DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Japan aan een keerpunt?
Indrukken uit het Saargebied.
De toestand gaat dreigend worden.
Mo. 9
Vrijdag II Januari 1935
137e Jaargang
TtaqjdiikuA Omtiidd
Moet in Japan een omwenteling, in het
Verre Oosten een oorlog verwacht worden?
WAT MAURICE LACH IN
DENKT.
Buitenland
Wat vandaag de
aandacht trekt
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 95.
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Moet in Japan een omwenteling,
in het Verre Oosten een oorlog wor
den verwacht?" Die twee vragen
zijn zoo schrijft men aan de
N. R. Crt. geen oogenbük uit de
gedachten van den journalist, óie het
boekje „Japan 1934" heeft ge
schreven.
Mauiice Lachin, de schrijver van
dit boekje, is in de kabinetten door
gedrongen, heeft staatslieden, ban
kiers Japansche en Amerikaansche
ondervraagd. Hij heeft achter
sjodji (Japansche kamerschutten)
gekeken en gordijnen opgetild, die
intimiteiten verborgen en hij heeft
scherp geluisterd en waargenomen,
objectief verteld en de slotsom meer
te raden gegeven dan geformuleerd.
Met zijn titel schijnt hij zijn werk
te willen stempelen tot een soort
ouverture vooi het drama, da in het
z. i. critiscne jaar 1935 ten wereld-
tooneele zou kunnen komen
De bevolkingsaanwas, de angstwekkende
armoede, wrok over de verrijking van enke
lingen en de corruptie in staatkundige krin
gen en de geldwereid, zij alle maken Japan
rijp voor een omwenteling- De vernieuwing,
van de Meidji-revolutie gehoopt, is, zoo zij
kwam, uitgewerkt. Uiterlijk schenen de ver
anderingen, de invoering van het parlemen
taire stelsel bijv., zeer groot, innerlijk is
Japan Japan gebleven. Voor de heerschappij
der baronnen (daim>'o's) kwam die der in-
dustrieelen in de plaats. Vijf ondernemingen
beheerschen het nationale productieapparaat,
een tweehonderdste van het volksvermogen
is in het bezit van één familie: de Mitsoei.
De armoede op het land is verschrikkelijk,
een boerengezin moet leven van 13 jen (den
prijs van 400 eieren) in de maand. De revolu-
tionnairen zien alleen zulke tegenstellingen en
zijn licht geneigd, de economische ellende,
die Japan zoo goed a's alle andere landen
heeft te aragen, uitsluitend te wijten aan „de
kapitalisten". Zoo groot is de haat, dat de
Mitsoei's niet kunnen uitgaan zonaer lijf
wacht en dat een geschenk van 30 miilioen
jen van deze famrie voor nationale doel
einden de verbittering heefi vergroot, inplaats
van verzacht.
In Rusland en Italië dient het leger de ge
vestigde macht in Japan, waar het grooten-
deels uit het volk is gerecruteerd, staat het
aan het hoofd der omwente'ingsgezinden, die
nationaal-marxisten zijn. echter niet zooals
de fascisten in Italië en de nat.-socialisten in
Duitschiand, de eendracht des lands, maar
den klassenstrijd prediken. Een klassenstrijd
op z'n Japansch, met dien Mikado aan het
hoofd! Zelfs de communisten hebben, toen
zij in October 1917 de macht in handen
hadden, den Keizer ontzien. Zooals in 1868
de clan hoofden van al hun bczititngen en
voorrechten afstand deden ten behoeve van
den Keizer, die ze opnieuw zou verdeelen,
zoc w;'len die revolutionairen ook thans
zulk een zuivering. Waarom grijpen zij niet
toe? Meer dan eens was de gelegenheid
gunstig. De volkstribuun, generaa' Sadao
Araki, wordt instaat geacht, een omwenteling
te leiden, die voor het kapitalistische „sjogoe-
naat" een militair-proletarisch „sjogoenaat"
in de plaats zou stellen. Men krijgt den in
druk, dat de mannen ontbreken, die dit ti-
tanenwerk zouden moeten uitvoeren en dat
ook Araki niet weet, hoe men de thans re-
geerende millionnairs zou moeten vervangen.
