dagblad voor alkmaar en omstreken. BELGISCH STOOMSCHIP BIJ LICHTSCHIP „HAAKS" VERGAAN. -I De oorlogskansen, economisch bezien. Het ontwerp-verkeersfonds goedgekeurd. Qaqeliiksch 0veezicht No. 235 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Vrijdag 5 Qctober 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 136e Jaargang het Parlement De kamer heeft er zich z.h.s. mee vereenigd. Wat vandaag de aandacht trekt Binnenland DE KAPITEIN IS DE EENIG OVERLEVENDE. Begrotingstekorten en bewapeningswedloop. De sfinx Japan. ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon- en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS DER GEWONE ADVERTENTIEN: 1 Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25, groote contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060 Telel. 3, redactie 33. Den Haag, 4 October 1934 EERSTE KAMER. Het is met de behandeling van het wets ontwerp tot instelling van een Verkeersfonds door de Eerste Kamer vlotter gegaan dan met het ontwerp betreffende de belasting van de goederen in de doode hand. Terwijl het hierbij gister even heeft gesapnnen, is het Verkeersfonds er zonder stemming door gegaan en stonden we reeds vóór vier uur weder op straat. Niet dat er geen oppositie was, maar ze droeg over het algemeen een minzaam karakter en eigenlijk was blijk baar elkeen, die opmerkingen maakte, reeds bij voorbaat besloten zijn stem aan het ont werp te geven. Zoo was het gesteld met den eersten spreker, den heer Visser (r.k.), die eigenlijk den bestaanden toestand nog zoo slecht niet achtte. Het Wegenfonds function- neert goed, den autobus moeten we niet weg dringen en met een verhooging van de ben binebelasting waren we al een aardig eind in de goede richting opgeschoten. Hij vond het ontwerp niet erg gelukkig, maar was bereid er niettemin voor te stemmen. De heer Ter Haar (c.h.) bepleitte de in stelling van een vergunningstelsel voor vrachtauto's, terwijl hij verlichting van de lasten voor particuliere auto's zeer ge- wenscht heette. Naar zijn meening moet aan de gemeenten een deel der inkomsten van het verkeersfonds ten goede komen. De heer Wibaut (s.d.a.p.) bekeek de zaak van wat hooger standpunt. Hij erkende de noodzakelijkheid van de instelling van een centrale commissie, Maar z.i. ware het beter geweest aan haar de gewenschte rege lingen op te dragen in plaats, dat de regee ring daarmede nu feeds aankomt ten einde de coördinatie van het verkeer te bevorderen De heer Michiels van Kessenich (r.k.) wil de, zij het ook met eenigen tegenzin voor het voorstel stemmen, maar hij bejammerde de verdwijning van het sympathieke wegen fonds De heer Knottenbelt (lib.) heeft waardee ring voor het doel van het ontwerp, de coïr- dinatie van het verkeer, maar hij betreurt het toch, dat de Centrale Commissie voor het Verkeer niet in het leven is geroepen voor de regeering het onderhavige wetsvoorstel in diende. Nu heeft het den schijn, alsof het dt regeering in de eerste plaats om de belas tingheffing is te doen. Het is dringend noo dig, dat het railverkeer bevrijd wordt van de handicap van het autovervoer. 'Intusschen zij men voorzichtig met de opheffing van niet al te bloeiende tramondernemingen. Wel trede de minister krachtig op tegen onder nemingen, welke parasiteeren op andere waaraan concessie is verleend. De heer Van Citters (a.r.) dacht niet aan tegenstemmen, maar hij wilde uiting geven aan zijn wantrouwen, dat de minister nog nader moet regelen ae taak en bevoegdheid van de in te stellen Centrale Commissie Doch gelukkig heeft de minister beloofd niet vooruit te loopen op het werk dier toekom stige commissie. Spr. was het niet eens met de opvatting des ministers, dat maar moet verdwijnen, wat niet economisch kan wer ken. Daardoor worden een aantal kleinen zelfstandige werkers getroffen. Onjuist is het ook verband te leggen tusschen de coör dinatie van het verkeer en ae verhoogde hef fing in tegenover de spoorwegtekorten. Het is politiek onjuist