DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Belgische regeering afgetreden.
Scherpe critiek op de nieuwe kieswet.
De Duitsche militaire
dienstplicht.
No. 67 Dit nummei bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Woensdag 20 Maart 1935
137e Jaargang
Zitting Tweede Kamer
Vele tegenstanders.
flagelijksch 0veezicht
Een verklaring van minister-president
Theunis. - Ministers voor de radio.
Een plotseling bericht.
DE VERKLARING VAN DEN
MINISTER-PRESIDENT.
Theunis.
!Buiteutand
Wat vandaag de
aandacht trekt,,.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke rerfel meer f
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aau de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v'h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Den Haag, 19 Maart.
De Kamer heeft met 65 tegen 5 stem
men de motie-Wijnkoop (c.p.) verwor
pen, waarin zij zich zou hebben ver
klaard voor intrekking van de aange
kondigde verslechteringen in de arbeids
voorwaarden bij de particuliere mijnen
en voor het tegengaan van verdere ont
slagen alsmede voor invoering van zes-
en zeven-urige werkdagen in het mijnbe
drijf in Limburg. Men weet, dat de Rijks
bemiddelaar aan het werk is. Voor de
motie stemden alleen de communisten
en de heer Sneevliet (r.s.).
Ter gelegenheid van de stemming over
deze motie was minister Van Lid tb de
Joude voor het eerst in de Kamer. Hij
maakte met de leden kennis en scheen
een vlot en vriendelijk man, die van een
lach houdt.
De Kamer houdt zich nu bezig met de
voorgestelde kieswetswijziging, waar
door de regeering het euvel van de vele
kleine partijtjes en groepen wil tegen
gaan.
Volgens het wetsontwerp wordt bij in
diening van de candidatenlijst storting
van een waarborgsom van 250 ge-
eischt De som zal verbeurd zijn, als de
gioep den kiesdeeler niet haait.
Belangrijk is een andere bepaling in
het wetsontwerp, nl. dat een partij geen
vertegenwoordiging in de Kamer kan
krijgen, als zij niet ten minste driemaal
den kiesdeeler haalt. Er zullen dan dus
geen partijen meer in de Kamer zijn met
minder dan drie zetels.
Daarnaast wil het wetsontwerp ook de
bestuurders van organisaties van over
heidspersoneel uitsluiten van het lid
maatschap van Provinciale Staten en
Gemeenteraden. Voor uitsluiting van
het Kamerlidmaatschap zou grondwets
herziening noodig zijn.
Dat de vertegenwoordigers der kleine
partijen in de Kamer het wetsontwerp
krachtig bestreden, spreekt vanzelf. De
heeren Arts (r.k.v.p.), Lingbeek (h.g.) en
Westerman (n.h.) traden er tegen in het
geweer.
Maar ook bij andere grootere, groepen
is verzet tegen het regeeringsvuorstel
gerezen Dit bleek heden uit redevoerin
gen der heeren Boon (lib.) en Vliegen
(s.d.)
Men acht den eisch van drie maal den
kiesdeeler, voordat men een vertegen
woordiging in de Kamer kan krijgen,
niet in overeenstemming met het begin
sel der evenredige vertegenwoordiging.
Minder bezwaar, o.a. ook niet bij mr.
Westerman, vindt de eisch van een
waarborgsom als middel ter voorkoming
van al te lichtvaardige candidaatsteB
ling.
De uitsluiting van vakvereenigingsbe-
stuurder van overheidspersoneel van
het lidmaatschap van Staten en raad
vmdt bij sommigen steun, bij anderen
bestrijding. Mr. Westerman wenschte,
dat men verder zou gaan en ook zou uit
sluiten hen, die een levenstaak vinden
in de behartiging der belangen van par
ticuliere werkgevers- en werknemers
organisaties.
Het staat vrijwel vast, dat minister
De Wilde zijn wetsontwerp niet onge
wijzigd zal aangenomen krijgen. Met
name zal hij den eisch van driemaal
den kiesdeeler wel moeten prijs geven.
Wel zal misschien de geldende eisch
van drie kwart van den kiesdeeler voor
ee eersten zetel kunnen worden ver
scherpt tot den geheelen kiesdeeler.
