s
g
g
g
I
g
g
g
I
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
I
I
g
I
UIT HET PARLEMENTAIRE LEVEN.
Financieel Overzicht.
ALKMAARSCHE COURANT van ZATERDAG 23 FEBRUARI 1935
0
VARIA.
Jladioptagtamnta o©©©©©#
Zondag 24 Februari.
HILVERSUM, 1875 M. (855—
12.— en 5.-6.— VARA, de VPRO
van 6.8.en de AVRO van
12.-5— en 8.—12 uur). 8.55
Gr.pl. 9— Voetbalnieuws 9.05
Tuinbouwpr. S. S. Lantinga. 9.30
Orgelspel J. Jong. 9.40 H. v. Laar:
Van dieren en planten. 10.— Gr.pl.
10.10 L. van Gasteren: Van de
planken. 10.30 Residentie-orkest o.
1. v. L. Ruygrok. 11.15 Orgelspel
J Jong. 11.30 Verv. orkestconcert.
12.Klokkenspel en uurslag van
het Stadhuis te Leeuwarden. 1201
Kasanova en haar ensemble (uit
Hotel „Atlanta" te Rotterdam).
12.30 Disco-nieuws. 1.— Omroep
orkest olv. A. van Raalte. 2.— Lite
rair halfuur door dr. P. H. Ritter
Jr. 2 30 Concertgebouworkest o.l.v.
B, Walter mmv. A. Busch, viool.
4 05 R.E.T.-Mannenkoor olv W. F.
Kools. (4.45 Vaz Dias en gr pl.)
5.Fragm. „De familie van mijn
vrouw". 5.20 John Penning and
his Rhythm Fiiends 530 Voetbalpr.
5 45 Sportnieuws. 5 50 Verv. John
Penning. 6.Boekbespr. dr. K. F.
Proost. 6.30 Causerie. 6.45 Kerk
dienst uit de Ned. Prot. Bond te
Weesp, mmv. koor olv. F. Kloek.
Voorg. ds. A. de Kat Angelino.
8.— Vaz Dias. 8.15 Omroeporkest
olv. A. van Raalte, mmv. M. Ham
bourg, piano. 9.— Zang door Au
brey Pankey, bariton, mmv. E. Veen,
piano. 9.15 1ste en 2e acte van
„Het Politieraadsel" van E. Wal-
lace. Vert j. C. v. d Horst Regie.
Kommer Kleyn. 10.— Verv. zang
en piano. 10.15 Rad.ojournaai.
10.30 Topy Glerum en tddy Meenk,
zang. P. Palla, piano 11.— Vaz
Dias. 11.1012.Kovacs Lajos
en zijn orkest.
HUIZEN, 301 M. (8.30—9.30 en
5-7.45 NCRV, c KRO van 9.30
5.en 7.4511.uur) 8.30
Morgenwijding olv. ds J. A. F. A.
Stellweg, mmv. mevr. A. Reciaire,
alt en F. Kloek, orgel. 9 30 Hoog
mis. 11— Gr.pl. 12.— Orkestcon
cert, lezingen en gr.pl. 2.40 I rio-
concert en gr.pl. 4.30 Vooi de zie
ken. 5.Gewijde muziek 5.39 Or
gelspel W. Weyland. 6.Kerk
dienst uit de Geref. kerk te Ede.
Spr. ds. J. Kremer. Orgel W. Wey
land. Hierna orgelspel W. Wey
land. 7.45 Sportnieuws. 7.50 Kath.
RVU. 8.10 Vaz Dias. 8 15 Koor
concert en gr.pl. 9.20 Orkestconcert
mmv. vocaal ensemble. 10.30 Vaz
Dias en gr.pl. 10.40—11.Epi
loog.
DROITWICH, 1500 M. 12 50 Het
Luton-orkest olv. E. S. Carter, m.
m. v. M. Davies, bariton. 1.50
Pianorecital C. Smith. 2.20 Belfas-
ter Omroeporkest olv. P. Montgo-
mery mmv. J. H. Chambers, bari
ton. 3.20 Gr.pl. 3.50 L. Bridgewa-
ter's Kwintet, mmv. M. Browne,
sopraan. 4.50 Kerkdienst v. d
jeugd. 5.20 en 5.35 Lezing. 5.50
Kutcher Strijkkwartet mmv. N.
