dagblad voor alkmaar en omstreken.
BELGISCH STOOMSCHIP BIJ
LICHTSCHIP „HAAKS" VERGAAN.
-I
De oorlogskansen, economisch bezien.
Het ontwerp-verkeersfonds goedgekeurd.
Qaqeliiksch 0veezicht
No. 235 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 5 Qctober 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
136e Jaargang
het Parlement
De kamer heeft er zich z.h.s. mee vereenigd.
Wat vandaag de
aandacht trekt
Binnenland
DE KAPITEIN IS DE EENIG OVERLEVENDE.
Begrotingstekorten en bewapeningswedloop.
De sfinx Japan.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: 1
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060 Telel. 3, redactie 33.
Den Haag, 4 October 1934
EERSTE KAMER.
Het is met de behandeling van het wets
ontwerp tot instelling van een Verkeersfonds
door de Eerste Kamer vlotter gegaan dan
met het ontwerp betreffende de belasting
van de goederen in de doode hand. Terwijl
het hierbij gister even heeft gesapnnen, is
het Verkeersfonds er zonder stemming door
gegaan en stonden we reeds vóór vier uur
weder op straat. Niet dat er geen oppositie
was, maar ze droeg over het algemeen een
minzaam karakter en eigenlijk was blijk
baar elkeen, die opmerkingen maakte, reeds
bij voorbaat besloten zijn stem aan het ont
werp te geven. Zoo was het gesteld met den
eersten spreker, den heer Visser (r.k.), die
eigenlijk den bestaanden toestand nog zoo
slecht niet achtte. Het Wegenfonds function-
neert goed, den autobus moeten we niet weg
dringen en met een verhooging van de ben
binebelasting waren we al een aardig eind
in de goede richting opgeschoten. Hij vond
het ontwerp niet erg gelukkig, maar was
bereid er niettemin voor te stemmen.
De heer Ter Haar (c.h.) bepleitte de in
stelling van een vergunningstelsel voor
vrachtauto's, terwijl hij verlichting van de
lasten voor particuliere auto's zeer ge-
wenscht heette. Naar zijn meening moet aan
de gemeenten een deel der inkomsten van het
verkeersfonds ten goede komen.
De heer Wibaut (s.d.a.p.) bekeek de zaak
van wat hooger standpunt. Hij erkende de
noodzakelijkheid van de instelling van een
centrale commissie, Maar z.i. ware het
beter geweest aan haar de gewenschte rege
lingen op te dragen in plaats, dat de regee
ring daarmede nu feeds aankomt ten einde
de coördinatie van het verkeer te bevorderen
De heer Michiels van Kessenich (r.k.) wil
de, zij het ook met eenigen tegenzin voor het
voorstel stemmen, maar hij bejammerde de
verdwijning van het sympathieke wegen
fonds
De heer Knottenbelt (lib.) heeft waardee
ring voor het doel van het ontwerp, de coïr-
dinatie van het verkeer, maar hij betreurt
het toch, dat de Centrale Commissie voor het
Verkeer niet in het leven is geroepen voor de
regeering het onderhavige wetsvoorstel in
diende. Nu heeft het den schijn, alsof het dt
regeering in de eerste plaats om de belas
tingheffing is te doen. Het is dringend noo
dig, dat het railverkeer bevrijd wordt van de
handicap van het autovervoer. 'Intusschen
zij men voorzichtig met de opheffing van
niet al te bloeiende tramondernemingen. Wel
trede de minister krachtig op tegen onder
nemingen, welke parasiteeren op andere
waaraan concessie is verleend.
De heer Van Citters (a.r.) dacht niet aan
tegenstemmen, maar hij wilde uiting geven
aan zijn wantrouwen, dat de minister nog
nader moet regelen ae taak en bevoegdheid
van de in te stellen Centrale Commissie
Doch gelukkig heeft de minister beloofd niet
vooruit te loopen op het werk dier toekom
stige commissie. Spr. was het niet eens met
de opvatting des ministers, dat maar moet
verdwijnen, wat niet economisch kan wer
ken. Daardoor worden een aantal kleinen
zelfstandige werkers getroffen. Onjuist is
het ook verband te leggen tusschen de coör
dinatie van het verkeer en ae verhoogde hef
fing in tegenover de spoorwegtekorten. Het
is politiek onjuist de bedrijven van handel en
nijverheid te doen bijdragen in de spoorweg
tekorten. Inderdaad heeft men de spoor
wegen ook niet doen bijdragen in de verlie
zen van de trekschuiten en diligences. Het is
al even dwaas als het belasten van de wiel
rijders ten bate van de spoorwegen. En zoo
mag men het luchtverkeer niet belasten voor
de dekking van de spoorwegtekorten, welke
ten gevolge van een onjuist beheer veel
grooter zijn dan men denkt.
