DAGBLAD VOOR
ALKMAAR
EN OMSTREKEN.
het Duitschland van heden.
WAT NEURENBERG ONS LEERDE.
Duitschland uitgeput?
136e Jaargang
BxxqeÜikscfi OvctzicfU
Hitler-vereering.
!Buitenland
Tekort aan levensmiddelen.
Doumergue voor de radio.
Waf vandaag de
aandacht treht,„
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENllENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33.
No. 226 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur; C. KRAK. Dinsdag 25 September 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
(Van onzen correspondent).
In Duitschland is een interessante
ontwikkeling waar te nemen. De
republiek van Weimar was gewo
gen en te licht bevonden.
Een geweldige, al het oude goed en
slecht bewust omverwerpende, radicale
propaganda voor een nieuwen autoritairen
staat vond om redenen van zeer uiteenloo
penden aard een voedingsbodem, waaruit
het derde rijk met ongekende weligheid kon
opschieten. En het oogenschijnlijke wonder
geschiedde, dat het klassieke volk-der-ver
deeldheid in weinige maanden tijds tot voor
beeldig volk-der-eenheid omgegoten kon wor
den.
Hitier een godsgezant!
Misschien is dit woord „omgegoten" niet
juist gekozen. Deze twijfel dringt zich aan
mij op, onmiddellijk nadat ik het neerge
schreven heb. De nieuwe Duitsche heerschers
hebben de gewoonte, de dingen aldus voor
te stellen. Zij zien in den ten slotte doodeen-
voudigen dolf Hitier een godsgezant, een
hooger wezen, om met Nietzsche (dien zij
ook onbeperkt vereeren) te spreken: een
„Uebermensch". En deze meer-dan-levens-
groote hervormt natuurlijk niet slechts; dat
ware te zwak uitgedrukt: hij giet om. Hij
heeft de Duitsche massa's in een smeltkroes
geworpen, het vuur hoog doen oplaaien en
een nieuw, een echte homogeene staalharde
massa gegoten, die nu tegen allen weerstand
bestand is.
Deze geestdriftige Hitlermenschen hebben
zichzelf sinds 1933 wijs gemaakt, dat wij
buitenland ons over deze Duitsche „een
heid" mateloos opwinden, uit afgunst, uit
haat en nijd, en de hemel weet, wat nog
meer. Ik neem aan, dat deze veronderstel
ling voor de groote meerderheid der andere
volken er volkomen naast is. Voor Nederland
is dat zeer zeker het geval. Nederlanders mo
gen hun Duitsche buren hier met, daar zon
der sympathie begroeten, mogen hier ja,
daar neen van oordeel zijn, dat de doorsnee
mentaliteit van den Duitscber voor ons te
aanvaarden en te waardeeren is, en in het
bijzonder, dat de tegenwoordige ontwikke
ling in Duitschland voor Nderland een na-
volgingswaardig voorbeeld biedt over één
ding zijn wel alle Nederlanders, onafhanke
lijk van politiek, het eens: dat een voorspoe
dig, gelukkig en stabiel-rustig Duitschland
een Nederlandsch belang is, en wel van de
eerste grootte.
Het schijnt mij dan ook toe, dat het over-
heerschende Nederlandsche wantrouwen in
deze Duitsche ontwikkeling te verklaren is
uit de doodeenvoudige omstandigheid, dat
wij Hollanders in het algemeen nog allesbe
halve er van overtuigd zijn, dat het Hitler-
régime voor het Duitsche volk voorspoed, ge
luk en stabiliteit brengen zal. Waarbij we
onzen afkeer van anti-semitisme, autarkie,
oligarchie, onderdrukking van de vrijheid
van drukpers, vereeniging en vergadering,
en de concentratie van letterlijk alle macM in
de handen van één mensch, bij deze be ou-
wing niet eens op den voorgrond willen stel
len. We willen ons alleen maar eens afvra
gen, wat er na IV2 jaar Hitlerstaat van de
zoozeer geprezen „eenheid" terecht is geko
men.
De betooging te Neurenberg.
