DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
flagdiiksch OveenidU
Een geest van opstand waart rond
in Noord-Afrika
^Buitenland
Hitler's 25 punten.
No. 47 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Maandag 25 Februari 1935
137e Jaargang
Gevaar voor 't Fransche Rijk.
ECONOMISCHE NOOD.
Anti-Fransche relletjes.
Twee leiders.
Oorzaken der beweging.
Economische crisis.
Na 15 jaar zijn ze ongewijzigd
gebleven.
DE DUITSCHE KERKSTRIJD.
Müller's 'li aan een zijden draad.
GROOTE BRAND IN DE CITY
VAN LONDEN.
Vijftig spuiten in actie.
Waf vandaag de
aandacht trekt
AANSLAG OP MINISTER VAN SIAM.
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0 <r«r>»e
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Reeds lang is het onrustig in
Fransch Noord-Afrika. Er kwamen
berichten over relletjes en kleine
opstanden. Thans begint men zich
in Parijs ernstig bezorgd te maken
over den toestand daar. In alle
drie dezer streken, welke onder
Fransch gezag staan: in Marokko,
Algiers en Tunis ontwikkelt zich
een opstandige beweging, wier in
nerlijke kracht moeilijk is te schat
ten, doch die juist daarom des te
dreigender schijnt. Het grootste ge
vaar schuilt thans in Algiers.
De atmosfeer is geladen in Algiers. In
den zomer van 1934 kwam de eerste uit
barsting. Dat wa$ in Constantine, waar de
Arabieren een progom aanrichtten in de
Joodsche wijk. Er vielen 27 dooden, waarvan
23 joden, winkels werden geplunderd, hui
zen in brand gestoken. Een groote troepen
macht was noodig om de rust te herstellen
Voor de Fransche uniform hadden de plun
deraars respect.
Zoo was het in Augustus 1934. Nu echter
is de toestand al heel wat veranderd. De
ontevreden en opgewonden bevolking begint
zich nu ook tegen den Franschén heerscher
te keeren.
De correspondent van de Matin in Oran
vertelt er van, anderen geven aanvullende
bijzonderheden. Sommige gevallen zijn niet
meer dan kleine ruzies op straat, maar de
omstandigheden geven er een bijzondere
kleur aan.
Het gebeurde in Tiemcen. Een militaire
chauffeur krijgt ruzie met enkele Arabieren
Een officier mengt er zich in, tracht de ge
moederen te kalmeeren en zijn ondergeschikte
vrij baan te verschaffen. Onmiddellijk vallen
de Arabieren op hem aan. De uniform van
den officier boezemt hen niet het minste
respect meer in. Er ontstaat een vechtpartij
en daar de officier een krachtig man is, ein
digt de vechtpartij daarmee, dat de grootste
belhamel met hulp van een politie-agent ge
boeid naar het bureau wordt gebracht. Sinds
dien kan de officier zich echter niet meer op
straat vertoonen, of men schreeuwt hem na,
scheldt hem uit.
In Mascara hoort men van het geval.
Daar is de stemming reeds zóó, dat men aan
den kolonel-bevelhebber een ultimatum zendt
om den gevangene onmiddellijk los te laten.
De kolonel weigert en sindsdien wordt ook
hij op straat lastig gevallen, zoodat hij nog
enkele belhamels heeft moeten laten ar
resteeren.
Iedere arrestant wordt door de inlandsche
bevolking dadelijk tot martelaar verheven,
komt hij vrij, dan is hij een held, weet hij
bovendien tot het volk te spreken, dan is hij
een heilige.
Zoo b.v. Ben Djelloel. Hij was een van de
aanvoerders bij de relletjes te Constantine.
Omdat hij twee agenten tegen den grond ge
slagen had, werd hij veroordeeld tot gevan
genisstraf. Vlak daarop kozen de inheem-
schen Ben Djelloel tot hun vertegenwoordi
ger in de z.g. „finantieele deputatie", het
eenige bewindsorgaan waarvoor zij stem
recht hebben.
Ben Djelloel wil nu naar Parijs gaan om
met de regeering te onderhandelen. Doch in
de Fransche hoofdstad is men op dat bezoek
niets gesteld. Men zou hem zoowaar als ver
tegenwoordiger nog officieel moeten ontvan
gen! En dat terwijl hij openlijk als leider der
rebellen optreedt en zijn volgelingen kort ge
leden in een completen opstand te Sidi-bel-
Abbes het stadhuis bestormden onder de
kreet: „Leve Ben Djelloel".