De heer Moltmaker (s.d.a.p.) meent, dat er
een einde moet komen aan de chaos, ai ware
het slechts ten bate van de autobusonder
nemer. Daarnaast hebben zeker wel 150.000
man personeel, aandeelhouders enz. Het is
nu een warwinkel, waarbij de loonen en ar
beidsvoorwaarden in het nauw komen en
goede, weleer winstgevende ondernemingen,
zooals de H.T.M. en Rott. Tr. worden ver
moord. Zal dit ontwerp verbetering bren
gen? Zou het eigenlijk niet verstandig zijn
een afzonderlijk minister voor het vervoer te
benoemen? Hoe denkt de minister zich de
werkwijze en de samenstelling van de Cen
trale Commissie? Zal er ook plaats bij zijn
voor vertegenwoordigers der Vakcentrales?
Met den heer Wibaut dringt de heer Van
Embden (.vd.) aan op spoed bij het werk.
maar in tegenstelling met dezen vraagt hij
vooral niet de commercialiteit en rentabili
teit uit het oog te verliezen. Niet altijd is
daaraan voldoende gedacht en als voorbeel
den noemt spr. het Juliana- en Twente-Rijn-
kanaal, en wellicht is ook de verbetering van
de Dordtsche hayen daaronder te rekenen
Aan de coördinatie blijven een commercieele
grondslag toegekend.
De minister van waterstaat, de heer Kalff,
erkent het economische karakter van een be
hoorlijke coördinatie van het verkeer. Daar
is inderdaad weieens tegen gezondigd, doch
niet bij het graven van het Julianakanaal,
dat ook andere belangen dient dan het ver
voer van steenkolen. Wel bij het Twente-
Rijnkanaal en ook wel bij sommige niet ren
dabele spoorwegen. Alle verkeer kost geld
ook aan de staatskas. Maar men moet weten,
hoever zulks gerechtvaardigd is. Daarvoor
is het door den minister gewenscht apparaat
noodig, en dit moet met spoed aan den ar
beid tijgen. De autobelasting brengt niet op
wat de wegen kosten. -
Het gaat hier dan ook niet er om de te
korten der spoorween door die belasting te
doen betalen, maar het is billijk, dat de an
dere vervoerbedrijven mede dragen de las
ten, welke in het algemeen belang aan de
spoorwegen zijn opgelegd. Men behoeft niet
bevreesd te zijn, dat de wegenaanleg zal
worden stopgezet, daar het tempo zal soms
verlangzaamd moeten wórden met het oog
op de geldmiddelen. De minister is niet
blind voor de zegeningen van de auto ten
plattelande, maar hij wil alleen een juiste
verhouding scheppen tusschen de verschil
lende middelen van vervoer. In afwachting,
dat de Centrale Commissie met haar arbeid
gereed is, is de minister van plan zoo moge
lijk met partieele regelingen te komen. Den
heer Moltmaker verzekerde hij, dat mannen
als de heer van Braambeek en ook de spre
ker zeer zeker een goede taak kunnen vinden
als lid der Centrale Commissie, doch niet als
vertegenwoordigers vari vakvereniging maar
als deskundigen met veeljarige ondervinding.
Nadat minister Oud nog kortelijk het be
staansrecht van 'n zelfstandig Verkeersfonds
had verdedigd en de heer Wibaut den heer
van Embden met een enkel woord had ge
antwoord, is het wetsontwerp op het Ver
keersfonds door de Kamer zonder stemming
aanvaard.
De Kamer is hierop tot nadere bijeenroe
ping gescheiden.
der vroegere Amerikaansche regeeringen het
grootste deel der vloot volkomen verouderd
is. En wat Japan betreft, dit land zweeft
eigenlijk economisch aan den grens der wan
hoop En het gaat steeds dieper in de ar
moede door de militaire politiek. Hoe dit te
rijmen valt?
De heerschende groepen in Japan voelen
zich vernederd, voelen het als een schande
voor hun land, dat het niet gelijkgerechtigd
is met de andere groote zeemogendheden:
Amerika en Engeland. Zij eischen, dat de
regeering rechtsgelijkheid zal eischen en af
dwingen. Vandaar het streven der Japansche
regeering het met Amerika en Engeland eens
te worden over een verdrag, waarin de
rechtsgelijkheid vast staat omschreven en de
vlootverhouding 5:5:3 niet meer geëischt
wordt en waarin bovendien bepaald wordt,
dat de groote (lees: dure) slagschepen moe
ten worden veiminderd.
