DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Middel-Europeesche tijd in ons land.
Is er iets gaande met
de Duitsche Rijksweer?
fixtgeliiksch
!Builenixuid
Minister de Graeff over de Belgische kwestie.
De merkwaardige rol van Von Fritsch.
No. 275 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 21 November 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
136e Jaargang
Uit het Parlement
Verhouding Von Blomberg-Hitier
N. S. D. A. P.-CIRCULAIRE.
Wat gaa er met de klooster
orden in Duitschland gebeuren?
Wat vandaag de
aandacht trekt,.,
FAMILIETWIST EISCHT VIER
DOODEN.
In Littauen.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060, Telef, 3320, redactie 3330.
Den Haag, 20 November.
Bij de behandeling van de begrooting
van Buitenlandsche Zaken heeft minister
De Graeff eenige interessante mededee-
lingen gedaan in verband met de bekende
uitlating van den Engelschen minister
Baldwin omtrent de grenzen van het Brit-
sche Rijk, welke, wat de defensie betreft,
van de kalkrotsen van Dover naar den Rijn
zogden zijn verlegd.
Onze bewindsman uitte zijn voldoening
over de nuchterheid, waarmede men in onze
volksvertegenwoordiging deze uitlating had
ontvangen. Er blijkt dan ook geen reden te
zijn kalmte te verliezen. Onze gezant te
Londen heeft van een toevallige ontmoeting
met den heer Baldwin gebruik gemaakt
om deze te vragen, wat hij met zijn uitlating
heeft bedoeld. De Britsche staatsman heeft
geantwoord, dat hij alleen heeft willen
doen uitkomen, dat de ontwikkeling van
het luchtverkeer het gevaar van een vijande
lijken inval door de lucht niet als imminent
mocht worden beschouwd, wanneer 's /ij-
ar.ds vliegtuigen aan de grenzen van het
Vereenigd Koninkrijk zichtbaar werden,
maar dat de gebruikelijke waarschuwingen
reeds gegeven behoorden te worden, wan
neer zij aan den Rijn gesignaleerd waren.
Immers, met een snelheid van 300 a 320
K.M. per uur neemt de tocht van de Duit-
sche grens naar Londen wel heel weinig
tijd in beslag. De heer Baldwin heeft onzen
gezant verklaard, dat het nimmer in hem
was opgekomen om hiermede eenige samen
werking met Nederland of een ander land
tot aanleg van militaire vliegvelden buiten
Britsch gebied te bedoelen.
Dit is duidelijke taal.
Minister De Graeff noemde voorts de ge
ruchten over militaire samenwerking van
ons land en andere landen even dwaas als
hardnekkig. Hij verklaarde, dat Nederland
nimmer zijn traditioneele zelfstandigheids-
politiek zou prijsgeven, en dat het een
dwaalbegrip is, dat over Nederlandsch
grondgebied voor de verdediging van een
anderen staat zou kunnen worden beschikt.
Wij wenschen niet in het vaarwater van een
staat of een statengroep te verzeilen, aldus
Z. Exc.
De aandacht verdient ook, wat hij om
trent de Belgische kwestie opmerkte. De be
windsman zeide: „Ik ga ermee naar bed en
sta ermee op".
Dit als verdediging tegen het verwijt, dat
hij onvoldoende van den ernst ervan door
drongen zou zijn. De minister uitte zijn vol
doening over het feit, dat ook in de Kamer
behoefde wordt gevoeld aan een bevredigen
de regeling, waarbij België, ons land en
heel West-Europa belang hebben. Echter
kan Z. Exc. moeilijk een stellig antwoord
op de in de Kamer gestelde vragen geven.
Er wordt thans niet onderhandeld, maar
dat de geheele zaak in rust verkeert, is ook
niet waar. Er zijn den laatsten tijd verschil
lende verblijdende teekenen, welke wijzen op
een neiging van België om, zoo eenigszins
mogelijk, tot verandering tot ons land te ko
men. En minister De Graeff heeft het be
staan eener gelijksoortige neiging ten on
zent duidelijk aan België doen blijken.
Er is dus, aldus Z. Exc., in beginsel be
reidheid van beide zijden om de zaak weder
op te nemen.
Niet onbelangrijk was voorts, wat de minis
ter inzake de particuliere wapenfabricage op
merkte. Onze regeering wil ze niet eenzijdig,
d. w. z. alleen voor wat ons land belangt,
verbieden. Maar wel wil zij medewerken aan
een internationale regeling, zoover mogelijk
gaande in de richting van een internationaal
verbod van particuliere wapenfabricage. Zulk
een verbod brengt voor een klein land wel
bezwaren met zich, maar volgens den minis
ter kunnen d'.e worden ondervangen.
