s
ALKMAARSCHE COURANT
UIT HET PARLEMENTAIRE LEVEN.
Financieel Overzicht.
haar avonturier.
No. 158
ZATERDAG 7 JULI 1934
CORT VAN DER LINDEN.
v.
Ja, een der mooiste, gaafste en sterkste
figuren, die ik in mijn loopbaan als parle
mentair journalist heb leeren kennen, blijft
Cort van der Linden.
Dezer dagen was het 65 jaar geleden, dat
hij promoveerde.
En nog steeds geeft deze oude staatsman
zich aan zijn arbeid in den Raad van State,
na een prachtige loopbaan, die hem op de
eerste posten des lands bracht.
Advocaat; commies-griffier van de Twee
de Kamer; hoogleeraar in Groningen; hoog
leeraar in Amsterdam; Raadsadviseur van
Justitie; Minister van Justitie in het groo*e
kabinet Pierson-Borgesiuslid van den Raad
van State; Minister-president en Minister
van Binnenlandsche Zaken in het Oorlogs
kabinet, opnieuw lid van den Raad van Sta
te, waarlijk, het is een staat van dienst, zoo
als niet velen kunnen vertoonen. De „lauwe
ren" waarop hij zou kunnen „rusten" zijn
vele maar men kan hem, den 88-jarige,
nog vrijwel iederen dag over het Binnenhof
zien stappen, om zich naar de vergadering
van den Raad van State te begeven. Rust
kent deze hooge, sterke natuur niet.
Het Nederlandsche volk zal altijd dank
baar moeten blijven, dat in die gevaarlijke
jaren van het werelddrama, een staatsman
als Cort van der Linden aan het hoofd der
regeering stond.
Het is als een bestiering der Voorzienig
heid geweest.
Cort van der Linden was waarlijk groot
en imposant in die dagen.
Daar stond zijn patriarchale figuur, met
den sneeuwwitten baard, achter de regee-
rings-tafel.
Onbewogen, kloek. Er lag iets van een
verheven en tegelijk verheffende rust over
hem. Zijn verschijning, zijn woord, zijn
stem: alles kalmeerde. Als een ervaren kapi
tein op de commandobrug, als een onver
schrokken stuurman aan het rad: zoo stond
hij. De eerste dagen van den oorlog, ze zijn
nu bijna 20 jaar geleden, en we leven snel,
maar wie vergeet Cort van der Linden, die
hem zoo zag staan in dien tijd?
„Wij zijn", zoo sprak hij op 3 Augustus
1914 te midden van een plechtige stilte, „wij
zijn gereed en besloten onze onzijdigheid en
ons volksbestaan, te handhaven met al onze
krachten. Ons voegend naar Gods wii,
wachten wij vastberaden en koelbloedig af".
Vastberaden en koelbloedig deze woor
den waren op 't Lands Stuurman toen volko
men toepasselijk. Hij teekende toen, onbe
wust, zich-zelf.
Onwrikbaar heeft Cort van der Linden,
wiens werk minder naar buiten kwam dan
dat van andere ministers, maar die met sta
len wil leiding gaf, in die jaren pal gestaan
voor het beginsel van onze neutraliteit, w o.
hij verstond „den vasten wil om ons zelf te
zijn; den vasten wil, om die hoogere goede
ren van vrijheid en verdraagzaamheid, die
ons volk in een historie vol van strijden en
lijden tot zijn goed heeft gemaakt, te hand
haven en te behoeden tegenover iedereen
Zoo drukte hij zich uit in 1915. En in 1917
heeft hij er op gewezen, dat deze neutraliteit,
die ons land doorstond, ook daarom inter
nationaal van zooveel beteekenis was, aan
gezien zij poogde „de kern van het interna
tionale recht te redden, door de belligeren-
ten, die de rechten of belangen van ons volk
schaden, te herinneren aan de regels, die de
beste en meest verantwoordelijke rechtsken-
ners ter wereld hebben geconfideerd".