Bovendien eischt het rechtsgelijkheid voor
zijn onderdanen, die èn uit Amerika èn uit
Australië geweerd worden, terwijl het land
dreigt te stikken onder
overbevolking.
Het ligt dus waarlijk een dreigend element,
omdat alleen Japan in de situatie verkeert,
dat het een oorlog ontketent uit wanhoop en
uit belendigde trots, ondanks en tevens we
gens den bedenkelijken economischen toe
stand des lands In 1935 echter zal de vloot-
conferentie worden gehouden. Voordien zal
Japan wel rustig blijven en daarna kan men
verder zien.
Op economische gronden dreigt er dus
geen oorlogsgevaar. En de economische zijn
gelukkig overwegend.
Oorlogskansen, economisch ge
zien. (Dag. Overzicht.)
In Spanje is de algemeene staking
afgekondigd als protest tegen de
samenstelling der nieuwe regeering.
(Buitenland.)
De moord op Prince; een ernstig
incident. (Buitenland.)
Weer een radiorede van Doumer-
gue. (Buitenland.)
De Amsterdamsche gemeenteraad
verwerpt de voordracht tot loons
verlaging. (Binnenland.)
Ten Noorden van den Helder is
een Belgisch schip hedennacht met
man en muis vergaan. (Binnen
land.)
Hollandsche Maatschappij van
Landbouw vergadert te Rotterdam.
(Land- en Tuinbouw.)
Kingsford Smith en de Melbour-
ne-race. (Luchtvaart.)
(Zie verder
berichten.)
eventueel laatste
Oorlogvoeren is een zeer dure liefhebberij
De wereldoorlog toch heeft 13 millioen
gulden per uur gekost, d.w.z. 310 millioen
gulden per dag en de algemeene verwachting
is, dat een volgende oorlog nog duurder zijn
zal.
Vanzelf dringt zich de vraag op, of er wel
één mogendheid ter wereld is. die dit betalen
kan en verder of ei landen zijn, die van
zoo'n dure onderneming eenig voordeel
kunnen verwachten.
Toen de wereldoorlog reeds geruimen tijd
aan den gang was. nam Duitschland zijn
t evlucht tot Ersatz, waarbij echter bleek,
dat het land niet in staat was in de meest
noodzakelijke levensbehoeften ook maar
eenigennate te voorzien, zoodat het volkomen
verarmde, alle inspanning ten spijt.
Maar het Derde Rijk is volgens velen hard
op weg in een soortgelijke positie te ge
raken, nu weliswaar niet door de blokkade,
maar door de politiek der Duitsche regeer
ders, die het land economisch geheel af
sluiten van de wereld van de wereldmarkt en
verder omdat zij Duitschland herbewapenen.
Uit de verhooren voor de Amerikaansche
senaatscommissie, welke een ondeizoek in
stelde naai de gedragingen der particuliere
wapenfabrikanten, is gebleken, dat Duitsch-
land zijn inkoopvn bij deze lieden contant be
taalt, waardoor het zijn betalings-capaciteit
voor het koopen van zelfs doodgewone
levensbehoeften verkleint. Het land kan het
evenwel niet zonder invoer stellen. Men ver
vaardigt thans reeds pakken van garens,
welke uit koperdraad gespannen zijn, zooals
men in den oorlog papieren pakken maakte.
Ersatz is duur en het Duitsche volk is niet
rijk. Duitschland zou om met gering succes
oorlog te voeren, economisch onafhankelijk
motten zijn, omdat de blokkade tijdens den
wereldoorlog getoond heeft, dat zijn invoer
vrijwel geheel kan worden afgesneden. Hoe-
vtel te meer dus thans, nu Baidwin verklaard
hteft. dat de
Engelsche grenzen
niet meer liggen bij de krijtrotsen van Dover,
maar aan den Rijn en de Duitsche opvatting
veld wint, dat het voor Duitschland beslist
noodzakelijk is vliegbases te hebben ten
Oosten van den Riin.
Aangezien Duitschiand hard op weg is in
economisch opzicht in eenzelfde positie te
geraken als waarin het verkeerde in 1918 en
het bovendien weet, dat het practisch geener
lei invoer uit het buitenland zal kunnen
krijgen in geval van oorlog, zoowel om po
litieke als om economische redenen, staat het
vrijwel vast, dat Duitschland er momenteel
niet aan kan denken een oorlog te beginnen.