En onder de kreet: „Leve Hitier". Dit
eigenaardige verschijnsel zal nog nadere
verklaring behoeven. Men weet echter, dat
ook in Azië de nationaal-socialistische omme
keer in Duitschland diepen indruk gemaakt
heeft. Men zag in de Duitsche revolutie een
beweging tegen het gehate Westersche kapi
talisme. In Afrika is het misschien ook het
anti-semitisme, dat een rol speelt, de Arabie
ren, vanouds felle anti-semieten, door de ge
beurtenissen in Palestina nog heftiger ge
worden, zien wellicht in de nazi's geestver
wanten. Zeker is, dat een Mohameaaansche
menigte in een bioscoop in Tiemcen begon te
juichen, toen het portret van Hitier op het
doek verscheen. Ben Badir, de strijdmakker
van Ben Djelloel, laat zich in Mascara groe
ten met opgeheven arm en de menschen doen
dat met zooveel geestdrift, dat Mussolini er
niets op aan te merken zou hebben, zegt de
corresp. van de Matin.
Dit zijn zoo enkele feiten. We kunnen hier
geen volledige geschiedenis schrijven van het
ontstaan der anti-Fransche beweging, welke
telkens tot rebelle overslaat, zoodat men in
Setif het reeds beleefd heeft, dat inlandsche
soldaten zich vereenigden met een oproerige
menigte en een politiebureau veroverden
met de wapens in de hand.
Eenige verklaring van deze en dergelijke
gebeurtenissen kunen we echter wel geven.
Door heel de koloniale wereld gaat een geest
van verzet tegen den Westerschen heer
scher. In Noord-Afrika wordt dit gevoed uit
drie centra: Caïro met Damascus (in Syrië)
Moskou en Parijs. Sinds de Turken er in
geslaagd zijn het Westen te trotseeren en
zich een eigen rijk te stichten in Azië, is het
geloof in de macht van het Westen aange
tast. Sinds Ibn Saoed er in slaagde een groot
Arabisch Rijk te stichten, hebben de Mo
hammedanen het geloof in eigen kracht her
wonnen en werd de kracht der Islamitische
beweging versterkt de Engelschen onder
vinden dat in Palestina en Egpyte. Op de in
landsche scholen in Algiers prediken de oele-
ma's verzet tegen den overheerscher. „De
ondankbaarheid jegens het beschavings
werk van Frankrijk heeft de kracht gekregen
van een dogma van den Islam", zegt de cor
respondent van de Matin.
Moskou oefent zijn invloed in Noord-Afri
ka voornamelijk uit via Frankrijk. Duizenden
gekleurde soldaten zijn naar Frankrijk ge
gaan. Zij hebben daar den krijg der blanken
gezien en hun verdeeldheid
Zij hebben er ook de communistische
propagandisten leeren kennen, die hen spra
ken over klassenstrijd tusschen de blanken
onderling en de onderdrukking van de ge
kleurde volken door den meedogenloozen ka
pitalist. Duizenden gekleurde arbeiders zijn
naar Frankrijk gegaan om het tekort aan
blanke arbeiders aan te vullen. In de fabrie
ken en werkplaatsen kregen zij primitief on
derricht in het Marxisme. Zij gingen terug,
in massa sinds in Frankrijk de malaise uit
brak, en ze werden onder hun nog minder
ontwikkelde landgenooten mannen van ge
zag en ervaring.
En tenslotte kwamen de gekleurde studen
ten uit Parijs terug, waar zij gehoord had
den van vrijheid en gelijkheid. Zonder door
te dringen in de werkelijke beteekenis van de
Westersche beschaving, hebben zij een war
boel van Westersche denkbeelden in zich op
genomen. Veel daarvan gaat weer verloren
Doch in hun oude milieu teruggekeerd, ge
bruiken zij onbewust van de Westersche
denkbeelden datgene, wat hun past om een
leidende rol te spelen onder de ontevreden
volksmassa, zonder bezwaar vereenigen zij
Westersche leer van vrijheid en zelfbeschik-
gingsrecht met de Panislamitische gedachte
Geleidelijk vloeit het oude anti-semitisme
samen met een anti-christelijke beweging.
Te Constantine werden de Europeesche
Christelijke inwoners gerespecteerd. Doch
de jongste vereenigings-rapporten toonen
aan, dat dit anders wordt. Het religieus-
politieke fanatisme ontziet thans ook de
Christenen niet meer Met Oostersche en
Westersche geestelijke wapens keert de in-
heemsche bevolking zich tegen den Wester
ling, tegen den Franschman.
