DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De belasting op de doode hand me
30 tegen 18 stemmen aangenomen.
ftxiQdiikzch Overzicht
De Vlaamsch-Nationalistische Beweging.
3&Mtenlaitd
No. 234
136e Jaargang
Vit het Parlemen
De R.K. fractie verdeeld.
Een poging, om de eendracht en eenheid
te hersteilen.
Wat vandaag de
aandacht trekt
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telef. 3, redactie 33.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 4 October 1934
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Den Haag, 3 October 1934.
EERSTE KAMER.
Op de vijfminutenvergadering van gister
avond heeft de Eerste Kamer heden een zes'
uursvergadering laten volgen, waarin het
een oogenblik scheen te spannen. Aan de or
de was de belasting op de doode hand,
welke de Tweede Kamer na een betrekkelijk
beknopt debat met groote meerderheid heeft
aanvaard. Maar in den aanvang der heden
de door de Eerste Kamer gehouden verga
dering was het onweder der oppositie bij
wijze van spreken niet van de lucht, zoodat
wij werkelijk een oogenblik beducht waren
over het lot van het ontwerp!
De aanval van de tegenstanders werc
geopend door den heer van Lanschot (r.k.),
die verschillende bedenkingen opperde, doch
wiens onoverkomelijk bezwaar was de ver
werping door de Tweede Kamer van het
amendement van den heer Rutgers van
Rozenburg door de Tweede Kamer om ook
de pastoralia van de belasting vrij te stel
len. Een dergelijk geluid deea zijn partij
genoot Blomjous hooren. Naar zijn over
tuiging behoort het kerkelijk leven buiten
het bereik van den fiscus te blijven. En
toen kwam er uit het christelijk-historisch
kamp ook de stem van een tegenstander, den
heer A. van der Hoeven, die op zijn eigen
aardige breedvoerige wijze van betoogen
uiteenzette, dat de inkomsten der kerkelijke
gezindten amper voldoende zouden zijn om
de uitgaven te bekostigen en dat het veel
eenvoudiger zou zijn de gewenschte drie
millioen uit die belasting te halen te vinden
door een kleine verhooging van de directe
belastingen.
Na de rustpoos deed de heer Slingenberg
(v. d.) een ander geluid hooren. Hij bewon
derde het voorstel niet, zoomin als vermoe
delijk minister Oud zeiven. maar het is
billijk, dat men de pastoralia, die toch ook
reeds onder de couponbelasting vallen, be
last gelijk andere goederen, welke inkomsten
opleveren. Maar natuurlijk achtte hij het
goed dat men de kerkgebouwen met toebe
hooren buiten de wet liet. Als onderdeel
van het dekkingsplan der regeering mag dit
ontwerp niet worden afgewezen. Men zou
daarmede niet den minister doch het gan-
sche kabinet dwarsboomen.
De heélr Briët (a. r.) zette uiteen, dat de
regeering het Engelsche stelsel moest vol
gen en vrijlaten alle vereeningen op gods
dienstig wetenschappelijk of liefdadig doel,
dan wel het Fransche, dat geen enkele uit
zondering kent. Van de noodzakelijkheid
van een 'noodoffer door de kerk is spr. niet
overtuigd en hij had daarom onoverkome
lijke bezwaren tegen het voorstel.
De heer de Zeeuw (s. d. a. p.) vond een
rechtsgrond in het voorstel, dat de regee
ring zoekende naar belastingobjecten, al
leen dit heeft kunnen vinden en nu de ker
ken niet uit eigen beweging tot een offer
bereid zijn, achtte hij de regeering gerech
tigd met dit voorstel bij het Parlement te
komen. De vakvereeniging zal er door ge
troffen worden en er is geen enkele reden,
waarom de kerk er buiten zou vallen.
De heer Gelderman (lib.) bleek ook niet
met het voorstel te dwepen, maar de bezwa
ren er tegen achttte hij overdreven. Nog
ruimer vrijstellingen kan de minister niet
geven en spreker achtte met zijn fractiege-
nooten het ontwerp aannemelijk.
