DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Het Belgische kolenvraagstuk.
Qaqetiiksch Ovtvzicht
^Buitenland
Ontzettend ongeluk bij de Velserpont.
136e Jaargang
Van Cauwelaert als kolendictator.
Waf vandaag de
aandacht trekt
Binnenland
Auto van de pont in het kanaal gereden.
Twee personen verdronken.
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTEN1IEN»
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/fc HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3, redactie 33.
No. 188 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C KRAK. Zaterdag II Augustus 1934
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Reeds lang voor er sprake was
van een economische wereldcrisis,
had België te kampen met een zeer
ingewikkeld kolenvraagstuk. Daar
mede is afdoende verklaard, dat de
crisis alléén geen schuld treft.
Hoogstens kan men beweren, dat
een oplossing onder de tegenwoor
dige omstandigheden zich zonder
verder uitstel opdringt
De vraag is, of men een uitweg uit de tal
rijke moeilijkheden zal weten te vinden. Er
staan zooveel tegenstrijdige belangen op het
spel en de tegenover elkaar staande groepen
beschikken over zooveel financieele en econo
mische machtsmiddelen, dat een aan ieder
voldoening schenkende oplossing haast niet
denkbaar is. Het is een feit, dat vele mijnen
in de Borinage grootendeels uitgeput gera
ken. Een loonende exploitatie is practisch on
mogelijk geworden, temeer omdat de techni
sche uitrusting van deze oude mijnen niet
meer aan redelijke eischen voldoet. Wanneer
tal van mijnondernemingen dus beweren, dat
de nood hoog gestegen is en zij er liever het
bijltje bij neerlegen dan geheel ten onder te
gaan, dan steekt er in deze bewijsvoering on
getwijfeld een goed deel waarheid, maar de
werkelijke oorzaak van het kwaad wordt
daardoor niet aangeroerd. Er zijn neg tal
van mijnen, die ook in de crisisjaren
doorloopend zeer behoorlijke winsten beha
len, en wanneer men daarbij in het oog
houdt, dat de productie inplaats van een da
lende lijn een opwaartsche beweging laat
zien, dan mag men heusch geen moord en
brand schreeuwen en een houding aannemen
alsof de mijnbouw de zwaarst getroffen nij
verheid van België is.
Dat wil niet zeggen, dat de kolenmijnen
een gulden tijd beleven. Verre .an daar. Er
zijn op het oogenblik 15.000 mijnwerkers
werkloos en dat bedroevend hooge cijfer
blijft regelmatig stijgende. In normale tijden
heeft de Belgische mijnbouw niet veel moeite
gehad om zijn totale productie te verkoopen.
De omliggende buurlanden waren een ruim
voldoende afzetgebied, waar loonende
prijzen kon bedingen. Ook de verouderde
mijnen waren toen nog in staat te concurree-
ren en het hoofd boven water te houden.
Sinds een vijftal jaren is de toestand vol
komen veranderd. De uitvoer naar de buur
landen is voor een groot deel stop gezet en
wordt met den dag moeilijker. Onder de hui
dige crisis-omstandigheden is het bijna on
mogelijk nieuwe buitenlandsche markten te
veroveren. Daartegenover staat, dat vreem
de kolen van allerlei aard en kwaliteit ia
enorme hoeveelheden worden ingevoerd te
gen uiterst lage prijzen. Engeland, Polen,
maar vooral Duitschland importeeren veel
meer dan een paar jaar geleden. De prijzen
zijn zoo laag, dat men van een systematisch
doorgevoerde „dumping" mag gewagen.
Eerst heeft België zich verdedigd door de
mijnwerkersloonen te verminderen. Een paar
maal reeds is een nieuwe korting toegepast
en de eigenaren waren juist van plan nog
maals een verlaging voor te stellen, toen de
verschrikkelijke ramp van Paturages deze
voornemens in de war stuurde. Naar verluidt
zullen weldra onderhandelingen worden ge
voerd om de uitgestelde vermindering binnen
korten tijd in te voeren, maar de mijnwerkers
loonen zijn reeds zoo laag, dat, mochten de
eigenaren hun zin willen doordrijven, het
uitbreken van een staking zeer waarschijnlijk
is. Trouwens de mijndirecties hebben reeds
lang ingezien, da een verdere loonsverlaging
geen afdoende oplossing kan brengen. Daar
om heeft het gouvernement er reeds bijna een
jaar geleden in toegestemd, de binnenland-
sche kolennijverheia te beschermen door het
heffen van een speciaal recht van tien francs
per ton ingevoerde kolen.
