Autsteidamsche !Beucs DE ZUID-SLAVISCHE CRISIS. Rond den persoon van Jeftitsj. Q-ageliik&ch OvecticfU ^Buitenland de saar-„bezetting". prof. karl barth voor een jaar uit zijn ambt ontzet. stalen oorlogshelmen als kerstgeschenk voor kinderen. oesterseizoen in japan. Elk jaar VA millioen gulden aan oesters, kerstfeesten rusland. ZWENDEL OP DE AZUREN KUST. De Alexandrofs en Möller. MUSSOLINI EN DE KROOSTRIJKE MOEDERS. DE MALARIA-EPIDEMIE OP CEYLON. Reeds 2000 slachtoffers? DE ACHTERGROND VAN DEN MOORD OP KIROW. van Zaterdag 22 December 1934. OPGAVE VAN NOORDHOLLANDSCH LANDBOUWCREDIET N. V. (Ontvangen pier draad'.ooze telefoon). Koers van beden te: i Hl15'16 geen regeling moet worden getroffen, waardoor een teveel aan redevoeringen over hetzelfde onderwerp wordt verme den. Het komt heel vaak voor, dat, als een lid een bepaalde meening heeft ge- uiv, een volgende spreker ze toch her haalt en een daarop volgende herha- ling herhaalt. Op dit punt kan de werk wijze der Kamer zeker nog verbetering ondergaan. Vooral tegenwoordig is het noodig, deze werkwijze zoo doeltreffend en practisch mogelijk te maken en aan persoonlijke ijdelheidjes in het parle ment den pas af te snijden. De leden applaudisseerden als ant- w oord op s voorzitters wensch van „een Zalig Kerstfeest en 'n gelukkig Nieuw jaar". Op 12 Februari komt de Kamer weer bijeen. Blijkens een bericht uit Belgrado heeft Jeftitsj zijn besprekingen tot oplossing van de regeeringscrisis beëindigd. In den loop van den dag zou de lijst van de samenstelling van zijn ministerie bekend worden. Dit zou bestaan uit personen, die zich buiten de partijen om veree- nigd hebben op een program van de staatseenheid van Joegoslavië. Een en ander bevestigt, dat Jeftitsj, de af getreden minister van buitenlandsche zaken, geslaagd is in zijn moeilijke taak om onder de bestaande omstandigheden een combinatie bijeen te krijgen. Dit reeds op zich zelf moet als een overwinning worden aangemerkt. La ter zal blijken in hoever het hem gelukt het schip van staat tusschen de hooggaande gol ven van de politieke hartstochten, die nog altijd sinds den moord op koning Alexander woeden, door te loodsen naar veilige haven. De aanwijzing van Jeftitsj tot kabinetsfor mateur werd algemeen opgevat als 'n bewijs, dat de regentschapsraad, en dan inzonder heid de voorzitter, prins Pal, een verande ring van koers wenscht en wel in overeen stemming met de plannen, welke koning Alexander reeds koesterde, toen hij de nood lottige reis naar Parijs aanvaardde. Jeftitsj gold voor de vertrouwensman van den vorst en sinds September reeds heette hij de candidaat voor het premierschap, in op volging van Oezoenowitsj, den exponent van de regeeringspartij in het parlement, die de straffe dictatuur wilde doen voortduren, zon der rekening te houden met wenschen en be langen van de verschillende niet-Servische volksdeelen, die het koninkrijk der „Serviërs, Slowenen en Kroaten" samenstellen. Jeftitsj staat op den grondslag van hand having van de staatseenheid, zooals die be lichaamd is in de nieuwe constitutie, welke in 1931 door den koning werd afgekondigd, als een soort verzachting van het stelsel der persoonlijke dictatuur, in 1929 ingevoerd, toen het naar het inzicht vair den monarch onmogelijk was gebleken om de partijtegen stelling bij handhaving van het parlementai re stelsel te overbruggen. Behoud van het Grooter-Servië, zooals dit uit den oorlog was te voorschijn gekomen, moest op den voorgrond blijven staan en daar het parle mentaire stelsel z.i. daarvoor gevaarlijk scheen te worden, ging koning Alexander over tot een poging om met behulp van een persoonlijk regime de verschillende volksdee len aaneen te smeden. De uitvoering van deze ongetwijfeld goed bedoelde