Gruhn, sopraan. 7.05 Lezingen.
7.35 Concert door L. Gowings,
tenor en E. Telmanyi, viool. 8.20
Baptisten-kerkdienst. 9.05 Liefda-
digheidsoproep. 9.10 Ber. 9.20
BBC-Theater-orkest olv. Burston,
mmv. tenor en sopraan. 10.20 Voor
dracht. 10.35 Orgelspel C. H. Tre-
vor. 11.05 Epiloog.
RADIO-PARIS, 1648 M. 7.20 en
8.20 Gr.pl. 11.50 Orgelconcert P.
Revel. 1.20 Pascalorkest. 3.20
Orkestconcert. 6.20 Zang. 8.20
„Histoirc de brigands", spel van
Lery. 9.05 „La créole", operette van
Offenbach, mmv. solisten en orkest
olv. Labis.
KEULEN. 456 M. 5.55 Haven
concert. 7.50 Gr pl. 9.20 Morgen
wijding. 10.50 „Cacilien-Ode" van
Handel, mmv. solisten, koor en het
Leipz. Symph .-orkest. 11.50 Werag-
kamerorkest olv. Hagestadt. 2.05
Zang door W. Strienz. 3.50 Or
kestconcert. 4.50 Gevar. progr. m.
m. v. L. Eysoldt en zijn orkest,so
listen en andere orkesten. 7.35
„Alessandro Stradella", opera van
Flotow. Leiding O. J. Kühn. 9.40
Carnevalprogr. 10.20—12.20 Con
cert en gr.pl.
ROME, 421 M. 8.05 „Si", operette
van Mascagni. Leiding R. Josi.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M-:
10 20 Gr.pl. 10.35 Salonorkest.
1135Gr.pl. 12.20 Omroeporkest.
1.30 Jazzmuziek en gr.pl. 5.20 Gr.
pl. 6.20 Zang. 6.35 en 7.35 Salon
orkest. 8.20 Omroeporkest. 10.30
Gr.pl. 10.50-12.20 Concert. 484
M.: 10.20 Gr.pl. 10.50 Omroep
orkest. 11.20 Salonorkest. 1.15 Gr.
pl. 1.302.20 Concert. 5.20 en
6.35 Gr.pl. 7.35 Pianorecital. 8.20
Concert en rep. 9.35 Koorzang.
9.55 Concert. 10.05 Cabaret. 10.40
Gr.pl. 10.50—12.20 Max Alexys'
orkest.
GEMEENTELIJKE RADIO-
DISTRIbUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Lijn 2: Huizen.
Lijn 3: Keulen 8.35—13.20,
Parijs Radio 13.20—17.20, Brus
sel (VI.) 17.2018.20, Parijs R.
18.20—19.35, Keulen 19.3521.20
Weenen 21.20--22— en Leipzig
22 —24.—.
Lijn 4: Parijs Radio 8 30—8.50,
Brussel VI. 10.20-11.—, Parijs R.
11—11.35, Brussel (VI.) 11.35
12.20, Parijs Radio 12.20—12.50,
Droitwich 12.50—16.50, Lond.
Reg. 16.50—19.35, DroPwich 19-35
©O©©©©©©©ti®
—21.05, Brussel VI. 21.05—21.20,
Droitwich 21.20—21.50, Lond. Reg
21.5023.15 en Brussel Fr. 23.15
-24—.
Maandag 25 Februari.
HILVERSUM, 1875 M. (AVRO-
uitz., Alg. progr.) 8— Gr.pl. 9—
John van Brück en zijn orkest
10— Morgenwijding. 10.15 Gr.pl
10.30 Verv. concert. (In de pauze
voordr. door Cl. M. Wijgers). 11.30
Orgelconcert door Fr. Hasselaar,
mmv. A. Veenentos, alt. 12 30 En
semble Lismonde. 1.30 Gr.pl. 2—
Zang door W. Loudon, a. d. vleu
gel E. Veen en voordr. K Kleyn.
