Aspirin
Geld en crediet in de laatste
eeuw.
yxavmciaal 'llieuws
Hierna sluiting.
Lezing van Dr. Ir.
H. D. Dijt.
Belangstelling uitbroeden kring
De vrijheden onder het kapita
listische stelsel.
Door den gouden Standaard is de waarde
van het geld, dat als ruilmiddel zijn be
langrijkste functie vervult, gebonden aan
een zekere gewichtshoeveeineid goud. O o u d
heeft hierbij dus een gebonden, een vasten
geldprijs, terwijl alle andere goederen aan
de vrije prijswinning onderhevig zijn
(waren).
Geld als ruilmiddel.
f. Het moet zelf een vaste waarde
hebben
a. de klinkende munt (geld in engeren
zin) b.v ons gouden tientje;
Scheiding geld en crediet
UITGEEST
KOEDIJK
HYPOLITUSHOEF
ZIJPE
treden en dezelfde maatregelen nemen als
het vorige jaar.
De heer S. de Boer vestigde er de aan
dacht op, dat het van groot belang is, dat
uitsluitend producten van eerste kwaliteit
naar het buitenland worden uitgevoerd.
De voorzitter achtte dit een punt, dat
waard is in een speciale vergadering te wor
den besproken.
In het Noord-Holl. Koffiehui^ te Schagen
behandelde Maandagmiddag dr. ir. M. D.
Dijt uit Texel in een druk bezochte vergade
ring van de Ver. van Oud-leerlingen van de
Rijkslandbouwwinterschool te Schagen het
onderwerp: De ontwikkeling van de beteeke
nis van geld en crediet en vooral ook de be
grippen geld en crediet in de laatste eeuw.
De voorzitter, de heer P. Blaauboer
Gzn., bracht dr. Dijt dank voor zijn bereid
willigheid, het onderwerp te behandelen en
heette speciaal welkom den landbouwconsu
lent ir. Lienesch, de eereleden ir. Smeding
en ir. de Vries, den oud-leeraar van der
Laan, den voorzitter van de school, den heer
Koster, den voorzitter van Holl. Noorder
kwartier, den heer Burmann en den oud
voorzitter van de Holl. Maatschappij van
landbouw, den heer D. de Boer.
Deze vergadering was nog drukker be
zocht dan die der vorige week. Dat voor der
gelijke niet gemakkelijk te volgen onderwer
pen in de kringen van de jongere landbou
wers zoo'n groote belangstelling bestaat,
kan verheugend worden genoemd, want hier
in kan een bewijs worden gezien, dat onze
landbouwers door verrijking van hun kennis
pogen in dezen crisistijd het hoofd boven
water te houden.
Dr. Dijt ving zijn betoog aan met de op
merking, dat het onderwerp vandaag een
beetje drooger was dan dat der vorige week
ook al zou hij ditmaal minder cijfers geven
Eén van de dingen, waarnaar de mensche-
lijke samenleving vanaf de oudste tijden heelt
gestreefd is wel het verwerven van de vrij
heid. Daarvoor werden politieke partijen ge
sticht, groote filosofieën opgezet en oorlogen
gevoerd. Onze geschiedenis, aldus spr., is
feitelijk 't bewijs, dat wij steeds hebben moe
ten worstelen om altijd weer opnieuw de
hoog gewaardeerde vrijheid te verwerven
Vrijheid als één der hoogste doeleinden van
het menschelijk bestaan is echter slechts een
betrekkelijk begrip, dat inhoud meet krijgen
door de rede. Redelijke vrijheid gaat altijc
gepaard met redelijke gebondenheid. De ab
solute vrijheid als ongebondenheid leidt tot
den chaos, die weer tenslotte in dwang en
terreur terugkeert.