Een krachtig bestrijder van den eisch
van drie maal den kiesdeeler was prof.
Vi6scher (a.r.), die dezen eisch ongrond
wettig acht, wijl de grondwet evenredige
vertegenwoordiging eischt Wel kras is.
dat prof. Visscher den eisch ook in strijd
noemde met het antirevolutionnair be-
ginse', dat ook voor kleine partijen de
mogelijkheid van vertegenwoordiging
eischt. Minister De Wilde is zijn partij
genoot!
Ir. Bongaerts (r.k.) heeft voorgesteld,
dat de kieskringen zullen worden ver-
eenigd tot vier groepen, waarvan twee 26
en twee 24 Kamerleden zullen moeten
kiezen, al naar gelang der bevolkings-
sterkte in de groep. Dan wordt het den
kleinen partijen wat moeilijker gemaakt
in de Kamer te komen. En tevens hoopt
do voorsteller, op deze wijze een band te
zien gelegd tusschen kiezers en gekoze
nen. Blijken's heeren Vliegen's rede is
een minderheid der sociaal-demo
cratische fractie hiervoor.
Mr. Joekes (v.d.) achtte den eisch van
drie maal den kiesdeeler onaannemelijk
(Het debat is nog lans? niet geëindigd!)
Het Belgische kabinet afgetreden!
Dat was gistermiddag wel 't meest
sensationeele bericht, dat binnen
kwam oip de redactie-bureaux der
dagbladen.
Want hoewel de regeering verre
van sterk stond en men reeds eeni-
ge dagen een regeerings-crisis
vreesde, had niemand kunnen den
ken, dat die crisis reeds zoo spoedig
een feit zou zijn.
Insiders wisten alleen, dat de Belgische
regeering gistermiddag in de Kamer een
korte verklaring zou afleggen en ieder ver
wachtte, dat die verklaring betrekking zou
hebben op de reis van de Belgische ministers
naar Parijs, en op de maatregelen, die de
regeering airect na die reis nam, om de
huidige goudwaarde van den franc te hand
haven. Maar een „coup de théatre" in den
vorm van een kabinetscrisis verwachtte men
allerminst, althans niet op dit oogenblik.
Het was zoo schrijft de Brusselsche
N. R. C.-correspondent natuurlijk bekend,
dat sommige leden van de katholieke en li
berale fracties in het parlement het gezag
van de regeering zochten te ondermijnen,
dat sommige voorstanders van devaluatie de
deflatiepolitiek van de regeering op vinnige
wijze bekampten; het was ook bekend, dat
ten minste een van de leden van de regee
ring voorstander was van de tot standko-
ming binnen afzienbaren tijd van een drie-
partijdig kabinet, waarin dus ook de sociaal
democraten zouden zijn vertegenwoordigd,
maar na de geruststellende verklaringen
Maandag nog door sommige ministers aan
de pers gedaan, meende men, dat het kabi
net-Theunis den strijd voor de handhaving
van de goudwaarde van den franc niet zou
opgeven en zijn saneerend werk nog eenigen
tijd zou willen voortzetten.
Het was dan ook met de grootste verba
zing, dat de Kamerleden de verklaring van
minister-president Theunis, onmiddellijk na
de opening van de Kamervergadering, aan
hoorden. Zelfs de Kamerpresident was,
naar wij later vernamen, geheel onkundig
gelaten van het ontslag van de regeering.
De vergadering van de Kamer duurde niet
langer dan een kwartier.