3.Gr.pl. 3.304.Pianorecital
E Veen .4.15 Gr.pl. 4.30 M. Tak:
Prominenten van 't hedendaagsche
podium (met gr.pl.) 5 30 Uit Cen
tral, den Haag: Het orkest Kasula-
kow olv. C. van Dinteren. 8— Uit
„The House of Lords": Orkest olv.
Ch. Dassy mmv. H. Grünhut,
zang. 6.30 Gr.pl. 7.30 Dr. N. G.
van Huffel: Bliksemgevaar op
aarde en in de lucht. 8.Vaz Dias.
8.05 Omroeporkest olv. N. Treep,
mmv. het Baarnsch meisjeskoor o
I. v. J. Hamel en Fritzi Jokl, so
praan. 9.Jo van AmmersKül-
Ier: Glans en ondergang van den
pruikentijd. 9.30 Omroeporkest olv.
N. Treep mmv. F. Jokl, sopraan en
H. Viskil, tenor. 10.10 Orgelspel
P. Palla. 10.30 Kovacs Lajos en
zijn orkest. 11—Vaz Dias. 11.10
Gr.pl. 11.1512.Kovacs Lajos
en zijn orkest.
HUIZEN, 301 M. (NCRV-uitz.)
8— Schriftlezing en meditatie. 8.15
9.30 Gr.pl. 10.30 Morgendienst
olv. ds. J. H. F. Remme. 11.
Chr. lectuur. 11.30—12— en 1215
Gr.pl. 12.30 't H.O.V.-Kleinorkest
olv. M. Adam en gr.pl. 2.Voor
de scholen. 2.35 Gr.pl. 2.45 Wen
ken voor de keuken. 3.15—3.45
Knipcursus. 4.Bijbellezing door
ds. C. v d. Woude, mmv. sopraan
en orgel. 5.— Gr.pl. 5.30 Orgel
spel D. Lincy. 6.30 Vragenuur 7.
Ned. Chr. Persbureau. 715 Gr.pl.
7.30 Verv. vragenuur. 8.Vaz
Dias. 8.05 Bachconcert door de
Ned. Bach-vereeniging mmv. solis
ten en het Utrechtsch Sted. orkest
olv. A. v. d. Horst. Van 9—9.30
Prof. dr. J. H. Gunning: Johan Se-
bastian Bach. 10.30 Vaz Dias.
10.35—11.30 Gr.pl.
DROITWICH, 1500 M. 10.35
10.50 Morgenwijding. ll.40Gr.pl.
II.50 Voor de scholen. 12.05 Or
gelconcert W. Greenhouse Allt.
12.35 Gr.pl. 1.20 Midland orkest
olv. H. F. Clark. 2.25 Voor de scho
len. 3.10 Gr.pl. 3.55 Duitsche les.
4 20 Concert door A. Lucchesi,
viool en M. Cunningham, piano.
4 50 De Horden Colliery Band olv.
Foster. 5.35 Het Londensch Zigeu
nerorkest olv. Leggett. 6.20 Ber.
6.50 en 7.05 Lezing. 7.25 Handel-
concert. 7.50 Causerie. 8 20 Sandy
Powell's Road Show Company, gev.
progr. 9.20 Gr.pl. 9.50 Ber. 10.19
Causerie. 10.25 W. Byrd's Mis
voor 5 stemmen, olv. Sir Richard
Runciman Terry. 10.55 Causerie.
11.10 Vioolrecital I. Schlaen. 11.35
12.20 Dansmuziek door Jack
Jackson en zijn band.
RADIO-PARIS, 1648 M. 7.20 en
8.20 Gr.pl. 12.20 Pascal-orkest.
8.20 „L'Ingénue" spel van Meilhac
en Halévy. „Bohémois" spel van
Zamacois. „Le chapeau chimois"
spel van Franc-Nohain. 10.50
Dansmuziek.
KEULEN, 456 M. 5.20 Gr.pl.
6.35 Orkestconcert en solisten. 11.20
Philh. orkest van Mannheim olv. K
Mattlin. 12.35 Orkestconcert o.l.v
Barthelmeus. 1.35 Zang en piano.
3.20 Omroeporkest, koor en solisten
510 Concert. 6.20 Omro^pkl.-orkest
olv. Eysoldt. 7.30 L. Eysoldt en zijn
orkest en zang. 8.20 Voordr. 10.05
11.20 Weragkamerorkest olv. H
Hagestedt, Schrammelensemble en
solisten.
