DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. Nieuwjaarswenschen. Minister Kalff aan de tand gevoeld. De vernieuwing van hetïurksche Rijk. 'Buitenland. Ho. 293 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 12 December 1934 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA. 136e Jaargang Dit het Parlement Aangedrongen op kanaalverbeteringen. Sugdii&sch Kemal Pasja wil slechts „burgeressen en burgers". Kemal Pasja voortaan Kemal Ataturk. Wat vandaag de aandacht trekt... ALKMAARSCHE COURANT. Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per 3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—, franco door het geheele Rijk 2.50. Losse nummers 5 cents. PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 25. rfrocfe contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte. Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk kerij v'h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9, postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330. 's-Gravenhage, 11 December. De afhandeling van „Sociale Zaken" is naar een avondvergadering verlegd en vanmiddag zijn wij aan wat nieuws begonnen, de Waterstaatsbegrooting. Overwegen, vaarten en kanalen, over stroomen en langs dijken reizen wij door het gansche koninkrijk. Duister en zwaar hangen de luchten van Holland; mist en nevel beletten schier het uit zicht. En als dan de heer J. ter Laan (s.d.), op de perstribune met beminne lijke ironie „de feestredenaar" bijge naamd, de noodzakelijkheid bespreekt van een nieuw© oeververbinding te Rot terdam, hooren wij een stemgeluid, ge heel passend in de sfeer der donkere dagen voor Kerstmis. De heer Van Braambeek (s.d.) klaag de, dat de minister nog niets heeft ge daan voor de coördinatie der verkeers middelen. Hij besloot zijn speech met de verklaring, dat hij zijn rede uit de Handelingen zou knippen om ze het vol gende jaar opnieuw te houden! Maar minister Kalff, óók snedig, merkte op, dat de heer Van Braambeek deze rede blijkbaar reeds uit de Handelingen hal geknipt Immers, hij had bij begrooting van het verkeersfonds evenzoo gespro ken! De heer Krijger (c.h.) uitte dezelfde klacht als de heer Van Braambeek. Maar Z. Exc. noemde ze onbillijk, omdat het verkeersfonds met zijn centrale ver- keerscommissie hem nog maar korten tijd het apparaat geeft, dat voor de coördinatie noodig is. Deze centrale commissie is overigens nog niet inge steld. Dit zal, naar de minister nu mee deelde, over een paar dagen geschieden. De bewindsman kon voorts niet belo ven, wat ir. Van Dis (s.g.) zoo graag wilde, n.1. dat bij de verplichte verzeke ring, welke voor houders van motorrij tuigen zal worden voorgesteld wegens schade aan derden toegebracht, met ge moedsbezwaren rekening zal worden ge houden. Dat een Waterstaatsdebat gelijkt op een vorig debat, gaven wij reeds te ken nen. Vele afgevaardigden bespreken elk jaar hetzelfde onderwerp. Als voor zitter Ruys de Beerenbrouck den naam van een nieuwen spreker afroept, noe men de oude rotten op de perstribune prompt het punt, waarover hij het heb ben zal. Dat faalt nooit. Een telkenjare besproken onderwerp is ook de noodzakelijkheid van verbete ring der waterstaatstoestanden van West-Noordbrabant, daarover spraken nu de heeren Krijger en Bongaerts en Kuiper (r.k.). Een ander dergelijk on derwerp is, dat in bestekken voor de uitvoering van Rijkswerken de naleving van de collectieve arbeidsovereenkom sten moet worden verplicht gesteld De heeren Drop (s.d.), Smeenk (a.r.) en Kui per voerden er nu het pleit voor. Ir. Bongaerts brak een lans (om dien term nog maar weer eens te bezigen) voor een los- en laadhaven aan het Ju- lianakanaal te Borgharen, ten dienste van Maastricht, van Zuid-Limburg en van een goede aansluiting van het bui- tenlandsch verkeer. De electriciteitsraad zal worden uitge breid. Ir. Van der Waerden (s.d.) juicht dit toe en wenscht een veelzijdige sa menstelling, maar de heer Smeenk