zaak
hier.
Veldwachter Elzinga handhaaft zijn ver
klaring. Hij heeft van contact niets gezien.
Dan volgt een discussie tusschen mr. Mul
ler Massis en den officier over de vraag van
het niet vervolgen van Koning.
Mr. Muller Massis: Over Koning gaan de
vreemdste geruchten. Er wordt gezegd, dat
hem de hand boven het hoofd wordt gehou
den, omdat hij teveel weet!
De president lacht.
De officier zegt: Geruchten!
De verdachte windt zich zichtbaar op:
Mag ik wat zeggen.
President: U hebt uw mond te houden.
Verdachte OnnesDat wordt me nu toch te
gek, dan kunt u me de zaal wel uitzetten.
Mijn leven wordt hier verwoest en ik zou
niets mogen zeggen! Is er geen rechtvaar
digheid meer!?
De president decreteert dan, dat het on
derwerp Koning is afgeloopen. De verdedi
gers protesteeren. De stemming is weer
uiterst rumoerig, allen spreken door elkaar,
de verwarring is onbeschrijflijk.
Het verhoor van van Cooten wordt voort
gezet. De president laat Johanknegt binnen
roepen. Van Cooten krijgt dan eindelijk gele
genheid zijn langdradig en weinig politioneel
verhaal voort te zetten over de comedie bij
de Hollandsche Rading. Getuige vertelt zijn
ondervindingen tot in de kleinste bijzonder
heden. Na eenig zoeken bij de Hollandsche
Rading werd een groot bruin pakket gevon
den. Van Cooten had een der miniaturen uit
het pak gehaald, dit was op dezelfde wijze
verpakt, als de kostbaarheden van de eerste
partij. Onderweg 'naar Utrecht had getuige
geïnformeerd naar een veldwachter of de
vindplaats onder het arrondissement Utrecht
of Amsterdam hoorde. De goederen werden
naar het hoofdbureau van politie te Utrecht
gebracht.
Johanknegt had een verklaring afgelegd,
toen waren allen gaan eten en na het eten
was het gezelschap met de buit naar Breu-
kelen gegaan, om daar den burgemeester
nader op de hoogte te stellen van het terug
vinden. Johanknegt had op dien tocht tot ge
tuige gezegd, dat de inbraak een comedie
was geweest.
De president informeerde of getuige wel
eens oesters en champagne heeft genoten ten
huize van Johanknegt.
Getuige: Ik heb bij mijn weten nooit een
druppel champagne bij Johanknegt gedron
ken. Ik heb het er nooit gezien en oesters, ja,
ik heb er eens kalfsoesters gegeten, misschien
wordt dat bedoeld. Bij dat feestelijk eten was
ook de burgemeester van Breukelen geweest.
Niet dat ik me achter dien eminenten burge
meester verschuil, voegde getuige erbij.
President: Was u een deel van de 10.000
beloofd?
Getuige: Bij mijn weten niet, ik wilde er
niets van hebben.
Mr. Muller Massis: Wanneer vertelde Jo
hanknegt, dat de inbraak gefingeerd was?
Getuige: Op 26 Jan. 1933, den dag van de
Weet jij nog lieve, welk jaar dat was, dat de vrou
wen zulke verbazend korte rokken droegen?"
„Nee, dat kan ik me niet meer precies herinneren,
maar ik weet nog, dat het het jaar was, toen jij je
een bril aanschafte." (Humorist).
Hollandsche Rading
De officier maakte er den getuige opmerk
zaam op, dat zijn verklaringen later uitvoe
riger werden en op enkele punten afweken.
De getuige beheerschte zich niet langer. Hij
sloeg met beide vuisten op het hekje en roept
verwarde brokstukken van zinnen tegen den
officier. Hij besloot zijn geschreeuw met:
„dank u".
De officier maande hem aan kalm te blij
ven.