De practijk heeft echter bewezen, dat deze
productie niet voldoende is om de buiten
landsche concurrenten te fnuiken, te meer
omdat sinds einde December met Duitsch
land geen overeenkomst meer bestaat, en dit
land er niet in toegestemd heeft het volgens
in 1925 geteekende BelgischeDuitsche han
delsverdrag overeengekomen contingent te
verminderen. Bovendien wordt de hoeveel
heid ingevoerde kolen uit Polen steeds groo-
ter; zij bedraagt thans reeds het zesvoudige
van de in gewone tijden uit dit land gelever
de kwantiteit. De regeering heeft besloten,
drastische maatregelen te nemen, om aan
dezen wantoestand een einde te maken. De
eerste minister van economische zaken, Van
Cauwelaert, wordt in feite kolendictator. Hij
komt aan het hoofd te staan van een cen
traal staatsbureau dat de controle van het
fansche mijnbedrijf onder zijn beheer krijgt,
oowel de invoer als de export, maar ook Oe
productie en de verkoop zullen niet meer vrij
zijn, zoodat de oprichting van dit officieele
kolenkantoor neerkomt op een absoluut
staatsmonopolie. De nieuwe instelling zal
echter werken geheel in overeenstemming
met de verschillende belanghebbende groe
pen, en minister van Cauwelaert is reeds on
derhandelingen in dien zin begonnen.
Het ligt voor de hand, dat dit monopolie
in een vrijhandelsland als België niet de al-
gemeene goedkeuring wegdraagt. Er komen
ongetwijfeld tal van belangen door in 't ge
drang en men vreest zeer terecht, dat het ha-
venverkeer van Antwerpen en Gent er uiterst
ongunstig door beïnvloed zal worden. Al
hoewel men toegeeft dat de toestand in het
kolenbedrijf zorgwekkend is en er paal en
perk gesteld moet worden aan de moorden
de buitenlandsche concurrentie, is men niet
blind voor de gevaren, die het monopolie in
zich bergt. Het ontwerp van minister van
Cauwelaert het moet nog officieel goed
gekeurd worden, maar dit met het oog op de
onlangs door de wetgevende Kamers ver
leende volmachten slechts een bloote forma
liteit is gelukkig slechts van tijdelijken
aard. De bedoeling is het centraal kolenkan
toor einde 1935 op te heffen. Het is te hopen,
dat het zijn doel, wat de Belgische kolenin-
dustrie in het algemeen betreft, dan zal heb
ben bereikt, maar of de verouderde mijnen
in de Borinage er tegen dien tijd beter zul
len voorstaan, waagt men te betwijfelen.
VRIJHEID BIJ STEMMING.
Bevel van minister Frick.
De Etuitsche Rijksminister van binnen-
landsche zaken dr. Frick heeft bevolen dat
onvoorwaardelijk gezorgd moet worden voor
de bescherming van stemmers op 19 Augus
tus, volgens den uitdrukkelijken wensch van
den Führer en Rijkskanselier dat de wil van
het volk in vrije en zelfstandige stemming
bekend moet worden. Niemand mag bij het
uitbrengen van zijn stem gehinderd worden
Elk lastig vallen van stemgerechtigden, met
name voor de stemlokalen, moet met alle
middelen verhinderd worden.
MAJOOR FEY IS GETUIGE.
Proces tegen de
wordt gerekt.
politieagcu.cn
Gisterochtend werd te Weenen in het pro
ces tegen de politieagenten, die betrokken
waren bij den Putsch op 25 Juli, onder
groote belangstelling minister Fey als ge
tuige gehoord.
