DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Na het volksplebisciet iri de Saar.
Geheel Duitschland juicht.
Wat het buitenland zegt.
No. 13 Pit nummer bestaat uit drie bladen. Directeurs C. KRAK. Woensdag 16 Januari 1935
137e Jaargang
Feestviering alom.
BERLIJN VIERT FEEST.
Indrukken in het Buitenland
Wat vandaag de
aandacht trekt
ALKMAARSCHE
KAMERMUZIEKVEREENIGING
Schouwburg „Harmonie".
VRIJDAG 18 JAN. 1935
speelt het TRIO
VAN RENESSE, HELMANN,
VAN WEZEL.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0 95. <frn«*e
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Wekenlang hebben de Saarbe-
woners zich kalm moeten hou
den: wekenlang moesten zij hun
meeningen voor zich houden; te
laatste dagen moesten zij elke
opmerking, hoe gering ook
oogenschijnlijk, binnensmonds
houden, op den dag der stem
ming mochten zij voor het stem
bureau zelfs niet groeten; kort
om, de Saarbewoners moesten
zich gedragen als „zwijgers".
En zij hebben dat gedaan tot
het allerlaatste moment. En
toen zij mochten juchen, toen
hadden zij eenige uren
noodig, om te ontdooien! Doch
daarna kwamen ze los!
In den loop van gistermiddag, aldus
de N. R. C.-corr., was de drukte in de
stad als het ware die van een driedub-
belen Zondag. Men kon slechts schuife
lend vooruit komen. De auto's stonden
meer stil dan dat zij reden.
Wat er gepraat en gemeld i6 omtrent
een staking, blijkt niet anders te wezen
dan een paniekgerucht. Alles had vrij
af: winkels, kantoren, mijnen en fabrie
ken. En allen, die zich tot dusver angst
vallig op bevel van het Duitsche Front
in hun huizen hadden gehouden, gingen
nu met hun heele familie de straat op,
om tezamen met alle andere inwoners
van de stad naar de versieringen te gaan
kijken.
Saarbrücken als een onthuld
standbeeld.
Ten opzichte van de versieringen ge
lijkt Saarbrücken in zekeren zin op een
onthuld standbeeld. De versiering was
eigenlijk al lang voor dezen beslissen ien
dag compleet, alleen verborg zij nog
haar zin.
Thans, nu overal de buste van Hitier
prijkt in zilver en verguld, nu zijn om
kranste portretten geteekend, gefotogra
feerd, op papier en op linnen en als
vlaggen gebruikt, de reeds eerder aan
gebrachte omlijstingen opvullen, nu dan
aan alle reeds dagen van te voren uitge
stoken vlaggestokken hakenkruisvlag-
gen hangen, nu de straten met die vlag
gen in alle denkbare afmetingen zijn
overspannen, nu is die geheimzinnigheid
in eens gebroken, de reserve is opge
heven en in haar tegendeel verkeerd.
Geweldig breekt hier nu Duitschland
door, het Duitschland met zijn natio-
naal-socialistischen stempel, want dat
heeft het nu eenmaal, en zoo kar men
met recht ook zeggen, dat het nationaal-
socalisme in dit kleine deel van Duitsch
land, dat het Saargebied heet, thans
doorbreekt met heel de lang tegengehou
den en daardoor nog sterker geworden
elementaire kracht, welke het in zich
bergt.
De nog bescheiden juichtonen van
slechts enkelen, die gisterochtend wer
den vernomen, zijn aangezwollen tot het
gejoel en het Heilgeroep van tienduizen
den, van honderdduizenden misschien.
De fakkeloptocht.