ROME, 421 M. 8.05 Gr.pl. 9.20
Gevar. concert.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M
12.20 Gr.pl. 12.50 Omroeporkest
I.50-2.20 en 5.20 Gr.pl. 5.30
Pianorecital. 5.50 Gr.pl. 6.50 Sa
lonorkest olv. Douliez. 7.35 en 8.2
Gr.pl. 8.40 „De wandelende Jood''
van Pelemans. 10.en 10.30—
11.20 Gr.pl. 484 M.; 12.20 Gr.pl
12.50 Salonorkest o. 1. v. Douliez.
I 50—2.20 Gr.pl 5.20 Saionorkesi
olv. Douliez. 6.20 Zang. 6.50 So
natenconcert. 7.35 en 8.20 Gr.pl.
8 50 Concert olv. ide Vocht. Hier
na tot 11.20 John Rutten en zijn
orkest.
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1: Hilversum.
Li n 2: Huizen.
Lijn 3: Deutschl s. 8.05—8.20,
Keulen 9.20—11.20, Kalundborg
II 20—12.20, Brussel VI. 12.20—
14.20, Kalundborg 14.2015-20,
Keulen 15.2016.50, Droitwich
16.5017.40, Leipzig 17.4018.45
Keulen 18.45—19.10, Leipzig 19.10
—21.50, Weenen 21.50-24—.
Lijn 4: Parijs Radio 8.05—8-50,
Deutschl.s. 10.1010.35, Droit
wich 10.3511.05, Lond. Reg
11.05—17.35, Droitwich 17 35
18.20, DeutschLo. 18.20—18.50.
Lond. Reg. 18.50—20.20, Droitwich
20.2021.50, Boedapest 21.50
23.10 en Droitwich 23.10—24—
XXXII.
Ik zie een aanteekening staan over een
merkwaardig incident, dat in verschil
lende geschriften vermeld wordt als
blijk van dappo.heid eens ministers.
Namelijk van dr. A. V rol ik, minister
van Financiën.
Het geschiedde in '57 of '58. Verschil
lende leden drongen aan op overlegging
van een beoaald stuk. De Minister wei
gerde. Er vielen harde woorden. Toen
stond de Minister op, nam z'n porteeuille
in de hand, liet haar aan de Kamer zien,
en zeide: „Hier zit het in, mijne heeren,
maar ge krijgt het niet!" Intusschen:
zulke toeren doen denken aan 't beroem
de circus van Alber en Basch, dat in
m'n jongensjaren op de Rotterdainsche
kermis stond Wat toen vertoond werd,
ziet men ten huidigen dage niet meer.
Zoo gaat het ook in het parlementaire
circus. Stel U voor, dat een minister in
den jare 1935 het waagde, zóó demon
stratief een stuk aan de Kamer te wei
geren. Het werd op 6taanden voet re-
voluzje.
En nu ik het scherpe woord van mi
nister Vrolik heb vermeld, denk ik eens
klaps aan van Houten, den ouden
staatsman. Ik maakte hem mee in z'n
t.a-periode. Ik heb nooit het gevoel van
mii kunnen afzetten, dat van Houten in
vele kringen te weinig is gewaardeerd.
Zeker, hij was individualist. Hij heeft
zélf z'n isolement gezocht. Hij is van
radicaal conservatief geworden. Maar
w t een prachtige, ruige, veelzijdige
figuur, deze staatsman-philosoof. Wat
had hij nog een rol kunnen spelen, indien
hij wat meer ook voor „de teekenen des
tijds" had bezeten. Ik maakte hem
zei ik in het parlement mee in z'n
rs. periode. En van toén herinner ik me
z'n fanatieke woord over het Arbeids
contract: „Ik zou liever m'n rechterhand
verbranden, dan voor dit ontwerp te
stemmen." Kort daarop werd hij
figuurlijk gesproken heelemaal ver
brand: de Staten van Friesland brachten
hem ten offer, als straf voor zijn houding
jegens Staal, den braven, romantischen
generaal, op wien Troelstra, na 's mi
nisters allereerste en sensationeele anti-
bc-zuinigings-speech, dit ge-improviseerd
versje maakte:
De heer Staal
is als generaal
een liberaal
ideaal,
maar al6 minister
een verkwister.