Inderdaad, zoo heeft Cort van der Linden
in die jaren een historische rol gespeeld. Niet
alleen heeft hij ons Vaderland uit den oorlog
moeten houden ook op oogenblikken, dat
de ziel van ons volk trilde van verontwaar
diging om aangedaan onrecht maar hij
heeft aan heel de wereld getoond, hoe het
de hooge en heilige plicht der neutralen is,
om het internationale recht te bewaren en
gaaf te handhaven.
Het is hem bovendien in die jaren nog ge
lukt, ook wat den nationale, de binnenland
sche staatkunde betreft, daden van blijvende
beteekenis te verrichten. Hij bracht den on
derwijs vrede (financieele gelijkstelling) en
hij bracht den kiesrecht-vrede (algemeen kies
recht voor mannen, en in beginsel voor vrou
wen). Zoo reikt zijn hooge, onaantastbare
figuur uit boven de troebel en droeve gebeur
tenissen dier dagen.
Cort van der Linden behoort ook afge
zien van zijn beteekenis in de oorlogsjaren
tot de staatslieden van het allereerste plan,
die onze parlementaire historie heeft opgele
verd. Hij had een Thorbeckiaansche allure
en alles wat hij deed en sprak, geschiedde in
breeden stijl. Alle dingen zag hij groot en
ruim. Maar van beginsel, overtuigd liberaai,
stond hij oneindig ver boven alle kleine par
tij-politiek en heeft hij in de nobelheid en in
de zuiverheid van zijn figuur heel onze po
litiek tot een hoogere standing geheven. Hij
was daarbij een der weinige liberale staats
lieden, voor wie politiek en philo«ofie onaf
scheidelijk verbonden waren.
Van Houten was wijsgeer, Cort van c:er
Linden was het evenzeer. Zoo zag hij de be
trekkelijkheid der partij-politiek en wist hij
de oplossing van netelige vraagstukken op
een hooger plan te brengen. Een scheppende
geest in grooten stijl
Maar, onvergetelijk blijft hij mij zooals hij
in die moeilijke en gevaarvolle oorlogsjaren
achter de regeeringstafel stond en zijn rusti
ge klare stem door de dood-stille zaal ging.
Vader des Vaderlands heeft men hem
toen lichtelijk ironisch genoemd.
Ja, maar in deze ironie lag een diepe, een
ernstige waarheid verborgen, want hij heeft
inderdaad in die jaren als des Vaderlands
vader onschatbaren arbeid verricht.
Don 't speak to the man at the wheel
riep hij eenmaal uit
De man aan het wiel, de stuurman, da*
was hij. In zijn sterke, trouwe, gave, eerlijke
handen lag vaak het lot des lands Vondel
moge in een bekend vers geklaagd hebben
over den ondank van „bet wispelturige
volk", dat „genoten dienst vergeet", dat Cort
van der Linden's werk in dramatische jaren
altijd dankbaar zal worden erkend, staat bi]
ons vast. Schenke de A'macht hem nog een
aantal levensjaren, vereerd door zoovelen,
die in hem een der allerbesten en allerhcog-
sten uit onze parlementaire historie zien.
D. HANS.
Mislukking van het economische
programma der Duitsche regee
ring. Het buitenland moet de
kosten betalen. Het transfermo
ratorium als dwangmiddel tot ver
grooting van den uitvoer. In
zinking in het Amerikaansche be
drijfsleven. Vaste stemming
voor obligatiën; het VA rente
type doet zijn intrede. Luste-
looze houding der aandeelenmarkt.