De heeren Joekes (v. d.), Wijnkoop (c. p.)
en Bierema (lib.) hadden minister De Graeff's
stemmen tegen Ruslands toelating tot den
Volkenbond afgekeurd. De bewindsman ver
dedigde zich, opmerkende, dat het kabinet
twijfel had gekoesterd aan den ernst der
Russische bedoeling.
De Kamer heeft twee moties-Kupers (s. d.)
verworpen, één ten gunste van herstel van
het subsidie voor den Nederlandschtn band
in Duitschland en de gelijksoortige christe
lijke en katholieke organisaties en één ten
gunste van subsidie aan cursussen voor
Nederlanders in Pruisen.
Minister De Graeff zeide, dat het hem erg
aan het hart ging, maar dat hij er bij zijn
collega van Financiën niet mede durfde aan
komen.
De Kamer verwierp de eerste motie nvt
46 tegen 21 stemmen en de tweede bij zitten
en opstaan. Vóór stemden alleen de sociaal
democraten, de communisten en de heeren
Sneevliet (r. s.) en Westerman (n. h
De Kamer heeft de begrooting van Bui
tenlandsche Zaken goedgekeurd, met aantee-
kening, dat de communisten en de heer Snee
vliet tegen waren.
De nieuwe regeling van de surséance van
betaling, de gelegenheid tot accoord openen
de, is na een kort debatje tusschen mr. Gose-
ling (r. k.) en minister Van Schaick aange
nomen. De vaste commissie voor privaat- en
strafrecht had de mondelinge behandeling
voorbereid. Zoo'n vaste commissie pleegt zeer
nuttig te werken!
De Kamer heeft de herziening van den
wettelijken tijd goedgekeurd, met aanteeke-
ning, dat de staatkundig-gereformeerden tegen
waren. Het wetsontwerp brengt den midden-
Europeeschen tijd gedurende het geheele jaar,
dus ook de afschaffing van den zomertijd.
Het wordt nu het geheele jaar veertig mi
nuten later. In den winter wint men 's avonds
veertig minuten daglicht. In den zomer ver
liest men 's avonds twintig minuten daglicht,
althans vergeleken met den tot dusver be-
staanden zomertijd, welke den tijd met een
uur verlaatte. In zooverre komt men aan de
bezwaren der boeren twintig minuten tege
moet.
Dr. Van der Waerden (s. d.) achtte het
wetsontwerp, dat den vrede doet sluiten tus
schen voor- en tegenstanders van den zomer
tijd, een zeer gelukkige oplossing. Ds. Ker
sten (s. g.) maakte bezwaar tegen het prijs
geven van den vaderlandschen tijd. Minister
De Wilde dieelde mede, dat de nieuwe Lijd
waarschijnlijk in werking zal treden tegelijk
met de zomerdienstregeling der spoorwegen.
Onlangs hebben wij erop attent gemaakt,
dat de perschef van het rijksministerie van
weerbaarheid Foetsch, rechterhand van Rei-
chenau en von Blomberg, door het land trekt
om redevoeringen te houden, welke ongeveer
op denzelfden voet zijn geschoeid als het ar
tikel, dat generaal von Blomberg eenige da
gen voor de gebeurtenissen van den 30sten
Juni heeft gepubliceerd. Dit is een van de
redenen, waarom men tegenwoordig over
niets zoo veel spreekt als over de houding
van de rijksweer of liever over de betrekking
tusschen onderscheiden groote machten in de
rijksweer onderling en t.a.v. regeerings-in-
stanties. Wat zal er gebeuren met von
Fritsch, von Blomberg, met Reichenau? Dat
zijn de vragen, welke het publiek zich stelt.
Von Blomberg is de algemeen bekende mi
nister van oorlog, die onmiddellijk na den
dood van von Hindenburg de officieren den
eed deed afleggen op Hitier. Zijn gezondheid
is gedurende eenigen tijd minder gunstig ge
weest en Hitier heeft hem te Weissen Hirsch,
waar hij tot herstel toefde, een bezoek ge
bracht.
Ongetwijfeld is de betrekking tusschen von
Blomberg en Hitier zeer goed en is von
Blomberg geestdriftig nationaal-socialist.