Het oorlogsgevaar.
Het oorlogsgevaar. Wij vernemen hier hoe
de Japanner dat ziet! De Amerikaansche
schrijver Frank Simonds heeft het oorlogs-
vraagstuk voor Frankrijk aldus gekenschetst:
öf een preventieve oorlog vóór de lente van
1935 öf een defensieve oorlog tegen Duitsch
iand wanneer dit zich genoegzaam zal heb
ben gewapend voor een aanval Precies zoo
denkt, volgens Lachin. de menigte in Japan
over deze vraag ten opzichte van het Verre
Oostenóf een preventieve oorlog nu, öf een
gedwongen strijd binnen eenige jaren. Won
derlijk! Welke mogendheid bedreigt dan
Japan? Engeland en Amerika stellig niet.
Rusland? Niet op de manier van het keizer
rijk. Sovjet-Rusland verlangt geen verove
ringen het is. zooals de schrijver terecht
erkent, ten opzichte van grondbezit ver
zadigd. Het gevaar voor Azië bestaat in de
geweldige uitbreiding van het sovjetisme in
China en is dus voor Japan indirect. Japan
voelt daar zijn gezag bedreigd. De verovering
van Mandsjoerije door de Japanners was
veel meer aanval dan verweer.
De verklaring vindt men in het door J. B
Snellen vertaalde geschrift van generaal
Araki „De Roeping van het Huidige Japan".
Zij is gelegen in de ongerustheid der dragers
van het Boesjido, d.i. de geest van Japan, nl.
het leger, over het veldwinnende materialis
me en hedonisme; in bezorgdheid voor Ja
pans prestige, dat op dapperheid, zelfopoffe
ring, ridderlijkheid en afschuw van stoffe
lijke baatzucht berust. Prof. O'Conroy, een
Ier, die vijftien jaren in Japan heeft ge
woond, drukte aan het eind van zijn belang
rijk boek „The Menace of Japan" met groote
letters de woorden: „Japan wil oorlog" en
hij drong aan op het stellen van een bedrei
ging door de andere mogendheden tegenover
die bedreiging. Wat sindsdien (1933) dan
ook geschied is (Amerikaansch-Russische toe
nadering, vermeerderde krijgstoerustingen
van Engeland en de Ver. St.) Verder geeft
Lachin's boek een ontkennend antwoord op
de vraag of Japan een oorlog kan bekosti
gen: het onderhoud van het legertje in
Mantsjoerije alleen zal nog jaren lang 250
miilioen jen in het jaar kosten, zonder de
uitrusting en munitie. Wij weten uit het
voortreffelijke werk van A. Andréadès over
de ontwikkeling der Japansche fjnanciën
(1932) dat elke oorlog voor Japan gevolgd
werd door een tijd van nog groofer moeilijk
heden dan andere landen ondervonden, zelfs
na een zegevierenden strijd. Voor Japan be-
teekent een nieuwe oorlog nationale onder
gang. Het Japansche volk is verstandig ge
noeg, dit in te zienwanneer het niet
misleid wordt. Een beroep op zijn offervaar
digheid wordt echter nooit tevergeefs ge
daan, zoo erkent Lachin. De generale staf
drijft naar een oorlog en is bereid, het ge
heele volk te offeren, schrijft O'Conroy. En
zelfs een nuchtere cijferaar a's Andréadès
houdt een achterdeur open voor het patriot
tisme.
Een chauvinistische pers.