Van vrijheid kan men nooit een bepaalde
definitie geven. Voor eiken bouw der samen
leving zijn altijd weer nieuwe vrijheden noo
dig. Dit geldt voor alle deelen van de samen
leving. In het maatschappelijk leven, waarin
het economisch proces zich afspeelt, beleven
wij onze vrijheid, die gebonden is door den
Staat. Steeds heeft men gedacht, dat ons te
genwoordig productiestelsel, het kapitalisti
sche, zich kenmerkt door een volmaakte vrij
heid. In werkelijkheid was dat anders. Om
dat verschil lende vrijheden in het liberale,
maatschappelijke leven bestonden, heeft men
gemeend, dat men altijd de ongebondenheid
moest propageeren.
Tegenover die beweging ontstonden groe
pen, de socialisten, de communisten, de neo-
socialisten en de fascisten, die de gebonden
heid door den Staat propageerden. Vooral in
dezen crisistijd, nu wij van een chaos in het
economisch leven kunnen spreken, is het aan
tal van hen, die de vrijheid der vorige eeuw
terugwenschcn, sterk verminderd en het aan
tal, dat om „ordnung" roept, grooter gewor
den.
Ook onder het ongebreidelde kapitalisme
was er echter geen sprake van ongebonden
heid. Men heeft alleen de binding niet ge
zien. Vóór 100 jaar was het verkeer weinig
ontwikkeld en bestond er daarom volkomen
vrijheid van het weggebruik. Het toenemend
verkeer maakte het noodig, dat wij een bin
ding kregen en de redelijke vrijheid van het
verkeer gaat samen met de redelijke gebon
denheid. Hoe intensiever het verkeer, hoe
meer bindingen noodig zijn om redelijke vrij
heid te behouden. Alleen wanneer onredelij
ke dingen werden aangelegd, gevoelen wij
die als dwang.
De binding in het economische leven kon
den wij niet zien en tasten. Aan denken heeft
de mensch het land en daarom heeft men
hierover niet gedacht. Spr. achtte het noodza
kelijk, hedenmiddag met de aanwezigen te
denken over de vrijheid en binding in het
economische verkeer. U weet, zoo vervolgde
hij, dat het op het oogenblik allesbehalve
Joed is in het economische leven, dat de bin-
ingen, die wij hadden, verbroken zijn en dat
allerlei vrijheden, die wij hadden, zijn opge
heven.
Wij kenden onder het kapitalistische stelsel
de vrije prijsvorming. Ieder goed kreeg zijn
prijs, door vraag en aanbod op de wereld
markt bepaald. Alleen het goud was in ons
productiestelsel gebonden aan vaste hoeveel
heden. De tweede vrijheid, die wij kenden, en
die wij Hollanders, bijzonder op prijs stellen,
omdat wij het verlies ervan ondervinden, is
de vrijheid van handel. Een ieder was vrij
om handel te drijven in het artikel, waarin
hij dit verkoos en hij was zelfs ook vrij om
in het buitenland te handelen. Voorts was er
vrijheid van vestiging. Wanneer men bepaal
de regels in acht nam, kon men overal een
bedrijf oprichten. Ook kenden wij vrijheid
van voortbrenging. Een ieder mocht voort
brengen, wat hem goed leek en in hoeveel
heden, die hij dacht, te kunnen afzetten. Ver
der was er vrijheid van arbeid en dienstver
richting.
U weet, dat thans de vrije prijsvorming is
verdwenen, evenals de vrijheid van handel.
Vrijheid van vestiging en vrijheid van voort
brenging, alsmede vrijheid van dienstverrich
ting, ze bestaan niet meer. Al die vrijheden
waarop men prijs stelde, zijn verdwenen
Alles is gebonden aan bepaalde normen.
Naast deze vrijheden kwamen bindingen
voor waarvan de voornaamste zijn geld en
crediet.
