DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Von Papen spreekt te Dortmund.
Eerste- en Tweede Kamer-zitting.
MORGEN IEDER ALKMAARDER
N EMMABLOEM.
Qxiqeiiikscti Omczickt
IBuitenland
No. 98
Donderdag 26 April 1934
136e Jaargang
Uit hei Parlement
DE EERSTE KAMER
OVER ENSCHEDE—LONNEKER.
TWEEDE KAMER.
STEUNT DE TUBERCULOSE BESTRIJDING.
Het gaai in Duitschland om een groeiproces
op langen termijn, dat de hand van den
zorgzamen hoeder noodig heeft.
hitier verheerlijkt.
Wat vandaag de
aandacht trekt
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE AD VERTENT I£N:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3, redactie 33.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
DEN HAAG, 25 April.
Het stond vrijwel als een paal boven
water, dat de Eerste Kamer zich zou
vereenigen met het wetsontwerp om
Lonneker in te lijven bij Enschedé. Men
wist alleen niet zeker, in hoeverre zich
stemmen tegen dit ontwerp zouden doen
hooren. Nu, het is meegevallen, maar
toch heeft de gedachtenwisseling er over
langer geduurd dan men had gedacht
en heeft de Kamer zich er een uurtje
mede bezig gehouden om ten slotte ook
nog te stemmen.
De voornaamste opposant tegen het
ontwerp was de heer De Vos van Steen-
wijk (c.h.), die met verbazing en teleur
stelling dit ontwerp had gelezen. Zijns
inziens was het in strijd met het verle
den van minister De Wilde een dergelijk
wetsvoorstel te verdedigen. Had de Mi
nister niet kunnen afwachten, wat ten
deze samenwerking van gemeenten, ge
lijk de Gemeentewet regelt, had kunnen
uitwerken? Bovendien was er een
streekplan voor Twente vrijwel gereed.
Inderdaad geschiedt hierbij Lonneker
onrecht en men had kunnen volstaan
met den afstand van een strook grond
aan Enschede Dan zou aan alle eischen
vsn Enschede kunnen worden tegemoet
gekomen door een beperkte grensrege
ling. Naar mijn overtuiging zou aanne
ming van het voorstel een gevaarlijk
antecedent opleveren, omdat nu de deur
wordt opengezet voor andere annexatie
plannen.
De heer Smeenge (lib.) beriep zich op
het adres van de Overijselsche Maat
schappij voor Landbouw tot ondersteu
ning van zijn geringe ingenomenheid
met het voorstel omdat de belangen van
de landbouwende bevolking van Lonne
ker er door zullen worden geschaad.
Naar zijn overtuiging bestaan er ook
geen dringende redenen voor deze an
nexatie en een andere oplossing van de
moeilijkheden ware hem wel zoo lief.
Is werkelijk deze harde maatregel noo-
dig? Wil de Minister de zaak nog eens
overwegen
De heer Heerkens Thijssen (r.k.) ver
zekert uit eigen ervaring, dat er tegen
elke annexatie wat in is te brengen en
ook wordt gebracht. Maar bij een be
perkte annexatie zou er een kring van
Lonnekersch gebied overblijven, waar
voor Enschede als middenpunt zou
dienen en dat zou voor het onderling
verkeer van Lonneker niet gemakkelijk
zijn. Hij geloofde niet, dat de entworpen
annexatie voor Enschede een strop zou
worden en hij beriep zich daarbij op een
deskundige als de vroegere burgemees
ter van Enschede, den heer Edo Berg-
sma.
De heer Gelderman (libmeende, dat
men geen betere oplossing van de be
staande moeilijkheden zou kunnen vin
den dan deze annexatie. Het destijds
door Lonneker gedane grensregelings-
voorstel zou volkomen onvoldoende zijn
geweest. Spr. ontkende, dat Lonneker
een talrijke landbouwende bevolking
zou bezitten, gelijk beweerd is; het te't
meer arbeiders dan boeren.