De handel ter keurze, die reeds weken
achtereen uiterst ongeanimeerd is, is in de
laatste acht dagen nog verder ingekrompen
Natuurlijk zijn de politieke gebeurtenissen
in Duitschland hieraan niet vreemd ge
weest; vooral de vrees, dat deze eerst het
begin vormen van de moeilijkheden, die zich
in de ontwikkeling van den toestand zullen
voordoen, heeft een deprimeerenden invloed
op de stemming ter beurze uitgeoefend. Men
gaat hierbij van het standpunt uit, dat de
oorzaak der politieke spanning voornamelijk
gelegen is in de mislukking van het door
5euieieton
Een qpisode uit den Dertigenjarigen Oorlog
Oorspronkelijke schets van
G. P. BAKKER.
33).
„Dat is lQuter lustig leven". Hij keek eens
rond. Als hij zijn eerewoord niet had gege
ven, zou ontvluchten volstrekt niet onmoge
lijk geweest zijn.
Om zich heen zag hij vele bekende gezich
ten, Wallenstein's ruiters, en als hij naar de
mannen keek, ving hij menigen blik van ge
heime verstandhouding op.
Melchior was in druk gesprek met Jörgen
en de laatste scheen zijn ouden wachtmeester
van iets te wil en overtuigen, maar Melchior
schudde afwijzend het hoofd.
Saxon kreeg de zekerheid dat indien hij
met zijn stentorstem schreeuwde:
„Met tweeën - rechts", het geheele esca-
dron, behalve de luitenant en misschien een
paar jonge ruiters met hem in het beuken
woud zouden verdwijnen. En dat deed zijn
oud soldatenhart goed. Wallenstein s rui
ters mochten onder Von Pappenheim dienen,
maar als hij den werftrommel liet roeren,
zouden ze allen terugkomen.
Hitier opgestelde programma, om de econo
mische crisis te overwinnen. Deze oorzaak
nu kan door een nog zoo krachtig optreden
tegen links-radicale elmenten niet worden
weggenomen; nog veel minder wordt zij uit
den weg geruimd door het onderdrukken
van critiek der meer bezonnen elementen
Wanneer de Duitsche regeering er niet in
slaagt, de economische moeilijkheden al
thans in zooverre te boven te komen, dat de
groote massa niet in steeds diepere ellende
wordt gedompeld, zal de ontevredenheid
moeten aangroeien; af te wachten blijft
dan, in welke vormen zij zich ten slotte zal
uiten. En juist op economisch gebied zijn
de vooruitzichten al uiterst somter. De eco
nomische ontwrichting in de geheele wereld
heeft de regeeringen van alle landen voor
ongekende moeilijkheden gesteld Evenmin
als eenige andere regeering Kan die van
Duitschland ijzer met handen breken. Haar
fout is, dat zij gemeend heeft, dit te kunnen
doen en dat zij hiermede verwachtingen
heeft gewekt, die zij thans blijkt niet te kun
nen nakomen.
Nog is de volledige financieele débacle,
waartoe de wijze van financiering van een
Geen enkele belemmering ontmoetten ze
op hun tocht. Etn enkele maal klonk een
schreeuw of een gilletje van Lize, die nog
nooit voor een huzaar op een paard had ge
zeten en die bij een onbewuste of misschien
bewuste aanraking als voorname dame meen
de te moeten doen blijken, dat de huzaar iets
deed wat laakbaar was en hoogst ongepast.
En de arme jonge huzaar, die zijn armen om
het mooie meisje heen hield, dat zich vast
tegen hem aandrukte om niet te vallen, ver
loor zijn hart.
De cavalcade reed verder.
Saxon dacht aan Marion. Wat zou ze nu
doen? Hij zag ze voor zich, het slanke, ran
ke meisje met de mooie donkere oogen en de
zwarte zijden lokken en een glimlach ver
scheen op zijn flink gezicht, waarop de wind
weer wat kleur had geteekend.
Hij zag Marion voor zich en al het andere
was vergeten. Hij neuriede op de cadens van
zijn paard:
Meisje met je mooie, donk're oogen,
Met je hooge, ranke, slanke leest
Zelfs de zwaarste zorgen zijn vervlogen
Zweeft je zonnig wezen voor mijn geest.