Het is avond geworden. De illumina-
t:> is ontstoken; de illuminatie van
stadswege, welke reeds 6edert Kerstmis
over straten en langs bruggen prijkte, is
nu aangevuld door tienduizenden meest
roode vetpotjes. Men moet den Saar-
brückenaars deze eer geven: illuminee-
rer kunnen zij goed, beter althans dan
do Berlijners. Hier merkt men, dat men
meer naar het Westen is. Maar wat het
marcheeren aangaat, daarin kunnen zij
van het Oosten nog heel wat leeren. Zoo
schijnt het ten minste, maar misschien
komt dat, doordat in den fakkeloptocht,
dio gisteravond is gehouden, ook een
deel van de bevolking meeliep, dat in
geen enkel verband is georganiseerd,
willekeurige menschen liepen met vrou
wen en kinderen, waarvan verscheide
ne weer een pop in den arm droegen,
eenvoudig voor het genoegen mee ach
ter de muziek. Dit zal echter ook hier
wel niet zoo vaak meer voorkomen en
reeds thans bestaat het gros van den
optocht uit vereenigingen en uit forma
ties, correspondeerende met die in het
Rijk. Het verbod om vaandels mee te
vc.ren, i6 stilzwijgend opgeheven, het
u.iiformverbod desgelijks.
De vaandels zijn breed ontplooid en
men verwondert zich over hun aantal.
Berlijn kan, vermag men dat Kier nog
Heil toe, maar zoo straf als men dat in
De bevolking roept hun het drievoudig
niet.
De uniformen zijn nog niet comp'eet,
behalve dan bij de jeugdformaties, maar
de petten met den stormband onder de
kin, die kent men hier ook. Gewiek te
zakenlui hebben trouwens van te voren
et groot getal uniformstukken inges'a-
gen en zij werden gister al druk geëta
leerd. De heele stad is nu vervuld van
tromgeroffel en van militaire muziek.
Want Saarbrücken iö voor het houden
van zulk een urenlangen fakkeloptocht
als deze eenerzijds minder geschikt, an
derzijds toch ook wel zeer geschikt De
formaties, welke gedeeltelijk van buiten
komen, slingeren zich eindeloos dooi de
stad. Zij zoeken en vinden elkaar, en
moeten zich dan weer splitsen. Het ge
volg is, dat men overal waar men staat,
den indruk krijgt, alsof de optocht alom
tegenwoordig ware en tegelijkertijd in
verschillende richtingen tiok. Dit effect
wordt versterkt doordat veel straten
hellend zijn, zoodat men boven een stoet
ziet gaan naar rechts, beneden een naar
l nks, terwijl tevens de formaties U v ak
voorbij gaan. In werkelijkheid loopen de
groepen telkens concentrisch en dan
weer excentrisch.
Met de fakkels hapert het wat. Hier
zijn zij wat schaarsch en wat dun, maar
dat is in Duitschland bij fakkeloptocn-
ten niet anders. Langzamerhand gaan de
verschillende groepen, in het bijzonder
die van de jongeren, naar hun lokalen
terug, maar zij worden nog telkens ver
vangen door anderen, welke spontaan
worden gevormd. Hierdoor krijgt de op
tocht, of liever krijgen de optochten, een
ietwat rommelig, maar ook natuurlijk
karakter.
De overleden stratusquo.
Trouwens een gedeelte van dezen ge
weldigen optocht houdt het midden tus-
schen een défilé, gelijk wij dat aan den
anderen kant van den Rijn kennen en
een ouderwetsche betooging. Poppen
worden meegedragen, voorstellende de
leiders van de overwonnen oppositiebe
weging. In ongelooflijk veel exemplaren
is een kaart verkocht, waarin als ware
het een familiebericht, het overlijden van
den status quo bekend wordt genaakt.
In den optocht werd een echte doodkist
uit eikenhout meegevoerd, en een groote
groep had zich op quasi komische wijze
uitgedost als treurende overlevenden bij
een begrafenisstoet. Deze grap werd zoo
aardig gevonden, dat velen haar met
min of meer succes poogden na te doen.
Dat in de eerste blijdschap excessen
tegen den goeden 6maak voorkomen,
waartoe ook het versieren van een hond
met een haken kruisvlag mag worden ge
rekend, zal men gaarne door de vingers
zien, indien maar geen excessen tegen
menschen voorkomen en daarvan heeft
men tot dusver nog niets anders verno
men dan geruchten, welke bij onderzoek
te bevoegder plaatse onjuist bleken.
Geen enkel exces.