Reichenau, chef van de weer-politieke af-
deeling, bekleedt thans onder von Blomberg
dezelfde plaats, welke von Schleicher, onder
minister Groeber innam. Tusschen von Blom
berg en Reichenau bestaat zonder twijfel om
trent belangrijke vraagstukken, de weer
macht betreffend, overeenstemming van in
zicht en wel naar men mag aannemen meer
overeenstemming van inzicht dan tusschen
Reichenau en den generaal der artillerie von
Fritsch, chef van de legerleiding. Generaal
von Fritsch is een man die algemeene ach
ting geniet als mensch, en algemeene waar
deering als militair vakman. Hij heeft steeds
bekend gestaan als de vertegenwoordiger
van het oude type Pruisisch generaal, plichts
getrouw en zeer kundig onafhankelijk van
karakter en in zijn uitdrukkingen meermalen
joviaal en geestig.
Bij zulk een generaal behoort echter in het
tegenwoordige tijdsgewricht nog altijd een
bepaald stel politieke opvattingen: conser
vatieve, Duitsch nationale, monarchistische.
Al wil zoo iemand zich aanpassen bij an
dere denkbeelden, het zal hem steeds slechts
gedeeltelijk gelukken en zonder twijfel zul
len zijn opvattingen ook een terugslag in zijn
meeningen omtrent de beste manier, waarop
de vraagstukken van de weermacht moeten
worden opgelost, welke op het oogenblik in
Duitschland uit den aard' der zaak actueel
zijn en door de ongerustheid, welke een tijd
lang over de ontwikkeling van de dingen ten
opzichte van het Saargebied heeft geheerscht,
nog actueeler zijn geworden. Men hoeft hier
maar te denken aan recruteeringsstelsel. Te
dezen opzichte raken de militaire vraagstuk
ken de politieke kwesties. Over en weer kun
nen twee militaire vaklieden in elkanders
plannen politieke elementen zien en weder
zijds wraken.
Nu heeft eenige dagen geleden het Parij-
sche blad Intransigeant gemeld, dat von
Fritsch over de militaire vraagstukken een
memorie heeft gezonden aan den Führer en
wel via rijksminister Blomberg dus langs
den ambtelijken weg. Onjuist moet de toevoe
ging van het Fransche blad zijn geweest vol
gens welke deze memorie ook nog door an
dere generaals zou zijn onderteekend. Dat
zou tegen de mos indruischen. Waar in het
bestaan van de memorie wordt ook hier al
gemeen geloofd en welke van de geruchten
over den mogelijken inhoud, waarvan na
tuurlijk niets bekend is ook fantastisch moge
zijn, deze veronderstelling toch zeker niet dat
hij in overeenstemming zal wezen met de
denkbeelden welke men bij generaal von
Fritsch op goede gronden veronderstelt. Dit
zou dan daarop neerkomen dat generaal von
Fritsch bij de recruteering slechts in uiterst
beperkten omvang rekening zou willen hou
den met S.S. en S A., in alle geval in meer
beperkten omvang dan Reichenau, wie er
meer dan generaal von Fritsch aan gelegen
zou liggen dat er góed op wordt gelet welke
gezindheid de candidaten voor den dienst
koesteren en daaruit een belangrijk criterium
wordt gemaakt, opdat het leger in de eerste
plaats zoo veel mogelijk een willig machts
instrument van de regeering zij.
Hoe de verschillende inzichten nu precies
liggen ank in het midden worden gelaten, in
alle geval de spraakmakende gemeente ziet
in van Fritsch een soor1 bveede von Papen,
Von Blomberg.
althans in zijn memorie een tweede poging
het nationaal-soeialisme in een breeder bed
ding kalmer te doen stroomen dan tot dus
ver. In het bijzonder zou von Fritsch de
volkseenheid innerlijk nog niet voldoende ge
consolideerd achten, zoodat in geval theore
tisch gesteld, de omstandigheden een groot
levé wenschelijk zou moeten worden be
tracht. en schrijft von Fritsch zelfs denkbeel
den toe in de richting van staatkundige wij
zigingen, welke zouden voorzien in uitlaat
kleppen voor de officieele afwijkende meenin
gen en aldus de volkseenheid zouden kunnen
bevorderen.
Reichenau zou in deze of in andere dingen
weder tegenover von Fritsch staan en zoo is
te verklaren dat men tusschen deze twee een
soort van worsteling veronderstelt aan het
einde waarvan een van de twee binnen korter
of langer tijd zou vallen als het von Blom
berg niet zou gelukken met succes te bemid
delen. Velen zijn van meening, dat von
Fritsch hoe knap ook, politiek een gebrek aan
souplesse toont, welke voor hem niet gunstig
werkt.