De minister was in burger verschenen.
Het verhoor bleef bepaald tot de vraag, of
hij iemand van de beklaagden kon herken
nen. Fey verklaarde, dat hij geen afzonder
lijke personen meer herkennen kon, omdat
er in het heele gebouw groote verwarring
had geheerscht. Hij werd naar het balcon
geleid; daarbij waren eenige politieagenten
aanwezig.
Men vermoedt in Weenen, dat het proces
nog eenigen tijd zal duren, daar men vele
getuigen wenscht te hooren fn de hoop de
hoofdschuldigen alsnog op het spoor te
komen.
Totnogtoe hebben de beklaagden nog geen
enkele mededeeling gedaan, die hierop licht
had kunnen werpen.
OTTO VAN HABSBURG TE
KOPENHAGEN.
Op de doorreis naar Zwetfen en
Noorwegen.
Aartshertog Otto von Habsbrug is, zooals
gemeld. Woensdag in Denemarken aangeko
men. Met de boot kwam hij uit Duinkerken
te Esbjerg aan. Hoewel hij incognito reisde
als graaf Polavesing, had men hem aan
boord dadelijk herkend. Met zijn groote, ele
gante auto, die hij meegebracht had, reed hij
naar Kopenhagen in gezelschap van zijn
begeleiders, zijn rentmeester en zijn secre
taris.
In het hotel te Kopenhagen, waar bij af
stapte, werd hij aangesproken door een
redacteur van „Berlinske Tidende". Op de
vraag van dezen of zijn autotocht door Scan
dinavië alleen vacantie ten doel had, ant
woordde hij met een lichte buiging ontwij
kend, als wilde hij zeggen: Vraag het aan
de anderen De secretaris van den aartshertog
kwam op dat oogenblik zeer opgewonden uit
de hotelvestibule en vermaande den jongen
man publiciteit te vermijden, en de rentmees
ter liep zichtbaar toornig heen en weer. Zij
namen hem mee naar buiten naar de auto
lieten den chauffeur de bagage er weer in
zetten en de auto weer in beweging brengen.
Maar een half uur later reed de auto weer
voor en ditmaal kreeg de rentmeester van
den portier de sleutels van de drie besproken
kamers.
Otto van Habsburg zou Donderdag door
reizen naar Zweden en vandaar eenige da
gen naar Noorwegen, om vervolgens ver
moedelijk langs denzelfden weg naar België
terug te keeren.
DE BUIKDANS IN TURKIJE.
Het gemeentebestuu van Istamboel (Turkije)
heeft den z g. buikdans verboden, daar deze
kwetsend wordt geacht voor de zeden.
Men overweegt het gemeentebestuur te
verzoeken het verbod in te trekken daar de
dans zeer populair is. Bovendien dreigen de
dansleeraren werkloos te worden.
GRENSINCIDENT MET RUSLAND.
Militaire vliegtuigen beschoten.
In het district Komarovka hebben Esfni-
sche grenswachten tweemaal gevuurd op
militaire Sowjetvliegtuigen, die boven Eesti
vlogen.
Er is een onderzoek geopend.
EINDELIJK REGEN!
In een groot deel der midden-
westelijke Amerikaansche staten.
Wolkbreukachtige regens ontlastten zich
Vrijdag boven de staten Coloraoo, Nebraska,
Indiana en Kentucky en verlosten eindelijk
een groot deel van het verdorde gebied in
het middenwesten van de sinds maanden du
rende gloeiende hitte en droogte.
De geweldige watermassa's veroorzaakten
op veel plaatsen overstroomingen. Op som
mige straten staat het water wel een meter
hoog. In de streek ten westen van Denver in
Colorado zijn vele personen door stortvloe
den verrast. Er worden ettelijke personen
vermist. Men vreest dat zij verdronken zijn.
„UITDAGING AAN DE VRIJHEID".
Boek van Hoover, dat de volgende
maand verschijnt.
Herbert Hoover, de vroegere president der
Vereenigde Staten, is bezig een boek te schrij
ven, getiteld „The Challengo to Liberty"
(De uitdaging van de vrijheid).