(O ngecorr igeerd
De Haagsche rechtbank heeft heden
vrijgesproken de 46-jarige hoofdver
pleegster A. v. d. J., die terecht had ge
staan wegens overtreding van artikel
307 wetb. van strafrecht. Verdachte had
aan twee kinderen van familieleden fos-
forlevertraan toegediend, doch bij het
bereiden daarvan had zij de onvoorzich
tigheid begaan de hoeveelheid fosfor in
grammen in plaats van in milligram
men toe te voegen, met het gevolg, dat
een 4-jarig jongetje is overleden. Door
he. O. M. was 1 maand hechtenis voor
waardelijk geëischt.
De Snip is op uitreis te Bankok aan
gekomen.
De Oehoe is hedenochtend uit Athene
vertrokken, er bestaat eenige kans, dat
het vliegtuig nog heden op Schiphol zal
landen.
Vandaag heeft het Hof te Amsterdam
arrest gewezen in de zaak tegen de ge
broeders V., werklooze bouwvakarbei
ders, die op 16 September den burge
meester van Assendelft hadden gemo
lesteerd, toen deze hun meedeelde, dat
hij niet gerechtigd was, hun de onder
steuning, welke zij tot nog toe hadden
genoten, uit te keeren. Op 9 November
had de rechtbank te HaaHem de beide
broeders ieder tot 8 maanden gevange
nisstraf veroordeeld. Het hof veroor
deelde ieder tot 6 maanden gevangenis
straf.
vogel is een roodborstje, dat zoo onfor
tuinlijk is geweest als „albino" uit het
ei te komen. Natuurlijk willen de
„echte roodborstjes' met dezen „kleui-
ling" niets te maken hebben.
De bekende Amerikaansche vlieger
Kola. Lindbergh heeft den Russischen
ambassadeur te Washington medege
deeld, dat hij bereid is, deel te nemen
aan de reddingsactie voor de bemaning
van de Tsjeljoesking De Sovjet-regee
ring heeft Lindbergh doen weten, dat zij
het zou toejuichen wanneer hij met zijn
vliegtuig bij het reddingswerk wilde
helpen. Tot nog toe nemen reeds 16 Rus
sische vliegtuigen aan de bergingspo
gingen deel.
Te Napels is de bekende Italiaansche
dichter Salvatore di Giacomo overleden.
In vergaderingen van Deensche
scheepsstokers en matrozen is besloten
op 11 April a.s. in staking te gaan. Indien
het werkelijk tot staking komt, zal waar
schijnlijk de geheele Deensche scheep
vaart worden stilgezet. De matrozen en
stokers eischen in verband met de on
gunstige valutaverhoudingen verhoo
ging der loonen.
Een stalknecht op een boerderij in
Beverly (W.A.), die een paard dat juist
gedronken had, naar den stal bracht
om het voer te geven, kwam met schrik
tot de ontdekking, dat een groote slang
zich rond den nek van het beest had ge
wikkeld. Het paard was zich blijkbaar
van zijn gevaarlijk „levend collier" niets
bewust. De knecht maakte vlug een
strik; vervolgens gaf hij de slang een
vinnige steek en toen de slang op den
grond viel maakte hij het ondier verder
af.
Vermoedelijk heeft het reptiel, toen
het paard aan den trog, welke nabij den
stal staat, dronk, zich van een houten
overkapping, welke tot afweer van de
zon over den trog gebouwd is, laten
zakken. Op weg naar den trog is de kop
van het paard vlak bij deze houten over
kapping gekomen, waarbij de slang zich
zonder moeite om de hals van het beest
heeft kunnen leggen.
Dat het in de Vereenigde Staten in
weerwil van de rassenkwestie niet
steeds alles is, een witte kleur te heb
ben, bewijst een kleine vogel, die juist
om zijn witte kleed door zijn soortge-
nooten dood is verklaard. Zijn lichte
kleur heeft hem reeds een zoo volslagen
gevoel van minderwaardigheid gegeven,
dat hij geen voedsel meer tot zich neemt
en zelfs de smakelijkste hapjes kunnen
hem niet meer tot eten verlokken. Als
hij het al een keer door honger gedre
ven waagt, naderbij te komen, dan
wordt hij door de andere vogels zeer
systematisch verdreven. Het beestje
leeft dan ook afgescheiden van andere
vogels, hoewel hij toch tot een van de
vriendelijkste vogelsoorten behoort. De
„Wij paarden eischen nooit iets, maar
„wij zijn den heeren achter het autostuur
„heel dankbaar, als ze niet zoo vlak
„langs ons stuiven. En mijn collega's,
„die een zwaren kar trekken, vragen U
„vriendelijk om hen niet noodeloos te
„laten stoppen.