Minister De Wilde erkende in het al
gemeen geen vriend van annexaties te
zijn, maar we staan hier voor een gansch
ander geval dan toen er door Den Haag
werd aangedrongen op inlijving van
Voorburg en Rijswijk De inlijving daar
van bij den Haag zou te kort hebben
gedaan aan het eigenaardige, historische
karakter van die gemeenten- Hier staan
we evenwel tegenover gansch andere
verhoudingen. Allerlei publieke diensten
van Enschede liggen op gebied van Lon
neker en met een gedeeltelijke annexatie
komen wij er niet. Spr. heeft daar vroe
ger wel eens over gedacht, doch hij weet
nu beter en hij zet er nu spoed achter
omdat men in beide gemeenten zoo
spoedig mogelijk moet weten waarmede
men heeft te rekenen Het zou dwaasheid
zijn Lonneker gedeeltelijk in leven te
houden als een schil om een kern om
Enschede te laten liggen Dat zou geen
verbetering brengen. Men vergete ook
niet, dat de landbouwende bevolking
van Lonneker door de inlijving ook on
getwijfeld gebaat zal zijn, vooral omdat
ze nu te doen zal krijgen met één ge
meentebestuur. Na een paar republieken
is hierop het ontwerp aangenomen met
36 tegen 8 stemmen De tegenstemmers
waren de 5 chr. historischen Aan der
Hoeven. Ter Haar. De Savo nin Loh-
man. De Vos van Steenwijk en de Voor
zitter; wijders Je beide Katholieken Van
Sasse van IJselt en Ruiter en de nieuw
gekozen vrijzinnig-democratisch senator
Otten.
Hierna werd de grensregeling tusschen
Oud- en Nieuw-Beijerlacd zonder dis
cussie goedgekeurd, waarop Je Eerste
Kamer weder tot nadere bijeenroeping
is gescheiden.
Interpellatie-Kupers.
De Tweede Kamer heeft heden in de
eerste plaats de behandeling voortgezet
van de interpellatie-Kupers over den
werkloozensteun.
Het was de beurt van Minister Slote-
maker de Bruine om te repliceeren en
hij heeft zulks krachtig en duidelijk ge
daan. Hij hield daarbij voet bij stuk en
zette nogmaals uiteen, dat hij zich moest
vasthouden aan het bedrag van 46 mil-
lioen voor steun. Onze leeningscapaciteit
is te gering om er aan te kunnen denken
voor steun aan der werkloozen een be
roep op de geldmarkt te doen. Wat
Twente betreft schaarde de Minister
zich aan de zijde van den heer Joekes.
De verlaging treft in de eerste plaats de
gezinnen, die deze het best kunnen dra
gen. Intusschen kan Twente misschien
rekenen op een verhooging van den
kinderbijslag.
Steunregeling berekend naar een 48-
urige werkweek zou de grens van den
steun te dicht bij het normale loon
brengen. Wegneming van den huurbij-
slag zou een ramp zijn, wanneer niet
tegelijk daarmede gepaard ging een ver
laging van de huur. Het handhaven van
eer. marge tusschen loon en steun is on
vermijdelijk, wil men niet komen op het
terrein van de armenzorg, zooals de
heer Zandt zou willen. Alleen waar de
Regeering zich rechtstreeks met het be
drijfsleven bemoeit zal zij een minimum
loon kunnen voorschrijven. In verband
met de Landbouwcrisiswet is iets derge
lijks voorhanden en misschien zou dit
voor sommige gevallen kunnen worden
en anderen verdedigde de Minister zijn
uitgebreid. Tegenover den heer Albarda's
houding in zake demonstraties en pe-
tionnementen, bewerend, dat de argu
menteeren de kracht er van niet groot
wa* De Minister verklaarde ten slotte
geen der beide ingediende moties te
kunnen aanvaarden
De heer Kupers heeft hierna nog eens
zijn standpunt verdedigd, dat tot verla
ging van den steun moet worden over
gegaan. In verband met de opmerkingen
van den heer Joekes splitste de spr. zijn
motie in tweeën, terwijl hij tevens ver
zocht de stemming over de ingediende
moties pas te doen plaats hebben aan het
slot van de behandeling van het 60 mil-
lioenen-ontwerp, gelijk de heer Aalberse
had in overweging gegeven.