Minister-president Theunis begon met te
verklaren, dat de door hem voorgezeten
regeering samengesteld werd, om het werk
van het economische herstel en de stabili
teit van den franc, door de vorige regee
ringen ondernomen, voort te zetten. Her
haaldelijk heeft 't kabinet de aandacht van
het parlement op den ernst van den toestand
gevestigd en heeft het aangedrongen op hel
behoud van een geest van vertrouwen en of
fervaardigheid, zonder welke het in zijn po
gingen niet zou kunnen slagen. Deze mede
werking heeft de regeering niet in voldoen
de mate ondervonden. Een deel van de meer
derheid verleende meer dan eens zijn ver
trouwen slechts met tegenzin aan de regee
ring. Bovendien voerde de oppositie tegen de
regeering een onrechtvaardigen en systema-
tischen strijd en aarzelde zij niet, tot allerlei
verdachtmakingen aan het adres van de mi
nisters over te gaan. Na een aanhoudenden
strijd, die vier maanden heeft geduurd, heb
ben de gemeenschappelijke pogingen van de
leden der regeering niet kunnen beletten, dat
de bedreiging, die op den franc woog, scher
per vormen ging aannemen, fn deze omstan
digheden bleef er aan de regeering niets an
ders over, dan den Koning te vragen, de op
dracht, welke zij van hem had ontvangen,
te willen terugnemen. Met den wensch, dat
de opvolgers van het huidige kabinet in den
eensgezinden steun van de natie de noodige
kracht zullen mogen vinden, om de overwin
ning te behalen, sloot Theunis zijn ontstel
lende verklaring.
De leden van de regeering verlieten daar
op allen de vergaderzaal, terwijl vele katho
lieke en liberale Kamerleden luidkeels rie
pen: Leve Theunis.
De kamer ging vervolgens uiteen.
Fractie-vergaderingen.
Terwijl de grootste opschudding in het
parlementsgebouw heerschte, kwamen de
katholieke en socialistische fracties van de
Kamer en de liberale fractie van den Se
naat ieder afzonderlijk bijeen. In de bijeen
komst van de katholieke fractie werd door
haar voorzitter, den oud-premier Poullet, be
roep gedaan op den zin vóór eendracht en
tucht, die thans meer dan ooit de rechterzij
de moeten bezielen.
Een van de gezaghebbende leden, prof.
Brusselmans, verklaarde den val van het
kabinet-Theunis te moeten toeschrijven aan
de mislukking van de besprekingen tusschen
de Belgische en Fransche ministers te Pa
rijs. De Belgische ministers zouden ontgoo
cheld zijn teruggekeerd.
Oud-minister Sap was van oordeel, dat de
minister van staat en oucl-resident van de
Société Générale de Belgique, Francqui, als
de groote schuldige moet worden beschouwd.
Hij zou op het psychologische oogenblik de
regeering hebben "losgelaten en haar defla
tiepolitiek hebben afgekeurd.
Ten slótte werd een motie voor handha
ving van de huidige waarde van den franc
aangenomen. Slechts twee leden, onder wie
oud-minister van Caenegem, stemden tegen;
twee anderen stemden blanco.
De liberale fractie van den Senaat ver
klaarde van haar kant eenstemmig geen
enkele regeering te kunnen steunen, die niet
vast besloten is de waaroe van den franc te
handhaven.
De socialisten constateerden in een motie,
dat de deflatiepolitiek van het kabinet-Theunis
volkomen is mislukt. De regeering is on
machtig gebleken her economische en finan-
cieele vraagstuk op te lossen. Verder protes
teerden de sociaal-democraten tegen de po
gingen door den minister-president gedaan
in een verklaring, om alle schuld voor de
huidige regeerings'crisis op den rug van de
socialistische partij te schuiven. Over den
franc lieten zij zich echter niet uit.
De koning ontvangt de politieke
leiders.
Ir* den loop van den middag ving koning
Leopold ter. paleize de gebruikelijke consulta
tie van politieke leiders aan. Eerst werd
ministei-piesident Theunis ontboden en ver
volgens de voorzitters van de Kamer en den
Senaat de leiders van de katholieke en libe
rale fracties in de Kamer, Poullet en Max, de
socialistische leider Vai.dervelde, de liberale
oud-minister Janson, de katholiek-democra
tische senator van Overbergh en om zeven
uur 's avonds ook nog de socialistische mi
nister van staat en gewezen president van de
Kamer, Brunet.
Ministers voor de radio.