De ruit van den communistischen
boekhandel van Pfordt was, toen wij er
het laatst langs kwamen, nog steeds
heel. Het gebouw van de Arbeiders-
wohlfahrt is niet door de politie be
stormd. Het is alleen ontruimd, omdat
de opeenhooping van sociaal-democraten
daar niet veilig scheen. Het republikein-
sche honderdmanschap van de politie,
dat ontwapend was, heeft blijkbaar weer
andere wapenen gekregen, want het deed
althans gedeeltelijk weer dienst. In de
buurt van de bureaux van de sociaal
democratische bladen, Volksstimme en
Freiheit, was het gisteravond volkomen
rustig. Het zal overigens ook in de ge
bouwen rustig blijven. De Volkstimme
zal n.1. niet meer verschijnen. De Frei
heit wel, maar aan den anderen kant
van de grens.
Ook eenige anti-fascistische boekwinkels
zijn uit den aard gesloten, maar voor zoover
tot dusver bekend is geen enkele ruit kapot
gegaan.
Waar Braun gebleven is, nadat hij in ge
zelschap van den correspondent van de Dai
ly Herald het gebouw van de Arbeiterwohl-
fahrt verliet, heb ik niet meer gehoord. Voi-
gens de Saarpost, het blad van een opposi-
tioneelen katholiek, Hoffmann, zou Braun
naar Geneve op weg zijn gegaan, om daar
de reeks van zijn protesten voort te zetten,
maar dit bericht schijnt voorbarig. Hoffmann
zelf heeft naar alle waarschijnlijkheid de
wijk over de Fransche grens genomen. Ver-
scheidenen hebben vermoedelijk zijn voor
beeld gevolgd, want nadat een visum voor
het binnenloopen van Saarlanders in Frank
rijk verplicht was gesteld, zag men dat het
Fransche consulaat door reislustigen vrijwel
belegerd werd. Afgezien van deze formaliteit
laat Frankrijk de grens open.
De betooging bij de Fransche vlag aan de
Bergwerksdirektion gehouden, was niet spon
taan, maar diende om aan een filmmaat
schappij eenige stof voor het journaal van
de week te verschaffen. Het publiek werkte
bij deze gelegenheid welwillend mee als figu
rant.
Voor zoover dus te zien is, is dit overwin
ningsfeest volkomen waardig en rustig in
zijn werk gegaan.
Een enorme menigte stroomde gisteravond
van alle kanten uit Berlijn naar de Königs-
platz. Groote optochten waren geformeerd
en in volmaakte discipline trok geheel Berlijn
door de straten naar het centrale punt.
Het was voor hen, die niet mee marcheer
den, niet zoo erg gemakkelijk naar de Kö
nigsplatz te komen, aldus de N.R.Crt.-corres-
pondent. Trams en autobussen, welke ge
woonlijk over of l^ngs het plein reden,
maakten ditmaal een grooten omweg. Dan
maar te voet. Maar af en toe kon men niet
verder, af en toe stroomde de menigte, geleid
door de politie, een andere richting uit. Af
en toe werd men tegengehouden door be
langstellenden, die of wel reeds terugkwa
men van het plein of wel de hoop hadden op
gegeven het plein te bereiken. Maar geleide
lijk zag men de Königsplatz toch in de verte
opdoemen, men zag een plein van licht, op
een halve kilometer afstand werd men ver
blind door de stralende schijnwerpers. Men
hoorde gezang en muziek. Men zag veel fak
kels en men keek naar de verlichte koepel
van den Rijksdag, welke men twee jaar gele
den eveneens op een avond in Januari in een
geheel anderen schijn had zien stralen.
De fakkeloptocht werd op de Königsplatz
gevormd en trok toen door de Brandenbur
ger poort naar de Linden. De menigte mar
cheerde natuurlijk mee.
Tot de Brandenburgerpoort ging het nog
wel. Maar hier ontstond een levensgevaarlijk
gedrang. De fakkeloptocht trok ongehinderd
tusschen de zuilen van het middenstuk door.