De heef Visser (comm.) zag daarvoor
geen enkele reden, doch met 83 tegen 6
stemmen (comm., rev.-soc. en Mr. Ver
voorn) vereenigde de Kamer zich er mee
Interpellatie-Vliegen.
Hierna was aan de orde de interpel
latie van den heer Vliegen (s.d.a.p.) over
de uitleiding op last van den burge
meester van Laren (N.-H.) van vier
Duitschers over de Duitsche grens.
De heer Vliegen, nu en dan vrijwel on
verstaanbaar, was niet bevredigd ge
weest door het antwoord, dat de Minister
van Justitie had gegeven op een schrif
telijke vraag. Er zijn hier willekeurige
maatregelen genomen waarbij vier Duit
schers niet behoorlijk zijn behandeld
Het waren leden van een congres van
jongelieden, die te Laren waren samen
gekomen uit verschillende deelen van
Europa. De politie mengde er zich in en
op last van den burgemeester werden
de deelnemers aan dit congres, dat een
revolutionair karakter had, aangehou
den, terwijl vier Duitschers over de
Duitsche grenzen werden gezet, schoon
zij verzocht hadden hen over België uit
te wijzen. Van deze vier zitten er thans
drie in een concentratiekamp, de vierde
is op vrije voeten gebleven. In verband
hiermede stelde de heer Vliegen den
Minister van Justitie een zevental vra
gen over de toepassing van de Vreemde
lingenwet en de wijze, waarop de burge
meester van Laren was opgetreden.
In antwoord hierop heeft minister Van
Schaik in de eerste plaats een overzicht
var. het gebeurde gegeven, gelijk hem
na onderzoek is gebleken. Toen hij hoor
de, dat op 18 Februari 1.1. te Laren een
jeugdcongres van links-revolutionairen
zou plaats vinden, heeft hij den procu
reur-generaal te Amsterdam verzocht in
te grijpen, nu vreemdelingen er aan zou
den deel nemen.
Aldus is geschied en nu eenmaal het
verbod bestaat, dat buitenlanders zich
binnen onze grenzen met politiek op
houden zijn de vreemdelingen welke aan
dit geheim gehouden politiek congres
zouden deelnemen aangehouden en door
de politie op last van den burgemeester
over de grens gebracht.
De Amsterdamsche advocaat, Mr. B.
Stokvis, heeft Zondag daarop aan den
minister telegrafisch verzocht de hier
bedoelde Duitsche jongelieden niet over
de Duitsche grens te laten brengen, doch
dit telegram kreeg de minister eerst
Maandagmorgen in handen. Hij heeft
toen onmiddellijk werk van de zaak ge
maakt, maar het was al te laat, de politie
had ze reeds op transport gesteld.
De minister erkende volmondig, dat
onze Vreemdelingenwet verouderd is,
maar juist deswege wordt ze zeer mild
toegepast en haast nooit wordt er over
te strikte toepassing er van geklaagd.
Daar de hier besproken vreemdelingen
niet krachtens art. 12 dier wet waren
toegelaten, was men gerechtigd ze over
de grens te zetten .gelijk thans is ge
schied.
