DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Qageliiksch
Drie jaren Spaansche republiek.
^Buitenland
No. 96
Dinsdag 24 April 1934
136e Jaargang
Zielkundig-potiiiehe ontleding van den
Spaanschen geest
Energie en belangeloosheid.
VRAGEN IN HET ENGELSCHE
LAGERHUIS.
Met betrekking tot Japan.
DE FINLANDSCHE SPIONNAGE-
AFFAIRE.
Wat vandaag de
aandacht trekt,.*
DILINGER Eï\ ZIJN BENDE.
Opnieuw ontkomen.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTENT IEN s
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
De Spaanscre republiek heeft thans drie
jaar lang bestaan. Men kan het zich haast
niet voorstellen, maar toch is het reeds drie
jaar geleden, dat te Madrid de jubelende
volksmenigten naar de Puerta del Sol teza-
menstroomden om daar al zingend, met een
bijna kinderlijke vreugde, het einde van de
dictatuur en de Bourbons te vieren. Er is in
deze drie jaren in Spanje zeer veel gebeurd.
In naam is de des tijds opgerichte republiek
dezelfde gebleven, doch
haar karakter
is reeds aanmerkelijk gewijzigd. Vele ver
wachtingen uit dien eersten tijd van vurig
enthousiasme zijn niet verwezenlijkt en in
April 1931 zag alles er veel vroolijker en
feestelijker uit dan in April 1934.
Aangaande het oogenblik, waarop de eene
regeeringsvorm in de andere zou overgaan,
bestond een zekere afspraak tusschen de
republikeinsche partijen. Zoo verliep alles
„normaal", a.h.w. volgens een vooraf vastge
steld programma; de bestuursmachine hield
niet één dag op met werken. Het leger
schaarde zich bijna in zijn geheel achter de
nieuwe regeering en de „guardia civil" zorg
de ervoor, dat de uitingen van blijdschap bin
nen de grenzen van het ordelijke bleven.
Het is te betreuren, dat dit goede begin
niet lang heeft geduurd. Reeds na enkele
weken werden er kloosters in brand gestoken
en geestelijken vervolgd. De
visschers in troebel water
maakten van de gunstige gelegenheid ge
bruik om stakingen te proclameeren. Toch
hielden bij de eerste Cortes-verkiezingen van
1931 alle republikeinsche partijen het heft in
handen. Zij waren het ook, die de grondwet
uitwerkten, welke thans van alle kanten
wordt aangevallen.
De agrarische kwestie moest worden opge
lost, doch daarvoor waren uit den aard der
zaak vele jaren noodig.
De scheiding van kerk en staat naar het
Fransche voorbeeld moest in Spanje misluk
ken, omdat daar de kerk sinds eeuwen een
buitengewoon sterke positie innam.
Hoe meer de republiek het den priesters en
kloosterorden moeilijk maakte, hoe sneller het
volk tot hen terugkeerde. De verschillende
regeeringen, die meestal onder leiding van
den handigen Azana stonden, trachten door
tijdig toegeven, het terrein te behouden, doch
met weinig succes, want zij hadden het ver
trouwen van de groote massa des volks reeds
geschokt.
De kentering
kwam duidelijk aan het licht, toen op 16 No
vember 1933 het Spaansche volk volgens een
zeer democratisch kiesstelsel de Cortes koos.
De linker partijen, die tot dusverre aan de
regeering waren geweest, verloren hun meer
derheid. Niet, dat daarmee nog de kansen der
Bourbons weer gestegen waren, want de
roomsch-katholieken, die bij den verkiezings
strijd aan de rechterzijde stonden, verklaar
den zich met hun leider Gil Robles voorstan
ders van de republiek. De zeventigjarige Ler-
roux kwam voor de derde maal aan het
hoofd van de regeering. En noch Lerroux,
noch de staatspresident Alcala Zamora den
ken erover, om in Spanje den vorigen staats
vorm weer binnen te halen.