Meisje met je mooie, donk're oogen.
Zoo passeerden ze de wachtposten. Bij de
legerplaats meldde de luitenant zich.
Een kapitein verscheen en verzocht Saxon
hem te volgen.
Saxon steeg af. Balder bleef met Melchior
aan den ingang van het kamp wachten.
belangrijk deel van het Duitsche werkver
schaffingsprogramma onvermijdelijk zal
moeten leiden, niet zichtbaar. Deze zal eerst
in de eerstvolgende jaren geheel aan den
dag treden, wanneer de inkomsten der schat
kist verder zullen verminderen met het be
drag, dat aan „belastingbons" voor de fi
nanciering van het werkverschaffingspro
gramma is aangewend. De op deze wijze
door de Duitsche regeering getrokken „wis
sel op de toekomst" zal dan vermoedelijk
wel niet gehonoreerd worden.
Maar ook thans reeds treden de zonden,
die de Duitsche regeering tegen de economi
sche wetten heeft begaan, duidelijk aan het
licht. De uitvoering van werken, waaraan
vaak geen behoefte bestond, heeft eenerzijds
het proces van vermindering der productie
kosten tegengehouden, waardoor het con
currentievermogen ten opzichte van het bui
tenland werd belemmerd. Op alle mogelijke
wijzen werd de afzet in het binnenland ge
stimuleerd. wat slechts kon geschieden ten
koste van den afzet in het buitenland. Daar
naast heeft het programma van werkver
schaffing den invoer van groote hoeveel
heden grondstoffen noodig gemaakt, zonder
dat Duitschland uit zijn uitvoer voldoende
middelen beschikbaar kreeg, om deze te be
talen.
In het jongste kwartaalverslag van het
Institut für Konjunkturforschung lezen wij,
dat de afzet van de geheele Duitsche in
dustrie van M. 3.7 milliard in December gc
stegen is tot M. 4.25 milliard, terwijl de
goederenproductie sinds begin 1933 ver
meerderd is met rond M. 1 1/4 milliard. De
afzet in de ijzerindustrie nam sedert begin
1934 met rond een derde toe; in de automo
bielindustrie produceeren de Duitsche fabrie
ken op het oogenblik ongeveer een kwart
meer wagens dan ooit in den na-oorlogstijd
het geval was. De textielproductie heeft een
niveau bereikt, dat nog slechts 7 beneden
het recordniveati van den herfst van 1927
ligt. De schoenenindustrie produceert thans
weer evenveel schoenen als in doorsnee in
1928 het geval was. De afzet van de huis
raad-industrie is de eerste vier maanden wat
de waarde betreft vergeleken met het vorig
jaar met rqnd één derde toegenomen.
Voor het fabriceeren van ijzer is echter
erts noodig; de automobielindustrie kan niet
werken zonder materiaal! de textielnijver
heid heeft behoefte aan garens, de schoen
industrie aan leder, de lederindustrie aan
huiden, enz. Al deze grondstoffen moeten
voor een meer of minder groot gedeelte ui:
het buitenland worden geïmporteerd; is er
geen mogelijkheid, om ze te betalen, in den
vorm van aan het buitenland geleverde goe
deren of diensten, dan staakt het buiten
land de levering, waarmede de binnenland
sche bedrijvigheid stopstaat.
Het gevaar, dat het hiertoe zal komen, is
in den jongsten tijd hoe langer hoe dreigen
der geworden. De Duitsche regeering heeft
weliswaar getracht, op de oor haar eenvou
digste wijze aan de moeilijkheden te ont
komen, door de aan de buitenlandsche credi
teuren voor rente verschuldigde bedragen
niet te betalen, doch deze aan te wenden
voor den invoer van grondstoffen. Dit zou er
dus op neerkomen, dat het buitenland de kos
ten van het Duitsche werkverschaffingspro
gramma betaalt. Zoo gemakkelijk, als zij het
zich blijkbaar had voorgesteld, is het voor
de Duitsche regeering echter niet gegaan.