Staal. Ja. dat was een rumoerige tijd.
Vol spanning en gerucht.
De tijd van: Thomson.
De eerste actieve officier, die tot
volksvertegenwoordiger gekozen werd,
i6J K. H. de Roo van Alderwe-
relt geweest (1866). Merkwaardig ge
noeg, had hij evenals vele jaren later
Thomson, zitting voor Leeuwarden,
waar hij, evenals deze, in garnizoen lag.
En de overeenstemming gaat nog
veel verder hij was een militair-demo
craat en voerde een onbarmhartige
campagne tegen alle ministers var. Oor
log, waarvan hij er meer dan een ten val
bracht. Toen een nieuwe oorlogsminister
voor de eerste maal in de Kamer kwam
en verdwaald was, vroeg hij aan iemand
den weg naar de zaal Deze wees hem
den weg. „Wie was dat", vroeg de Mi
nister even daarra aan een kennis.
„Die?, dat is de Roo!" „Is dét de
Roo". zei de Minister. „Nu, hij hoeft er
mij ingebracht, hij zal er mij wel weer
uitbrengen ook." De Roo en Thomson
stierven beiden jong en onder tragische
omstandigheden. De Roo in '77 Minister
geworden, overleed een jaar later aan
een ernstige ziekte, zonder dat hij iets
had kunnen doen. En Thomson sneuvel
de in Albanië, nog vóór hij den minis
ters-zetel had bereikt.
Van officieren gesproken, moge als
een merkwaardig feit uit onze parle
mentaire geschiedenis nog wel eens ver
meld worden, dat in 1891 de Minister van
Marine Dyserinck den luitenant-ter-zee
Land passeerde voor bevordering. En:
de heer Land was lid der Tweede Kamer.
Daar hadt u de poppen aan het dansen.
Interpellaasje. Niet van den heer Land
zelf, maar van een ander. En zie, de in
lichtingen van den Minister warea zóó
onvoldoende, dat er met groote meerder
heid een motie van afkeuring tegen hem
werd aangenomen. De Minister ging
heen. Over den niet-bevorderden luite
nant-afgevaardigde had de minister z'n
kostbaar halsje gebroken. Hield de heer
Land zich zélf op den achtergrond, niet
alzoo het bekende lid H a f f m a n s, met
wien zich een soortgelijke kwestie voor
deed. Hij werd ('62) niet tot kantonrech
ter benoemd. Wat? daverde hij, en hij
trok tegen minister Jolles los met een
bloed-eigen interpellatie. Het hielp hem
niet. Bevorderingskwesties zijn al
thans in het militaire overigens voor
Kamerleden heel gemakkelijke peul
schilletjes. Do heer van Vlijmen
bracht het in de Kamer van kapitein tot
luitenant-generaal. De beroemde heer
Daymaervan Twist was een eer
zaam luitenantje toen hij in de politiek
arriveerde en z'n operaties op de groene
banken hebben hem nu al in de hoogte
deen vallen tot luitenant-generaal, en
hij slikt nog altijd evenveel woorden in.
Toch is het maar voortreffelijk, dat de
heer van Twist niet in de hoogere be
velvoering is gegaan. Met den vijand 'n
't zicht zouden z'n commando's geklon
ken hebben als dadaïstische verzen, en
z'n soldaten zouden snugger genoeg zijn
geweest om er uit te verstaan te hebben:
„Rechts-omkeert, looppas!"
Ik had het daar straks over den nieu
wen Minister van Oorlog, die zich, zon
de.- dat hij het wist, den weg liet wijzen
door de Roo van Alderwerelt. Wil men
een actueel geval, maar net andersom?
Er was pas een nieuwe Minister be
noemd. De Tweede Kamer vergaderde in
comit-generaal Een afgevaardigde loopt
in het gangetje achter de perstribune.
Komt den minister-president tegen, en
achter hem een anderen meneer Terwijl
de volksvertegenwoordiger passeert, zegt
hij tegen den premier: „Excellentie, het
is nog geheime vergadering". En tegen
den anderen mijnheer: „Jij kan nog wel
even weggaan, vriendje, je mag nog
niet binnen". Hij zag in het „vriendje"
een bode. Maar het vriendje stelde zich
voor: de nieuwe Minister De eerlijkheid
gebiedt te zeggen, dat de vergissing
naar het uiterlijke verklaarbaar was.