Zij streven naar vrede met de kerk en zij
kunnen lang aan het bewind blijven, als zij
er óók in slagen, een einde te maken aan de
woelingen der socialisten, die den laatsten
tijd onder hun leider Largo Cuballero den
opstandigen kant zijn uitgegaan, zoodat het
land op nieuw wordt geschokt door massa
stakingen en uitsluitingen.
Niet onwijsgeerig is hetgeen de Spaansche
ambassadeur te Londen, Raman Perez de
Ayala naar aanleiding van den 3den ver
jaardag van de Spaansche Republiek aan het
Nieuwsblad schrijft; hij noemt Spanje
de eerste moderne nationale eenheid en volgt
de vólgende redeneering:
„Onder de groote moderne mogendheden is
Spanje wel een van de oudste. Hiermee be
doel ik, daat de laatste eeuw gekenmerkt is
door het ontstaan van groote Europeesche
naties. In dezen zin ging de stichting der
Spaansche politieke eenheid, zooals deze
tegenwoordig bestaat, vooraf aan die van
Frankrijk en het Vereenigde Koninkrijk (dat
wij niet aanduiden kunnen met den naam En
geland). Ik spreek niet van Italië en Duitsch-
land, die nog slechts heel kort een eenheid
vormen en wil ook Oostenrijk niet noemen,
dat men nu juist gereduceerd heeft tot een
klein, zuiver'Oostenrijksch geheel. Wanneer
wij realiseeren, dat Spanje
de oudste moderne natie
is, erkennen wij meteen, dat zij de eerste was,
die een stap deed om Europa te maken tot een
geheel van zuivere nationale eenheden.
Groote gebeurtenissen zijn er nooit bij toe
val in de geschiedenis. En het feit, dat Spanje
op den drempel van onzen tijd het modernst
was, beteekent, dat het indertijd reeds het
rijpst was.
Spanje is door het stichten van de eerste
moderne nationale eenheid alle anderen voor
gegaan in het scheppen van een modern rijk,
een rijk klassiek gevormd naar het voorbeeld
van het Romeinsche keizerrijk, doch met een
absoluut origineelén Europeeschen geest en
inhoud. Deze twee rijken, het Romeinsche en
het Spaansche, gelijken elkaar in zoo verre,
dat zij zich geen van beiden beperkt hebben
tot hun eigen werelddeel Europa, in tegen
stelling tot het „Heilige Roomsche Rijk", dat
meer een bolle vorm was, dan een levend feit
Deze beide rijken hebben het nageslacht
een schoone nalatenschap gegeven: het Ro
meinsche keizerrijk in de verjongde Latijn-
sche volken; het Spaansche rijk in twintig
jonge Spaansch Amerikaansche nationalitei
ten. De reden hier van is, dat beider nalaten
schap het resultaat is van kolonisatie; en
kolonisatie is weer een
gevolg van beschaving:
De twee genoemde rijken bezaten een hooge
cultuur, die moet blijven bestaan in de ge
schiedenis door de vruchten, die zij levert. De
jongste Europeesche rijken zijn voortgekomen
uit eigen-belang, door een instinct van macht
en verlangen naar rijkdom. Zij zijn alle ge-
frondvest op een politieke economische basis.
panje daarentegen heeft zich altijd ontwik
keld zonder belang te stellen in economisch
voordeel, zonder zich te houden aan alle mo
gelijke beperkende nuttigheidsbeginselen.
Nadat zij in eigen land een politieke een
heid had gesticht, wijdde Spanje al haar
energie en aandacht aan de stichting van een
wereldbroederschap van eenzelfde geloof.
Dit is de oorsprong van het Spaansche
Rijk: voor het ideaal van een algemeene een
heid der menschen.
Ik waag het niet te beoordeelen, of Spanje
verkeerd handelde en dus faalde.
In twintig geslachten van honden kan men
een nieuwe soort fokken,- maar in twintig
eeuwen blijft het
karakter van een volk,
alles ten spijt, zichzelf getrouw.