De heer Mendels (s. d. a. p.) beweerde,
dat het ontwerp aan zijn instigatie was te
danken. De er tegen in gebrachte argumen
ten achtte hij weinig steekhoudend en hij
vond dat de minister zich al te toeschielijk
had betoond. Wanneer men den tegenstan
ders een vinger geeft nemen zij de geheele
hand („de doode hand!" werd er geroepen).
In zijn sterk politiek getinte rede duidde hij
het den katholieken euvel, dat zij zich zoo
afkeerig toonden van het voorstel, terwijl
hij de overtuiging uitsprak, dat de christe-
lijk-historischen en de anti-revolutionairen
er hun stem niet aan zouden onthouden.
Nadat prof. Kranenburg (v. d.) een paar
vragen omtrent het spaarbankgeheim en het
mogelijk kerkgeheim had gedaan, welke mi
nister Oud in zijn antwoord afdoende heeft
beantwoord, heeft deze bewindsman in een
even beknopt als duidelijke rede in 't bijzon
der tegenover den heer Blomjous uiteenge
zet, dat er geen enkele reden bestaat om de
kerkelijke goederen buiten het gemeene
recht te stellen. Wij kennen wel een vrije
kerk doch geen belastingvrije kerk. Zoo is
steeds geredeneerd, b.v. bij de belastinghef
fing van schenkingen. Men kan hier niet
spreken van een achterstelling van de kerk,
daar is geen sprake van. De zaak komt een
voudig hier op neer, dat er een gat in de be
grooting moet worden gestopt en daarvoor
was geen beter middel dan een heffing van
de kerkelijke goederen, waarbij hij uit eer
bied van den godsdienst de kerkgebouwen
met hun inventaris vrijstelling heeft ver
leend. Eigenlijk had hij geen enkele vrijstel
ling willen opnemen, maar het streed tegen
zijn moreele overtuiging ook het kerkgebouw
tot belastingobject te maken. Maar tegen
over de pastoralia gevoelt hij zich geheel
vrij
Nadat de minister duidelijk had gemaakt,
dat het ook uit praktische overwegingen
wenschelijk is aan deze heffing een tijdelijk
karakter te geven tot 1938, zoodat het niet
moeilijk kan vallen haar weder terug te ne
men, heeft hij ten slote uiteengezet, hoe dit
noodoffer niet te beschouwen is als een lief
hebberij van den minister van financiën,
maar deel uitmaakt van het regeeringsplan.
Verwerping ervan zou geheele gebouw ineen
doen storten. Wat hij daarmede bedoelde
was duidelijk: indien de Eerste Kamer er
hare goedkeuring aan mocht onthouden,
zouden we voor een kabinetscrisis staan
Maar dat de Eerste Kamer daarvoor toch
terugdeinsde, mocht men reeds afleiden uit
de verklaringen van de heeren van Citters
(a. r.) en Janssen (r. k.) deze mede namens
eenige partijgenooten, dat zij zonder groote
ingenomenheid hun stem aan het voorstel
zoude verleenen. Dit werd daarop aangeno
men met 30 tegen 18 stemmen.
Tegenstemmers waren de Roomsch-katho
lieken Heerkens Thijssen, Andriessen, Ste
ger, Kuiper van Lanschot, Visser de Jong,
Blomjous, Michels van Kessenich, van Sas-
se van IJsselt en Nivard, de Christelijk-his-
torischen van der Hoeven, de Gijselaar,
Pollema, de Vos van Steenwijk en de Sa-
vornin Lohman, alsmede de antirevoluti
onair Briët. Bij deze stemming, waaraan
van de 50 48 leden deelnamen, ontbraken
enkel de heeren van den Berg (lib.) die in
het buitenland vertoeft, en de Vlugt (a. r.)
door ambtsbezigheden vastgehouden.
Morgenochtend komt het Verkeersfonds
aan de orde.
(Van onzen Belgischen correspondent)
Onder den titel „Eendracht! Eenheid!