Het buitenland heeft zich, naar men wee*,
nie zonder meer bij het transfermoratorium
neergelegd, maar heeft in de meeste geval-
len, door te dreigen met een gedwongen
clearing, de Duitsche regering tot nieuwe be
sprekingen genoopt. Toch beschikt de EHiit
sche regeering, juist in haar positie als
debiteur, over een krachtig wapen, om het
buitenland te dwingen tot een grootere af
name van Duitsche goederen. „Als gij niet
belangrijk meer van ons koopt dan tot dus
verre, betalen wij U niet"hierop komen de
onderhandelingen van Duitschland met de
crediteurenlanden neer. Slechts tegen uit
breiding van zijn exportmogelijkheden is
Duitschland bereid, verlichting van het
moratorium te geven. Dat het hierbij dart
nog.slechts tot een bepaalde grens wenscht
te gaan, is wel gebleken bij de transferbe-
sprekingen met de Nederlandsche vertegen
woordigers. De overeenstemming, die hier
bij, naar gemeld wordt, tenslotte is bereik*,
van de Nederlandsche houders van Duit
sche fondsen nog offers, waarbij slechts als
troost de overweging kan gelden, dat een
gedwongen clearing de afwikkeling der vor
deringen nog stroever zou hebben gemaakt
en bovendien het handelsverkeer tusschen de
beide landen nog meer zou hebben bemoei
lijk.
Behalve de toestand in Duitschland heeft
ook de lustelooze houding der New Yorksche
beurs een druk op de stemming op de fond-
J\xuUoptOQcamma
Zondag 8 Jnli.
DAVENTRY, 1500 M. 11.15
12.05 Militaire kerkdienst. 12.50
Schotsch Studio orkest olv. G. Dai-
nes, mmv. R. Wilson, tenor. 1.50
Pianorecital door Raie da Costa.
2.20 Het B. Crook Kwintet. 3.20
Eugène Pini's Tango-orkest m.m.v.
D. Clare, zang. 4 20 Gr.pl. 4.50
Kinder-kerkdienst. 5.20 Orgelcon
cert H. Dawson. 5.50 „Twelftho-
night", van Shakespeare. Leiding:
R. Atkins en C. Wood. 7.35 Con
cert door J. Peugnet, viool en N.
Allis, bas. 8.15 Kerkdienst. 9.05
Liefdadigheidsoproep. 0.10 Ber.
9.25 „Pilgrim's Way", voordracht.
9.50 Albert Sandler en het Park
Lane Hotel Orkest mmv. D.
Smith, bariton. 10.50 Epiloog.
PARIJS, (RADIO-PARIS) 1648 M
7.20 en 8.20 Gr.pl. 10.35—11.50
Orkestconcert. 11.50 Orgelconcert.
12.40 en 1.05 Gr.pl 1.20 Pascal-
orkest. 3.20 Clavecimbel-concert
Wanda Landowska. 4.05 Gr pl
6.20 Addison-orkest. 820 Music-
hall-progr. olv. André, mmv. solis
ten. 10.50 Dansmuziek.
KALUNDBORG, 1261 M. 12.20
2.20 C. Rydahl's orkest. 3.50
Harmonica-duetten. 4.206.10
Harmonieconcert o. 1. v. Eg. Tango.
6.10 Koorconcert. 8.20 Strausscon-
cert olv. Mahler. 0.30 Het Omroep-
strijkorkest o. 1. v Mahler. 10.
Zang en piano. 10.30 Verv. omroep
orkest. 11.10—12.50 Dansmuziek.
KEULEN, 456 M. 6.35 Hamb.
havenconcert. 10.50 Gr.pl. 12.20
Omroepkleinorkest o. 1. v. Eysoldt.