Voor Duitschland wèl in staat zou zijn
zich zelf te bedruipen is tijd en geld noodig.
Voorloopig is er geen sprake van, dat
Duitschland gereed is voor een oorlog, want
afgezien van de economische situatie is het
land ook nog lang niet voldoende bewapend
De andere mogendheden zijn Duitschland
krachtens de vredesverdragen ver vooruit in
dit opzicht en gezien de Duitsche herbewape
ning streven zij ernaar dezen voorsprong te
behouden, zoo mogelijk te vergrooten. Van
daar de
wedloop in herbewapeningen,
welke de wereld ons momenteel als schouw
spel biedt.
Men kan overtuigd zijn, dat de huidige
Duitsche regeering haar bewapeningspro
gramma niet kan uitvoeren, omdat de econo
mische politiek daar te lande zulks onmoge
lijk maakt. Maar hoe staat het met de overige
mogendheden?
De wedloop in bewapeningen, begonnen
tegenover EHiitschland, is ook een onder
linge wedloop geworden tusschen de overige
landen en nu is het slechts de vraag, in hoe
verre deze landen in staat zijn de ontzaglijke
kosten van een dergJijke bewapeningsver
meerdering te dragen.
De meeste staten hebben de grens van hun
draagvermogen voor wat betreft de bewape-
ningskosten reeds bereikt of bijna bereikt en
in de meeste landen is bovendien de toe.
stand der schatkist min of meer onrust
barend.
Weliswaar heeft de Fransche minister aan
gekondigd, dat zijn begrooting klopt, maar
voor alsr.og alleen nog maar op papier, ter
wijl bovendien de ontwikkeling van de poli
tieke situatie in
Frankrijk
niet geheel geruststellend is.
Maai ook al komt in Frankrijk alles of veel
terecht, dan nog moet men niet vergeten, dat
Frankrijk wat zijn verdediging betreft, voor
een groot deel aangewezen is op België en
de toestand der Belgische financiën is verre
van ideaal. Het tekort op de Belgische be
grooting schommelt momenteel tusschen de
1 en lxA milliard en dit tekort is niet weg te
werken, terwijl bovendien gebleken is, dat de
regeering innerlijk sterk verdeeld is en dat
haar gezag In het iand zelf alles te wenschen
overlaat. Als bewijs van dit laatste moge
dienen het feit, dat zij de mijneigenaars alleen
maar heeft kunnen overreden de loonen der
werknemers niet te verlagen door hun tien
tallen miilioenen uit te betalen
De Belgische minister van oorlog wilde
geen franc schrappen van zijn oorlogsbegroo-
ting, maar de schatkist kan het niet betalen
en het land kan geen verdere belastingen op
brengen, zoodat hij tenslotte 144 millioen
moest bezuinigen. Hierdoor wordt
een rem
gezet op de eventueele oorlogsbereidheid van
Frankrijk, want in geval van oorlog zouden
dus de kosten der Belgische oorlogsvoering
gedeeltelijk ten laste van Frankrijk komen.
Van Engelsche zijde is geen oorlogsgevaar
te duchten; de Britsche belangen iiggen veel
meer aan de zijde van het British Empire, dan
op het vasteland van Europa. Alleen kan het
betrokken worden in een conflict tusschen
Amerika en Japan
Wat Amerika betreft dient men in het
oog te houden dat de schatkist met milli-
arden tekorten werkt, die van jaar tot jaar
stijgen
Eerste voorwaarde voor het economisch
herstel is een begrooting die in evenwicht
is. Dit beteekent echter voor de Amerikaan
sche regeering milliardenbezuinigingen en
dus ook bezuiniging op de vloot, want deze
verslindt miilioenen, omdat door de
verkeerde v 1 oo t p oli t i ek
Op de Noordzee, ten Noordwes
ten van het vuurschip „Haaks", on
geveer 1% zeemijl van den Helder
verwijderd, heeft gisteravond tij
dens den hevigen Zuidwester-storm
een scheepsramp plaats gehad. Een
Belgisch stoomschip is daar met
man en muis vergaan, nadat tever
geefs was getracht van den Helder
hulp te verleenen.
Omstreeks 8 uur Donderdagavond werd
op het vuurschip Haaks waargenomen, dat
op genoemden afstand een vuurpijl door een
in noodverkeerend schip werd afgegeven
Onmiddellijk werd het bericht van dit nood
sein doorgegeven naar de kustwacht te Den
Helder, waar onmiddellijk hulp werd gezon
den. De motorreddingboot Dorus Rijkers van
de Noord- en Zuid-Hollandsche Reddings
maatschappij en de sleepboot Utrecht van
het bureau Weismuller vertrokken onmiddel
lijk ter assistentie Het werd een zeer zware
tocht, die helaas geen resultaat heeft opge
ieverd.