Leiding!" publiceerde het Antwerpsche
Vlaamsch nationale dagblad „De Schelde
dat sedert lang den titel grootste Vlaam-
sche morgenblad" heeft laten varen, een
verklaring in den vor™, vf" eeJJ. vraa£ge"
sprek van de heeren Staf de Clercq, ge
wezen Kamerlid en voorzitter van de parle
mentaire groep der Vlaamsche Nationalis
ten, en Herman van Puymbroeck, een van
de oude leiders der zelfde partij. Tevens
bevatte het blad nog een verklaring van den
heer Timmermans, leider van de frontpartij
(Vlaamsche nationalisten) te Antwerpen.
Te oordeelen naar deze verklaringen en
naar den geest, waarin het blad schrijft, is
de eendracht onder de Vlaamsche nationa
listen in België hersteld,
De Vlaamsche nationalisten.
Dit is een feit, waarbij even dient stil ge
staan, want sedert den oorlog is de partij
van de Vlaamsche nationalisten een belang
rijke factor geweest in de Belgische binnen-
landsche politiek. Men weet, hoe Vlaamsche
frontsoldaten de partij van de Vlaamsche
nationalisten hebben gesticht, op de basis
van godsvrede voor alle oude partijkwesties,
en hoe deze partij, door energiek op te tre
den op een radicaal hervormingsprogramma
met federalisme als minimumeisch, er in ge
slaagd is de activistenvervolging stop te zet
ten en verder hoe haar bestaan en toene
mend succes de zweepslag is geweest waar
onder de Vlaamsch-vijandige machten in
België aan de z.g.n. Vlaamsche minimalis
ten of Belgicisten toezeggingen hebben ge
daan, waartoe zij anders moeilijk bereid
zouden zijn geweest. De volledige verneder-
landsching van de Gentsche universiteit is
zocwel als de overigens maar in beperkte
mate toegepaste taalwet op de besturen te
danken aan het radicalisme van de Vlaam
sche nationalisten, waarvoor men in hoogeri
kringen beducht werd. Dit is iets, dat men
van z.g.n. Belgicistische zijde ook erkent.
Anderzijds is het 't opbouwend werk van
deze minimalisten, dat het mogelijk heeft ge
maakt aldus de basis te leggen van het
nieuwe Vlaamsche volksleven, dat zich nu
geleidelijk in gezonde richting zal ontwikke
len.
Doch de partij van de Vlaamsche nationa
listen is, onder den drang der omstandighe
den, stil-aan uiteen gevallen. De traditioneele
socialistische, katholieke en liberale partijen
hebben te veel invloed in het land dan dat
een partij, die op godsvrede steunt, hieraan
zou kunnen weerstaan. Eerst is men begon
nen met (naar gelang de gewesten) aan d
partij een katholieke kleur te geven, behalve
in steden als Antwerpen en Brussel, waar
de godsvrede gehandhaard bleef. Toen de
vorige verkiezingsstrijd werd gevoerd dooi
de katholieken in den geest van strijd om
de ziel van het kind, d.i. om de katholieke
school, die andermaal gered moest worden
en waarvoor het als een zonde aangerekend
werd niet op een katholieken candidaat te
stemmen, terwijl de vroegere leider Joris
van Severen met zijn Dinaso's of Dietsch
Nationaal Solidaristen onthouding predikte
teen begon de ontbinding van de partij. Zij
werd ook onderling verscheurd en de econo
mische nood moest den lahtsten weerstand
overwinnen.