de bedrijven van handel en nijverheid te doen bijdragen in de spoorweg tekorten. Inderdaad heeft men de spoor wegen ook niet doen bijdragen in de verlie zen van de trekschuiten en diligences. Het is al even dwaas als het belasten van de wiel rijders ten bate van de spoorwegen. En zoo mag men het luchtverkeer niet belasten voor de dekking van de spoorwegtekorten, welke ten gevolge van een onjuist beheer veel grooter zijn dan men denkt. De heer Moltmaker (s.d.a.p.) meent, dat er een einde moet komen aan de chaos, ai ware het slechts ten bate van de autobusonder nemer. Daarnaast hebben zeker wel 150.000 man personeel, aandeelhouders enz. Het is nu een warwinkel, waarbij de loonen en ar beidsvoorwaarden in het nauw komen en goede, weleer winstgevende ondernemingen, zooals de H.T.M. en Rott. Tr. worden ver moord. Zal dit ontwerp verbetering bren gen? Zou het eigenlijk niet verstandig zijn een afzonderlijk minister voor het vervoer te benoemen? Hoe denkt de minister zich de werkwijze en de samenstelling van de Cen trale Commissie? Zal er ook plaats bij zijn voor vertegenwoordigers der Vakcentrales? Met den heer Wibaut dringt de heer Van Embden (.vd.) aan op spoed bij het werk. maar in tegenstelling met dezen vraagt hij vooral niet de commercialiteit en rentabili teit uit het oog te verliezen. Niet altijd is daaraan voldoende gedacht en als voorbeel den noemt spr. het Juliana- en Twente-Rijn- kanaal, en wellicht is ook de verbetering van de Dordtsche hayen daaronder te rekenen Aan de coördinatie blijven een commercieele grondslag toegekend. De minister van waterstaat, de heer Kalff, erkent het economische karakter van een be hoorlijke coördinatie van het verkeer. Daar is inderdaad weieens tegen gezondigd, doch niet bij het graven van het Julianakanaal, dat ook andere belangen dient dan het ver voer van steenkolen. Wel bij het Twente- Rijnkanaal en ook wel bij sommige niet ren dabele spoorwegen. Alle verkeer kost geld ook aan de staatskas. Maar men moet weten, hoever zulks gerechtvaardigd is. Daarvoor is het door den minister gewenscht apparaat noodig, en dit moet met spoed aan den ar beid tijgen. De autobelasting brengt niet op wat de wegen kosten. - Het gaat hier dan ook niet er om de te korten der spoorween door die belasting te doen betalen, maar het is billijk, dat de an dere vervoerbedrijven mede dragen de las ten, welke in het algemeen belang aan de spoorwegen zijn opgelegd. Men behoeft niet bevreesd te zijn, dat de wegenaanleg zal worden stopgezet, daar het tempo zal soms verlangzaamd moeten wórden met het oog op de geldmiddelen. De minister is niet blind voor de zegeningen van de auto ten plattelande, maar hij wil alleen een juiste verhouding scheppen tusschen de verschil lende middelen van vervoer. In afwachting, dat de Centrale Commissie met haar arbeid gereed is, is de minister van plan zoo moge lijk met partieele regelingen te komen. Den heer Moltmaker verzekerde hij, dat mannen als de heer van Braambeek en ook de spre ker zeer zeker een goede taak kunnen vinden als lid der Centrale Commissie, doch niet als vertegenwoordigers vari vakvereniging maar als deskundigen met veeljarige ondervinding. Nadat minister Oud nog kortelijk het be staansrecht van 'n zelfstandig Verkeersfonds had verdedigd en de heer Wibaut den heer van Embden met een enkel woord had ge antwoord, is het wetsontwerp op het Ver keersfonds door de Kamer zonder stemming aanvaard. De Kamer is hierop tot nadere bijeenroe ping gescheiden. der vroegere Amerikaansche regeeringen het grootste deel der vloot volkomen verouderd is. En wat Japan betreft, dit land zweeft eigenlijk economisch aan den grens der wan hoop En het gaat steeds dieper in de ar moede door de militaire politiek. Hoe dit te rijmen valt? De heerschende groepen in Japan voelen zich vernederd, voelen het als een schande voor hun land, dat het niet gelijkgerechtigd is met de andere groote zeemogendheden: Amerika en Engeland. Zij eischen, dat de