waarschuwt, geen belangenvertegen woordiging te maken van den raad welks adviezen objectief moeten blijven. Ir. Bongaerts en ir. Van der Waerden betoogden, dat de minister de electrici- teisbedrijven moet aanzetten tot samen werking, opdat de electriciteitsvoorzie- ning economischer worde. De heeren Ebels (v.d.), Bierema (lib.) en Duymaer van Twist (a.r.) kwamen op voor verbetering" van de kanalen in het noorden des lands. Volgens den laatste laat het departement plannen, reeds ge- ruimen tijd geleden ingezonden tot ver betering van de Hoogeveensche vaart, wat het vak MeppelHoogeveen betreft, eenvoudig liggen. De heer Duymaer ver langde ook, dat de regeering zal mee werken aan het verkrijgen van een hoo- ger peil der kanalen in Drente, dat mo gelijk is, als men water oppompt. En hij bepleitte wederom afschaffing van de scheepvaartrechten, een kwestie, welke, blijkens een mededeeling des ministers, nog in onderzoek is bij de commissie- Patijn. Aan ir. Bongaerts antwoordde de be windsman, dat, als er een haven voor Maastricht moet komen, de behoefte hieraan dan toch moet blijken. En dan moeten provincie en gemeente beginnen met te verklaren, dat zij er zeiven ton nen gouds voor over hebben Wat den waterstaatstoestand in West Noordbrabant belangt, de provincie is nu allereerst van plan, zelve een diep gaand onderzoek in te stellen. Z. Exc. zeide, niet over alle denkbare middelen te beschikken om de electrici- teitsvoorziening economischer te ma ken. Hij kan ten hoogste trachten te voorkomen, dat men nieuwe centrales bouwt, als men door combinatie van be staande centrales even ver komt. Maar de electriciteitsraad zal ten deze een taak hebben. De frequentie en de tarieven der veer diensten van Zeeuwsch-Vlaanderen zal Z. Exc. onderzoeken, maar hij waar schuwde aanstonds, dat, hoe groot het belang van een gemakkelijke verbinding met Zeeuwsch Vlaanderen zij, men op de dubbeltjes moet letten. Ten aanzien van het vraagstuk van verplichte naleving van collectieve ar beidscontracten in bestekken voor Rijks werken handhaafde Z. Exc. zijn afwij zende houding. Het komt, zeide hij vóór alles aan op den laagsten inschrijver. De heer Drop heeft toen een motie in gediend om tot naleving van de collec tieve arbeidscontracten te verplichten. Hierover is nog niet gestemd. Het twaalfde jaar van de Turksche Kemal republiek is feestelijk begonnen met een cul tureel offensief, waardoor de laatste over blijfselen van het uit den tijd zijnde oriënta- lisme zullen verdwijnen: de Turksche muziek zal aan een herzie ning worden onderworpen en de titels van de geestelijkheid, de burgerij en de officieren zullen verdwijnen. Er zal in de naaste toe komst geen bey, pasja of excellentie neer zijn en ook geen hodsja, n°lla, imam, hadsji, aga, effendi of hanoem! Slechts „bur gers" en „burgeressen" van welken stand ol afkomst ook. Als aanspreektitel zal voor den man „bay", voor iedere vrouw ,>b,ayin g«J" den en dit alles niet-verplichte beleefdheids formule. In dit jaar heeft Moestafa Kemal de hoogste eer gekregen, die zich maar den ken laat. Voortaan heet (gelijk reeds ge meld is) de bevrijder van de Turksche naue de schepper van den tegenwoordigen lurk- sdhen staat Kemal Ataturk, eenvoudig Bay Kemal Ataturk, president van de Turksche republiek. „Moestafa" was zijn eerste naam, waar onder hij als cadet de militaire academie van Saloniki betrad. Daar kreeg hij, ter onder scheiding van tallooze kameraden, met den zelfden naam, den toenaam „Kemal". In den wereldoorlog werd Moestafa Kemal gene raal en daarmede pasja. De onafhankelijk heidsoorlog tegen de Grieken in Klein-Azië bracht hem in het geboorte-uur van het nieu we Turkije den eeretitel „Gazi" (de overwin naar). Dezen inderdaad grooten bijnaam heeft Kemal nu afgelegd, reeds daarom, om dat het woord „Gazi" van Arabischen oor sprong is voortaan zal hij met den een- voudigen, burgerlijken naam van „vader der Turken" worden aangesproken. Kemal Ataturk