Tegenslag voor de partij
Zoo werkten alle omstandigheden samen
om de Vlaamsche nationalisten terrein te
doen verliezen. Eenerzijds kreeg het Vlaam
sche minimumprogramma, waarvoor ver
schillende Vlaamsche generaties hebben ge
streden, verwezenlijking, zoodat de wind uit
de Vlaamsch nationalistische zeilen werd ge
nomen. Anderzijds veroverden de oude
partijen hun vroegeren invloed op vele aan
hangers van een radicaal Vlaamsch pro
gramma, en tenslotte maakte de dagelijksche
strijd om het bestaan het den meesten moei
lijk zich te veel bloot te stellen aan brood
roof, waarbij dan nog het besluit kwam van
de regeering, dat zij beambten in officieelen
dienst kan afzetten, indien blijkt dat deze er
wat men noemt anti-nationale beginselen op
na houden. En met de Vlaamsche nationalis
ten is dat zeker het geval. Want volgens
hen is er maar één oplossing mogelijk voor
het Vlaamsche vraagstuk, dat is: „Los van
België" en „Weg met België", waarbij te
vens aan aansluiting bij Nederland wordt
gedacht, zonder dat de vraag of Nederland
niervan zou gediend zijn, van beteekenis
wordt geacht. Deze geest van radicalisme
heeft o.i. veel kwaad gedaan aan de radicale
beweging van de Vlamingen en heeft velen
van haar vervreemd, daar zij hierdoor te
negatief afbrekend werkte. Zij verloor haar
essentieel doel, de bewustwording, cultureel
en politiek, van het Vlaamsche volk, om af
brekend alleen de vernietiging van het hui
dige België na te streven. Men moet wel
blind zijn voor de internationale verhoudin
gen en ook voor de mogelijkheden, om niet
te begrijpen dat een dergelijke politiek zon
der succes moet blijven.
En dan is gaandeweg in de gelederen van
de partij de ontreddering toegenomen. Van
Severen is zijn Dietsch nationaal solidarisme,
dat een copie is van het nationaal-socialisme
en van het fascisme, gaan propageeren, radi
caal positie kiezend tegen zijn oude vrienden
De voornaamste redacteurs van het Antwerp
sche Vlaamsch-nationalistiscse dagblad „De
Schelde" namen de wijk i.aar de socialisten
onder wie ook een van de meest geziene lei
ders der partij, het oud-VIaainsch-nationalis-
tische Kamerlid Herman Vos, auteur van het
destijds bij de Kamer ingediende federalis
tisch statuut. Bovendien stak Staf de Clercq,
nadat hij niet meer was herkozen door een
misverstand was zijn candidatuur niet geldig,
wegens den vorm, en werd mr. H. Borginon
in zijn plaats gekozen van wal met een
nieuwe organisatie: „Het Vlaamsch-nationaa]
Verbond", dat naar het voorbeeld van de
Dinaso's ook al eenigszins op fascistischen
voet was ingericht. En de Vlaamsch-natio
nalisten, die de ontreddering voelden, keerden
zich hoe iangei hoe meer naar de oude par
tijen. Het is een feit. dat het de Vlaamsch-
nationalisten afgezien van de demonstraties
van de Dinaso's. in de laatste jaren niet mo
gelijk is geweest een ietwat belangrijke
Vlaamsch-nationalistische betooging oü
touw te zetten. Het orgaan zelf. ,De Schelde'
is den ondergang nabij geweest.
Het program van Staf de Clercq.
Zal er nu eindelijk eendracht en eenheid
komen? Staf de Clercq heeft zijn opvattingen
en het program van het Vlaamsch-nationaal
Verbond uiteengezet. Zij zijn gericht op een
ctie, die niet in het parlement haar zwaarte
punt zou vinden, maar er buiten, alhoewel de
parlementaire actie zou blijven gevoerd wor
den. Zij streven verder naar een nog al vaag
groot-Nederlandisme. met in sociaal opzicht
liefde voor corporatieve organisatie en ver
sterking van het gezagsbegrip. Wat de
methode betreft wil Staf de Clercq een
krachtige leiding, met een hoofdleider. Hij
heeft genoeg van de hopelooze vergade
ringen, waarin ieder zijn woord te zeggen
had en ten slotte toch aan de genomen be
slissingen geen uitvoering werd gegeven.
Hij wil dat de leiding bij één persoon be
rusten zou. In het Vlaamsch Nationaal Ver
bond is hij deze persoon, met naast zich een
hoofdraad, doch hii beeft vetorecht en is
slechts af te zetten om de twee jaar. na een
motie van wantrouwen, ingediend door den
hoofdraad.