En nu begint de economische crisis zijn
verwoestende werking ook in Algiers. De
bevolking verarmt. Onder Fransche leiding
is de landbouw en wijnbouw snel tot ontwik
keling gekomen. Doch de bedrijven zijn nog
zeer jong, er zijn geen reserves, er is weinig
ervaring, er is geen weerstandsvermogen om
moeilijke tijden door te komen. Daarom slaat
de nood hier harder dan elders. De inland
sche boeren vinden geen afzetgebied meer
voor hun graan en hun wijn.
Het waarom kunnen ze niet begrijpen, var.
wereldcrisis, overproductie en contingentee-
ring hebben zij geen verstand. Hun ongeluk
wijten de noodlijdende aan den heerscher,
den vreem.deling, die hen eerst heeft aange
spoord meer te verbouwen en die hen nu in
den steek laat en met hun oogst laat zitten
Ziedaar, vluchtig aangeduid, de oorzaken
van den geest van opstand in Noord-Afrika,
die een ernstig gevaar inhoudt voor het pres
tige van den Franschman en voor het Fran
sche Rijk zelve. Een gevaar voor heel West-
Europa.
„De volken moeten nemen,
wat ze noodig hebben."
Gisteren is herdacht, dat op 24 Fe
bruari 1920. dus 15 jaren geleden, Adclf
Hitier in het Hofbraeuhaus te München
de 25 punten van zijn program heeft
bekend gemaakt.
In aanwezigheid van de leiders der
partij heeft staatsminister Adolf Wag
ner, leider van den gouw Munchen-
Opperbeieren, de beteekenis van den 24
Februari 1920 geschetst.
Wagner verklaarde, dat de 15
jaren geleden bekend gemaakte
25 punten der NSDAP than6 nog
ongewijzigd bestaan. Geen woord
daarvan is in den loop der jaren
er aan toegevoegd, noch er van
teruggenomen. Deze theses zul
len ook in de toekomst onge
wijzigd blijven, daar indertijd als
slotzin is verkondigd, dat de
leiders der NSDAP er met hun
leven voor instaan, dat het met
deze punten verkondigde poli
tieke program en zijn wereldbe
schouwing wordt uitgevoerd.
De plaatsvervanger van den leider,
Rudolf Hess, heeft bij de beëediging van
nieuwe leiders, welke beeëdiging op
nieuw geschiedde van het centrale punt,
waar Hitier 15 jaar geleden zijn pro
gram verkondigde, een toespraak ge
houden, waarin hij de oude strijders en
strijdsters tot voorbeeld stelde van al
len die vandaag staan aangetreden j>m
de eed af te leggen.
Hess las vervolgens de eedsformule
voor, welke hij besloot met de woorden:
Wee dengene die zweert en zijn eed
breekt.
In den Lustgarten te Berlijn heeft de
beëediging plaats gehad van 87.000 nieu
we politieke leiders.
Rijksminister Goebbels hield bij deze
gelegenheid een toespraak, waarin hij
d3 nieuwe leiders er op wees, dat zij nu
deel gaan uitmaken van een leiding op
welker schouders het lot van het land
rust. „Wij hebben niet de mogelijkheid
ons te verschuilen achter de meerder
heid van parlementaire partijen. Er is
geen instantie, waarop wij, indien ons
werk mislukt, de schuld kunnen af
schuiven. Gelooft niet, dat de gevaren,
waarin wij zijn groot geworden, defini
tief zijn overwonnen. Ook in de toekomst
moeten wij de koenheid bezitten iets
grootsch te wagen en niet terug te
schrikken voor heroische besluiten.
Wanneer Duitschland thans door de
mogendheden, weike in den oo-log te
genover ons stonden, weer als souverei-
ne natie wordt behandeld, gelooft dan
niet, dat dat het geval is, omdat de
wereld tot inzicht is gekomen!
Neen, dat is te danken aan ons zelf,
aan onze hardheid, aan onze vastbera
denheid, en ik zeg openlijk, het is alleen
te danken aan onze nieuw opkomende
macht. Den volken wordt niets geschon
ken, maar de volken moeten zich dat
gene nemen, wat zij noodig hebben om
te leven.
En wij zijn vast besloten voor het le
ven van ons volk te zorgen. Wij zijn uit
het volk voortgekomen. Wij waren niet
de kinderen van een geprivi legeerde
klasse. Neen wij zijn vleesch van het
-e "h v::n het volk en bloed van het
bloed van het volk en geest van den
geest van het volk. En deze beweging
zal de incarnatie van de Duitsche natie
zijn en blijven.