poging heeft echter, zooals men weet, in vele opzichten geleid tot nog grooter verscherping van de tegenstellingen, mede als gevolg van invloeden van achter den troon staande machten. Koning Alexander heeft zich ongetwijfeld rekenschap gegeven van dezen gang van za ken. Hij heeft althans in de laatste maanden voor zijn dood pogingen in het werk gesteld om te komen tot overleg met de oppositielei ders. Jeftitsj ging met dit streven accoord en scheen de aangewezen figuur om als premier tot ,de verwezenlijking ervan mede te werken Hij is geen partijman en is nooit lid ge weest van het parlement. Zijn benoeming tot opvolger van Ooezoenowitsj droeg de betee- kenis eenerzijds van een actie tegen de eischen van de officieele Joegoslavische na tionale partij, welke in het huidige parlement verreweg de overhand heeft die streeft naar heerschappij die over den politieken toestand; anderzijds van een poging om te komen tot een coalitie op breeden grondslag met aan trekking van dat deel der oppositie, hetwelk staat op de basis van de staatseenheid. Het is nu de vraag of Jeftitsj, met den steun van prins Paul erin zal slagen in deze laatste richting iets tot stand te brengen. Daarbij zal hij de extremistische nationalisti sche Servische elementen tegenover zich vin den, die zich zonder twijfel uit alle macht zullen verzetten tegen een koers, welke een loslaten zou beteekenen van het bestaand? stelsel van een bewind door een kabinet, dat dictatoriaal regeert met een „regeerin'gspar- lement" naast zich. Velen verwachten n.1. dat indien Jeftitsj werkelijk aan het hoofc der regeering blijft, het uitschrijven van ver kiezingen een der gevolgen daarvan zal ziji als onderdeel van een geleidelijken terugkeei tot een meer liberaal regime, aldus het Hbld. Zulk een ontwikkeling zou in overeenstem ming zijn met den geest van het politieke tes tament van koning Alexander. In de keuze van prins Paul tot voorzitter van de regent schapsraad werd al dadelijk de mogelijkheid gezien, dat onder zijn leiding naar een eenigszins liberaler, althans naar een min der straf dictatoriaal bewind zou worden ge streefd. Reeds bij de regeeringscrisis einde Octo- ber na den moord op den koning werd de minister-president Oozoenowitsj voorgesteld de basis~van de regeéring uit te breiden en tot samenwerking te komen met de oppositie en de leider der radicalen en der Kroaten, hetgeen de premier echter weigerde. De crisis vond toen een oplossing door toevoeging aan de regeering van drie vroegere premiers, die onder de dictatuur in functie waren ge> weest. Deze oplossing echter kon slechts een tijdelijke zijn, in afwachting van de interna tionale gevolgen van den moord op den ko ning. Na de beslissing van Geneve, welke in bepaalde Joegoslavische kringen allerminst bevrediging heeft gebracht, was het oogen- blik aangebroken om de regeling van de bin- nenlandsche moeilijkheden ter hand te ne men. Dat prins Paul daartoe zijn vertrouwen heeft gegeven aan Jeftitsj, die naar de mee ning van Oozoenowitsj c.s. niet op de juiste wijze te Geneve de belangen van het konink rijk heet behartigd, is onder de bestaande omstandigheden een opmerkelijk feit, dat dui delijk de richting markeert, waarin de nieu we machtshebber in Joegoslavië de oplossing zoekt. Voor de pacificatie van het land, dat uit zoovele heterogene volksdeelen met vaak te gengestelde belangen, is samengesteld, is het te hopen, dat Jeftitsj inderdaad de leiding in handen krijgt en deze ook kan behouden. De afgetreden premier toch vertegenwoor digde de autocratische richting, die gebleken is niet tot het gewenschte resultaat te leiden. De vertrowensman van koning Alexander geldt voor een voorstander van een betrekke lijk liberale politiek wat betreft de