Gisteravond hebben de minister-president
Theunis en de minister van economische
zaken en openbare werken resp. voor den
Franschen en Vlaamschen omroep t altreden
van de Belgische regeering nader toege
licht. De minister begon met de voorlezing
van de verklaring, welke de regeering gister
middag in de Kamer had afgelegd. Deze ver
klaring vraagt een kort commentaar, ver
volgde de minister. v
De regeering heeft zich bij haar handelen
alleen door zuivere economische doeleinden
laten leiden. Politiek in ae minder goede be-
teekenis van het woord verijdelde echter
haar pogen. Voor een deel der medeburgers
scheen het algemeen belang op sommige
oogenblikken niet meer te bestaan. Crediet en
vertrouwen hebben dezelfde beteekenis en
zonder het noodzakelijke vertrouwen kon de
regeering niet slagen. Zonder dat vertrou
wen zal ook geen enkele andere regeering
Kunnen slagen Waar lijot het land aan? Na-
tuui lijk in ce eerste plaats aan de wereld
crisis, welke de exportcontingenten zoozeer
heeft gereduceerd, maar de gevolgen daar
van zouden alleen te bestrijden zijn geweest
door eensgezind vertrouwen, zooals de re
geering bij den aanvang van haar bewind
verklaarde. Dit vertrouwen is helaas onvol
doende gebleken. De oppositie schuwde geen
middelen tot het voeren van een noodlottige
campagne tegen de regeering. Aanpassing
van de productiekosten bescnouwde de re
geering als het eenige middel tot redding van
den franc. Het pogen der regeering is echter
stelselmatig door de oppositie verijdeld. Veel
tijd ging verloren om zelfs de meest nood
zakelijke en urgente maatregelen in de
Kamer te verdedigen. En doordat het ver
trouwen ontbrak, is de campagne voor deva
luatie ontstaan, waarbij de ministers recht
streeks werden aangevallen.
Het gevolg was, dat men goud is gaan
uitvoeren en ofschoon de franc bijzonder
goed gedekt is, mocht de regeering deze be
weging niet laten voortduren. In dit licht
moet men de maatregelen beschouwen, welke
gisteren werden gepubliceerd, doch die niet
het psychologische resultaat hebben bereikt,
dat zij hadden kunnen Hebben, indien men
vertrouwen had gehad. Zoo stonden de re
geering nog slechts twee dingen te doen en
wel in de eerste plaats de deur te sluiten om
verderen gouduitvoer te verhinderen. De
sleutel van de deur, die de regeering thans
gesloten heeft, is gesteld in de vertrouwde
handen van den gouverneur van de Nationale
Bank, den heer Franck En in de tweede
plaats diende de regeering het haar door den
koning geschonken vertrouwen terug te
geven. De regeering is ervan overtuigd, dat
zij zich niets te verwijten heeft. Zij heeft ge
arbeid in de beste verstandhouding en in
volle saamhoorigheid. Wanneer wij op ons
geheele werk terugblikken, zijn de fouten
slechts gering geweest. „De regeering be
sluit met den wensch. dat haar opvolgers de
kracht mogen vinden te slagen, waar zij het
niet vermocht'".
De regeering zegt evenwel, dat de toe
komstige regeering zonder vertrouwen even
min een gunstig resultaat zal vermogen te
bereiken.
Niet het privaat belang, maar het publiek
belang dient bij de beoordeeling van haar
streven op den voorgrond te staan.
Artikel van generaal v. Blomberg.
De rijksminister voor de Weerbaarheid, ge
neraal v. Blomberg, publiceert in Voelkische
Beobachter een artikel over den Duitschen
algemecnen dienstplicht.
Generaal v. Blomberg verklaart o.m., dat
de dienstplicht weer allen zal omvatten en
zal worden opgebouwd op de basis der we
reldbeschouwing van den nationaal socialis-
tischen staat. Hij zal geen privilegies meer
kennen. Hoogere ontwikkeling geeft niet
meer, zooals eens, het recht op een korteren
diensttijd Slechts karakter en prestaties zul
len in het vervolg den doorslag geven.
Discipline en moed zijp. het hoogste goed
van den staat. De jonge weerbare mannen
zullen deze school medemaker. Het veitrou
wen, dat de weermacht geniet zal zij zich ook
verder waaidig betoonen en zij gevoelt zich
in leven en dood verbonden aan den schepper
en leider van het nieuwe Duitschland.
