DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Kapitein Warms over de brandstichting.
Dreigende staking in België.
Rusland's toetreding tot den Volkenbond.
No. 215 Dit nummer bestaat uit twee bladen Directeur: C. KRAK. Woensdag 12 September 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
136e Jaargang
T)aqdiiks-ch Overzicht
Waarom Rusland zoo graag lid wilde worden.
Buitenland
Procedure van de commissie van onderzoek.
Waf vandaag de
aandacht trekt,.*
ALKMAARSCHE
URANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
tranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33.
Rusland is toegelaten als lid van den
Volkenbond! Dat is wel het voornaam
ste nieuws, dat uit Genève komt.
Aan dat lid-worden van Rusland is
een heele geschiedenis verbonden en het
is voornamelijk aan Litwinof te danken,
dat het zoover gekomen is. Dank zij zijn
handige leiding in de buitenlandsche
politiek heeft hij het buitenland gelei
delijk zoo ver gebracht, dat men geloof
de, dat Rusland bezig is, een echte bur
gerlijke politiek te voeren; net als ieder
ander land. Een politiek dus, uitsluitend
gericht op hetgeen in bepaalde omstan
digheden met de machtsmiddelen van
een staat valt te bereiken in de richting
van hetgeen voor dien staat noodzake
lijk mag worden genoemd.
Sommigen gelooven daardoor, dat
Rusland bezig is „nationaal" te worden,
anderen meenen, dat Rusland „hof-
fahig" wordt .En nu Sovjet-Rusland het
plan opperde, om toe te treden tot den
Volkenbond, zien de goedgel oovigen
daarin het toppunt van Russische vrede
lievende politiek.
Een dergelijk oordeel is echter zeer
oppervlakkig en.... onjuist, want Mos-
kou's politiek is en blijft dubbelzinnig,
zooals uit de handelingen der regeering
blijkt.
Nog steeds is men te Moskou bang
voor een frontaanval van het kapitalis
me. Daarbij komen de iederen dag toe
nemende zorgen voor de ontwikkeling
der gebeurtenissen in het Verre Oosten.
Hier heeft Rusland al eenige malen de
terugtocht móeten ondernemen.
De strijd om den Chineeschen Ooster
spoorweg heeft groteske verwikkelingen
te zien gegeven.
Steeds gaf de Sovjet-staat brokken
van haar als heilig en onaantastbaar
verklaarde vorderingen prijs. Sovjet-
Rusland gevoelt zich in het Verre Oosten
zwak staan.
Tegenover Japan is Rusland tot iedere
concessie bereid, mits er maar geen
oorlog uit voort zal vloeien. Waarom
eigenlijk?
Rusland Iaat het voorkomen, of het
ieder oogenblik door Polen en Duitsch-
land zou kunnen worden aangevallen
en 6peelt daardoor in de kaart van Pa
rijs. Want aldus Moskou Duitsch-
land en Polen zouden slechte wachten
op den Japansch-Russischen oorlog om
Rusland in Europa aan te vallen. Geen
Litwinof.
enkel land kan er evenwel op gesteld
zijn Russisch gebied te veroveren, be
woond door ontevreden menschen, die
in kommervolle omstandigheden ver-
keeren!
Daarom was men in het Kremlin voor
stander van een Oost-Locarno-Verdrag,
waardoor men voor Polen niet meer be
vreesd zou behoeven te zijn. Teneinde
dat te bereiken, heeft men verklaard
zoo graag lid van den Volkenbond te
willen worden. Wie nu schuift en wie
geschoven wordt, Parijs of Moskou, zal
eerst de geschiedenis kunnen uitmaken.
Wat Parijs wenschte is duidelijk: een
nieuwe groote mogendheid als bondge
noot van Frankrijk op de vergaderingen
te Genève. Want de betrouwbaarheid
van de „Kleine Entente" wordt minder,
daar deze drie staten niet meer bereid
ziin in ieder opzicht naar Frankrijk's
pijpen te dansen. Wat Moskou wil is
ook duidelijk: terwille van Rusland, zal
Parijs hemel en. aarde bewegen om de
Westelijke grenzen van Sovjet-Rusland
onaantastbaar te verklaren.
Tegen dien prijs was Litwinof gaarne
bereid het compromitteerende gezel
schap van het kapitalistieche-fascisti-
sche-pacifistische Genève binnen tè tre
den.
Zou Rusland de gewenschte garantie
krijgen voor zijn Westelijke grenzen van
Frankrijk, dan zou Litwinof zijn koele,
berekende politiek verder kunnen voort
zetten, of er geen Genève en geen Vol
kenbond bestaat. En Frankrijk kan hem
dan verder gestolen worden. Wat Lit
winof wil is: de positie van Sovjet-Rus
land door de geheele wereld te laten
erkennen!