Voor de tienduizenden belangstellenden wa
ren echter slechts de andere kleine doorgan
gen opengelaten en alles stuwde op deze
doorgangen aan. Reeds uit de verte hoorde
men gegil van vrouwen. Muziek, trompetge
schal en tromgeroffel klonk vaak boven dit
alles uit Men kon noch voorwaarts noch
achterwaarts. Men bleef staan, waar men
stond, tot men automatisch mee werd ge
sleurd in de richting van de hooge zuilen. De
Brandenburgerpoort zelf was prachtig ver
licht met schijnwerpers. Bovenop stonden een
paar agenten te kijken naar de menigte. Wij
werden meegesleurd. Wij vreesden tegen een
zuil te zullen worden platgedrukt, maar
plotseling vlogen wij met vele anderen de
Pariserplatz op. Hier kon men weer vrij ade
men. Te zien was hier niet veel, want er
wordt op dit plein druk gewerkt aan de nieu
we tunnelspoor en houten schuttingen hielden
den fakkeloptocht verborgen voor de menigte
Maar men zag de vlaggen van alle mogelij
ke organisaties af en toe boven de hoofden
der betoogers uitsteken en men hoorde steeds
weer het gansche repertoir van stap- en an
dere liederen, welke sedert twee jaar gemeen
schappelijk bezit van de gansche Duitsche
natie zijn geworden. De gebouwen op de Pa
riserplatz waren bevlagd en verlicht. Verla
ten in een hoek lag alleen de aristocratische
Fransche ambassade.
Wij sloegen rechts den hoek om. In de Wil-
helmstrasse, zoo dachten we, zou wel rust
heerschen, daar de leider immers in Beieren
vertoeft, maar wij vergisten ons leelijk. Eerst
ging het nog al, maar toen we de rijkskanse
larij naderden, kwamen we alweer terecht
in een geweldige menigte en deze menigte
dacht niet aan verder trekken. Zij staarde on
afgebroken naar het verlichte venster op de
eerste verdieping van de rijkskanselarij en
onafgebroken riep zij in koor:
Wij willen onzen leider zien. Er gebeurde
niets. Wel ging na eenigen tijd ergens anders
een lamp aan. Men zag het trappenhuis en
een oude dame ging de trap af. „Adele San-
drock" riep iemand en algemeen gelach steeg
op uit de bijzonder goed geluimde menigte,
welke niet eens boos werd, toen een auto een
poging ondernam om voorbij te rijden en ook
inderdaad in deze poging slaagde. Men zong.
Men riep. Men wachtte. Men veranderde van
spreekkoor. Nu luidde het:
„Lieber Führer komme bald.
Sonst werden uns die Füsse kalf'.
Maar de Führer verscheen niet. Wel kwa
men er talrijke agenten opdagen, die luide
riepen, dat de leider er niet was en die er
langzaam, maar zeker in slaagden de menig
te tot doorloopen te bewegen. Het licht ach
ter het omineuse raam van de rijkskanselarij
ging uit. Er kwam iemand achter het gordijn
de straat inloeren. Wie het was wist men
niet, maar men zag wel, dat het Hitier niet
was.
Men trok verder. Wij bleven nog wat
wachten op de Potzdammerplatz. Steeds
weer vaandels, steeds weer optochten, steeds
weer muziek, een enorme menigte, welke zich
in alle richtingen verspreidde. De dag van
de overwinning is voorbij. Op waardige wij
ze heeft Berlijn zijn vreugde met de zege
praal betuigd
Dr. Goebbels spreekt.
Het feest in Berlijn ging natuurlijk ge
paard met redevoeringen en de voornaamste
daarvan was wel die van dr. Goebbels, rijks-
Dr. Goebbels zeide, dat in de afgeloopen
minister.
tien jaar de harten der Duitschers wel zel
den zoo ontroerd zouden zijn geweest als
dezen avond, nu het Duitsche volk zijn broe
ders aan de Saar zijn dank betuigt voor hun
trouw. Alleen de 30ste Januari 1933 laat zich
met dezen dag vergelijken. Een heele provin
cie keert thans tot moeder Germania weer.