„Toe, wilt U niet een klein beetje reke-
„ning met ons houden? Elk paard, dat
„voor mag gaan, ook al heeft hij er
„eigenlijk geen recht op, zal U met een
33 „dankbaren blik beloonen."
Het klinkt bij alle klachten over de
pressie en tegenslag in zaken misschien
een beetje vreemd: maar er wordt in
Amsterdam nog flink gebouwd. Welis
waar moest de gemeente die voor
zichzelf 12000 van de ruim 200000 wo
ningen in Amsterdam heeft neergezet
en in beheer heeft reeds eenige jaren
geleden den woningbouw stop zetten,
doch er zijn gelukkig nog vereenigingen
en particulieren, die niet nalaten nieu
we woonruimten te scheppen. En hoe!
Het is een genot die nieuwe wooncom
plexen te zien. Zoo bijvoorbeeld de drie
huizenblokken, die de vereeniging „Zo
mers Buiten" in plan West, achter de
Admiralengracht, heeft laten bouwen.
Zij bouwde met deze mede reeds 1600
arbeiderswoningen in Amsterdam, be
halve nog de vacantieoorden in Soest-
duinen en Zandvoort, waar de arbeider
met zijn gezin in het voorseizoen a 1
en in het seizoen a 2.50 per dag een ge
meubileerd huisje als vacantieverblijf
kan betrekken. In Zandvoort staan 34
van die vacantiehuisjes en in Soestdui-
nen 36. Bij beide ontspanningsplaatsen
behoort een groot café-restaurant, waar
de vacantiegangers hun maaltijden kun
nen nuttigen, opdat ook de huisvrouw
het er eens van nemen kan.
Maar om op de Amsterdamsche wo
ningen terug te komen: de gemeente
neemt haar bouwwerk weder ter hand,
want voor 1935 staan er vijfhonderd ar
beiderswoningen op het programma, die
aan den Haarlemmerweg achter de
ringspoorbaan zullen verrijzen. Doch dit
behoort tot de plannen; de huizenblok
ken van „Zomers Buiten" in West staan
er reeds en juist deze week zijn de laat
ste huurders er in getrokken.
Goed van lijn en proportie zijn die
complexen hier in dit modern-opgezette
deel van de hoofdstad. Niet minder dan
398 gezinnen zijn er gehuisvest en alle
ruimten waren spoedig verhuurd, want
voor dergelijke woningen zijn liefheb
bers te gader. En als men eens zoo'n
woning binnengaat, dan verbaast dit
zeker niet, want de kamers zijn ruim en
licht; een douchecel behoort bij elke wo
ning (aangebracht volgens voorschrift
van de nieuwe woningwet, waarin be
paald werd, dat elk nieuw te bouwen
huis moet zijn voorzien van douchecel
of badgelegenheid) en de bewoners kun
nen ongelimiteerd over warm water be
schikken, waarvoor een centrale zorg
draagt. Dat dit een belangrijke bespa
ring op de Kasrekening kan zijn om
oi i tot het financieele voordeel te bepa
len behoeft geen nadere toelichting.
En toch bedraagt de gemiddelde huur
slechts 6.40 per week. Ter vergelijking
merken wij op, dat gelijksoortige arbei
derswoningen, door de gemeente Am
sterdam gezet en beheerd, een gemiddel
de huur van 7 a 7.50 eischen.