De Minister heeft de zaak zelf nader
onderzocht en de burgemeester en de po
litie van Laren zelf gehoord en uit de
uitlatingen van de congressisten, toen
de politie de zaal binnen drong terwijl
het congres reeds aan de gang was
mocht men afleiden, dat de vergaderden
zelf wél wisten, dat zij iets deden, wat
verboden was. Er waren 15 vreemdelin
gen met passen, waaronder 7 Duitschers
en 8 van andere nationaliteit. Uit die
passen viel op één na af te leiden, dat ze
in Duitschland woonden Vier hebben
evenwel geweigerd te verklaren waar
heen ze wilden uitgezet worden en daar
om was er geen aanleiding ze naar Bel-
gië uit te wijzen. Dat ging toch ook moei
lijk, daar België ze wel retour zou heb
ben gezonden. Dat die vier politieke
vluchtelingen waren, viel niet op te
maken en ze weigerden eenige inlichting
behalve dat zo beweerden zich wel in
Duitschland te kunnen wagen Hoe het
hun vergaan is, weet de minister niet en
zijns inziens gaat de bu-gemeester vrij
uit.
Dat nam intusschen de heer Vliegen
niet zoo grif aan, hij geloofde dat ver
haal van den burgemeester niet zoo
erg. Zoo was het ook met den heer Boon
(lib.) die zeer sceptisch stond tegenover
het schoone verhaal der Larensche auto
riteiten, de heeren Sneevliet (rev soc.) en
Wijnkoop (comm.) spraken zeer scherpe
woorden ter veroordeeling van de La
rensche autoriteiten en ook anderen, in
het bijzonder de heer Joekes 'v d.), be
grepen niet dat zoo'n telegram maar
leukweg blijft liggen, doch de minister
bleef bij zijn bewering, dat er niets on
behoorlijks aan de autoriteiten kan wer
den ten laste gelegd. Intusschen ge'.oo-
ven wij wel, dat hij zal voorkomen, dat
er dergelijke onhandigheden meer ge
beuren en laten we hopen, dat hij in te
genstelling met zijn voorganger Mr.
Donner, de hand aan de ploeg zal willen
slaan om ons een behoorlijke vreemde
lingenwet te verschaffen. Vermoedelijk
heeft ook de heer Vliegen er zoo over
gedacht. Want hij kwam met geen motie
voor den dag doch sprak enkel in zijn
slotwoord de hoop op beterschap uit.
Morgen komt het 60 millioenenont-
werp aan de orde.
Vice-kanselier von Papen heeft gistermid
dag het woord gevoerd in de Industrieele
Club in Dortmund. Zijn uiteenzettingen gin
gen uit van de constateering, dat door de
nawerkingen der Fransche revolutie ën door
het streven van het Marxisme de natuurlijke
voorwaarde was vervallen, voor een orga
nisch gegroeide staat. Een nieuw organisch-
opgebouwde staat zou derhalve slechts be
reikt kunnen worden met behulp 'Van den
huidigen staat; dus niet van beneden
groeiend, doch van bovenaf ontwikkeld wor
den. In de handen der staatsstrijders van
heden is dus de taak gelegd om in de plaats
van de liberale staat weer den echten staat
te plaatsen, welke alle levensgebieden om
vat.
Wanneer de technische voltrekking der
Duitsche heerschappij beëindigd is, wan
neer het grijpen naar de macht door een
nieuw geestelijk principe heeft plaats ge
vonden, toch kan van de voleinding der
eigenlijke revolutie, welke op geestelijk en
constructief gebied ligt, nog niet worden
gesproken. Het gaat hier om een groeipro
ces op langen termijn, welke de hand van de
zorgzame behoeder noodig heeft. Van de
materieele beschouwing der levens keert de
wereld zich weer tot ae heroische. De hero-
siche opvatting zoekt het leven in zijn flferde
noodzakelijkheden, in zijn strijd, in de door
den schepper gegeven veelvuldige vorm der
gemeenschap. Zij loochent geenszins de
noodzakelijke uiteenzetting over het sociale
probleem, integendeel, hier is zij in den bes
ten zin revolutionnair, doordat zij vast be
sloten is de als verkeerd erkende vorm der
maatschappij en van het bedrijfsleven te
vernietigen en ih haar plaats weer te stellen
de organische ordening van de schepping.