Vertegenwoordiger der Duits* he Chris
tenen" hebben wederom te Berlijn vergaderd
en de positie van rijksbisschop Müller be
sproken: zij Zouden tot de conclusie zijn ge
komen, dat er niets meer van hem te ver-
wachten valt en hij dus behoort af te treden
Müller moet ecUer geweigerd lebben met
het argument dat hij nog het vertrouwen
van Hitier bezit, waarop men h.m heeft
voorgesteld dat hij een audiëntie zou aan
vragen teneinde te onderzoeken of Hitier
hem werkelijk nog steunen wil. Men twijfelt
daaraan nl. omdat het departement van bin-
nenlandsche zaken onlangs den rijksbis
schop zou hebben laten weten, bezwaar te
hebben tegen het uitbetalen van het kerke
lijke subsidie aan Müller's bestuur, omdat
dit niet langer wettig is. Wanneer de rijks
bisschop mocht aftreden, zou bisschop Ma
rahrens van Hannover naar men verwacht
door de kerk als zijn opvolger worden aan
gewezen, ofschoon de „Duitsche Christenen'
met dezen allesbehalve ingenomen zouden
zijn. Een anderen candidaat, die geschikt is,
hebben zij echter evenmin.
STORM BOVEN MUNCHEN.
De Rijkszender van München is gistermid
dag ongeveer twee uur buiten bedrijf geweest
tengevolge van het feit, dat er in de streek,
waar de zender staat, een orkaanachtige
storm woedde. Weliswaar is de zender onbe
schadigd gebleven, maar in de omgeving
heeft de storm tal van daken, o.a. van de
studio, vernield. De woningen werden ont
ruimd en de vrouwen en kinderen werden in
veiligheid gebracht. Op verschillende plaat
sen in de stad München werden boomen ont
worteld, dakpannen vlogen door de lucht en
ook verder werd de gebruikelijke stormscha
de aangericht. Ongelukken vonden niet
plaats.
SCHUSCHNIGG TE LONDEN.
Een betooging na zijn aan
komst.
De Oostenrijksche bondskanse'ier
Schuschnigg en minister van buiten-
landsche zaken Von Berger Waldenegg
zijn gistermiddag te Londen aange
komen.
Aan het station werden zij begr >et
door Sir John Simon en andere officiee-
lo persoonlijkbeden, waaronder de
Fransche ambassadeur.
Eenigen tijd nadat de gasten per auto
van het station waren vertrokken, ver
zamelden zich op het stationsplein on-
geveei driehonderd socialistische en
communistische betoogers. Er vond
evenwel geen enkel incident plaats. On
der het zingen van de „Internationale"
verspreidden de betoogers zich.
Tijdens een interview verklaarde
Schuschnigg: „Het doet mij genoegen
voor de eerste maal den voet op Engel
schen grond te zetten. Het Oostenrijks-
sche volk stelt de vriendschap van
G' oot-Britannië zeer op prijs. Het zou
ons zeer verheugen wanneer ons bezoek
aan Engeland ertoe zou mogen bijdra
gen, de banden tusschen dit land en
Oostenrijk te verstevigen."
PARAGUAY UIT DEN
VOLKENBOND.
Ontevreden over de jongste
beslissing.
Uit Asuncion wordt gemeld:
De regeering heeft besloten,
het lidmaatschap van den Vol
kenbond op te zeggen. Ver
klaard wordt, dat deze maatre
gel in verband staat met de be
slissing van den Volkenbonds-
raad, waarbij het wapen-em-
barge slechts voor Bolivia werd
opgeheven en met het geen
gevolg geven aan het verzoek
van Paraguay om een onderzoek
naar de verantwoordelijkheid
daarvan.
Deze opzegging vindt plaats op het
tijdstip, dat de Paraguaansche troepen
een hevigen aanval tegen Villa Montes
richten om het conflict in hun voordeel
te beslissen.
Naar aanleiding van het opzeggen van
het Volkenbondslidmaatschap door Pa
raguay wordt te Genève opgemerkt, dat
deze opzegging van kracht wordt twee
jaar na het betalen van de Paraguaan-
che schulden aan den Bond, waarin
een groote achterstand bestaat. Tnsiders
achten het onmogelijk, dat deze schul
den betaald zullen worden, zelfs indien
Paraguay den oorlog binnen den termijn
van twee jaar wint. De legale positie
van Paraguay blijft intusschen onaan
getast.
In de City van Londen heeft Zaterdag een
hevige brand gewoed. Het vuur verwoestte
een vier verdiepingen hoog huis, waar een
groote hoeveelheid goederen was .opge
slagen. De vlammen dreigden op andere
huizen over te slaan. Slechts met groote
moeite slaagde de branuweer er in, het
vuur meester te worden. Aan het blusschings-
werk namen driehonderd brandweerlieden
en vijftig brandspuiten deel. Twee brand
weermannen werden gewond.