De heer De Clercq heeft te kennen gegeven,
dat zijn opvattingen niet dictatoriaal of auto
ritair zijn, en dit heeft het overschot van de
frontpartij te Antwerpen, dat vertegenwoor
digd wordt door mr. J. Timmermans, tot
verzoening geneigd. De oude groep van de
Vlaamsche nationalisten heeft echter een zeer
sterken democratischen inslag. Hoe kan het
ook anders, waar de Vlaamsche beweging nu
reeds tientallen jaren uitsluitend op demo
cratische beginselen een beroep heeft moeten
doen en de beweging juist aan de democratie
heeft te danken dat voor de Nederlandsche
beschaving Vlaanderen niet verloren is ge
gaan? Het komt ons dan ook voor, dat deze
democraten eerder koel blijven staan tegen
over de uitlatingen van De Clercq. dien zij
verdenken hen in fascistisch vaarwater te
sturen. En fascisme bevorderen in België, in
welken vorm ook, is de macht der Viaamsch-
vijandigen in de hand werken.
De jeugd voor Vlaanderen.
O.i. zal er van deze verzoeningspoging niet
veel terecht komen in de practijk. Een derge
lijke verdeeldheid is moeilijk te overbruggen
en nu de aanloop van het Vlaamsch-natio
nalisme eenmaal gebroken is, is feitelijk het
onherstelbare gebeurd. Toch zullen bij parle
mentaire verkiezingen nog wel Vlaamsch-
nationalistische candidaten worden gekozen.
De beweging heeft onder de na-oorlogsche
jeugd zuivere Vlaamsche karakters gevormd,
die als Vlaamsch-nationalisten denken en voe
len. Hier zal het Vlaamsche volk mettertiid de
vruchten van plukken, zij het dan ook nadat
de scherpe kanten zullen zijn afgesleten. De
gedeeltelijke ondergang van het Vlaamsch-
nationalisme beteekent echter niet, dat de
Vlamingen achteruit gaan. Verre van dat. De
Vlamingen hebben in België integendeel bol
werken van macht veroverd. In Nederland
wordt dit nog niet voldoende begrepen.
De Vlaamsch-Nationalistische Be
weging. (Dag. Overzicht).
Engelsch schip met man en muis
vergaan? (Buitenland).
Groote brand in Antwerpen: ont
ploffing en brand bij de British
Lianasoff Oil Company. (Buiten
land).
De politieke crisis in Esthland.
(Buitenland).
Pest uitgebroken in Mandsjoerij-
rijsche stad; reeds 150 dooden. (Bui
tenland).
Duitsche nat.-socialisten veroor
deeld. (Buitenland).
De heer Wijnkoop ernstig ziek.
(Binnenland.)
Prinses Juliana schenkt 90.000
aan het N. C. C. (Binnenland).
Kamer van Koophandel bestaat
12^-jaar. (Stad.)
Waar Joden ook menschen kun
nen zijn. (Stad
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
GROOTE BRAND IN ANTWERPEN.
Ontploffing en brand bij
British Lianasoff Oil Cy,
de
Gistermiddag ongeveer half twaalf is
na een ontploffing brand ontstaan bij de
British Lianasoff Whte Oil Cy, gelegen
op vak 281 en 183 van het z.g. vierde ka
naaldok. De brand liet zich aanvanke
lijk, vooral met het oog op de zoo ge
vaarlijke omgeving, ernstig aanzien,
zoodat de onmidellijk gewaarschuwde
brandweer met al het beschikbare ma
teriaal uitrukte.
De oorzaak van de brand blijkt een
onhandigheid te zijn geweest van een
arbeider die een kleine ontploffing ver
oorzaakte. Het daarbij ontstane vuur
sloeg onmiddellijk over op een ketel,
naast die, waar genoemde arbeider aan
het werk was. Deze tweede ketel was
gevuld met een mengsel van naar schat
ting 90 water en 10 olie.
De olie stond onmiddellijk in lichter
laaie en de loeiende vlammen werkten
een paniek onder de arbeiders, die zich
plotseling door het vuur zagen om
ringd. Verschlilende hunner renden als
levende toortsen met brandende kleeren
naar buiten, waar zij trachtten het vuur
te blusschen. Twee hunner waren er
echter reeds zoo ernstig aan toe, dat zij
onmiddellijk naar het ziekenhuis moes
ten worden overgebracht, waar al zeer
spoedig de ergst met brandwonden over
dekte, een Oostenrijker, overleed. De
tweede in het ziekenhuis opgenomen
verkeert in zorgwekkenden toestand.