heeft meer dan één opstand ■onderdrukt. Uit den soldaat en staatsman is een figuur der wereld geschiedenis voortgesproten, een figuur, die door zijn werken ook voorgoed een eind aan den hoofddoek der vrouwen, de tsjartsjaf, en de wijde broek der mannen, de sjalwar heeft gemaakt. De geestelijken van alle godsdiensten, de hodsja's, de rab bijnen, de pope's, de fraters en paters zullen nog slechts de tulband, soutane, enz. in den tempel, moskee of kerk mogen dragen. Niet meer op straat Ieder van deze maatregelen is op zichzelf beschouwd, een omwenteling, het wet-worden van langgekoesterde wenschen, de veranke ring van ten deele reeds ingevoerde zeden of verbodsbepalingen. Bijzonder ingrijpend is de wet op de familienamen, volgens welke ieder Turksch burger vóór 1 Januari 1935 een erfelijken naam moet hebben gekozen. Wat in eeuwen niet bereikt kon worden, werd nu in een paar weken doorgevoerd. Eindelijk zullen de autoriteiten over overzichtelijke naamlijsten kunnen beschikken. Vader en zoon, man en vrouwen zullen afgezien van de voornamen een en denzelfden, voor immer geldenden naam dragen. Ook de president van de Turksche repu bliek heeft een familienaam gekregen. Hem werd de naam verleend, bij een wet werd hem den naam „Ataturk", vader der Turken toegekend. En daarmede moet Gazi op een zelfde lijn als een Willem van Oranje, Crom- well en Napoleon gesteld worden. In de jaren vlak na den wereldoorlog had ieder te veel in eigen huis te doen, om veel aandacht te kunnen besteden aan de ge beurtenissen, die zich aan den rand van Europa en Klein-Azië afspeelden. De sultans-regeering van Konstantinopel sloot noodgedwongen den vrede van Sèvres. De geallieerden bezetten de zeestraten; met de verdeeling van het Aziatische Turkije werd een aanvang gemaakt en de Grieken maakten aanstalten met hun legers in Klein Azië te vallen. Een eeuwenoud rijk scheen aan den rand van den afgrond te staan. In dezen tijd groeide uit den voormaligen chef van den generalen staf en legeraanvoerder Moestafa Kemal de opstandeling, die onder het parool „de vrijheid of den dood" zijn Anatolisch leger uit den grond stampte, om daarmede een onafhankelijkheidsoorlog te gaan voeren, die achtereenvolgens als vruch ten opleverde: het verslaan van den vijand en de organisatie van een zelfstandige, mo derne republiek. Bij den vrede van Lausanne werd de nieuwe Turksche staat als zoodanig erkend. Op 29 October 1923 werd Gazi Moestafa Kemal president van de Turksche republiek. Het sultanaat had opgehouden te bestaan, een weinig later viel het kalifaat, de schei ding tusschen den nieuwen staat en den ouden staatsgodsdienst van den Islam had zich voltrokken. De soldaat Gazi Moestafa Kemal werd een staatsman, president van de republiek en leider van de alles omvattende republikeinsche volkspartij. Omwentelings gezind is hij gebleven naar binnen. Want iedere nieuwe wet, die afgekondigd wordt, beteekent een omwenteling binnenshuis men denke slechts aan de invoering van het monogame huwelijk, aan het fez-verbod, aan de invoering van het Latijnsche schrift, het scheppen van een eigen industrie, aan den schooldwang, aan de invoering van het ka lenderjaar. En dat de cultureele vernieuwing nog verder gaat, blijkt uit de nieuwe wetten. Als dank nu, voor alles wat de Gazi ge- oresteerd heeft, schonk de nationale vergade ring hem den zooveel zeggenden naam van „vader aller Turken". SAAR-KWESTIE TE GENEVE. Eerstvolgende raadszitting 11 Januari. De Volkenbondsraad heeft gistermid dag zijn slotzitting gehouden. Na eenige besluiten betreffende de internationale troepen voor het Saargebied stelde Benesj voor tot algemeene verrassing de eerstvolgende zitting van den raad met het oog op de op 13 Januari te houden volksstemming in het Saargebied niet, zooals eerst bepaald was op 21 Januari, maar reeds op 11 Januari te doen plaats vinden. Het voorstel werd met alge meene stemmen aangenomen. De Vol kenbondsraad heeft daarmede