Wat de Fransche schrijver vertelt over de
Japansche journalistiek toont hoe het volk
kan worden opgezweept. De chauvinistische
pers is Amerikaanscher dan de Amerikaan
sche in aanmatiging en invloed. Zij dringt
overal door, stoort zich aan geen maat
schappelijke conventies. Toen Duitschiand
uit den Volkenbond wilde treden, zag nie
mand er bezwaar in, dat generaal Araki op
weg naar de manoeuvres in zijn slaapwagen
en de minister-president Saito in zijn woning
om 5 uur in den ochtend werden opgebeld
om over die gebeurtenis een politieke verkla
ring af te leggen. Het Britsche oost-Aziati
sche eskader was bij zijn bezoek aan
Japan nauwelijks ter re°de van Kobe gean
kerd of het n.b. officieuze Rengö-
agentschap verspreidde een bericht, dat
daarop de ronde door de heele pers deed,
dat van het admiraalsschip foto's waren ge
nomen van verboden terrein. In elk redactie
bureau van elk ander land zou zulk een
„nieuwtje" zijn achtergehouden of zou de
redacteur, die het had doorge'aten. den vol
genden dag zijn ontslagen. Men heeft een
tegenspraak opgenomen, maar het kwaad
was gedaan. Schandalen worden in meuren
en kleuren verhaald. Een vertrouwelijk ge
sprek met een vriend kan daags daarop als
„interview" in de krant staan. De ministeries
worden getiranniseerd door de journalisten,
geheime po'itieke besluiten van groot ge
wicht worden verraden en dikwijls verdraaid
weergegeven en het is geen wonder, wanneer
het westen aangaande de bedoelingen van
Janan vaak oniuist wordt ingelicht.
Het Japansche nationalisme is zoo sterk,
dat het zelfs in de „bloemenwiiken" is door
gedrongen. Vrouwen van vreemde herkomst
worden sedert eenigen ti'd geweerd uit de
Tosjiwara, de Florids, de Tsiinkoekoe, de
Hommokoe. of hoe die gestadig la^er afda
lende buurten der groote steden, die steeds
meer westersch, d. i. barbaarscher worden,
heeten mogen. Men is beducht voor spion-
nage. Men kan met nog meer recht bezorgd
zijn voor de ontaarding, waartegen Araki
waarschuwt, die in alle kringen behalve den
boeren- en den militairen stand doordringt
en die, bij de vermenging van feodalisme en
modernisme in <^it wonderlijke land, sociale
misstanden veroorzaakt, vooral ten opzichte
van de vrouw, als geen Westers^ ^regeer
de Tin dulden.
(Van onzen bijzonderen correspondent.)
Saarbrücken, Woensdag 9 Januari.
De plaatselijke nationaal-socialistisch ge
zinde bladen zooals het „Deutsche Front" en
de „Saarbrücker Zeitung" hebben van het
incident, dat ik gisteren vermeldde, een arti
kel gemaakt, dat klinkt als een klok, alleen
een klok met een weinig valsche toon. Ik kan
tenminste niet aannemen dat hun zienswijze
geheel volgens de waarheid is.
Volgens die bladen zou het Ueberfallkont-
mando voornamelijk bestaan hebben uit
zgn. emigranten, terwijl zij aanwijzingen
gekregen zouden hebben van een burger, die
oo een balcon stond van een in de nabijheid
gelegen hotel. Ik zou er geen eed op kunnen
doen, maar voor zoover ik weet, heeft geen
der agenten omhoog gekeken om de aanwij
zingen van den een of ander op te vangen.
Die „in het grijs gekleede burger" bestond
hoogstwaarschijnlijk slechts in de fantasie
van de heeren.
Verder wordt het feit, dat ook enkele Roode
Kruis-mannen met de gummie-stok bewerkt
zijn, beschouwd als een bewijs, dat de regee
ring het Roode Kruis niet goed gezind is.
Men wijst er daarbij op, dat in alle andere
landen de Roode Kruis-menschen met ach
ting behandeld worden. Voor zoover mij be
kend. komt het echter in andere ook niet voor
dat Roode Kruis-menschen aan een politieke
betooging meedoen, in ieder geval niet wan
neer zijn in functie zijn en zeker doen zij
daar niet mee aan het belemmeren van het
verkeer. Mijns inziens was het incident al
leen te wijten aan ongeduld (overigens een
slechte eigenschap v'oor een politieman) en
een beetje te veel ijver van het Ueberfall-
kommando. Het feit trouwens, dat het ver
slag in de Saarbrücker Zeitung vermeldt, dat
twee fngelsche politie-officieren met fluitjes
de. agenten tot de orde riepen, terwijl het ln
werkelijkheid één Zweedsche politie-officier
is geweest, die het zonder fluitje deed, wijst
er al op, dat de ooggetuigen niet zoo erg
nauwkeurig hebben gekeken als het verslag
wel doet vermoeden.