Even voorbarig echter als het is op voor
beeld van eenige buitenlandsche couranten
von Blomberg nu reeds tot de politiek overle
denen te rekenen, even voorbarig is ook stel
lig thans reeds bepaalde persoonlijkheden
als opvolger van von Fritsch te willen dood
verven, maar het is toch wel de vermelding
waard, dat toch als zoodanig de naam wordt
genoemd van Rundstedt, militair comman
deur van Berlijn, die indertijd de voorzorgs
maatregelen heeft geleid tijdens de actie van
von Papen tegen den sociaal-democratischen
Pruisischen minister van binnenlandsche za
ken Severing, dien hij, gelijk men zich zal
herinneren, bij verrassing heeft afgezet.
DE VLOOTBESPREKINGEN.
Engelsch-Amerikaansche
dachtenwisseling.
ge-
Het lid van de Amerikaansche vloot-
delegatie Atherton heeft gisteren in het
departement van buitenlandsche zaken
een bespreking gehad met den Engel
schen vlootdeskundige, die hem bijzon
derheden mededeelde over het Japan-
sche antwoord op de Engelsche voor
etellen. Naar verluidt zal een verdere
bespreking tusschen Sir John Simon en
Matsoedaira over het Japansche ant
woord plaats vinden.
Tegen het einde van de week staat een
plenaire zitting van de Engelsche en Ja
pansche vertegenwoordigers op het
program.
Het depart. van financiën der N.S.D.A.P.
te München heeft aan alle gouwleiders een
circulaire gezono.en met de bemerking:
streng vertiouwelijk'', welke als volgt luidt:
„Aan de gouwleiding wordt opdracht ge
geven, om vóór 15 December 1Q34 zeer nauw
keurige opmetingen te doen aan de hand van
de kaarten van het kadaster van alle gebou
wen en landerijen, die eigerdem zijn van de
kloosterorden en congregaties, zoowel als
van de huizen der instellingen voor missie
en zending van katholieken en protestanten
Bovendien moet ook een inventaris worden
opgemaakt van alle leeningen, die zij uit
geven, hypotheken, die werden opgenomen
en ook van het geld, dat in contanten voor
radig is. De verkoopswaarde van huizen en
landerijen moet nauwkeurig worden opge
geven.
Er wordt nogmaals de aandacht op geves
tigd, dat deze gegevens uiterlijk 15 December
bij het ministerie van financiën ingeleverd
moeten worden. Er wordt vooral op ge
wezen, dat officieele cijfers worden opge
geven. Tot denzelfden datum is er ook ge
legenheid, om bij het ministerie voor cultuur
politieke aangelegenheden rapport in te
leveren over de verrichtingen van bedoelde
orden en congregaties.
Vooral dient veimeld te worden, hoevee!
kden deze organisaties tellen, hoe de oplei
ding is enz. Bij de evangelische instellingen
moet ook worden aangegeven tot welke gods
dienstige richting de leden behooren.
Door deze maatregelen worden niet ge
troffen de instellingen der diaconie, zuster- en
broederkloosters, die zieken verplegen, of in
richtingen van -liefdadigheid besturen.
Er wordt nogmaals op gewezen, dat aan
den termijn van 15 December streng de hand
moet worden gehouden.
Deze inlichtingen moeten zooveel mogelijk
in het geheim worc'en ingewonnen.
Heil Hitier.
(w.g.) SCHWARZ,
Rijksschatkistmeester.
STAAT HET FRANSCHE KABINET
ZWAK?
Geen oneenigheid in de regeering.
De geruchten betreffende mee-
ningsverschillen in het Fransche
kabinet, welke in de wandel
gangen der Kamer de ronde
deden, werden door den minister
van Binnenlandsche Zaken,
Regnier, onjuist genoemd.
LAVAL KONDIGT REIS NAAR
ROME AAN.
De Fransche minister van buitenland
sche zaken, Laval, heeft Dinsdagavond
Italiaansche persvertegenwoordigers
ontvangen. Hij verklaarde te hopen bin
nenkort naar Rome te kunnen gaan.
WERKLOOZENRELLETJES
IN FRANKRIJK.
Stadhuis bestormd.
In St Quentin (Fr.) schoolden gisteren
voor het raadhuis een aantal werkloozen
samen en drongen, ondanks het krach-
titge verzet van de plaatse'ijk© politie
het gebouw binnen. Zij sloegen verschil
lende deuren en vensters in, bezetten
verscheidene vertrekken en weigerden
weg te trekken voordat zekere kortingen
op de werkloozensteun zouden zijn op
geheven. De gemeenteraadsleden zijn
thans in zekeren zin de gevangenen van
de werkloozen. Een ingrijpen van de ge
wapende macht is slechts mogelijk met
toestemming van den prefect, die nog
niet was gearriveerd.