rechten der verschillende samenstellende volksdeelen en van een werkelijk parlementair stelsel. Een eventueele regeering-Jeftitsj zal ech ter pas het antwoord kunnen geven op de vraag of en in hoeverre de nieuwe leiders ook inderdaad minder dictatoriale methoden willen en kunnen toepassen. Ook uit buitenlandschpolitiek oogpunt zal het antwoord op die vraag van groot belang zijn. Een onrustig Joegoslavië toch zou een ern stige belemmering kunnen worden voor de consolideering van den vrede in dit deel van Europa. VERKLARINGEN VAN GOERING. De Duitsch—Engelsche betrekkingen. De Pruisische minister-president Goering heeft een vertegenwoordiger van Reuter een onderhoud toegestaan, waarin hij vooral heeft gesproken over de Duitsch-Engelsche betrekkingen en over luclitvaartkwesties. Goering begon met te zeggen, dat het Duitsche volk de grootste achting en vriend schap gevoelt voor het Engelsche, waarmede het door banden des bloeds verbonden is. Hij gelooft niet, dat het Britsche volk en de Britsche regeering vijandige gevoelens jegens Duitschland koesteren en het is zijn vurige wensch, dat de beide landen in hechte en eerlijke vriendschap met elkaar kunnen leven, natuurlijk op de basis der rechtsgelijk heid. Goering verklaarde verder, dat hij er van overtuigd is, dat het komende jaar geen inter nationale vraagstukken kan brengen, die niet langs vreedzamen weg kunnen worden opgelost. Er is geen regeering die zoo wei nig verantwoordelijkheidsgevoel heeft, dat zij ter bereiking van haat doelstellingen zou grijpen naar het middel van den oorlog, „deze verschrikkelijkste van alle verschrik kingen". Dit geldt zeker voor de Duitsche regeering, die niets anders wenscht dan voort te gaan op den weg van den vrede en de internationale samenwerking. Het gesprek kwam daarna op luchtvaart kwesties. Goering zette uiteen, dat iedere tn- gelsche vrees voor een Duitsche luchtbedrei- ging geen zin heeft, awnt van militair stand- Punt bezien heeft Duitschland in het geheel niet de technische middelen om een lucht aanval uit te voeren. „Natuurlijk aldus Goering hebben wij eenige proefmachines, maar het is belachelijk om te zeggen, dat Duitschland honderden militaire vliegtuigen bezit". Op de vraag of de verkeerstoestellen van de Lufthansa gemakkelijk konden worden veranderd in oorlogsvliegtuigen, antwoord de de premier, dat hij zijn meening over dit punt reeds meermalen had uiteengezet. Als oud-vlieger weet hij, dat civiele vliegtuigen onmogelijk kunnen worden veranderd in bruikbare oorlogstoestellen. „Indien andere volken bewapenen voor den luchtoorlog, moeten wij tenminste het recht hebben om technische voorbereidingen te treffen, opdat later de noodzakelijke veiligheid voor het Duitsche volk gewaarborgd kan worden. Indien andere volken bereid zouden zijn hun militaire luchtvloten af te danken, dan zou Duitschland daarmede volkomen accoord kunnen gaan". Overgaande op de binnenlandsche politiek zeide Goering, dat hij zijn hand er voor in het vuur kon leggen, dat 90 pet. der kiezers in iedere vitale kwestie weer voor de nat.- soc. regeering zou stemmen. Er bestaat geen oppositie en de binnenlandsch-politieke situa tie is geconsolideerd. In antwoord op de vraag, of ook Marxis tische emigranten naar Duitschland konden terugkeeren, zeide Goering dat het Marxist zijn in dit verband van geen beteekenis is. De emigrant, die zijn vaderland niet heeft verraden, kan zonder vrees terugkeeren en zijn beroep uitoefenen, indien hij bewijst, dat hij weer lid van de Duitsche volksgemeen schap wil worden. Betreffende den strijd in de kerk zeide Goering, dat de regeering het Christendom beschermt en verder het aan ieder overlaat, „nach seiner eigenen Facon selig zu werden" Goering vertelde nog, dat kort