De secretaris van Hoover verklaarde dat
het boek geen partij-politiek zal behandelen,
doch een overzicht zal geven van den toe
stand door vrijheid in de geheele wereld.
Fascisme, socialisme, communisme en andere
politieke stelsels zullen worden besproken.
Het boek zal de volgende maand ver
schijnen.
LIJKWAGEN ALS POLITIE-
OVERVALAUTO.
Politiebeambten aan het strand te Long
Beach (Am.) hadden reeds geruimen tijd op
gemerkt, dat exploitanten van een zooge
naamd „Rad van Fortuin", waarmee bezoe
kers tegen een bepaalden inzet kans hadden
een prijs te winnen, verschillende trucs toe
pasten om het draaiende wiel tot stilstand te
brengen, wanneer dat in hun voordeel was,
zoodat het publiek voortdurend door de ex
ploitanten werd afgezet. Pogingen om hen
op heeterdaad te betrappen, mislukten, om
dat men het middel om het rad tot stilstand
te brengen verwijderde, zoodra politie gesig
naleerd werd.
De politie nam derhalve haar toevlucht
tot een list en toen dezer dagen langs den
boulevard van Long Beach een lijkauto na
derde, koesterde niemand eenigen argwaan.
De auto stopte echter plotseling bij den be
trokken stand en dertien agenten en recher-
chaurs sprongen eruit en konden de exploi
tanten en hun handlangers op heeterdaad
betrappen.
Het bleek, dat op verschillende plaatsen
hetzelfde misdrijf werd begaan. In het ge
heel werden dertig personen gearresteerd.
STEUNEN FILMSTERREN HET
COMMUNISME?
Beschuldigingen van politie
ambtenaar.
Een commissie uit het congres die te Los
Angeles zitting houdt, heeft een onderzoek
ingesteld naar de bedrijvigheid van de natio
naal socialisten in Californië en zich vervol
gens bezig gehouden met klachten tegen
communisten. Dit geschiedde met gesloten
deuren om „internationale complicaties" te
vermijden daar de afgelegde verklaringen
„zoo vergiftigd" waren, aldus meldt de cor
respondent van de „Times" te New York.
De voornaamste getuige was dezer dagen
de politieambtenaar Hynes, die aan de com
missie meedeelde dat békende filmsterren be
langrijke bijdragen schonken aan de commu
nistische fondsen. Er werden geen namen
genoemd maar Hynes verklaarde dat hij ze
zoo noodig kon verstrekken en dat sommige
dezer filmsterren buitenlanders, andere Ame
rikanen waren. Hij zinspeelde er op dat het
noodig zou kunnen zijn een boycot te bevor
deren van films waarin deze sterren voor
komen. Hij geloofde dat het motief voor deze
bijdragen, die duizenden dollars zouden be-
looipen filantrhopie was. Eenmaal arm ge
weest en nu veel geld verdienend meenden
deze sterren volgens hem dat zij degenen
moesten helpen, die nog in armoede verkeer
den.
De zaak is ter sprake gebracht bij de lei
ders der studio's die aan de politie hun steun
hebben toegezegd om deze gulheid te breide
len.
Hynes deelde nog mee dat er in Californië
4000 tot 4500 communisten waren, van wie
de helft in Los Angeles woonde en dat zij er
den steun ontvangen van 25000 menscnen
die met hen sympathiseerden. Hij zeide ver
der dat de Californische Communisten 50
Amerikaansche centen per hoofd moesten be
talen om te helpen een onwettige communis
tische pers in Duitschland te stichten en dat
de communistische Internationale in 1930
voor propaganda in Amerika 672.000 had
uitgegeven.
Drie communisten legden eveneens verkla
ringen af voor de commissie.
REGEN EN DROOGTE IN CHINA.
Het Ghineesche rijk wordt dezen zomer
zooals zoo vaak door -ernstige natuurca
tastrofen geteisterd In de provincie Kwansi
regent het sedert vele weken zonder onder
breking. De rivieren zijn daar buiten haar
oevers getreden. Geheele dorpen zijn vernield
en talrijke mensehen zijn verdronken.