regeering rechtsgelijkheid zal eischen en af dwingen. Vandaar het streven der Japansche regeering het met Amerika en Engeland eens te worden over een verdrag, waarin de rechtsgelijkheid vast staat omschreven en de vlootverhouding 5:5:3 niet meer geëischt wordt en waarin bovendien bepaald wordt, dat de groote (lees: dure) slagschepen moe ten worden veiminderd. Bovendien eischt het rechtsgelijkheid voor zijn onderdanen, die èn uit Amerika èn uit Australië geweerd worden, terwijl het land dreigt te stikken onder overbevolking. Het ligt dus waarlijk een dreigend element, omdat alleen Japan in de situatie verkeert, dat het een oorlog ontketent uit wanhoop en uit belendigde trots, ondanks en tevens we gens den bedenkelijken economischen toe stand des lands In 1935 echter zal de vloot- conferentie worden gehouden. Voordien zal Japan wel rustig blijven en daarna kan men verder zien. Op economische gronden dreigt er dus geen oorlogsgevaar. En de economische zijn gelukkig overwegend. Oorlogskansen, economisch ge zien. (Dag. Overzicht.) In Spanje is de algemeene staking afgekondigd als protest tegen de samenstelling der nieuwe regeering. (Buitenland.) De moord op Prince; een ernstig incident. (Buitenland.) Weer een radiorede van Doumer- gue. (Buitenland.) De Amsterdamsche gemeenteraad verwerpt de voordracht tot loons verlaging. (Binnenland.) Ten Noorden van den Helder is een Belgisch schip hedennacht met man en muis vergaan. (Binnen land.) Hollandsche Maatschappij van Landbouw vergadert te Rotterdam. (Land- en Tuinbouw.) Kingsford Smith en de Melbour- ne-race. (Luchtvaart.) (Zie verder berichten.) eventueel laatste Oorlogvoeren is een zeer dure liefhebberij De wereldoorlog toch heeft 13 millioen gulden per uur gekost, d.w.z. 310 millioen gulden per dag en de algemeene verwachting is, dat een volgende oorlog nog duurder zijn zal. Vanzelf dringt zich de vraag op, of er wel één mogendheid ter wereld is. die dit betalen kan en verder of ei landen zijn, die van zoo'n dure onderneming eenig voordeel kunnen verwachten. Toen de wereldoorlog reeds geruimen tijd aan den gang was. nam Duitschland zijn t evlucht tot Ersatz, waarbij echter bleek, dat het land niet in staat was in de meest noodzakelijke levensbehoeften ook maar eenigennate te voorzien, zoodat het volkomen verarmde, alle inspanning ten spijt. Maar het Derde Rijk is volgens velen hard op weg in een soortgelijke positie te ge raken, nu weliswaar niet door de blokkade, maar door de politiek der Duitsche regeer ders, die het land economisch geheel af sluiten van de wereld van de wereldmarkt en verder omdat zij Duitschland herbewapenen. Uit de verhooren voor de Amerikaansche senaatscommissie, welke een ondeizoek in stelde naai de gedragingen der particuliere wapenfabrikanten, is gebleken, dat Duitsch- land zijn inkoopvn bij deze lieden contant be taalt, waardoor het zijn betalings-capaciteit voor het koopen van zelfs doodgewone levensbehoeften verkleint. Het land kan het evenwel niet zonder invoer stellen. Men ver vaardigt thans reeds pakken van garens, welke uit koperdraad gespannen zijn, zooals men in den oorlog papieren pakken maakte. Ersatz is duur en het Duitsche volk is niet rijk. Duitschland zou om met gering succes oorlog te voeren, economisch onafhankelijk motten zijn, omdat de blokkade tijdens den wereldoorlog getoond heeft, dat zijn invoer vrijwel geheel kan worden afgesneden. Hoe- vtel te meer dus thans, nu Baidwin verklaard hteft. dat de Engelsche grenzen niet meer liggen bij de krijtrotsen van Dover, maar aan den Rijn en de Duitsche opvatting veld wint, dat het voor Duitschland beslist noodzakelijk is vliegbases te hebben ten Oosten van den Riin. Aangezien Duitschiand hard op weg is in economisch opzicht in eenzelfde positie te geraken als waarin het verkeerde in 1918 en het bovendien weet, dat het practisch geener lei invoer uit het buitenland zal kunnen krijgen in geval van oorlog, zoowel om po litieke als om economische redenen, staat