Geld is noodig als ruilmiddel,
treedt dus op, overal, waar 't ruilverkeer zich
ontwikkelt, overal waar men voor de ruil-
transacties een tusschengrond noo
dig heeft. Ier goud, dat als ruilmiddel ge
bruikt wordt kan men voor zoolang het dit
doet geld noemen. Bij de ontwikkeling van
het economische leven en bij de steeds verder
gaande specialisatie in de voortbrenging
werd de functie van het geld steeds belang
rijker. Goud en zilver werden hoe langer hoe
meer voor gelddoeleinden gebruikt, omdat ze
aan de eiscnen, die men aan geld stelde in
de hoogste mate voldeden. Die eischen zijn
o.a. volgens prof. Cohen:
a. Het geld moet zijn een algemeen be
geerde stof;
b. Het moet een groote waarde vertegen
woordigen in een klein bestek.
c. Het mag niet aan bederf onderhevig
zijn.
d. Het moet gemakkelijk in andere stof
fen zijn te onderscheiden.
e. Het moet in verschillende grootte ge
maakt kunnen worden.
Dit laatste noemt prof. Cohen het belang
rijkste. In het vervolg van zijn rede zal spre
ker aantoonen, dat bij de voortschrijdende
ontwikkeling van het economische leven die
waarde al onvaster wordt.
In het begin van de 19e eeuw, toen het
internationale ruilverkeer nog niet zoo sterk
ontwikkeld was had men alleen behoefte
aan een vaste geldbinding voor het binnen-
landsche ruilverkeer. Het eene land had toen
den gouden standaard, het andere de zilve
ren standaard en het derde land de dubbele
standaard. Bij den zilveren standaard wordt
de waarde van het geld gebonden aan een
vaste hoeveelheid zilver, bij den gouden
standaard aan een vaste hoeveelheid goud,
terwijl bij den dubbelen standaard of het
bimettallisme de waarde van het geld ge
bonden wordt aan een vaste hoeveelheid zil
ver en aan een vaste hoeveelheid goud.
Bij het toenemen van het internationaal
ruilverkeer kwam de behoefte aan eenheid
meer en meer naar voren. Na het midden
van de vorige eeuw is daarom in vrijwel alle
Westersche staten den gouden standaard in
gevoerd. En Nederland het laatste (1875).
Met de ontwikkeling en de beteeken is van
het geld is de beteekenis van het crediet ge
groeid, Met de ontwikkeling van het crediet
ae beteekenis van het bankwezen.
Men kan ruwweg een 5-tal verschillende
banken onderscheiden:
le. De circulatiebank of centrale bank,
welke zorgt voor de biljettencirculatie en
voor de verhouding in de waarde van het
geld met die van net goud.
2e. De handelsbanken, welke deposito's
opnemen en credieten verschaffen.
3e. De hypotheekbanken, welke zich
allen met die vorm van crediet, welke op on
roerende goederen worden verstrekt, ophou
den.
4e. De spaarbank.
5e. De boerenleenbank.
Tu6schen geld en crediet ligt geen scherpe
grens. Van geld tot crediet gaande kan
onderscheiden worden:
b. het bankbiljet, wat gedeeltelijk door
goud, gedeeltelijk door crediet op goederen
enz. is gedekt;
c. het bankgeld of het z.g, giraalgeld
(deposito's)
d. het kortloopende crediet;
e. het lange crediet (hypotheken en obli
gaties).
Een scherpe scheiding tusschen geld en
crediet is met te maken, hoewel de begrippen
wel onderscheiden kunnen worden.
Van 1880 tot heden is de totale geldcircu
latie sterk toegenomen. Spr. gaf cijfers uit de
Ver. Stoten, waarbij bleek, dat de circulatie
per dollar goud evenwel is atgeaomen, de
deposito's daarentegen sterk zijn toege
nomen, zoodat de circulatie de deposito's per
dollar goud belangrijk zijn toegenomen. Er
wordt dan een intensiever gebruik van het
geld gemaakt dan vroeger.
De cijfers voor ons land wijzen ook op
een toeneming in de circulatie, doch per
gulden goud is de circulatie vooral in deze
crisis sterk achteruit gegaan (de goud dekking
dus hoog geworden).