In het laatste Europeesche conflict' kwam
het bij me op, oiTi Tacitus Germania en de
„Kunst van den Oorlog" van Macchiavelli te
herlezen. Tot mijn verrassing merkte ik toen
op, dat de Germanen van Tacitus en de Ita
lianen van Macchiavelli meer of minder ge
lijk zijn aan die van onze dagen.
Wat Ik in het kort wensch te profeteeren,
is, dat Spanje thans als republiek naar de
grens der geschiedenis is teruggekeerd om
met dezelfde eigenschappen te handelen: en
ergie, algemeenheid en belangeloosheid.
Spanje is een nieuwe factor, in de verwar
de en verwarrende periode waarin wij leven.
Spanje is in staat om Europa en de geheele
wereld groote verrassingen te bereiden.
De menschen, die een breeden kijk wen-
schen te hebben op het politieke leven van de
toekomst raad ik aan, om aandachtig op
Spanje te letten. Op een andere wijze kan
men de innerlijke beweegredenen hegrijpen
van het volk der Spanjaarden dat zijn idealen
zoo hartstochtelijk lief heeft en geen egoïsme
kent.
De Japansche uiteenzetting over de poli
tiek van Japan in het Verre Oosten, welke te
Londen algemeen is geïnterpreteerd als een
aanspraak op controle van de Chineesche bui-
tenlandsche politiek, is in het Lagerhuis ter
sprake gebracht.
In zijn antwoord vatte Sir John Simon de
zes interpellaties ->amen en deelde mede, dat
hij den tekst der vertaling der mededeeling
van den woordvoerder van het Japansche
ministerie van Buitenlandsche Zaken aan de
Japansche pers in het officieele rapport zal
publiceeren- Voorts verklaarde Simon: „Deze
verklaring schijnt te zijn ingegeven door de
'bezorgdheid voor zekere gevaren voor den
vrede, voor goede betrekkingen tusschen
China en Japan of voor de onschendbaarheid
van China, welke zouden kunnen voort
vloeien uit zekere handelingen van andere
mogendheden in China. Geen dezer gevaren
'behoeft te worden gevreesd ten gevolge
van de politiek der Britsche regeering, welke
feitelijk ten doel heeft ze te vermijden. Aan
den anderen kant zijn het karakter der ver
klaring en zekere bizonderheden, zooals bijv.
het refereeren aan bezwaren tegen finan-
cieelen steun aan China van dien aard, dat
ik het noodig heb geoordeeld mij met de
Japansche regeering in verbinding te stellen
om het standpunt dei' Britsche regeering dui
delijk uiteen te zetten".
Op deze uiteenzetting van Simon volgden
mog meer vragen. Een lid wilde weten of een
beraadslaging met de andere onderteekenaars
van het Negen-mogendhedenverdrag zal
plaats vinden. Een ander lid vroeg of een
gedachtenwisseling met de Vereenigde Staten
zal plaats vinden.
Simon ontweek deze vragen. Hij consta
teerde, dat zijn verklaring de ontwikkeling
tot dit oogenblik heeft omvat.
In antwoord op nieuwe vragen verklaarde
Simon. dat hij voorloopig de juiste politiek
achtte een vriendschappelijke mededeeling te
doen aan de Japansche regeering.
In antwoord op een desbetreffende vraag
deelde Simon mede niet te weten, dat de
Vereenigde Staten de erkenning van Mand-
sjoekwo zouden overwegen. Dit gerucht is
reeds te Washington officieel tegengesproken.
In de spionnage-affaire Pentikainen is gis
teren vonnis gewezen. Het Hof van Appèl te
Abo veroordeelde vandaag de deelnemers
aan de Russisch-Finsche spionnage-affaire en
wel Maria Scfcul tot 8 jaren, de Rus Jacobson
tot vijf jaren dwangarbeid. De straffen der
overeen beklaagden varieerden van 1 tot 5
jarer^ dwangarbeid. Twee medeplichtigen
aan de spionnage-affaire zijn tot gevangenis
straffen veroordeeld.
DE TOESTAND TE MADRID.
Algemrene onrust.