Om dat te bereiken, laat Litwinof zich
aan de wenschen van de regeering vaak
niet al te veel gelegen liggen.
Daarom zijn er tusschen „Politbu
reau" en het „Komintern" reeds heel wat
heftige uiteenzettingen geweest en deze
duren nog steeds voort. Bij die twisten
i6 Litwinof niet aan de winnende hand.
Met moeite kunnen Litwinof en het
„Politbureau' zich amper handhaven;
het ongeduldig geworden „Komintern"
wint steeds meer veld.
Bewezen is, dat Litwinof er niet in is
geslaagd de groote mogendheden te be
wegen ten gunste van Rusland in te
grijpen bij een mogelijk Russisch-Ja-
pansch conflict. Parijs wil zich voor
Rusland niet aan gevaar bloot stellen.
Londen voelt veel meer voor Japan dan
voor Rusland. En Washington vindt
Moskou en Tokio beide even verwerpe
lijk.
Ook schijnt het onjuist te zijn, dat de
Vereenigde Staten bereid zouden zijn
naar Genève te gaan als lid van den
Volkenbond, indien Sovjet-Rusland
maar eerst lid zou zijn geworden.
Enkele landen, zooals Canada, België,
Polen, Nederland en Zwitserland door
zien het dubbelzinnige politieke spel
van Moskou volkomen.
Litwinof kan dus moeilijk blijven vol
houden, dat ook het „Politbureau" er
naar streeft de wereld-omwenteling te
ontketenen. Men weet bij het „Komin
tern" al te goed, dat Litwinof in een
wereld-omwenteling geen heil ziet.
Maar natuurlijk kan Litwinof dit niet
oppnlijk te MoskctU laten blijken.
Litwinof's standpunt is: eerst mijn
buitenlandsche politiek, vervolgens pas
in tweede instantie de wereld-omwente
ling. Maar voor revolutionnaire denk
beelden is Litwinof wel toegankelijk in
gebieden, die daarvoor vatbaar zijn, zoo
als China, Korea, misschien ook in
Japan.
Dat de macht van het Komintern zeer
groot is, blijkt het best in het Verre
Oosten. Men zal goed doen, zich de woor
denvan Karl Radek te herinneren. „Het
is een onderdeel van het programma van
de Kommunistische Internationale, het
is de plicht van Sovjet-Rusland de we
reld-omwenteling te ontketenen, waar
dit slechts mogelijk is!"
De plannen voor de wereld-omwente
ling liggen te Moskou in het Kremlin
kant en klaar. Aan die plannen is Lit
winof evengoed debet als zijn collega's
in het Komintern.
Daarom is het Sovjet-Rusland geen
ernst met zijn toetreding tot den Vol
kenbond.
De commissie te New-York, die belast is
met het onderzoek inzake de ramp op de
„Morro Castle", heeft zes nader te onder
zoeken punten opgesteld:
1. De mogelijkheid dat de brand te wijten
is aan brandstichting en sabotage;
2. Het feit dat meer leden van de beman
ning dan passagiers gered zijn;
3. De plotselinge dood van kapitein
Robert Willmott, zes uur voor het uitbreken
van den brand;
4. Welke machines onklaar raakten onder
in het schip, ofschoon de brand op de boven
dekken woedde;
5. De snelheid waarmee het vuur zich
uitbreidde;
6. Waarom het S. O. S. sein zoo laat werd
uitgezonden.
Het onderzoek heeft plaats in een groot
vertrek van het douanegebouw, dat uitziet
over de haven van New York De onder
directeur van de scheepvaartinspectie, Dic-
kerson Hoover, die het onderzoek leidde
naar de oorzaak van het zinken van het En-
gelsche schip de „Vestris", eemge jaren ge
leden, is met het onderzoek belast.
De plaatsvervangende kapitein Warms,
die als eerste getuige verhoord werd, zat
voor een kleine lessenaar tegenover Hoover
Een menigte van drie- a vierhonderd perso
nen, onder wie geredden, ambtenaren van de
Ward Line, journalisten en persfotografen,
was aanwezig. De hitte was overweldigend
Warms fronste af en toe de wenkbrauwen;
overigens was er geen spoor van zenuwach
tigheid bij hem te bespeuren onder het bom
bardement van vragen naar opheldering
over iedere handeling, die hij verricht had
na het ontdekken van den brand. Hij ant
woordde met groote zelfbeheersching en
wekte den indruk van iemand, die niet spoe
dig het hoofd verliest. Elke vraag en elk
antwoord werden stenografisch opgenomen
en per radio uitgezonden.