Nog twee arbeiders hadden leelijke
brandwonden bekomen, doch niet van
dien aard, of zij konden nog in de fa
briek verbonden worden.
De brand zelf werd door de toegesnel
de brandweer met kracht bestreden en
het duurde dan ook niet lang of men
was het vuur meester. Men was er in
geslaagd de vlammen beperkt te houden
tot de beide aangetaste ketels en de on
middellijke omgeving en iedere uitbrei
ding te voorkomen. De schade is dan
ook slechts gering en het werk in het
bedrijf kan zonder eenige onderbreking
worden voortgezet.
Op het eerste alarm van groote brand,
waren tal van autoriteiten waaronder
z'ch ook burgemeester Huysmans be
vond, naar de plaats des onheils ge
sneld Ook het parket was spoedig ter
plaat-e, teneinde een onderzoek in te
6tellen.
DE POLITIEKE CRISIS IN
ESTHLAND.
Verklaring van den Minister
van Binnenlandsche Zaken.
De Esthlandsche Minister van Binnen
landsche Zaken en plaatsvervangende
Minister-President heeft gisteren aan
vertegenwoordigers van de pers een
verklaring gegeven inzake de regee-
ringsmaatregelen met betrekking tot
het parlement.
De Minister wees er op, dat indertijd
de staatspresident den wensch geuit had
dat het parlement zich bij zijn buiten
gewone herfstzitting binnen de grenzen
van fatsoen en goede zeden zou gedra
gen, daar het land rust noodig heeft.
Verder had de President de medewer
king van het parlement aan de regee-
ringswerkzaamheden verboden, tenein
de op deze wijze te bereiken, dat men
constitutioneele verkiezingen zou kun
nen houden. Tijdens de debatten in het
parlement van Dinsdag is echter juist
het tegendeel gebeurd. Afgezien van de
fractie van den Boerenbond en van de
Russische minderheid, die de regeering
ondersteunden en de sociaal-democraten
die mededeelden dat zij de regeering
geen moeilijkheden in den weg zouden
leggen, heeft het grootste gedeelte van
de Parlementaire vertegenwoordiging,
d w. z. de helft of zelfs de meerderheid,
zich op een anti-regeeringsgezind stand
punt gesteld, dat een verdere samenwer
king tusschen regeering en parlement
onmogelijk heeft gemaakt.
Tenslotte is de parlementszitting, vol
gens den Minister ontaard tot woordge
vechten en scheldpartijen, gelijk men
dat vroeger gewend was geweest. Twee
sprekers hadden zelfs het omverwerpen
van den burgerlijk democratischen
staatsvorm en uitlevering van de regee-
ringsmacht aan het hoogste gerecht ge-
ei scht.
Onder dergelijke omstandigheden bleef
de regeering geen andere keus dan de
buitengewone zitting van het parlement
te sluiten.
Samenvattend constateerde de Minis
ter, dat de hoop op een gemeenschappe
lijke samenwerking met het parlement
nutteloos is gebleken, dat een samen
werking van den staat met het parle
ment niet mogelijk is, aangezien het
parlement geen gemeenschapszin en
geen gevoel voor zijn groote verantwoor
delijkheid heeft.
De Minister constateerde tot zijn spijt,
dat minstens van de helft der afgevaar
digden een verstoring van .iet vreedza
me leven in den staat verwacht moest
worden.
Derhalve zouden de staatspresident,
de opperbevelhebber en de regeering de
opgelegde taken op grond van eigen ver
antwoordelijkheid met ondersteunine
van het volk uitvoeren De reeeering zal
nog onderzoeken wat het verdere lot
van het parlement zal zijn.
VLOER INGEZAKT.
1 doode. twee gewonden.
Tijdens het binnen halen van goede
ren is plotseling de vloer van de tweede
verdieping van een fabriek te Erfurt in
gestort. De neervallende massa's waren
zoo zwaar, dat zij den vloer van de eer
ste verdieping en den vloer boven den
kelder deden instorten Drie arbeiders
werden meegesleurd Eén hunner was
op slag dood de twee anderen werden
zwaar gewond.