het vrijwel vast, dat Duitschland er momenteel niet aan kan denken een oorlog te beginnen. Voor Duitschland wèl in staat zou zijn zich zelf te bedruipen is tijd en geld noodig. Voorloopig is er geen sprake van, dat Duitschland gereed is voor een oorlog, want afgezien van de economische situatie is het land ook nog lang niet voldoende bewapend De andere mogendheden zijn Duitschland krachtens de vredesverdragen ver vooruit in dit opzicht en gezien de Duitsche herbewape ning streven zij ernaar dezen voorsprong te behouden, zoo mogelijk te vergrooten. Van daar de wedloop in herbewapeningen, welke de wereld ons momenteel als schouw spel biedt. Men kan overtuigd zijn, dat de huidige Duitsche regeering haar bewapeningspro gramma niet kan uitvoeren, omdat de econo mische politiek daar te lande zulks onmoge lijk maakt. Maar hoe staat het met de overige mogendheden? De wedloop in bewapeningen, begonnen tegenover EHiitschland, is ook een onder linge wedloop geworden tusschen de overige landen en nu is het slechts de vraag, in hoe verre deze landen in staat zijn de ontzaglijke kosten van een dergJijke bewapeningsver meerdering te dragen. De meeste staten hebben de grens van hun draagvermogen voor wat betreft de bewape- ningskosten reeds bereikt of bijna bereikt en in de meeste landen is bovendien de toe. stand der schatkist min of meer onrust barend. Weliswaar heeft de Fransche minister aan gekondigd, dat zijn begrooting klopt, maar voor alsr.og alleen nog maar op papier, ter wijl bovendien de ontwikkeling van de poli tieke situatie in Frankrijk niet geheel geruststellend is. Maai ook al komt in Frankrijk alles of veel terecht, dan nog moet men niet vergeten, dat Frankrijk wat zijn verdediging betreft, voor een groot deel aangewezen is op België en de toestand der Belgische financiën is verre van ideaal. Het tekort op de Belgische be grooting schommelt momenteel tusschen de 1 en lxA milliard en dit tekort is niet weg te werken, terwijl bovendien gebleken is, dat de regeering innerlijk sterk verdeeld is en dat haar gezag In het iand zelf alles te wenschen overlaat. Als bewijs van dit laatste moge dienen het feit, dat zij de mijneigenaars alleen maar heeft kunnen overreden de loonen der werknemers niet te verlagen door hun tien tallen miilioenen uit te betalen De Belgische minister van oorlog wilde geen franc schrappen van zijn oorlogsbegroo- ting, maar de schatkist kan het niet betalen en het land kan geen verdere belastingen op brengen, zoodat hij tenslotte 144 millioen moest bezuinigen. Hierdoor wordt een rem gezet op de eventueele oorlogsbereidheid van Frankrijk, want in geval van oorlog zouden dus de kosten der Belgische oorlogsvoering gedeeltelijk ten laste van Frankrijk komen. Van Engelsche zijde is geen oorlogsgevaar te duchten; de Britsche belangen iiggen veel meer aan de zijde van het British Empire, dan op het vasteland van Europa. Alleen kan het betrokken worden in een conflict tusschen Amerika en Japan Wat Amerika betreft dient men in het oog te houden dat de schatkist met milli- arden tekorten werkt, die van jaar tot jaar stijgen Eerste voorwaarde voor het economisch herstel is een begrooting die in evenwicht is. Dit beteekent echter voor de Amerikaan sche regeering milliardenbezuinigingen en dus ook bezuiniging op de vloot, want deze verslindt miilioenen, omdat door de verkeerde v 1 oo t p oli t i ek Op de Noordzee, ten Noordwes ten van het vuurschip „Haaks", on geveer 1% zeemijl van den Helder verwijderd, heeft gisteravond tij dens den hevigen Zuidwester-storm een scheepsramp plaats gehad. Een Belgisch stoomschip is daar met man en muis vergaan, nadat tever geefs was getracht van den Helder hulp te verleenen. Omstreeks 8 uur Donderdagavond werd op het vuurschip Haaks waargenomen, dat op genoemden afstand een vuurpijl door een in noodverkeerend schip werd afgegeven Onmiddellijk werd het bericht van dit nood sein doorgegeven naar de kustwacht te Den Helder, waar onmiddellijk