geleden eenige partijgenooten en SA-mannen ge arresteerd zijn, echter niet wegens politieke feiten, maar op grond van overtreding van het burgerlijk recht. De vroegere gouwlei der van Silezië, Brueckner, is van zijn post ontheven uit moreele en niet uit politieke overwegingen. De premier dementeerde met verontwaar diging de berichten over ireeningsverschillen in het kabinet en brandmerkte het gerucht, als zouden hij en Goebbels elkaar niet kun nen „zetten" als een infamen leugen. Goering besloot met de verzekering, dat de economische toestand van Duitschland, al is hij overal ernstig, in den laatsten tijd 'be langrijk beter is geworden. Het lijdt geen twijfel dat in 1935 verdere vorderingen zul len worden gemaakt op den weg van vervaar diging van ersatzmiddelen voor grond stoffen. Verboden te vlaggen. De Fransche regeering heeft 4000 veld bedden aangeboden ten gebruike van de internationale politiemacht in het Saar- gebied. De regeeringscommissie heeft hiervan 1500 dankbaar aanvaard. De commissie heeft verder een veror dening gepubliceerd, waarbij „het open lijk vertoonen van vlaggen, Vaandels en wimpels, in de kleuren van het Saarge- bied, alsook in de kleuren van andere staten, tot aan het tijdstip der officieele i bekendmaking van den uitslag van het plebisciet „verboden" wordt. Eveneens wordt het vertoon in het pu bliek van nationale symbolen en onder- cheidingen, alsmede van die symbolen lie een „plebisciet-politiek karakter' Iragen, verboden. Overtredingen zullen met hechtenis van minstens drie dagen of, indien ver zachtende omstandigheden kunnen wor den aangevoerd, met boeten van min stens 300 francs worden gestraft. Deze verordening is niet van toepas sing op de autoriteiten van de regee ringscommissie, de plebisciet-commis sie, de internationale troepen, alsmede de douaneautoriteiten en de buitenland sche consuls. Gisteren is de eerste afdeeling der Ita- liaansche grenadiers te Saarbriicken aangekomen. Van de zijde der bevolking bestond hiervoor groote belangstelling. Reeds geruimen tijd voor de aankomst verzamelde zich een groote menigte voor het station. De Italiaansche troepen marcheerden met de muziek voorop door de stad, om zich naar de aange wezen kwartieren te begeven. Ook 50 mariniers uit Nederland zijn te Saarbrücken aangekomen. Heden zullen achtereenvolgens de Zweedsche, Engelsche en de overige Italiaansche troepen aankomen, terwijl het Nederlandsche contingent Zaterdag avond te half negen te Saarbrücken wordt verwacht. De Engelsche troepen, die per auto reizen, worden heden eveneens ver wacht. De gewone Duitsche hoogleeraar in de Evangelische thologie aan de universi teit van Bonn, prof. Karl Barth, tegen wien de rijksminister van wetenschap pen, opvoeding en volksontwikkeling een disciplinair proces heeft aanhangig gemaakt, wijl hij den voor de openbare ambtenaren voorgeschreven eed op den Führer en rijkskanselier alleen onder voorbehoud wilde afleggen, is door een disciplinaire rechtbank te Keulen voor den duur van een jaar uit zijn ambt ont zet. Niettemin zal hem in dien tijd een subsidie worden verleend ten bedrage van de helft van het bij de wet vastge stelde pensioen. In Beieren worden als kerstgeschenk voor kinderen stalen helmen, met ca mouflage-kleuren beschilderd, gelijk aan die, welke de soldaten in de loop graven droegen, verkocht, en het moet een der artikelen zijn, die de speelgoed winkels het meest verkoopen. Een kleine speelgoedwinkel in een voorstad van München heeft in één week 83 helmen verkocht. De prijs bedraagt 1 Mark. In Japan is thans het oester-seizoen begonnen. De zeekusten van Japan leve ren elk jaar voor circa VA millioen gul den aan oesters op. De versche oesters worden over de verschillende landen in het Verre