1.30 Weragkamerorkest olv. Kühn.
4.20 Kwintetomcert. 5.20 Grpl.
6 50 Gr.pl. 8.35 Omroepoikest olv.
Eysoldt, koor olv. Breuer en solis
ten. 10.50—1.20 Omroepdansorkest
olv. Ilgner.
ROME, 421 M. 8.35 Gr.pl. 9.35
„Ero e Leandro", opera van Man-
cinelli.
BRUSSEL. 322 en 484 M.322M
10.20 Gr.pl. 11.20 Salonorkest.
12.20 Omroeporkest o. 1. v. André.
1.302.20 Max Alexys' orkest. 5.20
Dito. 6.20 Cello-recital. 6.50 Gr.pl.
8.20 Salonorkest olv. Walpot. 10.30
12.20 Dansmuziek. 484 M.: 10.20
Salonorkest olv. Walpot. 11.20 Gr.
pl. 12.20 Max Alexys' orkest. 1.30
2.20 Omroeporkest olv. André en
gr.pl. 5.20, 5.50 en 7.30 Gr.pl. 8.20
Opereteconcert mmv. orkest en so
listen o. 1. v. André. 10.4012.20
Dansmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 8.35 Operetteconcert, zie Keu
len. 10.20 en 11.05 Ber. 11.20—
12.20 Deel. met orkestbegeleiding
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Huizen.
Lijn 3: Brussel 10.2014.20,
Daventry 14.20—23.
Lijn 4: Keulen 10-201620,
Deutschl.s. 16-2019.50, München
19.50-23.10.'
Maandag 9 Jnli.
DAVENTRY, 1500 M. 10.35 Mor
genwijding. 12.20 Orgelspel T.
Jenkins. 1.05 Gr.pl. 1.35 Western
Studio-orkest olv. F. Thomas, mmv.
H. Adams, tenor. 1.50 Cricketver-
slag. 2.— Verv. concert. 2.50 Gr.pl.
3.20 Schotsch Studio-orkest olv. G.
Daines. 4.05 Sted. orkest Buxton
olv. H. Fellowes. 5 05 Concert door
B Rawlins, viool en R. Paul, piano.
535 Kinderuur. 6.20 Ber. 6.45
Cricketverslag. 6.55 Radio-Man
nenkoor olv. E. Benbow, mmv. So.
Robertson, bas en E. Lush, piano.
7.20 Midi. Studio-orkest olv. Can-
tell, mmv. G. Austin, bariton. 8.20
Gev. progr. 9 20 Ber. 9.45 Kamer
muziek door Strijkkwartet en S.
Wyss, sopraan. 11.Voordracht.
11.05—12.20 Casani-Cluborkest o.
I. v. Ch. Kunz.
PARIJS, (RADIO-PARIS) 1648 M
7.20 en 8 20 Gr.pl. 10.35 Orkest
concert. 12.20 Krettly-orkest. 4.50
Concert. 8.20 Vocaal kwartetcon
cert. 9.05 Symphonieconcert, 10.50
Dansmuziek.
KALUNDBORG, 1261 M. 12.20
2.20 Concert uit rest. Ritz. 3.30
Pianorecital. 3.50 L. Preii's orkest.
8.20 Aansluiting met een theater.
Hierna dansmuziek.
KEULEN, 456 M. 6.20 Gr.pl.
7 20 Blaasconcert olv. Ronnenbach.
12.20 Concert. 1.20 Sted. Orkest te
Witten olv. Fliegner. 4.20 Kwintet
en koor olv. Breuer en guitaar. 5.40
en 7 50 Gr.pl. 8.35 Zie Deutschl.-
senedr. 9-35 Volksliederenconcert.
10.5012.20 Weragkamerorkest o.
I. v. Breuer en Baumgarten.
ROME, 421 M. 8.35 Gr.pl. 10.20
Gevar. programma.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M
12.20 Gr.pl. 1.30-2.20 M. Alexys'
orkest. 5.20 Omroeporkest. 6.50
Gr pl. 8 20 en 9.20 Omroeporkest.