ONDERGRONDSCHE TE MOSKOU.
Ter gelegenheid van de ingebruikne
ming van de eerste ondergrondsche
spoorlijn te Moskou, zal een speciale
serie postzegels worden uitgegeven.
De zegels, welke verschillende waar
den zullen hebben, zullen 'n beeld geven
van de verschillende stadia van den
aanleg der spoorwegen.
Een geest van opstand waart rond
jn Noord-Afrika. (Dag. Overzicht)*
Hitler's 25 purten. (Buitenland).
Rotsblokken los gehaakt aan den
Moesel, 5 personen gedood. (Buiten
land).
Paraguay uit den Volkenbond.
(Buitenland).
Schuschnigg te Londen. (Buiten
land).
Stormschade in Bordeaux. (Bui
tenland).
Benzine-tank te Eindhoven ont
ploft, garage-eigenaar zwaar ver
minkt. (Binnenland).
Doodelijke- en andere ernstige
verkeersongevallen. (Binnenland).
Mr. Trip benoemd tot president
van de bank voor internationale
betalingen. (Binnenland).
Cocaïne-handelaars te Rotterdam
betrapt. (Binnenland).
Haagsche boekhouder verduister
de een ton. (Binnenland).
Worden de Armenraden opgehe
ven? (Binnenland).
25-jarig jubilé „Texel's schapen
stamboek". (Stad).
(Zie verder eventueel laatste
berichten)*
5 KINDEREN LEVEND VERBRAND.
Bij een brand in een Fransche
barak.
Zaterdag zijn te St. Quentin (Fr.) vijf kin
deren, van zeven maanden tot vier jaar oud,
in de vlammen omgekomen. De ongelukkige
moeder werd levensgevaarlijk gewond naar
het ziekenhuis overgebracht.
De brand ontstond in een houten barak,
waarin het gezin, dat 10 personen bestond,
woonde. Binnen enkele seconden vormde de
geheele woning één laaiende vuurzee. De
moeder trachtte nog hare kinderen te red
den, doch zakte, over het geheele lichaam
met zware brandwonden overdekt, ineen. De
lichtgebouwde barak brandde volledig af
De overige familieleden waren ten tijde van
het ongeluk niet aanwezig.
STORMSCHADE IN BORDEAUX.
Schepen in nood.
De zware storm, die in geheel Frankrijk
gewoed heeft, heeft vooral in de streek van
Bordeaux groote schade aangericht. De gla
zen windvangers van de café's werden ver
nield. Het Casino werd van een deel van het
dak beroofd. De kramen voor de Maart-
markt werden tegen den grond geslagen en
vernield. In St. Nedrad, een voorstad van
Bordeaux rukte de storm een huisdeur uit de
hengsels en slingerde de geheele deur op een
vier meter hoog dak. De electrische leidingen
werden voor een groot deel vernield. Tus
schen middernacht en 4 uur des morgens be
reikte de storm zijn hoogtepunt. Verscheidene
kustschepen hebben noodseinen uitgezonden.
Andere schepen konden niet binnenloopen en
wachten thans op volle zee op beter weer.
Het Engelsche s.s. „Ottinge" heeft wegens
het breken van het roer S.O.S.-seinen uitge
zonden.
ROTSBLOKKEN LOS GERAAKT.
Vijf personen gedood en drie
zwaar gewond.
In het dorpje Dhron, nabij
Neumagen, aan de Mosel, vielen
eenige rotsblokken neer op een
tegen den rotswand gebouwde
kegelbaan.
Vijf personen werden op slag
gedood, terwijl drie anderen
zwaar werden gewond.
Vermoedelijk zijn de rotsblok
ken tengevolge van den zwaren
regenval van den laatsten tijd
losgeraakt.
Op de auto van den minister van
Oorlog van Siam, die een voetbal
wedstrijd had bijgewoond, zijn
twee schoten gelost, die den minister
in arm en nek wondden. Er bestaat
geen levensgevaar. De dader is on-
herkend ontvlucht.
DOOR HONGERDOOD BEDREIGD.
Te Plasterrock in Canada worden 200
gezinnen door den hongerdood bedreigd,
doordat zij van de bewoonde wereld zijn
afgesloten. Het Roode Kruis heeft een
hulpexpeditie uitgezonden De bewoners
van het dorp hebben een koude van 30
graden te doorstaan.