Ik zal nu maar eindigen met m'n
varia. Misschien later nog eens. Als ik
weet. dat onze mélange inderdaad in den
smaak valt. En dan haal ik misschien
u't m'n archief ook wel wat persoonlijke
dingetjes, die me een groote voldoening
waren. Zooals het briefje van dien Mi
nister van Oorlog, daags na zijn val,
waarin hij me, echt-menschelijk, spon
taan dank zei voor m'n „humane"
Kamer-overzicht Ik haal dit ééne er uit,
om te doen zien dat wij journalisten ook
onze momenten van stille vreugde heb
ben bij onzen zwaren arbeid. Zoo'n mo
ment, was het ook, toen ik van dr No-
lens, 'na m'n film over hem. (..De Groote
Souffleur"), een fraai portret met bij
schrift ontvangen mocht, een „groet uit
het verre bankje". En oogenblikken van
zulke voldoening zijn kostbaar.
D. HANS.
De uitspraak in het Amerikaan-
sche goudclausule-proces.
Voor de Regeering een moreele
nederlaag, doch een practische
overwinning. Nog geen her
vorming der NIRA. Terug
houdende stemming ter Beurze.
Uitschakeling van een belangrijk
deel van het productie-apparaat
der Java-suikerindustrie.
Eindelijk is de beslissing gevallen in het
Amerikaansche goudclausule-proces, dat de
beurs en de buitenlandsche wisselmarkt zoo
langen tijd in spanning heeft gehouden. Sen
satie heeft deze uitspraak tenslotte nog in
groote mate gewekt, al kon men dit nauwe
lijks verwachten na al hetgeen hieromtrent
van te voren reeds was geschreven, waarbij
zaak van alle mogelijke kanten was be
dilt. De door de uitspraak van het Hoogste
Gerechtshof verwekte opschudding heeft ech
ter niet zoo zeer betrekking op de gevolgen,
welke de beslissing met zich brengt, als op
den vorm, waarin zij is vervat. Op waarlijk
behendige wijze heeft het Hoogste Gerechts
hof het klaargespeeld, de geit zoo wel als de
kool te sparen. Het heeft de Amerikaansche
regeering een moreelen nederlaag bezorgd,
maar haar tegelijkertijd in de practijk de
overwinning doen behalen.
In het kort immers komt de uitspraak hier
op neer, dat het recht der regeering, om de
goudclausule in particuliere contracten on
wettig te verklaren, is erkend, doch dat het
buiten werking stellen der goudclausule in
het eigen leeningscontract der regeering in
strijd met de grondwet is verklaard De con
sequenties van deze uitspraak, die logischer
wijze met zich zou brengen, dat de opheffing
r goudclausule in de regeeringscontracten
w..n ongedaan zou moeten worden gemaakt,
heeft het Hoogste Gerechtshof echter niet
aangedurfd. De goudclausule wordt welis
waar gehandhaafd maar betaling van
rente en aflossing op goudbasis kunnen de
houders der leeningen niettemin niet van de
regeering verlangen. De houders der leenin
gen hebben, aldus de redeneering van het
Hof, geen schade geleden door de vermin
dering van de goudwaarde van de dollars,
waarin rente en afloss:ng wordt betaald.
Met de dollars, die zij thans ontvangen, kun
nen zij evenveel doen als met de dollars, die
zij vroeger hebben gekregen. Zij zijn ten
minste in gebreke gebleven om te bewijzen,
dat zij er thans minder voor kunnen koopen.
Derhalve kunnen zij geen aanspraken op
restitutie doen gelden.