Duidelijk is, dat het Duitsche socialisme
met de machtsmiddelen van den Staat alleen
niet kan worden gemaakt. Het loopt uit op
een nieuwe opvatting van gemeenschap,
welke slechts dan echt is wanneer zij niet
wordt opgedrongen. Dwang als zoodanig
zal weliswaar door den Staat tegen associa-
le elementen steeds weer moeten worden
aangewend, de eigenlijke staatsburgerschap
en het behooren tot een volk berust niettemin
op vrijwilligheid. Wanneer derhalve het
Duitsche socialisme vaak wordt begrepen
als de schepping en de toepassing van
staats-socialistische economische vormen
schijnt het den spreker toe een terugvallen
tot het liberaal Marxistisch denken.
Wanneer men zich over de sociale moei
lijkheden der gevolgen van de technische-
industrieele ontwikkeling rekenschap wil
geven, dan moet men zich steeds weer voor
oogen houden, welke beteekenis het wegval
len van het religieus gevoel, welke het tijd
vak voor het kapitalisme beheerschte, heeft
gehad voor de laatste eeuw. Voelt de mensen
zich als schepsel van een scheppingsorde
ning, waarin hij geboren is, dan zal hij niet
probeeren door God gewilde overeenkomsten
te doen mislukken, hij zal bijvoorbeeld in
zien, dat de verscheidenheid van mensche-
lijken aanleg een indeeling in leiders en ge
leiden noodzakelijk maakt. Of nu het natio
nale vermogen de vorm aanneemt van in
dividueel eigendom of van collectief eigen
dom, steeds weer zal het feit blijven be
staan, dat er maar weinjg koppen zijn, wel
ke erover beschikken en weinig handen wel
ke aan de touwtjes trekken. Eigendom, dat
verantwoordelijk in den zin van de volksge
meenschap wordt beheerd is nog in de meest
zeldzame gevallen benijd. Het gevoel voor
sociale onrechtvaardigheid begint pas, wan
neer aanspraak wordt gemaakt op voor
deden, daarentegen de verplichtingen en ge
varen op het algemeen wordt afgeschoven.
Het persoonlijke risico uit te schakelen is
evenwel juist het streven van de burocrati-
schen, economischen vorm. Om het even of
het betreft een „Uberburokratisierte'' parti
culiere trust of een staats-socialistische
maatschappij. Men moet er zich derhalve
voor waren het bedrijfsleven al te sterk te
vermaatschappelijken, hetzij langs particu
liere, hetzij van staatswege. Het einddoel
van de nationaal-socialistische revolutie op
economisch gebied moet zijn de vorming van
een krachtige economische stand, welke niet
alleen zichzelf beheert, doch ook onder het
patronaat van den Staat zichzelf de econo
mische wetgeving geeft. In dit verband keert
de spreker zich tegen de overbodig horizon
tale, economische en prijzentrust. Wanneer
bijvoorbeeld de staat tenslotte ook de prij
zen overal zou willen regelen, dan zou door
de uitschakeling van het zelfwerkende prij-
zenmechanisme ongetwijfeld ook het princi
pe prestatie worden terzijde gesteld.
In den tijd evenwel, dat men de onper
soonlijke collectieve overeenkomsten zou wi'-
len vervangen door vrije zelfgewilde, moet
mn vooral teruggrijpen tot de moreele oer
krachten, welke alleen dergelijke overeen
komsten vermogen tot stand te brengen. In
Duitsche landen wordt juist thans om deze
dingen warm en ernstig geworsteld. Juist
wij Duitschers moeten ons evenwel erbij
hoeden voor de erffout van wederzijdsch
wantrouwen, wederzijdsche minachting,
Von Papen spreekt te Dortmund.
(Dag. Overzicht.)
Japansche verklaring onder de
loupe. (Buitenland.)