10.30-11.20 Gr.pl. 484 M.: 12.20
Max Alexys' orkest. 1.302.20
Gr.pl. 5 20 Max Alexys' orkest.
6.35 Kamermuziek. 7.35 en 8.20
Gr.pl. 9.05 Orkestconcert o.l.v. E.
Cooper.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 8.35 Richard Wagner-progr.
mmv. het Omroeporkest olv. Prof.
L. Reichwein. 9.35 „Fine Gefolg-
schaft HJ", hoorspel v. G. Pantel.
10.20 Ber. 10.45 Roepraatje. 11.05
Weerber. 11.20—12.20 Operette-
concert uit Stuttgart mmv. solisten,
koor en orkest olv. R. Kraus.
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Huizen.
Lijn 3: i_ond. Reg. 10.35
10.50, Daventry 10.50—11.20,
Lond. Reg. 12.20—15.20, Scott.
Reg. 15.20—16.05, North. Reg.
16.05—17.05, Daventry 17.05—
23.
Lijn 4: Keulen 10.3516.20
Brussel 17.15—23.—.
senmarkt te Amsterdam uitgeoefend. De in
krimping van zaken in Wallstreet is stellig
voor een deel het gevolg van het in werking
treden der Beurscontrole-<vet, waardoor de
speculatieve bedrijvigheid wordt tegenge
gaan. Bovendien is de beurs echter veront
rust door nieuwe maatregelen der regee
ring, die een verdere verzwaring van lasten
voor het bedrijfsleven beteekenen. Tot de
voornaamste hiervan, die de beurs het meest
interesseeren .behoort de door president
Roosevelt geteekende Pensioenwet voor de
spoorwegen. De verplichtingen, die deze wet
aan de spoorwegmaatschappijen oplegt,
voor het eerste jaar 60 millioen dollar en
later zelfs 300 millioen dollar per jaar,
zullen, naar men vreest, de inkomsten van
de maatschappijen verre te boven gaan. Dit
is te meer teleurstellend, omdat tegenover
een stijging der bruto-ontvangsten van de
spoorwegen in de laatste maanden toch reeds
een teruggang van de netto-ontvangsten
had gestaan, als gevolg van de hoogere
loonen en de stijging van andere onkosten,
op zich zelf reeds een gevolg van de bemoei
ingen der regeering.
Tot dusverre heeft deze regeeringsbe-
moeiing met het bedrijfsleven, ook in Ame
rika, niet anders dan een vergrooting der
moeilijkheden met zich gebracht, na een tij
delijke vleug van opleving in een of andere
tak van industrie. Thans is het de staalnij-
verheid, die zich, na een betrekkelijk korte
periode van verbetering, voor een nieuwe in
zinking gesteld ziet. In het begin van deze
week werkte de staalindustrie slechts op 23
pCt. van haar capaciteit, tegen nog op 44.7
pCt. vorige week en 56.1 pCt. veertien dagen
geleden. Hoewel men na de koortsachtige
bedrijvigheid, die de staalnijverheid in ver
band met het gevaar van een algemeene sta
king aan den dag had'gelegd, een terugslag
had verwacht, overtreft de ingetreden pro
ductie-vermindering verre de verwachtingen.
„Mij is opgedragen u naar Zijne Excellen
tie, den veldmaarschalk te geleiden", sprak
hij voorkomend. Saxon verwonderde zich over
de beleefde ontvangst.
„En mijn andere gevangene, de dame?"
vroeg de luitenant.
De kapitein keek Lize onderzoekend aan.
„Ik zal verslag uitbrengen aan Zijne Ex
cellentie", antwoordde hij.