De woningen van „Zomers Buiten" bevat-
ten allereerst een woonkamer ruimer dan
het voorgeschreven minimum van 4 bij 4
meter een douchechel, een keuken en twee
of drie slaapkamers. De reeds genoemde wo-
.ningwet verordeneert namelijk ook dat in elk
te bouwen complex de helft van het aantal
woningen met drie slaapkamers moet zijn toe
gerust. J
Een belangrijk onderdeel van deze splin
ternieuwe woningen is de waranda. Elk bo
venhuis en ook elk benedenhuis heeft een
waranda. „Tuintjes" kennen deze bewoners
niet, doch voor elk complex is er één groote,
gemeenschappelijke tuin. En in dien tuin ligt
een betonnen waterbassin van 37 bij 1 M„
met een waterhoogte van ongeveer 25 centi
meter. Een klaterende fontein waaiert haar
stra'en uit. Het water wordt opgepompt uit
een waterkeldertje, dat zijn voorraad aan
het bassin ontleent, waardoor het bassin
water in geregelde beweging blijft. Een
forsch beeld, van een jongen die visscher, uit
het water schept, dient ter versiering, welk
kunstwerk is vervaardigd door de beeldhouw
ster Louise Beijerman in opdracht van het ge
meentebestuur, dat het aan de stichting „Zo
mers Buiten" geschonken heetf.
Dit waterrijke lustoord -staat ter beschik
king van de kinderen der bewoners. Een on
gekende en gevaarlooze speelplaats voor de
Amsterdamsche jeugd, die op deze loffelijke
wijze van de straten wordt gehouden, de
straten, waar het gevaar voor de speelsche
jongen en meisjes aan alle kanten op den
loer ligt.
Voelen de kinderen niet voor pootjesbaden
of piaspartijen, dan zijn er ook nog andere
speelruimten zandbakken o.a. die an
dersoortige kinderlijke geneugten kunnen
verschaffen. Alles onder toezicht van een
volwassene. Welk een geruststelling voor de
vaders en moeders en van welk een nut voor
de gezondheid en volmaakten opbloei van
hun kinderen!
De overblijvende gedeelten van den ge-
meenschappelijken tuin zijn met bloemen en
heesters beplant, zoodat ook de volwassenen
hun vriendelijke en rustige hoekjes hebben,
en het is dan ook zeker, dat deze één-tuin-
voor-allen-idee ingang zal vinden. In ont
werpen van nieuwe huizencomplexen, door
particulieren te bouwen, zijn dergelijke tuinen
dan ook reeds geprojecteerd.
„Zomers Buiten" heeft dezen bouw kunnen
ondernemen met voorschot van het rijk, zoo
als dit in de Woningwet geregeld is, en met
farantie van de gemeente, naar plannen van
en architect Z. Gulden, die de architect van
de stichting is en alle door de vereeniging
gebouwde huizen en gebouwencomplexen
heeft ontworpen.
Naar onze meening mag hij ook over zijn
schepping in West tevreden zijn (de andere
gebouwen zijn van vroegen datum en zijn op
dit oogenblik niet aan de orde) want het is
aesthetisch verantwoord werk, dat hij ge
wrocht heeft. Maar aan loutere aesthetica
heeft de mensch; en zeker de arbeider, niet
genoeg om goed en prettig te wonen en ook
architect Gulden weet dat zeer goed. Van
daar dat licht en lucht en ruimte volop in de
woningen aanwezig zijn en de beschikbare
ruimte tot in de kleinste afmetingen is benut
voor een practisch gebruik.
De bewoners zijn dan ook zeer Ingenomen
en er is er niet een die vrijwillig van zijn
nieuw verworven bezit afstand wil doen. Wij
spraken van bezit, en inderdaad dit is de
juiste uitdrukking. Voor menschen, die lang
in krotten en kelders of in woningen die dien
naam niet verdienen hebben gewoond, tegen
niet eens aan de woonruimten parallel ge
schakelde huren, geeft het wonen in een mo
dern huisje of op een bovenhuisje het gevoel
van iets te bezitten, wat zij niet gaarne meer
zouden willen verliezen. En conclusie,
hieruit te trekken, is, hoe vreemd deze mis
schien op het eerste gezicht lijkt: geef den ar-
beiderst goede woningen en gij maakt bezit
ters van hen, die voelen deel te hebben aan de
stedelijke of landelijke gemeenscrap, met als
gevolg, dat zij goede burgers worden, wars
van rvolutie want deze loopt uiteraard op
vernietiging van bezit uit.