Na al de onrust, die de behandeling der
zaak weken lang heeft veroorzaakt, blijft de
toestand tenslotte dus geheel zooals zij
was. Noch de particuliere maatschappijen
noch de regeering en de andere publ eke
lichamen behoeven de goudclausule in hun
leeningscontracten toe te passen; tegelijker
tijd is ook de mogelijkheid van een herzie
ning der Amerikaansche valuta-politiek ge
heel naar den achtergrond gedrongen. Van
een zuiver economisch standpunt bekeken, be
staat er alle reden, om de uitspraak met vol
doening te begroeten De particuliere maat
schappijen behoeven niet langer te vreezen
voor een toeneming van hun schuldenlast
met 40 uitgelrukt in papieren dollars
Door verband te leggen tusschen de goud
clausule en de koopkracht van den dollar
is tevens voorkomen, dat van de schatkist een
in vele milliarden loopende restitutie kan
worden verlangd, hetgeen de Amerikaansche
regeering eventueel had kunnen nopen tot
een herstel van de vroegere goudpariteit van
den dollar. Men moge het nog zoo zeer be
treuren, dat Amerika op een gegeven oogen-
blik tot valuta-depreciatie is overgegaan;
ernstigere gevolgen nog dan deze waarde
vermindering zelf zou wellicht een plotse
linge herwaardeering van den dollar tot
het vroegere niveau hebben gehad, niet al
leen voor Amerika zelf, maar voor het eco
nomisch leven in de geheele wereld, nadat dit
zich reeds in zoo sterke rrate aan het ver
laagde koersniveau van den dollar heeft
aangepast. Het zijn juist de ups en downs
van een eenmaal van het goud afgeraakte
valuta, die de groote onzekerheid in het za
kenleven brengen. Mocht de uitspraak van
het Hoogste Gerechtshof leiden tot een vas
tere verankering van den dollar op het
tegenwoordige niveau, dan zal hiermede een
groote factor van onzekerheid verdwenen
zijn.
Den moreelen kant van de uitspraak, die
het rechtsgevoel van velen onbevredigd moet
laten, hebben wij gemeend, buiten beschou
wing te moeten laten. Helaas heeft men in
de laatste jaren geleerd, heel wat als onver
mijdelijk te aanvaarden, wat nog kort ge
leden zou zijn gestuit op fel verzet, als zijn
de in strijd met het gevoel van recht.
Zooals te verwachten was, heeft de New
Yorksche beurs de uitspraak in het goud
clausule-proces, nu deze geen verdere con
sequenties met zich brengt, met een koersstij
ging beantwoord. Toch is deze verbetering
niet van langen duur geweest. Al zeer spoe
dig is de markt wederom teruggevallen in
de apathische stemming, die daarvóór de uit
spraak in het goudclausule-proces ken
merkte. Gebrek aan verdere stimuleerende
factoren en de op velerlei gebied in de Ver.
Staten nog bestaande onzekerheid vormen de
oorzaak van de terughouding ter beurze, die
in een nieuwe afbrokkeling der koersen van
de meeste fondsen tot uiting is gekomen
Nog altijd is het gevaar voor een herleving
der arbeidsmoeilijkheden niet bezworen. Hoe
wel de stakingen in den jongsten tijd niet ge
heele bedrijfstakken omvatten, zooals in den
loop van het vorige jaar, toen geheele in
dustrieën tot stilstand werden gebracht, doen
zich toch telkens weer nieuwe arbeidscon
flicten voor, welke moeten worden beschouwd
als een symptoom van de nog steeds heer-
schende onrust op arbeidsgebied. Zoo is in
de afgeloopen week in de rubberindustrie iii
Ohio een staking uitgebroken, terwijl tevens
melding werd gemaakt van stakingspogir.-
gen in verschillende automobiel- en ijzer- en
taaiondernemingen.
in zijn nieuwe Boodschap aan het Con
gres heeft president Roosevelt zich aan de
zijde der arbeiders geschaard, wat hun recht
bdreft om zich te organiseeren, teneinde col
lectieve arbeidsovereenkomsten af te sluiten,
een punt, dat bij de arbeidsconflicten van het
vorige jaar de voornaamste oorzaak van
wrijving had gevormd. De hoop van het
zakenleven, dat de president in zijn Bood
schap, die hoofdzakelijk betrekking had op
voortzetting der N.I.R.A., zoodanige her
vormingen zou aankondigen, als reeds lang
door handel en industrie werden bepleit, is
niet bewaarheid. President Roosevelt ver
klaarde, dat de bepalingen der wet zich nog
in een experimenteel stadium bevinden en dat
er nog eenige tijd noodig zal zijn, alvorens
men kan overgaan tot een hervorming op
meer permanente basis. De eenige concessie
tegenover de industrie is de verklaring, dat
de vrijwillige indiening van industrieel?