De protestactie te Madrid in verband
met de gisteren gehouden demonstratie
van de Accion Popular gaat nog steeds
voo.-t. Uit Zaragoza komen berichten
over algemeene stakingsplannen, terwijl
uit San Sebastian gemeld wordt, dat al
daar eveneens de algemeene staking is
afgekondigd, welke stakingsbeweging
zich ook op plaatsen in de omgeving
heeft voortgeplant. Op een tramlijn, die
naar de grens leidt, zijn twee bommen
gelegd, door de ontploffing waarvan een
rail verwrongen werd. De schade werd
echter onmiddellijk weer hersteld.
De algemeene staking ten einde.
De gisteren onder voorzitterschap van
den president der republiek gehouden
ministerraad is beëindigd zonder dat
definitieve beslissingen werden genomen
nopens de amnestiewet Heden zal de
bijeenkomst worden voortgezet. Dit feit
heeft in verband met de gebeurtenissen
van Zondag aanleiding gegeven tot
eenige geruchten, waarbij sprake zou
zijn van een te verwachten aftreden der
regeering Lerroux. De regeering spreekt
deze geruchten tegen.
De algemeene staking is Maandagoch
tend beëindigd.
Tegelijkertijd werd evenwel bekend,
da', de thans sedert 8 weken stakende
metaalarbeiders er moeite voor doen, een
48-urige sympathiestaking van alle so
ciaal democratische en syndicalistische
vakvereenigingen door te zetten. De be
slissing zal Dinsdag vallen. Te Madrid
zijn opnieuw autobussen beschoten. Er
zijn drie personen zwaar gewond. Te Va-
lencia en San Sebastian hebben de soci-
ar.l-democraten en syndicalisten de al
gemeene staking geproclameerd, welke
oo'. te Saragossa nog voortduurt.
HITLERS VERJAARDAG.
Ondanks het feit, dat Hitier niet rookt,
prijken onder de geschenken, die hij
Vrijdag met z'n 45ste verjaardag kreeg,
aschbakken en pijpen. Voorts zijn bin
nengekomen muziekinstrumenten, eigen
gebreide wollen sokken, zakdoeken en
kleerenborstels, alsmede een flesch
Rijnwijn van 1893, welke de kanselier
wel weer aan een van zijn vrienden zal
schenken, want zelf is hij geheelonthou
der; de arbeiders der Horch-fabrieken heb
ben den kanselier een auto ten geschen
ke gegeven, een oud-scheepskapitein uit
Hamburg heeft een «Kheepsmodel voor
hem vervaardigd, een banketbakker liet
een reuzentaart van een meter doorsnee
brengen, een S.A.-man kwam aange
sleept met een Hitler-portret, wel het
origineelste geschena van de geheele
collectie, want het portret was niet op
do gebruikelijke wijze geteekend, doch
bestaat uit stenografische teekens. De
vervaardiger heeft de 781 bladzijden van
Hitiers boek „Mein Kampf" zoo handig
in stenografie opgeschreven, dat de tee
kens met elkaar een zeer goed gelijkend
portret van den leider vormen, hetwelk
overeenkomst vertoont met een gebor
duurd schilderij.
Uit de buurt van Hamburg heeft men
den rijkskanselier vereerd met klompen,
uit het Zwarte Woud is hem ven koe
koeksklok gezonden en voorts heeft hij
een mooie collectie vlinders ten geschen
ke gekregen.
Een aanklacht.
Tegen den hoofdredacteur en den ver
antwoordelijken redacteur van het Acht
Uhr Abendblatt Is een aanklacht inge
diend, omdat dit blad het bericht had
gebracht, dat Hitier zijn verjaardag te
Berlijn zou doorbrengen, hoewel het de
redactie bekend was, dat Hitier op zijn
verjaardag niet te Berlijn was.
ONTWAPENINGSKWES7 IE
IN DUITSCHLAND.
De Duitsche rijkspresident heeft den
heer Joachi von Ribbentrop benoemd
tot gevolmachtigde voor ontwapenings-
kwestiesè Ribbentrop heeft als officier
der cavalerie den oorlog meegemaakt.