Staat van alarm in Spanje afge
kondigd. (Buitenland.)
In de Waalhaven te Rotterdam
ie een roeiboot omgeslagen, waarbij
4 van de 9 inzittenden, allen Fran-
schen, verdronken. (Binnenland.)
De gearresteerde inzake den
moord te Waspik heeft bekend de
dader te zijn. (Binnenland.)
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
welke nimmer meer krenkend was dan toen
wij dezen of gene de nationale soliditeit be-
strijde, waarop wij toch allen den natuur
lijke aanspraak hadden. Spreker critiseerde
in dit verband, dat Duitschers de Duitsche
geloofsbeweging met scepticisme bezien.
Tenslotte besprak spreker het feit, dat het
den nadruk leggen op het politiek primaire
er toe heeft geleid dat de nationaal-econo
mische gedachte meer dan vroeger naar vo
ren is gekomen.
HET AFTREDEN DER SPAANSCHE
REGEERING,
Een presidentscrisis?
De toestand, welke ontstaan is door het
aftreden van de Spaansche regeering wordt
als bijzonder ingewikkeld beschouwd. In
goed ingelichte kringen, aldus een Duitsch
telegram uit Madrid, heerscht een pessimis
tische stemming. Het ontbreekt ook niet aan
stemmen, die de crisis als een presidentscri
sis beschouwen en het aftreden van Zamora
onvermijdelijk achten. Opvallend is de hou
ding van de katholieke pers en van den lei
der van de katholieke volksactie, Gil Robles,
die beide voor een nieuw kabinet-Lerroux
opkomen, in plaats van zelf de macht te
eischen, zooals nog Zondag bij de betoo
ging in het Escorial geschiedde.
In de Kamerzitting, waarin mededeeling
gedaan werd van het aftreden van de regee
ring heeft de monarchistische afgevaardig
de Honorio Maura „Leve de koning!" geroe
pen, wat lawaai en protesten van de repu
blikeinen heeft uitgelokt.
De staat van alarm afgekondigd.
Voor geheel Spanje is de staat van alarm
afgekondigd.
Bomaanslag op Minister.
Toen de Spaansche minister van binnen-
landsche zaken gisteravond in het centrum
van Madrid in zijn auto wilde stappen,
werd een bomaanslag op hem gepleegd, die
echter mislukte. Nadere bijzonderheden ont
breken nog, doch bij den aanslag schijnt
niemand te zijn gewond.
NIEUWE GRONDWET IN
OOSTENRIJK.
Voor de afkondiging.
Berichten in de Weensche bladen be
vestigen het a.s. toetreden tot de regee
ring van Starhemberg als vicekanselier
en het a.s. overnemen van de portefeuil
le van veiligheid door den tegenwoordi-
gen vicekanselier Fey. De bijeenroeping
van het parlement wordt verwacht te
gen 30 April. In een enkele slotzitting
aldus de bladen zal de Nationale
Raad de noodverordeningen goedkeu
ren, het concordaat ratificeeren en de
regeering de volmachten verleenen voor
de afkondiging der overgangsconstitu
tie. Daarna zal het parlement ontbonden
worden verklaard. De grondwet zal
daarna op 1 Mei plechtig worden afge
kondigd.
Verder verluidt, dat de vereeniging
van alle weerorganisaties en de samen
smelting met het Vaderlandsche Front
in de leidersvergadering van de Hei-
matschutz is goedgekeurd.
De pers deelt tenslotte mede, dat een
amnestie voor politieke delinquenten op
1 Mei niet in de bedoeling ligt; wel ech
ter wil men bij minder ernstige vergrij
pen van proces tot proces gratie toepas
sen.
FAMILIEDRAMA IN LETLAND.
Een jonge vrouw in Riga heeft achter
eenvolgens haar man en kind doodge
schoten en ten slotte zelfmoord gepleegd
nadat zij de hoeve van haar schoonmoe
der in brand had gestoken.