Er ontstond een diepe stilte toen Hoover
de voornaamste punten van het onderzoek
aanroerde. Warms sprak heftig tegen dat
een reddingboot het schip veriaten zou heb
ben met 78 leden van de bemanning en
slechts vijf of zes passagiers. Hij verwierp
de theorie dat het schip door den bliksem
getroffen was, iets wat slechts zelden voor
komt.
Toen kapitein Warms het douanegebouw
verliet omstuwde hem een groote menigte,
honderden vroegen zijn handteekening.
E>e rook in de zittingszaal was te snijden
en het gedurig flitsen van het bliksemlicht
der fotografen deed eerder denken aan een
grooten bokswedstrijd dan aan een ernstig
onderzoek.
Van groot gewicht is de verklaring van
Warms dat vuur ontdekt werd in een
scheepsruim. „De eerste mededeeling van
brand", vervolgde hij, „werd mij kwart voor
drie gedaan. Ik zag vuur en rook uit de ven
tilatoren midscheeps komen. Het vuur in hel
ruim kon niet gebluscht worden, iemand be
richtte mij dat daarbij een lucht van benzine
te bespeuren viel. Ik liet groot alarm maken
en alle passagiers wekken". De kapitein
lichtte zijn theorie, dat hier van brandstich
ting sprake was, toe met de verklaring dat
bij een vroegere poging tot brandstichting
verkoold papier tusschen de lading gevon
den was en door het feit, dat men eerst rook
zag toen vlammen, hetgeen op smeulen wijst.
Men trachtte eerst den brand te blus
schen; bij het SO S. sein kwam het bevel de
passagiers in de booten te laten. Het laten
stranden van het schip was in de gegeven
omstandigheden niet te verantwoorden.
De passagiers waren zeer opgewonden en
weigerden eerst in de booten te gaan.
Dat de brand door een achteloos wegge
worpen sigaret veroorzaakt qpu zijn, bleek
bij het onderzoek niet aannemelijk te zijn,
evenmin als het feit dat de vorige kapitein
aan een hartverlamming zou zijn overleden
De scheepsarts, de eenige die over de doods
oorzaak inlichtingen zou kunnen geven, is
in de vlammen omgekomen.
Het wrak brandt nog.
Er komt nog steeds rook uit de ventila
toren en de patrijspoorten van het schip
De brandweerlieden die op het schip geweest
zijn, vertellen, dat de dekken nog te warm
zijn om op te staan. Hun oogen en longen
deden pijn van den rook. Een mengelmoes
van reddingsgordels, kleeren, pantoffels,
allerlei sieraden lagen over 't dek verspreid,
blijkbaar hadden de passagiers zich van
alles ontdaan voor zij in het water sprongen
Het was onmogelijk om de lagere dekken te
betreden. De bakboordzijde van het schip
die het zwaarste te lijden had gehad, zag
er ontzettend gehavend uit.
Het dikke glas van de patrijspoorten was
gesmolten uit de omlijsting; metalen bedde-
stangen waren tot de wonderlijkste vormen
verbogen.
Van de bibiliotheek waar het vuur het
hevigst woedde, is niets meer over.
In de bar stonden nog slechts een paar
stalen meubels en een champagnekoeler
met een flesch erin, het glas was gespron-
gen.
Geen lichten op de redding
booten?
Een visscher, die te hulp gesneld was,
verklaarde, dat op de reddingbooten van de
„Morro Castle" de lichten, die bij de wet zijn
voorgeschreven, niet brandden. Had een
licht in de duisternis gebrand, dan was het
voldoende geweest om ongeveer vijftig pas
sagiers meer te redden.
Axrerikaanrche ondernemings
geest.
De strandboulevard te Ashbury Park,
waarbij het wrak van de „Morro Castle'' ge
strand is en waarheen tienduizenden komen
kijken, is afgezet en slechts tegen entree
wordt men toegelaten.
Heelt de bemanning de passa
giers in den steek gelaten?
De brand op de „Morro Castle woedt met
groote felheid voort. De brandweerlieden zijn
van het wrak verwijderd en de toeschouwers
van het strand teruggedrongen, daar men
vreest dat de vlammen de oliereservoirs van
het zware schip zullen bereiken, hetgeen een
geweldige ontploffing ten gevolge zou heb
ben, welke het strand waarschijnlijk met
wrakstukken zou bedekken.