Verder zei Goebbels o.a.: Alles was aan de
Saar bijeengekomen, wat samenzweert tegen
Duitschland en het nationaal-socialisme: Jo
den, marxisten, separatisten, communisten en
emigranten uit alle landen der wereld. Zij
hadden geloofd, dat dit twistpunt tusschen
Duitschland en Frankrijk nogmaals tot strijd
en vernietiging van deze beide volken zou
leiden. „Wat hebben de bladen in dit gebied
gelogen! In landsverraderlijk separatisme
heb tol zij zich iets voorgespiegeld wat er
nooit geweest is en nooit zijn zal. Hoe schit
terend, hoe verheffend hebben onze broeders
en zusters aan de Saar deze gewetenlooze
speculatie vernietigd! Wat zal de emigran
tenpers zeggen, die enkele dagen geleden nog
seinde, dat zij het tot 40, 50 misschien wel
60 pCt. van de stemmen zouden brengen!
Wat zal men in de regeeringscommissie zeg
gen, die zich, in strijd met de zoo loyale
stemcommissie, ondubbelzinnig op het stand
punt der emigranten had gesteld? (Geroep
van „Pfui") De heeren van de status quo
hebben rondgebazuind, dat wie voor Duitsch
land stemde voor Hitier stemde! Wij hebben
die leus overgenomen en kunnen nu met
groote voldoening vaststellen, dat de 90.5
pCt. van de mannen en vrouwen uit het Saar-
land, die Zondag voor Duitschland hebben
gestemd, zich dan ook ondubbelzinnig voor
het nationaal-socialisme en onzen leider heb
ben uitgesproken (stormachtige toejuichin
gen). Men kan nu niet meer zeggen, dat de
groote overmacht van het nationaal-socialis
me er alleen op berust, dat het geen andere
meening aan het woord laat, omdat zijn te
genstanders in concentratiekampen zitten. In
het Saargebied waren geen concentratiekam
pen, was de vrijheid in de ruimste mate ge
waarborgd en toch is de stem voor Duitsch
land, voor het nationaal-socialisme en voor
den leider zoo overweldigend, dat zij ook de
verwachtingen van de optimisten overtreft"
Goebbels wees er verder op, dat de stemge
rechtigden ip groote meerderheid arbeiders
waren, de steunpilaren en de pioniers van
den Duitschen volksraad. Zoolang het rijk
door zulke lieden beschermd wordt, is het in
veilige hoede.
Vervolgens bracht de minister den eisch
van gelijkgerechtigheid ter sprake. Nu de
laatste territoriale kwestie met Frankrijk
voor haar oplossing staat, is het mogelijk
de stem van den vrede in Europa luide en
met succes tot klinken te brengen, van een
vrede, die op den wil van allen rust, die de
naties waarlijk verzoent en geen kiem voor
een nieuwen strijd in zich draagt. Wij zeg
gen het nogmaals, dat de heele wereld het
hoore: „Dit volk wil zijn taak in het binnen
land uitleven en heeft daartoe een vrede op
aarde van noode. „Ik roep u allen, die tot
deze betooging zijn gekomen, op als getuige,
dat wij ons doel zullen bereiken, als wij het
dienen met moed, kalmte en bekwaamheid.
Wij zullen ons een toestand van vrede in
Europa veroveren. Hoe langer het duurt eer
wij dien bereiken, des te vaster zal hij ten
slotte gegrondvest zijn."
Met een lofzang op de eenheid van het
Duitsche volk besloot Goebbels zijn rede, die
met een donderend „Sieg Heil!" uit „volgens
het Duitsche nieuwsbureau) 500.000 mon
den bekrachtig werd.
De indruk in Engeland.
De algemeene opvatting in Britsche krin-
ten met betrekking tot den uitslag van hei
aarplebisciet is, dat volkomen afgezien van
iedere andere overweging de nadrukkelijke
aard van den stemmingsuitslag bepaaldelijk
den toestand heeft vereenvoudigd. Vooral in
verband met het feit, dat ook Engelsche troe
pen in het Saargebied dienst deden, is men er
Na het volksplebesciet in de Saar.
(Dag. Overzicht).
De Nederlandsche voorzitters van
stembureaux zijn gisteren in het
vaderland teruggekeerd. (Binnen
land).