Het is de verdienste van de sociaal-demo
cratie in Amsterdam geweest wij bepalen
ons noodzakelijkerwijze tot de hoofdstad en
tot den woningbouw dat zij zoo ernstig
heeft geijverd voor het bouwen van goede
woongelegenheid en op dit gebied zooveel tot
stand heeft gebracht. Dat het Amsterdam
menig lieve cent gekost heeft, zullen wij niet
tegenspreken, maar de cost gaet nu eenmaal
voor de baet uit, en de baten liggen zonne
klaar voor hen die zien willen. Dat zij teveel
belastinggelden aan woningbouw en bewoon-
baarmaking zouden hebben besteed is een
misplaatst verwijt, want zij hebben feitelijk
niet anders gedaan dan als goede stadsbe
stuurders het plan van den grooten liberaal
Goeman Borgesius uitwerken. De woningwet-
Goeman Borgesius, waaraan de gezondheid
en het heil van tal van volksgroepen is te
danken, hebben zij uitgelegd en toegepast op
de wijze, zooals zijn schepper dat heeft ge
wild, wat men van zijn partijgenooten niet
eens altijd heeft kunnen zeggen, want onze
tegenwoordige wethouder, de liberaal Wal-
rave Boissevain, heeft nog niet zoo lang gele
den in den raad gezegd, dat een arbeider aan
►en kommetje water genoeg had om zich te
wasschen en te baden.
Is het een wonder, dal in de harten van de
der.kende arbeiders, van welk geloof of poli-
ueke gezindheid ook, de figuur van Goeman
F orgesius wordt vereerd en menigmaal dank
baar wordt herdacht?
Behalve de bovengenoemde verkoeling
der revolutionnaire gezindheid van de ar
beiders, die op het tegoed van een goede wo
ningvoorziening mag worden geschreven, is
er nog iets anders dat tot verheuging stemt.
En dat is: vermindering van de bevolking
van de liefdadigheidsgestichten voor ouden
van dagen, niet omdat de nieuwe woningen
een op jeugdiger leeftijd sterven bevorderen,
zooals misschien een cynicus zou willen op
merken, maar omdat er nu beter gelegen
heid is om de oude menschen in het gezins
verband te houden. Eertijds werd vader of
moeder, wanneer het klimmen der jaren
moeilijkheden meebracht, al gauw in het ge
sticht ondergebracht wanneer niet alles meer
zoo van een leien dakje ging.
Hoe kon het anders; de woonruimte was
zoo beperkt, dat vader, moeder, kinderen
en grootmoeder soms tezamen in een kamer
sliepen, trouwens er zijn duizenden gezin
nen in Amsterdam aan te wijzen waar dit
nog het geval is.
Was er dan maar even gelegenheid om
het gezin te verminderen, dan werd die ge
legenheid met beide handen aangegrepen.
Een van die mogelijkheden was het besjes
huis of het gesticht. Gebrek aan ruimte
dwong daartoe.
Hef oude van vandaag heeft het gelukkig
beter. In de nieuwe arbeiderswoningen is
dikwijls een kamertje over, waarin hij of zij
rustig, zonder teveel op het gezin te zijn
aangewezen, zich op de voor het huisgezin
drukke uren kan terugtrekken. Weliswaar
heeft dat oudje nu zijn ouderdomsrente, zoo
dat hij een beetje in de kosten kan meedra
gen, maar zelfs die „uitkeering van uitge
steld loon" zou hem bij de oude woningtoe
standen niet voor verhuizing naar het ge"
sticht van liefdadigheid behoed hebben.
ADAM WEEVERS.