als zijn meening doen kennen, dat het nood zakelijk is den raad in zitting bijeen te hebben tijdens het Saarplebisciet, ten einde zoo noodig snelle besluiten te kunnen nemen. In het besluit, dat de raad aannam inzake de internationale troepen voor het Saargebied wordt dank uitgespro ken aan de regeeringen van Engeland, Italië, Nederland en Zweden voor hun deelneming aan de samenstelling dezer troepen. Den betrokken leden van den Volkenbond wordt verzocht alle vergemakkelijkingen voor het vervoer der troepen en hun verzorging te ver- leenen. De internationale troepen zullen ter beschikking worden gesteld van de Saarregeering, die de volledige verant woordelijkheid behoudt voor het in stand houden van de orde. De regeeringscommissie wordt ver zocht den internationalen troepen alle faciliteiten betreffende onderkomen etc. te verschaffen. De transportkosten zullen voor zoo ver zij niet gedekt worden door de af zonderlijke staten uit het voor de ver kiezing bestemde fonds worden betaald. De Saarregeering is aansprakelijk voor alle verliezen en schade, die de interna tionale troepen zouden kunnen lijden. De regeeringscommissie heeft het recht de noodige wetgevende maatregelen te nemen om de internationale troepen en hun leden te bevrijden van iedere ver antwoordelijkheid voor een handeling die gedaan mocht worden in uitvoering van gegeven opdrachten. Voor aanvaarding van de resolutie verzekerd Massigli, namens Frankrijk, dat dit land den troepen vrij vervoer door Frankrijk toestaan. De gedelegeerden van Nederland en Zweden, die aan den raadstafel had den plaats genomen, verklaarden, dat zij gaarne gevolg hadden gegeven aan den oproep van den raad. Daarop werd de resolutie met algemeene stemmen aangenomen, waarmede de buitenge wone raadszitting geëindigd was. REDEVOERING VAN GOERING VOOR DE DIPLOMATEN. De brand in het Rijksdag- gebouw. Minister-president Goering heeft gister avond te Berlijn het woofd gevoerd ter twee de ontvangst van het diplomatieke corps door de afdeeling buitenlandsche politiek van de N.S.D.A.P. De bijeenkomst vond plaats in hotel Adlon. Goering sprak over „De overwinning van het communisme in EHiitschland". Alfred Rosenberg leidde den spreker in. Goering verklaarde gaarne van de gele genheid gebruik te maken samen te zijn met de vertegenwoordigers der buitenlandsche regeeringen en van de wereldpers. Het is de taak, aldus Goering, der Duit- sche regeering het communisme te bestrijden in den vorm, zooals het in Duitschland voor komt. Zij moet zich ook voorbehouden in volledige vrijheid de middelen toe te passen, welke zij juist acht en daarbij kan zij geen rekening houden met buitenlandsche advie zen. Vervolgens gaf Goering een overzicht van de historische ontwikkeling van het mar xisme en het communisme. De Duitsche arbeider is even braaf, fat soenlijk, flink en eerlijk als ieder ander mensch. Het volk zal steeds de houding weer spiegelen, welke zijn leiding uitstraalt. Het communisme had nog slechts een en kelen vijand: de nationaal-socialistische be weging. Toen brak de 30ste Januari 1933 aan. Toen dien dag de nat.-soc. beweging de macht overnam, had' voor het communis me het beslissende uur geslagen en de Rijks dagbrand moest het „fanaal" zijn voor een bloedigen opstand in geheel Duitschland. Het testament van Ernst. Ik wil niet nogmaals, aldus Goe ring den ongehoorden laster bestrij den, welke naar aanleiding van de ze gebeurtenis tegen de nationaal- socialistische regeering en mij per soonlijk is rondgestrooid. Daartoe bestaat geen aanleiding nadat het hoogste Duitsche gerechtshof de ge beurtenissen, verband houdende met den brand in den Rijksdag, nauw keurig heeft onderzocht en zijn be slissing heeft genomen. Doch laat mij hier een ding zeg gen: De even gemeene als plompe vervalsching van het z.g. testament van den vroegeren groepsleider Ernst stelt alles, wat tot nu toe heeft plaats gevonden, in de scha duw. Dergelijke vuiligheid