Twee enquêtes zijn thans aan den gang;
le. het gisteren begonnen inleidend onder
zoek van het departement van handel, waar
bij geen enkele in staat van beschuldiging
stelling wegens misdadige nalatigheid zou
kunnen geschieden; 2e. het juridisch onder
zoek, dat met gesloten deuren voor de Grand
Jury plaats vindt en waarin thans de verkla
ringen van kapitein Warms en de andere
officieren van de „Morro Castle", volgens
welke er brandstichting zou hebben plaats
gehad, worden onderzocht.
Stamper, kwartiermeester, zag evenmin
een passagier op de brug toen hij over boord
sprong, maar hij hoorde angstkreten van
passagiers.
Bugia, een Cubaansche kwartiermeester,
verklaarde dat hij met twintig tot dertig
andere personen in een sloep had plaats ge
nomen. Onder dezen bevond zich slechts één
passagier, geloofde hij.
Een der overlevenden vertelde dat er op
geen enkel oogenblik toen het schip vuur
vatte alarm werd gemaakt. Deze overlevende
de chirurg dr. Phelps was de eerste
passagier, die door de commissie werd ge
hoord. Hij verklaarde voorts, dat er geen
enkele poging werd gedaan om de passa
giers, die door een paniek waren aangegre
pen, in de reddingbooten te plaatsen. Mijn
vrouw wekte mij, zoo zeide hij, en vertelde
mij, dat er brand was uitgebroken, daar de
rook in groote hoeveelheid de hut binnen
drong. Mijn vrouw, mijn zoon en ik liepen
naar de brug, waar wij passagiers, gillend
van angst, aantroffen. Mijn vrouw vroeg
aan een der officieren wanneer de redding
booten zouden worden neergelaten. Volgens
Phelps antwoordde de officieren: Wanneer
wij order daartoe van den kapitein hebben
gekregen. Phelps, zijn vrouw en zoon spron
gen toen in zee en werden later gered. Et-
werd geen enkele poging gedaan om red
dinggordels aan de passagiers te verstrek
ken. Er was ook niemand om dit te doen.
Het was stom, zoo besloot Phelps, om or
ders van de brug af te wachten bij een loeien-
den wind en het schrikkelijk geweld der
vlammen.
Een loonsverlaging voor de
mijnwerkers niet gewenscht.
De Brusselscite Handelsblad-correspondent
schrijft d.d. 11 Sept. aan zijn blaó het vol
gende:
Als een donkere onweerswolk hangt het
dreigende arbeidsconflict in den Belgischen
mijnbouw boven land en volk Slaagt men er
niet in het gevaar te bezweren en breekt de
staking Maandag inderdaad uit, dan zal
België daarmede een nieuwe periode van
sociale onrust en beroering tegemoet gaan.
Want het staat vast dat de staking, eenmaal
ontketend, door beide partijen tot het bittere
einde zal worden uitgevochten, en dat het
van weerszijden een strijd op leven en dood
zal worden. Een dergelijke wanhopige wor
steling tusschen kapitaal en arbeid echter kan
onder de huidige benarde omstandigheden
maar al te licht haar oorspronkelijk sociaal
karakter verliezen en oncier den invloed van
de altijd diligente communistische agitatie een
geheel ander karakter aannemen, n.1. dat van
een politieke staking mei alle gevolgen van
dien. Het miinwerkersoproer in de Borinage
van enkele jaren geleden ligt non te kort
achter ons, dan dat de bloedige les van deze
manifestatie van vertwijfeling reeds geheel
zou zijn vergeten. Het land verwacht dan
ook, dat de regeering alles in het werk zal
stellen om het uitbreken van de staking te
verhinderen en dit is alleen mogelijk indien
zij erin slaagt de miindirectie te overreden,
het besluit betreffende de loonsverlaging in
te trekktn. Minister Van Cauwelaert heeft
hedenochtend langdurig geconfereerd met de
ambtenaren van den dienst van het mijn
wezen en za! hedenmiddag ;ezamen met
minister Van Isacker en een onderhoud hebben
met minister-president De Broqueville. Heden
wordt er naar we reeds gemeld hebben,
een kabinetsraad gehouden, die geheel aan
de kwestie van het dreigende loonconflict
gewijd zal zijn
Naar gistermiddag in de Wetstraat ver
luidde zou Koning Leopold voornemens zijn,
onafhanelkijk van de eventueele bemiddelings
pogingen van de regeering, ook persoonlijk
te intervenieeren ten einde het land voor de
ramp van een nieuwe mijnwerkersstaking te
behoeden. De koning zou er. naar men ons
verzekert, bij de mijndirecties op aan wilien
dringen, de .oonen der mijnwerkers onaan
getast te laten en pas tol een verlaging over
Rusland's toetreden in den Vol
kenbond. (Dag. Overzicht).