Oos ten gedistribueerd, terwijl het surplus wordt ingeblikt en over de geheele we reld wordt geëxporteerd. De voornaamste oesterbedden strek ken zich uit over een afstand van dertig kilometer langs de kust van Hirosjina. Zij leveren elk jaar meer dan 50 milli oen oesters van eerste kwaliteit. De bedden leveren een eigenaardigen aanblik op, want de jonge oesters wor den gekweekt op tallooze kegelvormige bamboe-„huisjes", die in rijen langs de kust zijn geplaatst. Bovendien bevinden zich te Miye nog de beroemde Mikimoto-bedden, waar per jaar meer dan een millioen van de mooiste kweekparels afkomstig van een speciaal soort oesters worden gewon nen. Naar uit Moskou verluidt, zou in ver band met het a.s. Kerstfeest de centrale bond van godloozen hebben besloten, van 24 Dec. tot 3 Jan. een campagne tegen de religie te voeren. Bijzondere maatregelen zouden zijn genomen om de kinderen af te houden van kerkbe zoek. De Cóte d'Azur is niet alleen het land van zonneschijn en bloemen, maar ook en dit is een heel wat mindere aanbe veling! een dorado voor internationa le oplichters en zwendelaars. Als hier of daar een van die heertjes bij zijn vestje gepakt wordt, kan men bijna met zeker heid verwachten, dat het gerechtelijk onderzoek aan het licht zal brengen, hoe ook de Riviera tot zijn „jachtterrein" heeft behoord. Met het z.g. grafelijke stelletje Alexandrof di San Germano, dat onlangs te Florence door de Itali aansche politie in hechtenis is genomen en waarvan de zwendelpractijken in de millioenen loopen, is dat natuurlijk eveneens weer het geval. Eenige jaren geleden al heeft het drietal langen tijd ge resideerd in een der groote luxe-hotels van de heuvel wijk Cimiez te Nice, maar het moet erkend worden, dat toen de zeer gepeperde hotelrekeningen, dank zij de uiterst belang rijke opbrengst van een handig chantage- systeem, tenslotte ten volle betaald zijn. Daarna echter hebben de „graaf" en de bei de „gravinnen" hun domicilie verlegd naar een prachtige villa in het naburige St. Jean-Cap-Ferrat. Dure auto's, een keurig jacht, een uitgebreid bediendenpersoneel niets was hun te mooi of te kostbaar. Maar van betalen was van nu af aan nagenoeg geen sprake meer, en de schulden stapelden zich bij dozijnen leveranciers tot fantasti sche bedragen op. Totdat het nobele trio op een goeden morgen bij Vintimille de grens passeerden om niet weer terug te kee- ren en hun oplichtersleventje te Florence te gaan voortzetten. Ook de fameuze Deensche „financier" Jo- hannes Lykkedal-Möller, aan wiens zoo lucratieve oplichtersloopbaan dezer dagen voorloopig een eind gemaakt is door zijn arrestatie te Thorenc, een afgelegen dorp van de Alpes-Maritimes ten noorden van het bekende parfumerie-stadje Grasse, heeft op Cote d'Azur een tijd van fictieve grootheid en rijkdom gekend op kosten van talrijke al te goedgeloovige slachtoffers. Maar terwijl het geval van de „grafelijke" familie zich schijnt te bepalen tot zwendela- rij op reusachtige schaal, zal de affaire van den Deen vermoedelijk evenals de Stawis- ky-zaak, ook weer politieke vertakkingen blijken te hebben. In de eerste plaats is er alle kans, dat het gemeentebestuur van het zooeven genoemde Grasse een tiental jaren geleden Möller, die ook toen al ongunstig bekend stond en een veroordeeling achter den rug had, willens en wetens in zijn frau duleuze ipractijken heeft gesteund. En voorts schijnen er aanwijzingen te zijn, dat een parlementslid en gewezen minister eenige jaren geleden tegen een aanzienlijke gelde lijke belooning krachtig voor den zwende- laar in de bres is gesprongen en heeft we- ten te bewerken, dat aan een voorgenomen uitwijzigingsmaatregel geen gevolg is ge geven. Deze beschuldiging geldt een met name genoemden député