hulp werd gezon den. De motorreddingboot Dorus Rijkers van de Noord- en Zuid-Hollandsche Reddings maatschappij en de sleepboot Utrecht van het bureau Weismuller vertrokken onmiddel lijk ter assistentie Het werd een zeer zware tocht, die helaas geen resultaat heeft opge ieverd. Het schip stuurloos. Toen de i^dingboot door het Molengat naar buiten voer en tegen de zeer hooge zeeën worstelde om de plaats des onheils te berei ken werden op het vuurschip Haaks van het in nood verkeerende schip twee roode lichten boven elkaar waargenomen, hetgeen betee kent, dat het schip stuurloos was. Voortdu rend werden ook vuurpijlen afgeschoten. Dank zij het feit, dat de Dorus Rijkers een installatie voor draadlooze telefonie aan boord heeft, kon schipper C. Bot voortdu rend van den Helder uit op de hoogte wor den gehouden van de berichten, die via het vuurschip Haaks werden ontvangen. Gemeld werd, dat zich in de buurt van het in nood verkeerende schip een groote stoomboot be vond, die echter tengevolge van de hooge zeeën niet bij het schip kon komen, noch sloepen kon uitzetten. Ongeveer een half uur voordat de Dorus Rijkers bijna tegelijk met de sleepbooi Utrecht op de plaats van de ramp aankwam, zag men een laatste vuurpijl afschieten en daarna verdwenen de roode lichten in de zee. Toen men na een half uur ter plaatse kwam was niets meer van het in nood ver keerd hebbende schip te zien. Eenigen tijd werd nog op de plaats des onheils rondgevaren, doch toen men niets vond werd in overleg met de plaatselijke commissie van de N.Z.H. reddingsmaatschap pij te Den Helder besloten naar den Helder terug te keeren. Om kwart over twee vannacht werd de te rugtocht aanvaard en om half vijf hedenoch tend liepen de Dorus Rijkers en de Utrecht de haven van Nieuwediep weer binnen. Een zware tocht. Schipper Bot van de Dorus Rijkers, die voor geen kleintje vervaard is, verklaarde na terugkeer, dat hij en de vijf andere leden van de bemanning der reddingsboot een zeer zware tocht hadden gehad en tegen ongekend hooge zeeën hebben moeten strijden. On danks dit hadden zij echter doorgezet om te trachten de in nood verkeerenden te redden. De bemanning der reddingboot betreurde, dat haar tocht vergeefs was geweest. Volgens een rapport van een later gepas seerd Duitsch stoomschip heeft dit in de om geving van de plaats van de ramp veel wrakhout aangetroffen. De laatste uren aan boord van het onbe kende vaartuig, dat in den donkeren nacht met hulp op korten afstand ronddobberde, moeten verschrikkelijk zijn geweest. Van 8.05 uur Donderdagavond af tot na middernacht werden voortdurend vuurpijlen en flambou wen aangestoken. Het in nood verkeerende schip was op niet meer dan één of anderhalf mijl afstand van het vuurschip Haaks. Voor zoover men aan boord van dit vuurschip heeft kunnen waarnemen, schijnt het gezon ken schip gedurende eenigen tijd op zijn kant te hebben rond gedreven. De reddingboot Dorus Rijkers heeft den afstand van den Helder naar de plaats des onheils ongeveer 15 mijl gezien de om standigheden zeer vlug afgelegd. De omstan digheden waren buitengewoon moeilijk. In den Zuidwesterstorm kwamen zware buien voor met windkracht negen. De Dorus Rij kers moest bijna recht tegen den storm in en daar wind en getij tegen elkaar waren was 't water, zooals de zeeman zegt, zeer moeilijk. Toen de Dorus Rijkers vlak bij het vuurschip was kon de wakkere bemanning van de red dingboot bijna voortdurend niets zien. Gevaren werd op kompas en op de draad looze aanwijzingen van het vuurschip, de kustwacht te Kijkduin en den loodscommis- saris te Den Helder. Voortdurend stonden de drie posten draadloos met elkaar in ver binding en hieraan is het te danken dat de Dorus Rijkers zoo vlug ter plaatse kon ko men. Eenigen tijd nadat de eerste noodseizen waren gegeven, is het Duitsche stoomschip Bachara van Hamburg op ongeveer een mijl afstand van het in nood verkeerende schir

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 1