Vari verschillende zijden heb ik vernomen,
dat het hier schering en inslag is, dat be
trekkelijk onschuldige gebeurtenissen opge
blazen worden tot wereldschokkende geval
len en dat het ook geen zeldzaamheid is, dat
berichten of verhalen-die-de-ronde-doen ge
heel voortspruiten uit de fantasie van den
een of ander.
Zoo wordt er ook verteld dat Hennessy, de
commandant van de Saarpolitie, op het sta-
tiop een van .de hoogere Saarlandsche amb
tenaren met een zweep in het gezicht zou
hebben geslagen, wat voor hen die Hennessy
wel eens ontmoet hebben, op zijn minst ge
zegd, hoogst onwaarschijnlijk is.
Wat betreft het knuppel-incident, een der
gelijk geval zal zich waarschijnlijk bij de
politie van ieder'ander land wel eens voor-
doèn; en de hoogdravende headline boven
het artikel in de.Saarbrücker Zeitung: Dat
houdt .vanaf 13 Januari op!, kan dan ook
wel als overdreven beschouwd worden.
Gisteren heeft de stemmingscommissie de
binnen- en buitenlandsche persvertegenwoor
digers in de Wartbürg het gebouw waar
ook de telling zal plaats hebben uitge-
noódigd tot het aanhooren van verklaringen
omtrent de voorbereidingen voor de stem
ming en de stemming zelf. Het Hollandsche
lid van de commissie gaf een uiteenzetting
van de getroffen maatregelen. Gestemd
wordt in 83 gemeenten van het Saargebied,
waarheen de inwoners zich moet begeven,
voor zoover zij op 28 Juni 1919 in dat ge
bied woonden. In doorsnee heeft men verder
per 650 stemgerechtigden een stemlokaal noo
digi In het geheel worden 862 stemlokalen
ingericht, waarvan alleen 141 in Saarbrüc
ken. Het bureau van ieder lokaal bestaat uit
een voorzitter, twee leden en twee plaatsver
vangende -leden, -terwijl enkele stembureau's
nog een specialen secretaris hebben.
De voorzitters komen uit bij de stemming
niet geïntresseerde landen. In het geheel de
staf van voorzitters uit 950 buitenlanders
waarvan 350 Zwitsers en Nederlanders, 250
Luxemburgers en verder Amerikanen, Zwe
den, Denen, Finlanders, enz.
Daar 80.000 personen 55.000 uit
Duitschiand en het buitenland hun stem
recht in een andere dan hun laatste woon
plaats moeten uitoefenen, zal er op 13
Januari in het Saargebied heel wat gereisd
worden.
De stembussen worden bij het begin van
de stemming ve.zegeld en vóór de telling
niet meer geopend Zij worden met militaire
bewaking in twee extra-treinen naar Saar
brücken gebracht en zullen tusschen 2 en 6
Maandagmorgen in het tellingslokaal te
Wartburg aankomen.
Het tellen der stemmen biedt groote tech
nische moeilijkheden, daar de stemmen uit
de 83 gemeenten afzonderlijk geteld moeten
worden. De commissie gelooft echter dooi
haar voorbereidingen die moeilijkheden te
zullen overkomen. Iedere gemeente krijgt een
eigen tellingstafel in de groote zaal van de
Wartburg, terwijl de hoofdcontrole in het
midden der zaal ligt. De afzonderlijke resul
taten worden dan aan de hoofdcontrole op
gegeven die ze weer doorgeeft naar de hoofd
commissie. De 60 controleurs worden weer
door kring-inspecteurs gecontroleerd.
De stembriefjes worden in drie groepen
verdeeld, een groep voor de stemmen voor
Duitschiand, een voor die voor Frankrijk en
een Status Quo-groep. Na telling en contro
letelling worden de biljetten samengebonden
in de garderobe van de Wartburg gebracht,
van waaruit ze in 70 kisten naar de Volken
bondsraad in Geneve worden verstuurd.