Wij waren in Neurenberg en hebben daar
ooren en oogen wijd open gehouden. Objec
tieve berichtgeving een andere wenschen
wij niet te huldigen dwingt ons tot de
conclusie, dat deze zeven congresdagen, die
thans als nationale (en niet alleen Hitlerpar-
tijdige) demonstratie bedoeld zijn, een diepen
indruk op ons gemaakt hebben. Voor den
Nederlander in het algemeen ware het
uiterst nuttig, indien hij zulk een demonstra
tie eens als tóeschouwer zou kunnen meema
ken! Wij zouden volstrekt niet wenschen, dat
in ons land zulke paradevertooningen moge
lijk waren. De Duitscher-van-Neurenberg is
zoo on-Nederlandsch, als men maar denken
kan. Hij is massa-mensch, kinderlijk geluk
kig in zijn uniform, zalig in het bewustzijn,
tot een straf-gedisciplineerde afdeeling te be-
booren, in de wolken, omdat hij als éénling
er toe bijdraagt, dat alle bewegingen en
handgrepen in kleiner en grooter verband
zonder fout worden uitgevoerd, trotsch op
later getoonde foto's en films, die het bewijs
leveren, dat al die honderdduizenden in uni
form in rijen, die met een lineaal getrokken
schijnen, gemarcheerd zijn en stilgestaan
hebben, zoodat de Toean Besaar Hitier tevre
den kon zijn, en het geheel op vriend en
vijand een machtigen indruk gemaakt heeft.
Ik ben overtuigd, dat zooiets met ons Hol-
Adolf Hitier.
landers, zelfs met een goed gedrilde compag
nie beroepssoldaten, nauwelijks te bereiken
ware.
Liefde voor staat en volk.
Maar wel zou ik bet als een geschenk des
hemels beschouwen, indien die geest van
Neurenberg, die stralende liefde voor staat
en volk, die opofferinsgezindbeid, die geen
lichamelijke vermoeienis kent, ons volk tot
voorbeeld zou kunnen zijn. Niet, omdat we
er aan twijfelen, dat de Nederlander, als de
nood aan den man mocht komen, een minder
goed vaderlander ware, maar omdat ook in
dagen van vrede (en tegenspoed) nationale
geestdrift en solidairiteit hoog noodig kun
nen zijn en 't zichtbaar demonstreeren van
vaderlandsliefde tot vermeerdering van volks
kracht leidt, en daarmee tot verhooging van
weerstand. Dit alles in Duitschland in hooge
mate bereikt te hebben, is het grootste actief
der Hitler-beweging.
In dit verband was Neurenberg een bewon
derenswaardig hoogtepunt. Diplomatieke en
journalistieke waarnemers uit tientallen
vreemde staten hebben dit kunnen constatee-
ren en hebben hun oprechten lof niet onder
stoelen of banken gestoken. Dat is goed zoo.
We zitten hier niet om tegen Duitschland of
het Duitsche volk te stoken. Maar om de
waarheid te berichten. Duitsche nationaal-
socialistische en buitenlandsche wegen gaan
pas daar uiteen, waar het er om gaat, niet
alleen te constateeren of het goud op de
weegschaal echt, maar of het ook zwaar ge
noeg is.
Wat was in Neurenberg te zien? Een ze
ker percentage van een overtuigd nationaal-
s^ialistische kern van het Duitsche volk
van héden. Een kern, die tevens meerderheid
is? Neen: een minderheid. Wat niet meer te
gen te spreken is sinds niemand minder dan
Hitier zelf in zijn slotrede van Neurenberg
dit feit, die minderheid, als hoofdmotief voor
een beschouwing over de binnenlandsche si
tuatie gekozen heeft. Men kent die rede, zij
het ook uit korte uittreksels. Het komt hier
op neer, dat het Duitsche volk verdee'd wordt
in een groote groep van fatsoenlijke en een
kleine van onfatsoenlijke staatsburgers. De
jongste volksstemming wordt als maatstaf
aangenomen. En dus wordt de groep der on
fatsoenlijken aangegeven met 15 pCt. der
kiezers of 4.3 millioen zielen. Deze bereke-
nin is natuurlijk niet juist: immers 2 millioen
waren thuis gebleven en 0.8 millioen hadden
de biljetten ongeldig gemaakt: zoodat men
grof gerekend met 7 millioen absolute tegen
standers te doen had.
Maar goed. houden we ons bij Hitler's 10
pCt., dan blijven 90 pCt. „fatsoenlijken"
over.
De echte nat.-soc. een minderheid.
Het merkwaardige is nu, dat Hitier deze
90 niet als een compacte massa van eens
gezinde Duitschers van gelijke waarde be-
schouwt( wat ze ook naar onze meening niet
zijn) maar het aandurft, deze massa onder
te verdeelen. Een minderheid noemt hij en
terecht de echte nationaal-socialisten.