wil ik niet behandelen. Wij waren vast besloten nadat wij de macht hadden overgenomen, het communisme zóó te treffen, dat het zich door onzen slag in Ehiitschland nooit weer zou kunnen herstellen. Dat was sedert jaren een der be langrijkste programmapunten. Nadat Goering nog gesproken had over de instelling van concentratiekampen, gaf hij als zijn meening te kennen, dat de dag niet ver meer is, waarop het in Duitschland niet meer noodig zal zijn de tegenstanders van het nationaal-socialisme met politiemethoden te bestrijden. De nationaal-socialistische regeering heeft evenwel, aldus besloot Goering, niet alleen Duitschland het leven gered: wanneer Duitschland het communisme in zijn uiterlijk en innerlijk bestrijdt, verzekert het tegelijker tijd het bestaan van de geheele geciviliseerde wereld. Dit feit rechtvaardigt het feit, dat Duitschland voortaan in de samenleving der volken weer de plaats zal innemen, welke het övereenkomstig zijn grootte en prestatie in de wereld toekomt. De hernieuwing van het Turksche rijk. (Dag. Overzicht.) In de Amerikaansche stad Lansing is een hotel totaal in de asch gelegd. Er zijn vele dooden te betreuren, terwijl nog 100 personen vermist worden. (Buitenland). Japan dreigt met de bezetting van Noord-China; groote opwinding in Chineesche regeeringskringen. (Bui tenland). Redevoering van Goering; het testament van Ernst. (Buitenland). Tumult in de Weensche staats- opera. (Buitenland). Op het ijs bij Riga zijn eenige ar beiders doodelijk verongelukt. (Bui tenland). Arnold Spoel f (Binnenland.) Het Versche cadetje. (Binnen land.) Nederland in het Saargebied. (Binnenland.) Minister Marchant over het spel- lingsvraagstuk. (Binnenland.) Winkelweken en de loterijwet. (Binnenland.) De rechtbank te Haarlem heeft tegen den verdachte in de moord zaak te Hoofddorp 10 jaar gevange nisstraf geëischt. (Rechtszaken.) Het zedenschandaal-Brillesteeg voor de Alkmaarsche rechtbank. (Rechtzaken.) Uitspraak faillissement van On nes op 2 Jan. a.s. (Rechtszaken.) Joop de Wolff, de bekende Am- sterdamsche wielrenner, overleden. (Sport). (Zie verder eventueel laatste berichten.) Evenals vorige jaren is ook dit jaar weer gelegenheid voor het plaatsen van NIEUWJAARSWENSCHEN in ons nummer van MAANDAG 31 DECEM BER. De prijs bedraagt 50 cent voor een enkele advertentie van 5 regels a con tant. U zoudt onze administratie ten zeer ste verplichten door nu reeds Uw Nieuwjaarswensch aan ons bureau VOORDAM 9 op te geven. Ook kunt U ons Uwe advertentie doen toekomen door tusschenkomst van onze agenten en van H, H. Boek handelaren. GEEN KERSTPAKKETTEN VOOR DUITSCHE GEVANGENEN Officieel wordt medegedeeld, dat de gedetineerden in de Duitsche strafge vangenissen en andere strafinrichtingen dit jaar geen Kerstpakketten zullen mo gen ontvangen. Hun verwanten en vrienden zijn gewaarschuwd, dat even tueel toch verzonden Kerstpakketten aan de afzenders geretourneerd zullen worden. TUMULT IN DE WEENSCHE STAATSOPERA. In de Weensche staatsopera is het Dins dagavond tot stormachtige scenes gekomen, welke zelfs het ontbieden van groote afdee- lingen politie noodzakelijk maakte. Tal van personen zijn gearresteerd. Clemens Krauss dirigeerde de opera Fall- staff van Verdi. Toen hij de zaal binnenkwam werd hij, in verband met zijn benoeming te Berlijn, toegejuicht. Dit gejuich nam het karakter aan van een demonstratie, waaraan tal van Joden, die zich in de zaal bevonden, aan stoot namen. Na de pauze herhaalden de demonstraties zich. Doch tegenover het „Hoch"-geroep zette een fluitconcert in. Er ontstond een vechtpartij, waarbij spoedig alle aanwezi ge betrokken waren. Politie moest er bij te pas komen. Met de gummiknuppel werden de vechtenden uit eengeslagen. Tal van personen werden ge arresteerd. In verband met deze gebeurtenissen kon het tweede gedeelte van de voorstelling pas ha een kwartier extra-peuze worden aange vangen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 1