Daarentegen lijden in Midden-China de
provincies Anhoei Hoenau, Tsjekiang en
Kiangsi sedert weken onder een ongewone
droogte en hitte. De oogst is in dit gebied
bijna volkomen verwoest. De bevolking ver
keert in onbeschrijflijke omstandigheden.
Het Belgische kolenvraagstuk.
(Dag. Overzicht).
Eindelijk regen in de Ver. Staten.
(Buitenland).
Ontzettend ongeluk bij de veerpont
te Velsen, 2 dames verdronken. (Bin
nenland).
Trein ontspoord te Hilversum.
(Binnenland).
Doodelijk ongeluk te Ede. (Binnen
land).
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
Geheele gezinnen slaan de hand aan zich
zelf om den hongerdood te ontgaan.
STAKING IN ALUMINIUM-
INDUSTRIE.
Volgens een mededeeling van den Ameri
ka anschen bond van vak vereen igingen heeft
de raad van aluminiumarbeiders besloten,
dat gisteren te middernacht in alle fabrieken
der Aluminium-maatschappij van Amerika
de staking zal beginnen, daar alle bemidde
lingspogingen mislukt zijn. Deze staking be
treft 7 fabrieken met 15000 arbeiders.
Een ontzettend ongeluk heeft gis
termiddag bij de Velserpont plaats
gehad. Een auto is van de groot
ste pont achteruit het water inge
reden tot groote ontsteltenis van de
eenige honderden personen, die op
de pont aanwezig waren.
Van de zes inzittenden konden er
vier gered worden, maar bij twee
anderen waren de levensgeesten
reeds geweken, toen de wagen boven
was gebracht. Het waren de 25-
jarige dochter der familie Heyne-
man en de 31-jarige Duitsche
dienstbode, juffrouw Füssle.
Omstreeks kwart over drie kwam een auto,
waarin zich een zestal personen bevond, den
steiger van de veerpont aan de Noorazijdt-
te Velsen-Noord afrijken, terwijl de afsluit
boom nog geopend was. Waarschijnlijk ten
gevolge van een misverstand tusschen het
pontpersoneel en den bestuurder van de
auto, verkeerde deze laatste in de meening,
dat er nog plaats voor den wagen op het
vaartuig was. Dit scheen echter niet het ge
val te zijn, want op het moment, dat de auto
den pont had bereikt voer deze naar de over
kant. De auto gleed daarop het water in en
verdween in de diepte. Onmiddellijk schoot
van alle kanten hulp toe. De bestuurder van
de auto zag nog kans uit den wagen te
springen, hoewel hij ook in het water teiecht
kwam. Zijn echtgenoote heeft onmiddellijk
een der ruiten van den wagen ingeslagen,
waarna zij uit de auto is geklommen, twee
jongens van ongeveer vijftien jaar slaagden
er eveneens in zich uit hun benarde positie
te bevrijden. Zij werden weldra door omstan
ders op het droge gebracht.
In hotel „De Prins" heelt men den drenkelin
gen van droge kleeren voorzien. De vrouw was
tamelijk ernstig gewond en is naar het Roode
Kruisziekenhuis te Beverwijk overgebracht.
Behalve deze vier personen bevonden zich in
de auto nog twee meisjes. Toen men erin ge
slaagd was hen te bevrijden, bleken zij in be-
wusteloozen toestand te verkeeren. Een drietal
geneesheeren was spoedig ter plaatse.
Onder hun leiding is men onmiddellijk begon
nen bij de beide laatstgenoemde drenkelingen
kunstmatige ademhaling toe te passen.
Om hall vijl was de wagen weer op den wal
gebracht.
Het betreit hier een Amsterdamsche familie,
welke waarschijnlijk op weg was naar de
hoofdstad. Het gezin, dat in de auto was geze
ten, bestond uit het echtpaar, een 15-jarige
zoon en een dochter, alsmede uit het dienst
meisje en een 14-jarige logé, eveneens uit Am
sterdam. De dochter en de dienstbode waren
omstreeks vijl uur nog steeds bewusteloos.