Hierna weden de factoren behandeld, die
de waarde van het geld bepalen. In de eerste
plaats wordt de waarde bepaald door de
productiekosten van het geld (dus in het
goud) d. w. z. door de hoeveelheid kapitaal
en arbeid, die aangewend moet worden om
een bepaalde hoeveelheid goud voort te
ïrengen. Een hoog prijsniveau'verhoogt de
productiekosten in goud, een laag prijsniveau
bewerkt het omgekeerde. Ir. dé periode
1840—1850 (lage prijzen) breidde de goud
productie zich sterk uit, in 1850—1880
hooge prijzen) stagneerde de goudproduc
ten, in 1884 tot 1913 breidde deze zich weer
uit, door de hooge prijzen van 1914 tot 1921
verminderde de goudwinning, terwijl deze
na 1922 en vooral na '929 weer toeneemt.
In de tweede plaats wotdt de waarde van
iet geld bepaald door de behoefte, die er aan
geld in de samenleving is Ind;en de goede-
renruil sneller toeneemt dan de geldcirculatie
«staat de tendenz, dat het geld duurder
wordt en de goedcrenprijzen gaan dalen,
1925
1928
1935
evenals het omgekeerde Dit laatste (sterke
prijsstijging door overvloedig geldaanbod)
trad b v. in de 15e en 16e eeuw op na de ont
dekking van Amerika, waarbij groote hoe
veelheden goud in zilver naar Europa werden
gevoerd.
In de periode in de 9e eeuw, waarin door
lage prijzen de goudproductie uitbreidde,
veroorzaakte dit prijsstijging en omgekeerd,
zoodat op den langen duur het evenwicht
zich steeds herstelde.
In de derde plaats wordt de waarde van
het geld bepaald door den dienst, die hei in
het economische leven bewijst en waarbij het
geld als vermogensbestanddeel een op-
brengstwaarde vertegenwoordigt, welke de
neiging heeft ongeveer even groot te zijn als
de opbrengstwaarde van de obligaties. Bij
een economische structuur, waarbij het per
centage, dat de interne schulden uitmaken
van het nationaal vermogen, groot is, heeft
prijsdaling der goederen daaiom de tendenz
tot sterk verminderde rentabiliteit der aan-
deelen en dan tot groote waardestijging
der obligaties en dus ook van het geld (door
de binding van de waarde van het geld aan
het crediet, en omgekeerd).
Cijfers vanaf 1885 toonen aan, dat de in
terne schulden (openbare schulden, open
staande hypotheek en andere schulden) in
Nederland, die destijds pi.m. 35 pet. van het
nationale vermogen uitmaakten voor de
crisis in 1929 reeds ruim 70 pet. van het
nationale vermogen uitmaakten. Door de
daling van het prijsniveau zijn de interne
schulden van ons land nu grooter dan het
geheele vermogen.
De groote rol van het crediet blijkt ook uit
de cijfers Ixtreffende het tegoed op spaar
banken, welke in 1900 nog slechts 2 pet. van
het nationaal vermogen besomde, in 1930
reeds 8 pet.
Deze toenemende „Verschulding" is van
zeer groot belang in verband met de reactie
en de samenleving als geheel op de verande
ringen van het prijsniveau.
Behalve het volume van de inwendige
schulden, is in de laatste eeuw ook het volu
me van de buitenlandsche (de internatio
nale) schulden sterk toegenomen. Ook dit is
voor het internationale handelsverkeer van
het grootste belang bij optreden van prijs
veranderingen.
Wanneer de Westersche wereld als een ge
heel wordt genomen, kunnen de veranderin-
;en van de goud-, geld-, vermogen- en cre-
iietstructuur ongeveer in de volgende getal
len worden weergegeven (in milliard gul
dens)
totaal hypotheken
ver- geldcir- depo- en
goud mogen culatie sito's obligaties
24A 2500 48 175 1250
27 A 2700 57 A 205 1500
31 1800 55 150 1350
De prijsschommelingen.