De stemmingscommissie is zich bij haar
arbeid bewust dat de Saarbevolking niet ob
ject maar subject van de stemming is en heeft
daarom ook de vertegenwoordigers van de
aan den stemmingsstrijd deelnemende politie
ke partijen als toeschouwers bij de telling
uitgenoodigd.
Het totaal-resultaat van het plebisciet zal
Maandagavond tusschen 9 en 11 uur vastge
steld zijn.
Op enkele vragen over de bepalingen om
trent het verplichte zwarte potlood en de ver
boden Duitsche groet werd geantwoord, dat
de commissie die blijft handhaven. Een stem
biljet echter dat reeds in de stembus ligt kan
niet meer ongeldig worden gemaakt wan
neer de stemuitbrenger achteraf een ontoe
laatbare opmerking maakt. Wel zal iedere op
merking in het stemlokaal, die als een schen
ding van het kiesgeheim kan worden opge
vat, met oogenblikkeüjke hechtenis van den
stemmer worden bestraft.
Intusschen komt het blad Deutsche Front
met een bericht dat in een van de plaatsen in
het Saargebied twee stembussen zijn gesto
len door communisten. Of dit weer zulk een
uit de lucht gegrepen bericht is?
De bevolking in St. Ingbert blijkt inder
daad heel tevreden te zijn over onze mari
niers. Toen ik daar vandaag een beetje rond
neusde, mocht ik tenminste van ieder hooien,
dat het „Anstandige Leute" zijn. Een van
de inwoners voegde daar nog aan toe: Maar
wij zijn ook „Anstandige Leute". Degenen
die herrie willen maken, zijn de uit Duitsch
iand hier naar toe gevluchtte emigranten,
want die zien aankomen, dat zij ook hier
weer wegmoeten. Op mijn vraag of hier alles
rustig was en zou blijven, kreeg ik overal
een bevestigend antwoord. De communisten
zouden ook wel rust'g blijven, meenden men.
Van den commandant der mariniers, kapi
tein de Bruyne en kapitein Roelofsen, de ver-
bindings-officier, kon ik cok niets anders te
hooren krijgen dan dnt het momenteel rustig
was. Van de houding der bevolking merkten
zij niet veel, daar van het begin af aan con
tact daarmee was vermeden om opblazerij
van eventueele gevalletjes te voorkomen. Men
kreeg slechts militaire bevelen van de hooge
re autoriteiten en die waren geheim. Dit
laatste met een lach om mijn berustend ge
zicht.
Intusschen wordt hier verteld, dat de Saar-
landsch Landjager een soort inheemsch
politieleder die de linker Saaroever langs
de Fransche grens bewaken, zijn weggeno
men, terwijl aan de andere zijde van de
grens, in Lotharingen, de bewaking der
Franschen versterkt is.
HET PROCES TEGEN INTDENAT
FROGÉ.
Het proces tegen den in td en at Frogé
heeft heden een opzienbarende wending
genomen, nadat, alle door de verdedi
ging gedaagde getuigen ten gunste van
den beklaagde verklaringen hadden af
gelegd en de procureur-generaal juist
een aanvang wilde maken met het uit
spreken van zijn rede. Op dat moment
sprong de verdediger van Frogé plotse
ling op en verklaarde, dat het hof van
appèl niet bevoegd was. Frogé kon n.1.
eventueel wel landverrader zijn, maar
geen spion. Wanneer hij echter landver
rader was, was de opgelegde straf van
het gerecht te Belfort veel te laag, want
dan verdiende hij de doodstraf en zou
moeten verschijnen óf voor de jury öf
voor een militair gerecht.
Bij zijn uiteenzettingen beriep de ver
dediger zich op het beruchte Dreyfuss-
proces.
Het hof trok zich hierop in raadkamer
terug, waar ongevéer 3 uur lang werd
beraadslaagd. De conclusie van den ver
dediger werd echter verworpen en de
behandeling van de zaak werd voortgezet.
Japan aan een keerpunt? (Dag.
Overzicht).
Een dysenterie-epidemie in Yoko-
hama ei6cht 7 dooden. (Buitenland).,
Een dichte mist langs de Ameri
kaansche kust is oorzaak, dat 20
schepen New York niet kunnen be
reiken. (Buitenland).