C. P. J. M. Schlick, directeur van
het Nederl. Tel. Agentschap over
leden. (Binnenland).
Vergadering bond van kaasprodu
centen te Gouda. (Bnnenland),
Bestuursleden der vakcentrales
hebben terecht gestaan. (Rechts
zaken).
(Zie verder eremtaeel
berichten).
zeer tevreden over, dat geen ernstige onge
regeldheden zijn voorgevallen.
Wel is men van meening, dat nog eenige
onrustige dagen zullen volgen, maar men
heeft een groeiend vertrouwen, dat deze in
betrekkelijken vrede en rust zullen verloopen.
Er schijnt slechts weinig twijfel te bestaan,
dat de beslissing van den Volkenbondsraad,
waardoor de Saar weer aan Duitschland zal
worden gtehecht, thans niet veel meer is dan
een formaliteit.
Het voornaamste punt, dat geregeld zal
moeten worden, zal zijn de duur van het in
terregnum, dat noodig is voor overdracht der
regeeringszaken. Er zijn verschillende zaken
te regelen, die tijd eischen. Zoo zal de douane
aan de Westgrenzen van het Saargebied een
wijziging moeten ondergaan, terwijl ook in
plaatselijke besturen veranderingen moeten
worden aangebracht. Het valutaprobleem is
gedeeltelijk behandeld door de commissie
van drie en gedeeltelijk door de Bank voor
Internationale Betalingen. De geographi-
sche positie van het Saargebied is van dien
aard, dat het een deel zal worden van de
gedemilitariseerde zone. Een der laatste din
gen, die geschieden zullen voor de overdracht,
zal zijn het terugtrekken der internationale
troepen. De Volkenbondsraad zal voor al
deze zaken data moeten vaststellen op grond
van aanbevelingen, die door de Saarcommis-
sie van Aloisi zullen worden gedaan.
De indruk in Italië.
In Italiaansche politieke kringen wordt het
resultaat van het Saarplebisciet toegejuicht,
aangezien men van meening is, dat daardoor
een volkomen duidelijke toestand is gescha
pen, zoodat de beslissingen van den Volken
bond inzake aansluiting van het gebied bij
Duitschland zeer vergemakkelijkt worden. In
een korte redactioneele aanteekening schrijft
de „piccolo": het is thans duidelijk, dat de
Volkenbond slechts kan besluiten tot aan
sluiting van het Saargebied bij Duitsch
land.
De indruk in Zuid-Slavië.
Het resultaat van de stemming in het
Saargebied heeft in Zuid-Slavië groote ver
rassing gewekt, daar men hier niet een zoo
groote overwinning van het Duitsche front
voor mogelijk had gehouden. De „Prawda"
en de „Wreme" merken intusschen op, dat
Frankrijk aan de Saar niets gezocht heeft en
dus ook niets heeft verloren. De strijd werd
gevoerd tusschen twee Duitsche partijen,
resp. tusschen twee Duitsche wereldbeschou
wingen.
De reactie in Oostenrijk.
Gisteren verzamelden zich reeds in den
vroegen morgen vele krantenverkoopers voor
de gebouwen van de groote Weensche bladen
in afwachting van het uitgeven van extra
edities. De politie had echter het uitgeven
van extra-edities met den uitslag van de
volksstemming verboden. De verkoopers, die
dit niet gelooven wilden, bleven wacnten,
totdat zij door de politie uiteengedreven wer
den.
De rector van de Weensche Universiteit
had het verzoek gedaan aan de studenten af
te zien van spontane demonstraties, waarvan
der academische autoriteiten plannen waren
ter oore gekomen. Het Duitsche Nieuws
bureau meldt, dat ofschoon de autoriteiten
aan de bekendste nationaal-socialistische lei
ders huisarrest had opgelegd of hen in ver
zekerde bewaring had genomen, het gisteren
in talrijke provincieplaatsen toch tot samen
scholingen is gekomen. Alleen te Linz zijn
daarbij incidenten voorgekomen, toen enkele
demonstranten „Heil Hitier" riepen. Zij wer
den onmiddellijk gearresteerd.