Na de pauze behandelde de spreker den
invloed van de prijs (conjunctuur)schromme-
lingen op de economische structuur. Grafi
sche voorstellingen, die getoond werden, be
weren, hoe de groote conjunctuurgolf in het
begin van de 19e eeuw vrij vlak verliep, in
de tweede helft van de 19e eeuw een grootere
amphitode had, terwijT de uitslagen van de
conjunctuur na 1914, zoowel in afwaartsche
(tot 1921) als in dalende (van 1919 tot
1934) richting zeer groot zijn. De prijsda
ling in de periode 1884—1895 is niet half
zoo sterk geweest als de daling van 1929
1934 (op verschillende gronden zijn deze
perioden vrij goed vergelijkbaar).
De prijsdalingen worden in het tegen
woordige tijdsgewricht reeds meer door de
samenleving verdragen. Allerlei chaotische
maatregelen worden genomen.
Bij de toenemende „Verschuldung" moet
ook een steeds grotoer deel van het nationale
inkomen voor rente besteed worden. Boven
dien is 't aandeel van het arbeidsloon tegen
woordig veel grooter dan voor 50 jaar. Bij
prijsdaling hebben èn rente èn arbeidsloon
de neiging vast te blijven en een eenvoudige
berekening leert, dat bij die meer ingewikkel
de structuur de samenleving een veel gerin
ger prijsdaling kan verdragen dan 50 jaar
geleden van 25 zoo leert een schema, dat
spr. vertoonde, dat de structuur van 1929
slechts een prijsdaling van 6 verdraagt.
De prijsdaling is ruim 50 en chaos is
daarom het gevolg. Aanpassingsmogelijk op
lager niveau is er niet, wel afbraakmogelijk
heid.
Er zijn dus 2 tendenzen in de ontwikke
ling van de laatste eeuw op te merken:
a een hoe langer hoe gevoeliger structuur,
die hoe langer, hoe minder prijsschromme-
lingen verdraagt;
b. en hoe langer, hoe sterker prijsschom-
meling.
Deze beide tendenzen hebben in, ons tijds--
gewricht hun explosie bereikt; d.w.z. we kun
nen op dien weg niet verder, reorganisatie
vap het economische leven is dus noodzake
lijk.
De reorganisatie, die gekomen is is erger
dan de kwaal, de door ons genoemde bindln-
en zijn verbroken, de vrijheden vernietigd,
e chaos is daar.
In analogie met onze vergelijking van de
vrijheden en bindingen van 't verkeer kunnen
we zeggen, dat er nu alles op wordt inge
steld om de slachtoffers, die door het verkeer
gemaakt worden met lijkenwagens en zieken
auto's te vervoeren, waarbij het verkeer nog
verder wordt gedesorganiseerd en gestremd
Het organisecren van steun- en hulpacties
van crisiscomité's en lapmiddeltjes is tegen
woordig hoogste wijsheid.
Tengevolge van het verlaten van den gou
den standaard in de meeste landen om ons
heen is voor Nederland een situatie ontstaan,
die nog meer onhoudbaar is. Er is in het bui
tenland door de devaluatie een betere ver
houding ontstaan tusschen interne schuld
en nationaal vermogen, waardoor nieuwe
productie- en concurrentiemogelijkheden zijn
ontstaan, waardoor onze productie- en con
currentiemogelijkheden verder zijn vermin
derd.
Handhaven van den gouden standaard zal
in Nederland derhalve beteckenen, dat nog
na het verdwijnen van de crisis in het buiten
land, het aantal faillissementen en de om
vang van de werkloosheid groot zal zijn De
exportproductie in Nederland heeft door de
handhaving van het goud zoo ernstig te lij
den, dat men hier meent over te moeten gaan
tot beperking van pluimvee, zuivel, bloembol
len, varkens, en groentenproductie, waarmee
Nederland zijn door de natuur bevoorrechte
positie prijs geeft om de laatste binding, den
gouden standaard, te handhaven.