Het stadhuis, zoo meldt een nader tele-
Is er iets gaande met de Duitsche
Rijksweer? (Dag. Overzicht).
Tweede Kamer besloot tot invoe
ring M.E.T. (Parlement.)
Nieuwe N. S. D. A. P.-circulaire
inzake den kerkstrijd. (Buitenland).
Het einde van het Matuschka-
proces. (Buitenland).
Geruchten omtrent zwakheid
Fransch kabinet. (Buitenland).
Prinses Juliana naar Engeland
vertrokken. (Binnenland).
Felle brand te Nijmegen. (Binnen
land).
De »,Uiver" behouden thuis.
(Luchtvaart.)
Ontevredenheid in den Vrijz.
Dem. bond; Purmerend scheidt
zich af. (Binnenland.)
Groote plannen oprichting over
dekt zwembad met bioscoop. (Stad.)
Het feest van de brandweer.
(Stad.)
(Zie verder eventueel laatste
beriehten.)
gram, is ontruimd, nadat de burgemees
ter een deputatie der werkloozen had
toegezegd rekening met hun wenschen
te zullen houden. De politie heeft niet
ingegrepen.
PRINSES MARINA'S HUWELIJK.
Repetitie voor de bruidsmeisjes.
Het bruidskleed van een prinses is
geen eenvoudige zaak. Een geheele
maand hebben, met betrekking tot het
huwelijk van prinses Marina, de voorbe
reidingen reeds geduurd, doch eerst
thans is het oogenblik aangebroken
waarop het eindelijk aaneengenaaid zal
worden. Deze gewichtige gebeurtenis,
evenals het knippen en het passen ge
schiedt in Londen, slechts het materiaal
komt uit Parijs. Hiermede zijn de zor
gen van de naaisters nog lang niet ten
einde; op het oogenblik is het moeilijk
ste probleem de grootte van den tuien
sluier, welke de bruid over den kanten
bruidsluier van haar moeder zal dragen.
De bruidsmeisjes.
Het materiaal voor de toiletten der
bruidsmeisjes witte met zilverdraden
doorweven crêpe is eerst nu in Lon
den aangekomen, daar het zoo teer is,
dat men het vervoeren tot op de laatste
minuut uitstelde. Ondanks dat, hebben
de acht bruidmeisjes haar toiletten
reeds gepast, en wel met behulp van
„toiles", uit linnen vervaardigde copiën
van de toiletten. Deze toiles werden door
een modehuis te Parijs vervaardigd en
naar Londen gezonden.
Volgende week zal prinses Marina
haar acht bruidsmeisjes, onder wie ook
prinses Juliana, voor het eerst in Lon
den ontmoeten. De bruidsmeisjes zullen
dan, onder persoonlijk toezicht van prin
ses Marina, voor den optocht repeteeren
zoodat zoowel de kleine als de volwassen
bruidsmeisjes haar taak nauwkeurig
weten. Deze repetitie heeft niet plaats in
Westminster Abbey, doch bij een der
naaisters, zoodat de bruidsmeisjes haar
toiletten kunnen dragen. Zij worden ge
rangschikt volgens grootte, voorop loopt
de kleine prinses Elisabeth met haar
nichtje, Lady Mary Cambridge. Prinses
Juliana zal waarschijnlijk achteraan
den stoet loopen, daar zij vrij lang is.
Ierland wijst uitnoodiéing af.
De gouverneur-geeneraal van den Ier-
schen Vrijstaat heeft een uitnoodiging
van den Engelschen Koning, om deel te
nemen aan de huwelijksplechtigheden
van prins George en prinses Marina af
gewezen, met de motiveering, dat de
aanvaarding der uitnoodiging een ver
breking zou zijn van de gelofte, door den
gouverneur-generaal bij zijn benoeming
afgelegd. Het antwoord was geschreven
in het Keltisch, doch een Engelsche ver
taling was er aan toegevoegd.
In het district Utena in Littauen heeft, naar
eerst thans bekend wordt, Zondag j.1. een
zekere Jucy een vreeselijker moord gepleegd.
Hij geraakte in een twist met zijn familie over
een oude familieveete, in den loop waarvan
hij zijn broer, diens vrouw en zijn zuster,
die bij haar broer woonde, vermoordde. Ver
volgens snelde hij op zijn zwager af, den
echtgenoot van de vermoorde zuster en
doodde ook dien Daarop nam hij de vlucht.
Men is er nog niet ji geslaagd hem op i
sporen.