Het zijn er slechts enkele millioenen. En wel
de leden der partij. Deze staan als een soort
staatsburgers-cerste-klasse tegenover de
groote massa der meeloopers, die als „gelijt-
gechakeld" te beschouwen zijn, misschien
later eenige millioen „echte Nazi's zullen
opleveren, maar voorloopig nog als onbe
trouwbaar moeten gelden. (Een vreemde
dankbetuiging voor hun ja-stemmen!) In
deze groote vergaarbak zullen voorloopig
ook die „echte Nazi's teruggeworpen wor
den, die als leden der partij geen „strijders"
maar een soort „passieve leden" blijken te
zijn, die meenen, reeds alle voorrechten van
het lidmaatschap veroverd te hebben door de
zeer talrijke verplichte en vrijwillige bijdra
gen te storten en het partij-insigne te dra
gen. De doorgezeefde minderheid, die partij
blijft, regeert Duitschland". En in die partij
der staatsburgers-cerste-klasse zijn weer de
geüniformeerden, dus S.S., S.A., P.O., Ar
beidsdienst, Hitlerjeugd, Nat.-Soc. „Kraft-
fahrerkorps" en ten slotte, last not least: de
Rijksweer en de Rijksmarine, een keurcorps
van „eere-burgers", garanten der revolutie,
onder wie de „oude?strijders" een garde vor
men, evenals de leden met de nummers
1—100.000 een garde zijn in de partij zelve.
Wat beteekent deze onderverdeeling?
Dat, eerlijk gezien, ook het nationaal-so-
cialisme de Duitsche eenheid niet bereikt
heeft, maar slechts een schijn-eenheid onder
dwang, die reeds het bouwen van versterkin
gen, waar achter zich een geestdriftige min-
derneid straks verdedigen wil, noodzakelijk
gemaakt heeft.
Die regeerende minderheid, die in de prac-
tijk slechts het gehoorzame leger van den
dictator is. geeft heden reeds toe, dat zij
zich voor de moeilijke tijden, die komen zul
len, wenscht te verschansen en van grof ge
schut gebruik denkt te maken. Zij geeft ook
toe, dat zij de meerderheid niet vertrouwt,
in haar keurcorps niet toelaat, en met alle
machtsmiddelen in bedwang denkt te hou
den.
Zoo is de merkwaardige ontwikkeling reeds
na 1 Yt jaar regeeren!
En wat komt nu?
Verzet tegen het nieuwe systeem.
Het intellectueele deel der bevolking, de
betrekkelijk weinigen, die met hart en ziel
nationaal-socialist zijn niet meegerekend,
komt met den dag meer in verzet tegen de
gevolgen van het huidige systeem. Wie met
dit hoog-ontwikkelde deel der bevolking be
kend en vertrouwd is, kan een critiek ver
nemen, die voor die van het buitenland niet
onderdoet.
Verdeeldheid, naijver, wantrouwen, haat
en nijd domineeren ui de rijen der hoogste
machthebbers op een wijze, die men nier
voor mogelijk zou houden. „Eenheid" wordt
daar nog slechts naar buiten toe gehand
haafd met middelen, die den invloedrijken
ambtenaar vaak slechts de keuze laten tus-
schen voortjakkeren of vrijheidsberooving
De prijzen van vele levensmiddelen en an
dere dagelijksche behoeften stijgen reeds, hier
en daar zelsf met 70 tot 100 gemiddeld
met 25 tot 40 Tegen deze stijgingen moet
de regeering zoo dezer dagen wat vleesch-
prijzen betreft met draconische maatrege
len stelling nemen. Wol is in den kleinhan
del nauwelijks meer te krijgen. Levens-mid
delen worden in massa's opgekocht, zelfs
chocolade, thee, koffie en andere, die niet
zoozeer aan bederf onderhevig zijn. Ook
autobanden en andere uit rubber vervaardig
de producten. Men neemt aan, dezen winter
nog voldoende van vetten voorzien te zijn
Maar nog altijd verkeert de zelfverzorging
met plantaardige weefsels, met binnenland
sche vettsn en huiden, met synthetische
metalen en al die andere noodzakelijke pro
ductie, die men in natuurlijken vorm steeds
in massa' ingevoerd heeft, in het stadium
van de laboratorium-proefnemingen. Twee,
zes, tien, vijftien jaren tijd verlangt de Duit
sche wetenschap; aleer deze zelfverzorging
het practische stadium volledig bereikt zal
hebben.