Verleden jaar heeft rij reeds in opdracht
van Hitier reizen naar het buitenland
gemaakt.
BOMAANSLAG TE SALZBURG.
Naar pas thans bekend wordt is Za
terdag in den schouwburg te Salzburg,
waar een vergadering der Heimwehr
werd gehouden, waar vice-kanselier Fey
zou spreken, die op het laatste oogen
blik werd vervangen door den tweeden
vice-burgemeester van Weenen, den
Heimwehrleider Lahr, een bomaanslag
gepleegd. Toen Lahr het woord nam
ontplofte een in een bloemenvaas ver
borgen helsche machine. Er werden
groote verwoestingen c«nger'oht. V'er
personen werden ernstig, een aantal
anderen licht gewond.
Het door de politie ingeleide onder
zoek in verband met den bomaanslag te
Salzburg heeft geleid tot de arrestatie
van een persoon.
BEGRAFENIS VAN
S.A-TROEPLEIDER.
In Oostenrijk.
De Oostenrijksche persdienst deelt
mede, dat het gisteren te Salzburg bij de
teraardebestelling van den S. A.-troepen
leider Winkler tot groote betoogingen
tegen de regeering is gekomen. Onge
veer 600 personen stonden voortdurend
het Horst Wessellied te zingen. De gen
darmerie trad on met de bajonet op het
geweer. Bij de begraafplaats werden tal
van papieren bommen tot ontploffing
gebracht. Toen de demonstranten op het
graf een bloementuil welke voorzien
was van een „hakenkruislint' wierpen,
gaan, doch zij stonden machteloos tegen-
wilden de gendarmen tot arrestatie over-
over de overmacht. Gistermiddag is op
straat gedemonstreerd.
TWEE JONGENS VERONGELUKT.
Twee jongens, die bij Ebensee in het
Salzkammergut in Oostenrijk op een
rots waren geklommen om bloemen te
plukken zijn naar beneden gestort. Bei
den kwamen om het leven.
OVERSTROOMINGEN IN ITALIË.
Gevolgen van ernstig noodweer.
Tengevolge van den hevigen regenval in
Noord-Italië komen op verschillende plaatsen
overstroomingen voor. De stand van het Lago
Magiore is in de laatste 24 uur meer dan 50
c.M. gestegen. De Po en de Etsch zijn op veie
plaatsen buiten hun oevers getreden en op
verschillende plaatsen is de waterstand van
de Po 4 M. boven normaal. Op vele plaatsen
zijn de straatwegen overstroomd, zoodat het
verkeer moet worden omgeleid. De jaarbeurs
te Varallo moest tengevolge van het nood
weer tot 1 Mei worden uitgesteld. In de do
lomieten is overal opnieuw sneeuw gevallen.
Temperaturen zijn sterk gedaald. Aan de Ri-
viéra woedt de storm eveneens met groote
heftigheid. Te Genua moesten de schepen
hun ankerketting versterken. Verscheidene,
waaronder ook van groote afmeting, hebben
hun vertrek uitgesteld.
UITBREIDING OORLOGSHAVEN
TOULON.
Do Fransche minister van oorlog Pié-
try heeft gisteren een bezoek gebracht
aan den oorlogshaven Toulon tegenover
vertegenwoordigers van de pers ver
klaarde hij, dat hij voornemens was de
verdedigingswerken van dn eoorlogsha-
ven uit te doen breiden. De minister is
tevens overtuigd van de noodzakelijk
heid van een moderniseering van de
Fransche Moot. Wanneer de kamer
weer bijeenkomt zullen de noodige cre-
dieten worden aangevraagd, opdat be
gonnen kan worden met den bouw van
den tweeden pantserkruiser van het
type „Dunkerque". De desbetreffende
plannen zijn reeds gereed Dit tweede
schip zal het antwoord z'jn.op het in
dienst stellen van de „Deutschland",
Tegen den verdachte Onnes van
Nijenrode eischte de officier wegens
oplichting een gevangenisstraf van
2X jaar met aftrek van 8 maanden
voorarrest. (Rechtszaken.)