Kapitein Warms over de brand
stichting. (Buitenland).
Dreigende staking in de Belgische
mijnen (Buitenland).
Premier in Canada zou worden
ontvoerd. (Buitenland).
Moeder klaagt haar zoon aan-
(Rechtszaken).
Vijfjarig kind verbrand te Rijssen.
(Binnenland).
Oude man te Dedemsvaart in
brand. (Binnenland).
Doodelijk ongeluk onder Sassen-
heim door loos alarm. (Binnen
land.
Zaterdag eerste steenlegging
Abdy van Egmond door oud-minis
ter Ruys de Beerenbrouck. (Provin
cie).
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
te gaan wanneer het indexcijfer werkelijk
noemenswaardig is gedaald, wat thans nog
geenszins het geval is. Koning Leopold is
van meening, dat de moeilijkheden, waarmede
de mijnbouw te worstelen heeft, niet te
overwinnen zijn door de toch al zoo karige
loonen maar steeds weer te blijven be
snoeien, doch dat de mijnbouw in samen
werking met de regeering een oplossing dient
te zoeken in de richting van een algeheele
reorganisatie van het tegenwoordige stelsel
van productie, afzet, import en export.
Overal in den lande zal men zonder twijfel
met groote voldoening het initiatief van den
vorst begroeten.
Want de mijnwerkers hebben het bliikt
wel uit de beschouwingen, die de bladen van
rechts tot links aan het dreigende conflict
wijden de aJgemeene sympathie aan hun
zijde. Met zijn optreden voor het op peil
houden van de mijnwerkersloonen zal de
koning de belofte inlossen die hij vier maan
den geleden te Paturage op het terrein van
de Fief de Lambrechie, waar toen juist de ont
zettende catastrophe had plaats gehad, af
legde. De koning liet zich destijds eenige
leden van de reddingsploeg voorstellen en
een dezer dapperen antwoordde op de
woorden van bewondering, die koning Leo
pold tot hem richtte:
„Ja, Sire, er is moed toe noodig om in
die hel af te dalen. Maar we doen het voor
onze ongelukkige kameraden met liefde.
Alleen zouden we graag wat meer waardee
ring vinden. Vandaag roept men ons, maar
morgen trekt men ons weer 5 pet. loon af".
Koning Leopold verklaarde volkomen de
verbittering van de mijnwerkers over de
nieuwe loonkoning te begrijpen en zegde toe,
alles te zullen doen wat in zijn vermogen
was om te verhinderen dat de loonen ander
maal verlaagd zouden worden. Wellicht heb
ben tal van mijnwerkers destijds gedacht dat
dit slechts een phrase was, een gelegenheids
praatje zonder meer. en misschien zelfs heb
ben zij er schamper om gelachen. Maar dan
hebben zij den koning onrecht gedaan.
Leopold III is zijn gesprek met den mijn
werker in Paturage niet vergeten.
UITNOODIGING AAN RUSLAND.
Door Frankrrk reeds overgebracht.
Gisteravond heeft een groot aan
tal Volkenbondsstaten den voorloo-
pigen tekst der uitnoodiging aan
Sovjet-Rusland cm tot den Volken
bond toe te treden rangenomen en,
naar men verneemt, is de tekst door
Fransche bemiddeling reeds aan
Sovjet-Rusland overgebracht.
Litwinov, de Russische minister van bui
tenlandsche zaken, zou zich op Fransch
grondgebied in de nabijheid van Genève od-
houden. Een Sovet-Russische gedelegeerde
bevindt zich reeds te Genève. De in den oor-
spronkelijken tekst opgenomen uitdrukkelijke
erkenning van de geschiktheid van de U. S.
S R voor toetreding tot den Volkenbond en
van de vervulling van de in het Handvest
voorgeschreven voorwaarden zou in den
tegenwoordigen tekst niet meer voorkomen.
Men wacht nu Ruslands antwoord af.
Bij de onderhandelingen die te Genève ge
voerd worden tusschen de verschillende dele
gaties over den tekst der uitnoodiging aan
Rusland komt ook nog de kwestie van be
spreking van den vorm, waarover Moskou
met Genève onderhandelt. Een nota behel
zende de regeling dezer formeele kwestie is
reeds opgemaakt en ter hand gesteld aan de
Russische gedelegeerden die hun op- en aan
merkingen daarover ter kennis zullen bren
gen. Tegelijkertijd met den tekst van het