De gebeurtenissen in Albanië;
weer een dementi over de z.r. om
wenteling. (Buitenland).
Brandstichting te Bilthoven. (Bin
nenland).
Botsing tusschen tram en auto bij
Huis ter Heide; 2 dooden en 2 ge
wonden. (Binnenland).
Kind voor de oogen van de moeder
doodgereden te Beek (L.) (Binnen
land).
Auto op trottoir te Abcoude, 2 ge
wonden. (Binnenland).
Dreigende moeilijkheden in bet
Amsterdamsche bakkersbedrijf.
(Binnenland).
Distributie: gehakt in blik. (Bin
nenland).
(Zie verder eventueel laatste
berichten).
Nu echter stond beklaagde Frogé zelf
op en protesteerde tegen dit besluit
Aangezien dit protest behandeld moet
worden door het hof van cassatie, zag
het gerechtshof zich gedwongen de be
handeling te sluiten.
Men verwacht thans niet, dat Frogé
voor April weer voor het gerecht zal
verschijnen.
De verdediger van den beklaagde
toonde zich bij het verlaten van het
gerechtsgebouw zeer tevreden en ver
klaarde, dat hij gelijk heeft gekregen,
toen hij na beëindiging van het proces
te Belfort voorspeld had, dat het proces
tegen Frogé nu eerst eigenlijk begon.
REILLY CONTRA CONDON.
Een vinnig kruisverhoor.
Toen Hauptmann gisteren de rechts
zaal, waar de zevende zitting van het
ontvoeringsproces zou beginnen, binnen
trad, zag hij er uiterst bleek uit, alsof
hij den heelen nacht niet geslapen had.
Zijn verdediger Reilly begon terstond
met het kruisverhoor van dr. Condon,
waarbij hij trachtte de waarde van diens
getuigenis te vernietigen.
Een ernstige botsing tusschen beide
mannen ontstond, toen Reilly aan dr.
Condon de vraag stelde, wie het kistje,
waarin het losgeld aan den ontvoerder
overhandigd werd, vervaardigd had.
Dr. Condon aarzelde met zijn antwoord
en verklaarde tenslotte, dat nij zich dat
niet meer herinnerde.
Terstond schreeuwde de verdediger
getuige toe: „Wat! U laat een kistje ma
ken en ge herinnert u niet meer door
wien?" „Wie heeft opdracht gegeven,
het kistje te laten maken?"
„Lindbergh en kolonel Breckenridge",
antwoordde Condon.
In zijn verdere verklaringen lichtte dr.
Condon nader toe, dat men het kistje
volgens zijn ontwerp had laten vervaar
digen, omdat hij wenschte het eventueel
te kunnen identificeeren.
Nader meldt men nog:
Op den zevenden dag van het proces
tegen Bruno Richard Hauptmann stond
de getuige, dr. Condon, in het middel
punt der belangstelling.
De verdediger van den beklaagde,
Reilly, verklaarde onder een met span
ning geleden zwijgen van alle aanwezi
gen, dat Isidor Fish de man geweest is,
die het kind van kolonel Lindbergh ont
voerd en vermoord heeft. Isidoor Fish
is, zooals bekend, in Maart 1933 in zijn
Duitsche geboortestad overleden. Haupt
mann heeft gezworen, dat hij de bij hem
gevonden bankbiljetten van het losgeld
van Isidor Fish gekregen heeft.
Op de vraag van Reilly, of de man,
aan wien dr. Condon het losgeld had
overhandigd en met wien hij op het
kerkhof een langdurig onderhoud had
gehad, sterk gehoest had, antwoordde
dr. Condon dat dit het geval was. Het
hoesten van den man op het kerkhof
had zelfs zijn medelijden opgewekt.
Naar aanleiding van deze verklaring
van getuige herinnerde Reilly er aan,
dat Isidor Fish aan tuberculose gestor
ven is.
Uit de verdere vragen, welke Reilly
aan den getuige stelde, kreeg men den
indruk, dat de verdediger zijn best deed,
dr. Condon „te overdonderen" en zijn
verklaringen, welke hij tegenover den