Devaluatie zou de mogelijkheid brengen
om opnieuw tot internationale stabilisatie
over te gaan op een peil, waarbij de crediet-
krachten voor de samenleving weer dragelijk
is. Het buitenland ziet zeer goed in, dat Ne
derland hier wel toe gedwongen is in het be
lang van de welvaart. De deflatiepolitiek
moet op grond van de economische structuur
hopeloos mislukken.
Voor de toekomst is noodig een stabie
prijspeil, zonder z.g. waardevol geld kan
geen behoorlijk geld- en credietwezen bloeien
met het overige economische leven. Ook op
dit gebied dienen op den duur nieuwe rede-
lije bindingen tot redelijke vrijheid te voeren.
Het was, het is en het zal blijven de taak
der menschen bij de voortschrijdende ontwik
keling in de worsteling der eeuw steeds op
nieuw de zoo noodige vrijheid te verwerke
lijken om te komen op een hooger niveau.
Na beantwoording van eenige vragen door
den spreker, bracht de voorzitter dr. Dijt
dank voor zijn lezing. Hij sloot met den
wenseh de volgende week de aanwezigen, bij
de laatste lezing van dr. Dijt over het on
derwerp „De bijzondere beteekenis van den
landbouw voor het economische leven", in
even groote getale aanwezig te zien.
50-jarig bestaan Onderlinge Oefening.
Zondag herdacht de harmonievereeni-
ging Onderlinge Oefening haar 50-jarig be
staan Deze dag is aan de vereeniging niet
zonder meer voorbijgegaan Reeds dagen van
te voren hoorde men hierover spreken en nog
meer over de revue, die over dit tijdperk is
samengesteld door de ons zeer bekende per
sonen Ploeger en Roos.
Het wekte dan ook geen verwondering dat
in deze dag door bijna alle plaatselijke ver-
eenigingen werd medegeleefd. Opoat men
gelegenheid zou hebben de jubileerende ver
eeniging te feliciteeren werd een receptie
gehouden in het hotel de Ooievaar op Zon
dagmiddag van 2% tot 4 Yt uur.
Bij de opening der receptie voerde de heer
Van der Touw het woord en heette alle aan
wezigen hartelijk welkom. Verder deelde hij
dan mede over de afgeloopen periode van
50 jaar. waarvan veel is te vertellen, niets te
zullen zeggen daar dit voldoende naar voren
wordt gebracht in de voor deze gelegenheid
samengestelde revue. Het 50-jarig bestaan
der vereeniging schreef sprekr dan toé aan
de zoowel financieele als materieele steun
van alle Uitgeestenaren zonder uitzondering.
Hiervoor bracht hij dan ook hartelijk dank.
en herdacht vervolgens den eere-voorzitter
der vereeniging wijlen burgemeester A. van
Lith en wijlen den heer Velzeboer, die zoo
vele jaren directeur der vereeniging is ge
weest. Spr. merkte op. dat ook hunne plaat
sen weder door anderen zijn ingenomen,
doch de peiscnen zelve heeft men niet ver
geten en zal dat ook nimmer worden ge
daan. Dan richtte spr zich tot den tegen-
woord ;gen directeur der vereeniging, de heer
A. de Vries van Zaandijk, die alreeds zoo
vele jaren deze functie vervult en wel op een
wijze die niets te wenschen overlaat. Ook
dien bracht hij hartelijk dank en hoopte ver
volgens dat Onderlinge Oefening die thans
een tweede periode van 50 jaar ingaat, een
tijd van grooten groei en bloei zal tegemoet
gaan.
Daarna werd met eenige zeer toepasse
lijke woorden van de leden der vereeniging
aan het bestuur een verguld zilveren me
daille aangeboden als olijk van waardeering
en vriendschap.
Hierna werd thee met gebak aangeboden
en sigaren gepresenteerd.
Vervolgens sprak de heer Winkelman
namens de tooneelvereeniging Vondel.