codes zal worden aangemoedigd, waarbij de
regeering zich het recht *tot ingrijpen voor
behoudt, indien de takken van industrie niet
tot overeenstemming zouden kunnen komen
overeen dergelijke vrijwillige code. De regee
ring zal als hoogste instantie de controle be
houden, teneinde te verzekeren, dat er tot een
zeker minimum faire concurrentie blijft be
staan en een standaard voor de arbeidsbepa-
lingen Monopolies en particuliere prijsrege
lingen zullen in de industrie niet meer wor
den toegelaten.
De periode van regeeringsbemoeiing met
het bedrijfsleven in de Vereen. Staten behoort
dus nog geenszins tot het verleden en dit
vormt een rem voor de ontwikkeling van den
ondernemingslust, zoowel in handel en in
dustrie als op de fondsenmarkt. Na de ople
ving van zaken in de eerste maand van dit
jaar wijzen de jongste berichten wederom
op een vermindering der bedrijvigheid in ver
schillende branches. De ijzer- en staalin
dustrie, die een betrouwbare graadmeter
vormt voor de algemeene economische ont
wikkeling, werkt thans weder op slechts
50.5 pCt. van de capaciteit, tegen 56.6 pCt.
veertien dagen geleden. En in de automobiel
industrie is de bedrijvigheid ook wat terug-
geloopen, nadat de maand Januari een aan
zienlijke toeneming der productie had ge
bracht. Alleen een verdere stijging van de re-
geeringsuitgaven ter stimuleering van het
bcdrijfs'even zal de gunstige verwachtingen,
die nog kort geleden met betrekking tot de
voorjaarszaken werden gekoesterd, in vervul
ling kunnen doen gaan. Volgens de opgestel
de plannen zullen in de eerste zes maanden
van dit jaar 2.7 milliard door de regeering
meer worden uitgegeven dan de inkomsten
zullen bedragen, hetgeen overeenkomt met
450 millioen per maand. De schatkist heeft
nooit eerder in vredestijd op zoo groote
schaal uitgaven gedaan, behalve in de maan
den Januari en April 1934. Er is wel geen
zekerheid, dat het mogelijk zal zijn, het ge
noemde bedrag in den aangegeven tijd te be
steden, maar toch zullen de uitgaven der re
geering het zakenleven in het voorjaar een
nieuwe stimulans kunnen geven. Mocht deze
verwachting uitkomen, dan zal de beurs hier
van kunnen profiteeren.
Ondanks de groote belangstelling, die ook
op de Amsterdamsche beurs voor het Ameri
kaansche goudclausule-proces bestond, heeft
de uitspraak niet den minsten invloed op de
stemming te onzent uitgeoefend. In het alge
meen was de handel ongemanierd en bleven
de koersverschillen binnen beperkte grenzen.
Een uitzondering moet gemaakt worden voor
een enkel speciaal fonds, de Maxwell Land
Grant Co., waarvoor een sterke speculatieve
belangstelling bestond op een telegrafisch
bericht van een vertegenwoordiger van het
bestuur, dat gunstige perspectieven voor de
exploitatie der gronden opent. Er zouden
reeds ongeveer 20.000 ton gouderts gedove-
loppeerd zijn, die een netto-winst van tien
dollars per ton zouden kunnen op'everin.
Dergelijke „goudsprookjes", die in sommige
gevallen ook wel eens waarheid kunnen wor
den, prikkelen in sterke mate de fantasie, ook,
of misschien juist wanneer men, zooalr in
het onderhavige geval, nog geenszins be
schikt over betrouwbare gegevens ter bereke
ning van de rentabiliteit van het geïnvesteer
de kapitaal. Aan het einde der vorige week,
na de publicatie van het bedoelde telegram,
sprong de koers in een enkelen beursdag van
38 lot 52 pCt. Daarna maakte de stijging
nog eenige verdere vorderingen, terwijl ten
slotte, met een vermindering der belangstel
ling, eenige reactie intrad.
Op de andere afdeelingen der beurs heb-
A