Zullen de „staatsburgers-tweede-klasse"
zoolang willen wachten, of zullen ze intus
schen reeds lang naar de „onfatsoenlijke
Duitschers" overgeloopen zijn?
Het gaat ten slotte niet om Neurenberg,
maar om de eischen van het harde leven.
HENDERSON OVER DEN
INTERNATIONALEN
TOESTAND.
In zijn kieskring heeft de voorzitter van de
ontwapenings-conferentie, Henderson, gis
teren een redevoering uitgesproken, waarin
hij uiteenzette, dat de wereld vol ontevreden
heid is en dat argwaan en vrees tot een ge
vaarlijken toestand hebben geleid.
Het lot van de Geneefsche ontwapenings
conferentie is in gevaar. De internationale
toestand is thans zoo onzeker, dat een al
lergrootste inspanning noodig is om een ca-
tastrophe af te wenden. Men moet erkennen,
dat de wereld met steeds toenemende snelheid
een oorlog tegemoet gaat. Spr. hoopt echter,
dat het nog steeds niet te laat is een zoo
danig noodlot te verhoeden. Er bestaat ech
ter geen twijfel meer over de richting, waar
in zich de afzonderlijke volken begeven.
Henderson wees voortgaande op het ge
vaar, dat er in gelegen is, dat volken groo
te bewapeningen bezitten. De internationale
samenwerking is de eerste onontbeerlijke
voorwaarde voor het succes van iedere sa
neering en van opbouwende vredespolitiek.
Verschillende teekenen wijten er op,
dat men reeds thans in Duitschland
het tekort aan tal van noodzakelijke
dingen voor het dagelijksch leven be
gint te voelen, dat in den komenden
winter een ernstigen omvang dreigt
aan te nemen. Reeds thans komen vele
„ersatz"-middelen in den handel, o.a.
dierlijke vetten in de plaats van zeep,
gerst en havermout, gemengd in cacao
en chocolade en cellulose stoffen in de
plaats van wol, dat zij echter op geens
zins bevredigende wijze kunnen ver
vangen, aangezien deze stoffen bij re
gen ernstig worden beschadigd.
DE RAMP IN GRESFORD-MIJN.
Koninklijke giften.
Gisteren ie bekend gemaakt, dat 261
mijnwerkers zijn om het leven gekomen
ten gevolge van de ramp, welke Zater
dag heeft plaats gehad in de Gresford-
mijn (Noord Wales).
Er is diepe sympathie met het lot der
nagelaten betrekkingen der slachtoffers
van de ramp. Uit alle deelen des lande
komen gelden binnen ter leniging van
hun nood.
De koning van Engeland heeft 200
pond geschonken, de koningin 50 po.id
en prins George en prinses Marina heb
ben 25 pond geschonken.
Groote bedragen komen binnen, in
verscheidene gevallen zijn sommen ont
vangen van honderden pond sterling,
afkomstig van bankinstellingen, han
delshuizen en particulieren.
Henderson.
HET ONDERZOEK OP DE
„MORRO CASTLE".
Gezagvoerder Warms gehoord.
Tijdens het onderzoek naar de oorzaken van
den brand op de „Morro Castle" is gisteren de
waarnemend gezagvoerder Warms gehoord.
Warms verklaarde, dat de beweringen van
den radiotelegrafist Alagna, volgens wien groo
te verwarring zou hebben geheerscht op de
commandobrug op het oogenblik dat de ramp
plaats vond, van iederen grond ontbloot zijg.
De brand is 's morgens tegen drie uur ontdekt.
Reeds een minuut later was „algemeen alarm"
gemaakt. Om 3 uur 01 heeft Alagna opdracht
ontvangen S. O. S.-seinen te geven. Overigens
heeft de overleden kapitein Wilmott den dag
voor den brand tegen Warms gezegd, dat hij
het gevoel had, dat er iets zou gebeuren. Men
heeft Alagna in het oog gehouden.
Alagna heeft twee flesschen zwavel
zuur bij zich, had kapitein Wilmott ver
klaard. Daar Wilmott bang was, dat
Alagna hem zwavelzuur in het gezicht
zou werpen, heeft hij de deur van zijn
kajuit gesloten gehouden.
Tegen de eriiiei.