van het departe ment der Alper-Maritimes, die echter vóór twee jaren bij een auto-ongeluk tusschen Grasse en Thorent om het leven is geko men Wel pikant mag 't heeten, dat dit ver moedelijke geval van politieke corruptie toe valligerwijs juist aan het licht moest komen, op het oogenblik, dat ter plaatse député in kwestie in een ravijn is gestort, door zijn vereerder een monumentje voor hem werd ünthuh! (N. R. Crt.) De Duce zal morgen te Rome 93 moe ders van groote gezinnen ontvangen, die uit alle provincies van het land bijeen zullen komen om den dag van moeder en kind te vieren. De op Ceylon heerschende malaria-epidemie heeft volgens niet-officieele ramingen tot dus ver reeds twee duizend slachtof fers geëischt. Officieel wordt medegedeeld: Het Russische bondscommissariaat van Binnenlandsche Zaken (vroeger Ge- peoe) heeft het onderzoek tegen den moordenaar van Kirow, Nokolajew, af gesloten. Het onderzoek heeft aan het licht gebracht, dat de aanslag is voor bereid door een illegale organisatie, welke de kringen van Sinowjev en Trotzki omvatte en welke zich tot taak had gesteld door terroristische maatre gelen de partijleiding te dwingen den gevolgden politieken koers te wijzigen. Het onderzoek heeft aangetoond, dat de organisatie zich tot haar bizondere taak had gesteld Kirow te vermoorden, omdat deze de ontbinding van de ille gale organisatie had bevolen. Tot nu toe werden veertien arrestaties verricht. Al deze personen zijn leden der partij. Omtrent de vervolging van Silow- jew en Katalinow worden van officieele ziide geen mededeelingen verstrekt. Tot nu toe hebben de Sovjet Russische of.icieeele instanties de in het huiten- land verspreide berichten in zake de arrestatie van Sinowjew en Eamenen niet bevestigd. Zeer zeker hebben de Sovjet Russische instanties hen verant woordelijk gesteld voor den moord op Kirow. 1931 1934 1934 1934 A 1930 STAATSLEENINGEN. 4 Nederl. 4 4 Ned.-Indië 4 5 'A Duitschland Idem met kettingverklaring BANKINSTELLINGEN. Amsterd. Bank Handel Mpij. Cert. v. 1000 Koloniale Bank Ned. Ind Handelsbank Rotterd Bank INDUSTR. OND. BINNENL. Alg Kunstzijde Unie v. Berkels Patent Calvé Delft Cert. Nederl. Ford ex, 40 afst. Philips Gloeit Gem. Bezit Unilever INDUSTR. OND. BUITENL. Am. Smelting Anaconda Bethleh. Steel t Cities Service Steel comm. t U. S. Leather CULTUUR MAATSCH. H. V. A Java Cultuur i Ned, Ind, Suiker Unie Vorstenlanden Dito actions MIJNBOUW. Alg. Explor. Mij. Boeton Redjang Lebong PETROLEUM. Dordtsche Petr. Kon, Peth Perlak Continental Oil Shell Union RUBBERS. Amsterd. Rubber Deli Bat. Rubber Hessa Rubber Oostkust Serbadjadi Interc. Rubber SCHEEPVAARTEN. Kon. Ned. Stoomboot Scheepvaart Unie TABAKKEN. Deli Batavia Oude Deli Senembah AMER. SPOORWEGEN. Atchison Topeka Southern Railw. Ceft, Union Pacific §Noteering per 50. fExclaim. "Exdividend. Vorige koers 101% 101% 101% 101% 2! 31% 103 25%6 2b 57 83% 29% 321/4 41% 241 221% 72% 22»/, 618/jo '8% 22 145 72 64% 11» 6.00 135 49 170 112 H3%c 83 10%6 4%o 87% 66»/, 86% 27% 57 1%6 2368/8 141% 121% 121»/, 32% 9% 05 pl.m. 101% 3)f- 26 58% 29 j-30 242 220'/, 73 6»A 18% 22% 144»/,-5 135 170 fc'4 10% 4 87»/, 66 86 29 l9Ae 142 122 123 pl.m. 10.45 pl.m. 11.00 26'/, 103% 1 25%-% 25%-1 84 0 30 220% 72% 2203/4 72% 188%-j 5 61 1S/lG 18% 4 1338/4.4 848/4 132»/,-J 87% pl.m. 11.15 22C% 181-8,la 133i-% PROLONGATIE Vorige koers WISSELKOERSEN AMS'1 1 1 pCt. Heden 1 pCt. NIET OFFICIEEL. New-York Londen Berlijn Parijs Brussel (Belga) Bazel Kopehnagen Stockholm Oslo Madrid Italië Vorige koers 1 47% 7 30 59.40 9 75% 34 60 47 90 32 50 37 60 36 60 20 20 12.65 Koers op heden 2 uur 7 30 59.43 9 758/4 34.58 4 47 90 32 50 37 60 36 60 20 23 12.65

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1934 | | pagina 7