Hij geleidde Saxon door het kamp Saxon
keek niet rond, verried niet de geringste
nieuwsgierigheid. Maar de pestvlag op eeni
ge afzonderlijk staande tenten ontging hem
niet en de slechte toestand, waarin de man
schappen verkeerden, evenmin. Hij voelde
zijn bewondering groeien voor den aanvoer
der, die Maagdeburg had veroverd.
Bij een groote, met rijke kleeden getooide
tent, waarop de keizerlijke standaard wap
perde in de blauwe lucht en waarvoor twee
hellebaardiers met gekruiste hellebaarden de
wacht hielden, zei de officier:
„Wilt u even wachten".
Een korte tijd verstreek. De kapitein kwam
naar buiten.
„Wilt u mij volgen?"
Sayon trad de tent binnen.
HOOFDSTUK XIX.
De veldmaarschalk, graaf Von Pappen
heim, zat in zijn weelderige veldtent aan een
groote tafel, waarop een kaart van Maag
denburg, zooals ze door den stadsingenieur
Guerike was geteekend, lag uitgespreid.
Saxon trad binnen en ging in de houding
staan.
„Kapitein Saxon", meldde de keizerlijke
officier.
De veldmaarschalk stond op, keek den
avonturier scherp aan en vroeg:
„Kapitein Saxon?"
„Tot uw orders, Excellentie", luidde het
antwoord.
Veldmaarschalk gra if Von Pappenheim
was een krijgshaftige verschijning in de
kracht van zijn leven, nauwelijks zeyen en
dertig jaar. Zijn gelaat droeg de sporen van
menige verwonding. Hij was een aanvoerder
uit den gulden riddertijd met een ontembaren
moed, die zelf zijn ruiters voorging in het
handgemeen, de eerste in den aanval, de laat
ste bij den terugtocht. Zijn voorbeeld deed
de geestdrift oplaaien bij zijn soldaten, zelfs
als ze half verhongerd waren of in geen we
ken soldij hadden ontvangen, hetgeen bij de
schrielheid en onmacht van keizer Ferdinand
van Oostenrijk geen uitzondering was.
„Mijn mannen hebben u toevallig ontdekt,
heb ik gehoord, begon de veldmaarschalk
„Ik vernam, dat u de wapens tegen mij hebt
opgenomen".
„Excellentie", sprak Saxon, zonder de oogen
neer te slaan voor diens "blik, „het is in ze
keren zin waar Het feit valt niet te ontken
nen".
„In zekeren zin, kapitein? Wat beteekent
dat? Men vecht voor of tegen mij".
„Ik was in de stad om enkele inlichtingen
in te winnen, toen uw zegevierende ruiters
de veste binnenreden. Ik geraakte in de mé-
lée en had geen keuze. Het was slaan of ge
slagen worden; toen kwam de gevechtswoede
over mij, maar dat behoef ik Uwe Excellen
tie zeker niet nader uit te leggen".
„Wat deed u in een belegerde vesting? O
ja! U is een spion van Zijn Doorluchtige Ge
nade vorst van Wallenstein, hertog von
Friedland".
„Spion is een leelijk woord, Excellentie.
Kan ik vrijuit spreken?"
„Zeker".
Vele vrienden van den hertog zouden niets
liever willen dan hem weer als opperbevel
hebber der geheele armada te begroeten. Hij
alleen bezit de noodige macht, de hooge auto
riteit, de rijke hulpbronnen, de buitengewone
talenten om de erflanden van Z. M. Keizer
Ferdinand in Duitschland te beschermen en
den Koning van Zweden in de Oostzee te ja
gen".
De maarschalk keek hem zwijgend maar
verbaasd aan. Hijzelf had Wallenstein nau
welijks een maand geleden ongeveer hetzelf
de geschreven.
„Bovendien, de methode van Wallenstein te
wachten en dan den vijand met groote over
macht te verrassen, is de ware gebleken, al
hebben velen meer gelachen dan er*aan ge
loofd", vervolgde Saxon. een zin aanhalende
uit Von Pappenheim's brief.
(Wordt veriiojg^)