Een interview met baron von
Neurath.
De rijksminister van Buitenlandsche
Zaken, baron von Neurath, heeft den chef
correspondent van het Reuter Office een on-
Von Neurath,
rijkminister van Duitschland
derhoud toegestaan, waarin hij o.m. ver
klaarde dat Duitschland besloten heeft zich
de voor zijn verdediging noodzakelijke wa
pens te verschaffen, nadat het tot de overtui-
Nu de Belgische regeering is afge
treden. (Dag. Overzicht).
De nieuwe dienstwet in Duitsch
land. (Buitenland;.
Op la6t van Rijksminister Frick
zijn alle in Duitschland gearresteer
de dominees weer op vrije voeten
gesteld. (Buitenland).
Den Japanschen bewoners van
Guam is aangezegd het eiland te
verlaten, in verband met den bouw
van militaire versterkingen. (Bui
tenland).
De zomertijd zal dit jaar beginnen
15 Mei en eindigen 6 October. (Bin
nenland).
Vergiftigingsgeval te Nederweert
(L.)2 kinderen gestorven. (Binnen
land).
Conflict bij Jansen en Tilanus ge
ëindigd. (Binnenland).
De regeering zal met de mijn-
directies onderhandelen. (Binnen
land.)
Sneltrein grijpt vrachtauto te
Wagenberg (N.-Br.); bestuurder aan
den dood ontsnapt. (Binnenland.)
Vandaag is het een jaar geleden,
dat Koningin Emma heenging; een
treffende plechtigheid te Den Haag.
(Binnenland.)
De gemeentebegrooting van Alk
maar. (Stad).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
ZIJ, DIE ZICH MET
1 APRIL A.S. VOOR
MINSTENS 3 MAAN
DEN OP DIT BLAD
ABONNEEREN, ONT
VANGEN DE TOT
DIEN DATUM VER
SCHIJNENDENUM
MERS FRANCO
EN GRATIS.
DE DIRECTIE.
ging is gekomen, dat al zijn bemoeiingen om
een algemeeue ontwapening te bereiken, ver-
geefsch zijn gebleven.
Duitschland heeit zich het recht der herbe
wapening genomen, omdat de andere landen
hun ontwapeningsverplichtingen niet zijn na
gekomen.
Het is absoluut noodzakelijk een duidelijk
standpunt in te nernen. Dit is thans met
Duitschland het geval.
Op de vraag, waarom Duitschland den
algemeenen dienstplicht weer heeft inge
voerd, antwoordde de minister, dat dit be
sluit in overeenstemming is met de in 1932
door Herriot gestelde eischen de Duitsche
weermacht met een langen diensttijd te wij
zigen in een leger met korten diensttijd, zoo
mede met het plan-MacDonald.
Hetgeen in de nieuwe wet op de weer
baarheid is vastgelegd, is de verplichting
voor iederen gezonden Duitsrher voor zijn
vaderland zijn plicht te doen, als dit hem
roept.
Op de vraag of de gisteren overhandigde
Britsche nota de voorwaarden voor het be
zoek van Sir John Simon wijzigt, antwoord
de Neurath: Neen. Hij vervolgde: Het be
zoek heeft plaats in een goeden atmosfeer
De besprekingen zullen niet heel gemakkelijk
zijn, maar zij waren vroeger evenmin ge
makkelijk en thans is de basis in ieder geval
duidelijker.
Wij zullen ons onderhouden over reali
teiten in plaats van over phrases. Thans, nu
Duitschland zich rechtsgelijkheid heeft ver
schaft en de rijkskanselier heeft verklaard, dat
de Duitsche strijdmacht nimmer voor den
aanval zal worden gebruikt, moet een alge
meen gevoel van veiligheid veel gemakke
lijker te verkrijgen zijn Het moet voor de
mogendheden mogelijk zijn het eens te wor
den over een gemeenschappelijke basis van
overeenstemming. De minister is er zeker
van, dat iedereen er van overtuigd is, dnt een
nieuwe oorlog het einde van Europa zal be-
teekenen.