Drie jaren Spaansche republiek.
(Dag. Overzicht.)
Bomaanslag te Salzburg. (Buiten
land.)
Japan tegen China. (Buitenland.)
Het Dorus Rijkersfonds sluit met
een belangrijk tekort. (Binnenland.)
Verduistering, door een mede
directeur van een kolenhandel te
Amsterdam. (Binnenland.)
Demonstratie te Amsterdam tegen
de regeeringsmaatregelen inzake
steunverlaging. (Binnenland.)
Congres Patrinonium. (Binnen
land.)
De wetsontwerp op de opleiding
voor onderwijzers. (Kerk en School.)
De bekentenis van Van den Elzen
Jr. (Binnenland.)
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
Van Toulon begeeft minister Piéry
zich aan boord van een torpedojager, de
Tigre, naar Ajaccio.
JAPAN TEGEN CHINA.
De Japansche verbindingsofficier, toe
gevoegd aan den Volkenbond, Yokoya-
ma, heeft een verklaring afgelegd, waar
in gezegd wordt, dat Japan vastbesloten
is, de verantwoordelijkheid op zich te
nemen voor den vrede in Oost-Ezië, in
samenwerking met de „Aziatische"
mogendheden. De belanghebbende mo
gendheden waarschuwde spr. voor het
gevaar van ondernemingen die de gis
ting van binnenlandsche of buitenland
sche moeilijkheden voor China zouden
bevorderen.
Yokoyama zette verder uiteen, dat Ja
pan niet voornemens was een onafhan
kelijk land onder voogdij te plaatsen,
doch met China op vriendschappelijke
wijze de geheele verantwoordelijkheid
wilde deelen voor de handhaving van
den vrede. Een groot gedeelte van China
is het eens met deze opvattingen, doch
zekere elementen verzetten zich er tegen.
Uit East River wordt gemeld, dat dé fede
rale politie en de gendarmerie er in waren
geslaagd in de buurt van Mercer in een
boschkamp Dillinger en zijn bende opnieuw
aan te houden. Het huisje, waarin Dillinger
zich ophield werd in verren omtrek om
singeld. De politieagenten wierpen met traan-
gasbommen, waarna zij optraden. Tot hun
groote verwondering troffen zij in het huisje
slechts drie vrouwen, die pertinent verklaar
den Dillinger en zijn bendeleden niet te ken
nen. Dillinger was er opnieuw in geslaagd
te ontsnappen.
Een gendarm, die Zondag bij het vuur
gevecht gewond was, is overleden.
DE MIJNRAMP IN JOEGOE-SLAVIE.
109 dooden te Senitze geborgen.
Volgens de laatste berichten zijn op
do .mijn Senitze bij Serajewo 109 lijken
geborgen. De reddingswerkzaamheden
worden voortgezet.
Koning Alexander heeft 100 000 dinar
ter beschikking gesteld van de nagelaten
betrekkingen der slachtoffers.
TEXTIELSTAKING IN BRITSCH-
INDIE.
Thans begonnen
(Br.-Indië).
te Bombay
20 000 arbeiders in de textielfabrieken
hebben het werk neergelegd. De politie
heeft uitgebreide ordemaatregelen geno
men. In verband met de arrestatie van
een communistisch leider hebben betoo
gingen in de stad plaats gevonden, waar
bij roode vlaggen werden meegedragen.
DRIE WAGONS VAN EEN TREIN
UITGEBRAND.
Te Newark (Am.) is tengevolge van
het doorslaan van een zekering in een
personentrein, die onderweg was naar
New-York, brand ontstaan. Drie wagons
brandden volkomen uit. De trein kon
nog tijdig tot staan worden gebracht,
zoodat de passagiers ongedeerd bleven.
Ook een oud gebouw langs de spoorlijn
geraakte in brand en werd een prooi
der vlammen