Het schip stuurloos.
Toen de i^dingboot door het Molengat
naar buiten voer en tegen de zeer hooge zeeën
worstelde om de plaats des onheils te berei
ken werden op het vuurschip Haaks van het
in nood verkeerende schip twee roode lichten
boven elkaar waargenomen, hetgeen betee
kent, dat het schip stuurloos was. Voortdu
rend werden ook vuurpijlen afgeschoten.
Dank zij het feit, dat de Dorus Rijkers een
installatie voor draadlooze telefonie aan
boord heeft, kon schipper C. Bot voortdu
rend van den Helder uit op de hoogte wor
den gehouden van de berichten, die via het
vuurschip Haaks werden ontvangen. Gemeld
werd, dat zich in de buurt van het in nood
verkeerende schip een groote stoomboot be
vond, die echter tengevolge van de hooge
zeeën niet bij het schip kon komen, noch
sloepen kon uitzetten.
Ongeveer een half uur voordat de Dorus
Rijkers bijna tegelijk met de sleepbooi
Utrecht op de plaats van de ramp aankwam,
zag men een laatste vuurpijl afschieten en
daarna verdwenen de roode lichten in de
zee.
Toen men na een half uur ter plaatse
kwam was niets meer van het in nood ver
keerd hebbende schip te zien.
Eenigen tijd werd nog op de plaats des
onheils rondgevaren, doch toen men niets
vond werd in overleg met de plaatselijke
commissie van de N.Z.H. reddingsmaatschap
pij te Den Helder besloten naar den Helder
terug te keeren.
Om kwart over twee vannacht werd de te
rugtocht aanvaard en om half vijf hedenoch
tend liepen de Dorus Rijkers en de Utrecht
de haven van Nieuwediep weer binnen.
Een zware tocht.
Schipper Bot van de Dorus Rijkers, die
voor geen kleintje vervaard is, verklaarde na
terugkeer, dat hij en de vijf andere leden van
de bemanning der reddingsboot een zeer
zware tocht hadden gehad en tegen ongekend
hooge zeeën hebben moeten strijden. On
danks dit hadden zij echter doorgezet om te
trachten de in nood verkeerenden te redden.
De bemanning der reddingboot betreurde,
dat haar tocht vergeefs was geweest.
Volgens een rapport van een later gepas
seerd Duitsch stoomschip heeft dit in de om
geving van de plaats van de ramp veel
wrakhout aangetroffen.
De laatste uren aan boord van het onbe
kende vaartuig, dat in den donkeren nacht
met hulp op korten afstand ronddobberde,
moeten verschrikkelijk zijn geweest. Van 8.05
uur Donderdagavond af tot na middernacht
werden voortdurend vuurpijlen en flambou
wen aangestoken. Het in nood verkeerende
schip was op niet meer dan één of anderhalf
mijl afstand van het vuurschip Haaks. Voor
zoover men aan boord van dit vuurschip
heeft kunnen waarnemen, schijnt het gezon
ken schip gedurende eenigen tijd op zijn kant
te hebben rond gedreven.
De reddingboot Dorus Rijkers heeft den
afstand van den Helder naar de plaats des
onheils ongeveer 15 mijl gezien de om
standigheden zeer vlug afgelegd. De omstan
digheden waren buitengewoon moeilijk. In
den Zuidwesterstorm kwamen zware buien
voor met windkracht negen. De Dorus Rij
kers moest bijna recht tegen den storm in en
daar wind en getij tegen elkaar waren was 't
water, zooals de zeeman zegt, zeer moeilijk.
Toen de Dorus Rijkers vlak bij het vuurschip
was kon de wakkere bemanning van de red
dingboot bijna voortdurend niets zien.
Gevaren werd op kompas en op de draad
looze aanwijzingen van het vuurschip, de
kustwacht te Kijkduin en den loodscommis-
saris te Den Helder. Voortdurend stonden
de drie posten draadloos met elkaar in ver
binding en hieraan is het te danken dat de
Dorus Rijkers zoo vlug ter plaatse kon ko
men.
Eenigen tijd nadat de eerste noodseizen
waren gegeven, is het Duitsche stoomschip
Bachara van Hamburg op ongeveer een mijl
afstand van het in nood verkeerende schir