Gisteravond heeft minister-president Dou
mergue voor de microfoon het Fransche volk
toegesproken. Doumergue laakte scherp het
optreden van zekere critici, die steeds op
nieuw probeeren nun politiek spelletje te
spelen. Doumergue verklaarde niet uit zucht
naar macht aan het roer te blijven, doet
slechts om de eens aangegane taak tot een
goed einde te brengen.
Voorwaarde hiervoor is wederzijdsch ver
trouwen. Degene die de regeering verwijt
nieis groots tot stand te hebben gebracht
zal men de niettemin niet onaanzienlijke re
sultaten voor oogen moeten houden.
Doumergue herinnerde vervolgens aan het
sluitend maken V3n de staacebegrooting en
het verschaffen var. werk tot een bedrag van
10 milliard.
Op het gebied der internationale politiek
heeft de regeering Frankrijk weer het aanzien
gegeven, dat het noodig heeft.
Het Duitschland van heden. (Dag.
Overzicht).
Overste Von Hindenburg treedt
uit de Rijk6weer. (Buitenland).
-u»)mg) itndeS^m pnniqDSïjna
land).
Henderson over den toestand.
(Buitenland).
Doumergue voor de radio. (Bui
tenland)
Noodlottige bioscoopbrand te Hil
versum, 40 kinderen gewond. (Bin
nenland).
Waarom Kees Frenay uit de N. S.
B. trad. (Binnenland).
Antwoord op de vragen van het
Tweede Kamerlid Lou de Visser in
zake de mishandeling na de troon
rede. (Binnenland).
Begrafenis van de twee meisjes
Buren. (Stad).
Groote brand te Noordscharwou-
de. (Stad).
(Ztc verder eventueel laatste
berichten).
ZIJ, DIE ZICH MET 1 OCTOBER
A.S. VOOR MINSTENS 3 MAANDEN
OP DIT BLAD ABONNEEREN, ONT
VANGEN DE TOT DIEN DATUM
VERSCHIJNENDE NUMMERS FRAN
CO EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
Het kabinet kan in zekeren zin zijn oor
spronkelijke taak als geëindigd beschouwen
en zich uit h.T politieke leven terugtrekken.
Doch het acht het zich een plicht in de
moeilijke economische crisis te zoeken naar
afdoende middelen.
Tijdens het reces van het parlement heeft
men uit partijpolitieke belangen de onbedui
dendste politieke incidenten probeeren uit te
buiten en een campagne ingeleid voor de
devaluatie van den frank. Indien deze cam
pagne gelukt zou zijn, zou zij voor geheel
Frankrijk vernietigend zijn geweest.
De aaneensluiting der socialistische en
communistische partij moet worden toege
juicht, daar daardoor een uiterst gevaarlijke
dubbelzinnigheid vervalt.
Pleidooi voor autoritaire regeering.
Vervolgens besprak Doumergue de her
vormingen, welke hij noodzakelijk acht.
In het bijzonder achtte hij noodzakelijk een
regeering, welke over autoriteit beschikt. Hij
vergeleek daarbij de positie van den Fran-
schen minister-president met den Britsche.
Doumergue.
Volgens de meening van Doumergue moet de
functie van hoofd der regeering in Frankrijk,
die zonder eenige bijzondere autoriteit is,
constitutioneel dezelfde bevoegdheden ver
schaffen als ce premier in Engeland heeft. In
geval van meeningsverschil tusschen de re
geering en de meerderhe.d in het parlement,
moet de minister-president zich direct tot de
natie kunnen wenden. Een geringe grond
wetswijziging zou zulks mogelijk maken, in
dien men zou afzien van zeer bijzondere ge
vallen, waarvoor vooraf toestemmmg van
den senaat noodig zou zijn.
Men kan er, aldus Doumergue, zeker van
zijn, dat regeeringscrisis zeldzamer zou wor
den, wanneer de vrees voor directe ontbin
ding van het parlement de eerzucht van am-
bitieuse elementen zou beteugelen. Bovendien
moet de regeering bij verordening de staats-
begrooting voor een ,aar van kracht kunnen
verklaren, indien zij niet tijdig door Let par
lement wordt afgehandeld.
Ten slotte moeten de rechten en verplich
tingen der ambtenaren in een z.g. ambtenaren
statuut worden vastgelegd. De volgende week
hoopt Doumergue nadere mededeelingen te
kunnen doen.