Het woord was daarna aan Zaandijksch
fanfare. Ook deze feliciteerde de zusterver-
eeniging hartelijk met dit heugelijke feit, en
wees o.a. op het groote aantal leden dat de
vereeniging voor eenige jaren moest ver
liezen, doch dat zich thans dank zij de activi
teit der vereeniging weer geheel hersteld
heeft
Als voorzitter van den bestuurdersbond
en van Kunst na Arbeid, sprak dan woorden
van felicitatie en waardeering de heer
Turkstra
Vervolgens werd nog het woord gevoerd
dooi den heer Smits als voorzitter der zeil
en watersportvereeniging Uitgeest. Hij feli
citeerde onder het aanbieden van een mooi
bouquet de vereeniging hartelijk met dit
jubileum
Dan werd gesproken namens de vereeni
ging Crescendo van Westzaan.
Door mej. T. Kabel werd namens de bur
gerij aan de vereeniging een prachtige
contra bas aangeboden. Ook bood zij de
vereeniging bloemen aan namens de dames
van de leden.
Als spreker trad nu op de heer Schregar-
dus. namens de voetbalvereeniging Uitgeest
en daarna was het woord aan den burge
meester der gemeente, die inmiddels verge
zeld van den wethouder Kabel en den ge
meentesecretaris, de heer Van Nienes, met
hunne dames gekomen was. Spr. merkte op,
dat dezen dag voor de vereeniging een merk
waardigen dag was, daar een 50-jarig be
staan in. het vereenigingsleven zeker een
zeldzame gebeurtenis is. en wees vtrvolgens
op de belangrijke en verheven taak van de
kunst die de vereeniging voorstaat. In al die
jaren, aldus spreker, heeft O. O. de harten
der menschen wel weten te veroveren, en om
nu in korte trekken al die gebeurtenisser van
die 50 jaren na te gaan, achtte hij niet nood
zakelijk, doch wilde wel wijzen op die 10
jaar dat spreker zelve had medegemaakt, en
wees daii o.a. op den dag van zijn intrede,
waarbij O. O haar medewerking verleende,
voorts op de bloemenfeesten en concoursen
en ten slotte op de iwee laatste gelegenheden
waarbij O. O. zich zoozeer heeft verdienste-
ijk gemaakt n.1. ter gelegenheid van de in
zameling ten bate van het crisis-comité, als
mede bij het brengen van een serenade tijdens
het gouden jubileum van den heer Van
Nienes.
O. O. heeft wel bewezen mede te leven met
hetgeen in de gemeente gebeurt en spr.
hoopte dan ook hartelijk dat de komende
van zijn grondstoffen, de
voortdurende en zorgvul
dige analyse fijdens het
fabricafie-proces door
eersteklas deskundigen,
garanderen een product
van naam.
Het product van vertrouwen.
Uitsluitend verkrijgbaar in de oranje-bandbuisjes van
20 tabl. 70 ets. en oranjozakjes van 2 tabl. 10 ets.
dagen ter gelegenheid van dit jubileum ge
organiseerd ook ten volle zouden voldoen
aan de verwachtingen die daaraan worden
gesteld, en besloot ten slotte zijn speech met
het door alle aanwezigen uitbrengen van een
driewerf hoera op de vereeniging.
De heer Schuddeboom sprak dan namens
de gezamenlijke hengelaars.
Ten slotte spraken nog de eere-voorzitter
der vereeniging. de heer P. Roos en de heer
O. Tromp als voorzitter van de iisclub. ter-
wijf eveneens wethouder Krom dé vereeni
ging feliciteerde.
Waar thans de receptie ten einde liep en
men nog eenigen tijd gezellig bijeen gezeten
had. nam de heer Van der Touw als voor
zitter der jubileerende vereeniging ander
maal het woord en sprak zijn oprechten en
hartelijken dank uit voor de hulde aan de
vereeniging gebracht. Hij hoopte dat ook in
de toekomst O. O. zooals steeds het geval is
geweest wederom op de steun van dé Uit
geestenaren zoowel moreel als financieel
weer mag rekenen.