Het ongeluk verwekte groote consternatie.
De levensgeesten der meisjes
geweken.
Nadat gedurende een uur kunstmatige adem
haling was toegepast, waren de levensgeesten
van de twee meisjes nog steeds niet opgewekt.
De doktoren konden toen niet anders dan de
dood der beide slachtoffers constateeren.
Enkele bijzonderheden.
Omtrent de toedracht van dit zoo noodlottige
ongeluk kunnen wij in aansluiting op het voor
afgaande nog het volgende melden;
Het ongeluk schijnt te moeten worden toege
schreven aan een misverstand tusschen het
pontpersoneel en den kapitein van het vaartuig.
De bestuurder van de auto, de heer G. H.
Heyneman, wonende aan den Overtoom te Am
sterdam, zag, toen hij kwam aanrijden, dat de
pont vol was en wilde toen wachten op de vol
gende. Hij kreeg echter een wenk van boord
van het schip, dat er nog wel plaats zou zijn en
inderdaad zag hij, dat de verschillende voertui
gen, welke zich op het vaartuig bevonden, wat
opschikten teneinde ruimte te maken. De heer
H. reed dientengevolge de pont op en juist op
het oogenblik, dat de voorwielen van den wa
gen het vaartuig hadden bereikt, zette dit laat
ste zich in beweging. De heer H. had nog de
tegenwoordigheid van geest uit de auto op de
pont te springen, doch de rest van het gezele
schap verdween met het voertuig in de diepte.
Onmiddellijk werden van alle kanten reddings
pogingen ondernomen. De garagehouder Ver
meer, die van af den wal zag wat er geschiedde,
bedacht zich geen oogenblik en sprong gekleed
te water. Hij mocht het genoegen smaken me
vrouw H., die reeds uit de auto was geklom
men, op het droge te brengen. Zij had, doordat
zij een ruit van den wagen had kapot geslagen,
en door het gat naar buiten was geklommen,
zware snijwonden opgeloopen, voornamelijk aan
het onderlichaam. Een lid van de Alkmaarsche
transportcolonne van het Roode Kruis, de heer
Jimmink, die toevallig aanwezig was, slaagde er
in de hevige bloeding te stuiten, waarna de
vrouw naar het Roode Kruis Ziekenhuis te Be
verwijk werd overgebracht. In den vroegen
avond was haar toestand redelijk wel.
Zooals gezegd zijn ook de beide jongens
erin geslaagd uit de auto te komen. Zij werden
spoedig opgevischt en op den wal gebracht.
Met de reddingsmiddelen, welke zich aan
boord van de veerpont bevonden, stond men
vrij .vel machteloos tegenover de gesloten auto,
die tot negen meter diepte was gezonken.
Spoedig was de noodige geneeskundige hulp
ter plaatse. Na korten tijd verscheen ook een
kraanwagen om den verongelukten wagen,
waarin zich nog de twee meisjes bevonden, op
te halen. Daartoe hebben drie jongelui zich te
water begeven, teneinde de haak van den
kraankabel aan het voertuig te bevestigen,
waarin zij na groote moeite zijn geslaagd. De
auto werd toen onmiddellijk naar boven ge
haald. Toen de wagen half boven water uitstak
kon men de beide inzittenden bevrijden, die
echter geen teeken van leven meer gaven. Het
was toen inmiddels reeds half vijf geworden, en
kunstmatige ademhaling, mocht, zooals gemeld,
niet meer baten.
De slachtoffers.
De bij het ongeluk om het leven gekomen
meisjes zijn de 25-jarige dochter van de familie
Heyneman en de 31-jarige Duitsche dienstbode,
mejuffrouw Füssle.
Het parket te Haarlem is van het gebeurde
in kennis gesteld. Voor het sectie-onderzoek
zijn de lijken naar het St. Anthonieziekenhuis
te IJmuiden-Oost vervoerd.
Omtrent de juiste toedracht van het ongeluk
staat nog niets definitief vast. De vermoedelijke
gang van zaken is die geweest, zooals hierbo
ven geschetst. Het onderzoek, dat vanwege de