Het waas voor de groep der N. S. B.
Vrijdag een belangrijke dag in onze ge
meente. De hoofdleider, de heer Mussert,
kwam op bezoek. De leder, waren bijna allen
vereenigt ten huize van den groepssecretaris.
De arbeiders hadden van hun werkgevers
een paar uur verlof bekomen, om de samen-
spreking bij te wonen. Het doel der bijeen
komst was nadere kennismaking en bespre
kingen der werkzaamheden van de N S. B
De groepsleider, de heer Jb. Stam Nz., Hdde
de besprekingen in. waarop den heer Mus
sert te kennen gaf voldoende op de hoogte
der toestanden op het platteland te zijn, en
dat het noodig is verbeteringen in de samen
leving te brengen.
Hij gaf eenige wenken voor het groeps
bestuur, dat thans samengesteld is als volgt:
Groepsleider de heer Jb. Stam Nz., secretaris
de heei S. Dekker, penningmeester de heer
L. van Duin. De groep telt 20 leden.
'Zondagavond werd in het lokaal van
den heer Jb. Groot door de zangvereeni-
ging ,Zanglust" een openbare uitvoering
gegeven onder leiding van den heer
Corn. Jonker uit Alkmaar, met mede
werking van het Dubbel man nenkwar-
tot „Zang en Vriendschap. De voorzitter,
de heer P. Hart, opende de bijeenkomst
door het welkom toe te roepen en sprak
een opwekkend woord om lid te worden
van de zangvereeniging, daarbij wijzen
de op het mooie en het verheffende van
het zingen waarvan een groote opvoe
dende kracht van uit gaat. Het program
w .rd geopend met een tweetal nummers
van het koor. Als afwisseling trad als
humorist op de heer N'co Splinter, met
den heer Creveld aan da plano, die hier
bij een drietal nummers ten beste gaf en
aanwezigen uitlokte tot mede zingen.
Begroet met een luid applaus trad het
mannenkwartet op en gaf weer met de
meeste zorg een drietal nummets ten
beste waarvan Aufforderung zurn tanz,
niet de meeste aandacht werd gevolgd.
Hierop volgden nummers door het
koor en pauze. Ook het mannenkwartet
gaf twee nummers, waarna de humori t
zijn programma afwerkte.
Daarna werden wij onthaald op een
tweetal zangnummers van den heer P.
Dalenberg, met den heer Jonker aan
de piano, Het laatste nummer was aan
het koor. Hierna sluiting met een woord
van dank aan de medewerkers van de
zen avond.
Het 12 A-jarige ambtsjubileum van
burgemeester Kolff.
Aanvankelijk lag hel in de bedoeling he'
12K-jarig ambtsjubileum van burgemeester
<olff slechts in intiemen kring te herdenken
Zooals is medegedeeld was de eigenlijke
datum 10 Januari j.1., doch daar de burge
meester tengevolge van zijn benoem x tot
voorzitter van een stembureau in het Saar-
gebied afwezig is. zal dat eerst na zijn erug-
keer kunnen plaats vinden Intusschen L door
de besturen van verschillende veree i.gingen
besloten ook aan de huldiging deel t nemen,
door een défilé te houden op het voetbal-
terrein te Hippolytushoef waar de familie
Kolff dan aanwezig zal zijn.
In plaats van zijn vader is tot 1 intoor-
houder van het huippostkantoor I
Oever benoemd de hter Jn. Bruul f:
reeds als zoodanig tijdelijk werkzaair
Den
die
•/as.
"Gedep. Staten van Noordholla; d heb
ben aan deze gemeente vrijstelling verr
leent! (tot 1 Jan. 1936) van de verplich
ting tot het geven van onderwijs in
lichamelijke oefening veor de o I chool
te Burgerbrug, St. Maarten-1- en
't Zand
