DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
KONING GEORGE VAN ENGELAND
Qaqdiihsch
Vit hei JUuCemetU
No. 97 DH nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Donderdag 25 April 1935
137e Jaargang
Een korte levensbeschrijving van den vorst,
die over enkele dagen 25 jaar koning zal zijn.
EEN GOEDE KONING.
Sweepstake-kanton
verwoest.
De Plaza te Dublin een prooi
der vlammen.
Paraguanen teruggeslagen.
Wat vandaag de
aandacht trekt.,.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
iranco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIENs
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven Iranco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Engeland maakt zich gereed, om
feest te vieren! Want het zal zijn
koning en koningin willen bejube
len, omdat dit tweetal zijn zilveren
feest zal vieren. Vijf-en-twintig jaar
lang zullen ze dan over Engeland
geregeerd hebben, zullen zij de
koning en koningin van het Veree-
nigde koninkrijk zijn geweest, zullen
zij keizer en keizerin zijn geweest
van het rijk „waarin de zon nooit
ondergaat".
Misschien is het niet ondienstig,
om thans, nu deze feesten voor de
deur staan, iets meer over koning
George V te vertellen, opdat men
een iet-wat ruimeren kijk krijgt op
de beteeken is van dezen vorst.
Koning George is in hooge mate „een
goed koning" geweest. De geschiedenisboe
ken plegen het onderscheid aan te geven in
de chronologische volgorde waarin koningen
door hun bladzijden trekken. Er kan geen
twijfel aan zijn, dat de geschiedenis den
huidigen koning van Engeland zal aandui
den als een goed koning. Het eenvoudig
feit wordt beseft en gewaardeerd in de
Britsche Eilanden, waar men den vorst zoo
vaak van nabij aanschouwt, en in de verst
verwijderde Dominions en koloniën. Het
volk ziet in zijn koning een man, dien het
lot heeft geplaatst in een positie even ver
heven als drukkend. Er zijn niet veel illusies
overgebleven over de voorrechten van konin
gen. De voorrechten zijn in de moderne we
reld verplichtingen geworden. De eigen ko
ninklijke persoonlijkheid voegt zich in plaats
van zich te doen gelden. Hij cijfert „eigen"
weg en „dient". Het geldt in de hoogste
mate voor koning George, wiens persoon
lijke belangeloosheid allerwegen in zijn
rijk wordt erkend. Zijn persoonlijke eigen
schappen en deugden weerspiegelen zich in
zijn openbaar optreden. En hij heeft zich be
mind gemaakt bij zijn onderdanen door den
eenvoud van zijn levensgang, zijn huiselijk
geluk en zijn sportleven zin.
Een korte levensbeschrijving.
George de Vijfde, bij de gratie Gods van
Groot-Brittannië, Ierland en van de Britsche
Dominions over zee, koning, verdediger van
het geloof, keizer van Inaië (om koning
George zijn officieele titels te geven) werd
feboren op 3 Juni 1865 in Marlborough-
louse en besteeg den troon op 6 Mei 1910
als eenige overlevende zoon van Edward
VII. Hij deelde een gelukkige jeugd met zijn
ouderen broeder prins Albert Victor (later
hertog van Clarence) en twee zusters
George was een blijmoedig kind met kinder
lijken afkeer van lessen, welke nochtans een
aanzienlijk deel van zijn dagen vulden tus-
^ehen het zesde en twaalfde levensjaar. Toen
hij dezen leeftijd had bereikt, werd hij tege
lijk met zijn broer adelborst op de Brittan-
ria. Het was reeds lang tevoren uitgemaakt
dat prins George, die aanvankelijk niet
voor het koningschap in aanmerking kwam,
zijn loopbaan zou vinden op de vloot. Een
dergelijke specialisatie kon voor den hertog
van Clarence niet 'elden. Zoo geschiedde
het, dat de broers na eenige jaren scheiden.
George bleef op de vloot, de kroonprins ging
naar Cambridge en later naar het leger.
lp het jaar 1880 begon prins George de
serie lange zeereizen, welke hem later niet
alleen den naam gaven van den zeeman
koning, maar hem een van de meest bereisde
vorsten van de wereld maakten. De reizen
geschiedden met de Bacchante en Zuid-
Amerika, Zuid-Afrika, Australië, de Fiji-
land en, Java, Ceylon, Egypte, Palestina en
Griekenland werden bezocht. In 1882 kreeg
prins George een benoeming van luitenant
ter zee 11de klasse op de Canada, een schip
van de vloot in West-Indië en Noord-Ameri-
ka- Een verblijf op de marineschool in Green-
wich volgde en in 1885 kwam de bevordering
tot luitenant ter zee Iste klasse. Na dienst
als zoodanig op vele oorlogsschepen en na
een commando van de kanonneerboot Thrush
werd prins George als kapitein-luitenant ge-
Plaatst op de Melampus. Dat was in 1891
Fn terstond daarop kwam er een einde aan
dezen actieven dienst op de vloot als gevolg
van de plotselinge ziekte en dood van den
hertog van Clarence. welke prins George ,n
de directe lijn der troonopvolging plaatsten.
In het jaar waarin de a.s. troonsopvolger
afscheid van de zee had genomen werd hij
hertog van York, graaf van Inverness en
baron Killarney (Engelsche, Schotsche en
Iersche titels). In het volgend jaar, 6 Juli
trad hij in het huwelijk met prinses Victoria
Mary of Teek. Het jonge echtpaar nam zijn
vertrek in White Lodge, Richmond, waar
23 Juni 1894 de prins van Wales werd ge
boren. Na een achttal jaren van rustig hu
welijksleven hervatte de a.s. kroonprins zijn
reizen, ditmaal vergezeld van zijn gade. Het
prinselijk echtpaar bezocht Ierland in 1899
en twee jaar later volgde een lange reis
door het Britsche rijk. Zij gingen scheep op
de Ophir in Maart 1901, bereikten Melbour-
ne in Mei en openden er het eerste parle
ment van het Australisch gemeenebest. Van
Australië gingen zij naar Nieuw Zeeland,
Zuid-Afrika en Canada. Bij zijn terugkeer
hield prins George die inmiddels prins
van Wales was geworden bij de troonsbe
stijging van zijn vader in de Guildhall
van de City de gedenkwaardige toespraak
op het thema „Engeland Ontwaak", waarin
hij gewaagde van den indruk, welke overzee
scheen te heerschen, dat het moederland
zich van zijn oude overheerschende positie
in kolonialen handel liet wegdringen.
George als koning.
In 1910 volgde de prins van Wales zijn
vader op.
Koning Edward had in zijn korte regeering
de harten van zijn volk veroverd door zijn
gemakkelijke beminnelijkheid. Engeland had
in zijn lange geschiedenis geen populairder
vorst gekend. Het voorbeeld van Edward
maakte het voor den opvolger niet gemakke
lijk de volksgunst die rond het paleis hing
als een onzichtbaren mantel van trouw en
aanhankelijkheid onverzwakt te houden
Koning George slaagde echter volledig in
deze niet gemakkelijk taak. De kroning ge
schiedde op 22 Juni 1911 en officieele be
zoeken aan Ierland, Wales en Schotland
volgden. Later in het jaar kwamen de sta
tie en de pracht van het bezoek aan Britsch
Indië met de durbar (ontvangst) in de oude
hoofdstad Delhi. Bij terugkeer werd het
land verontrust door lastige politieke en
labouivraagstukken die den koning de gele
genheid verschaften de beste eigenschappen
van een constitutioneel vorst ten toon te
spreiden. Toen de oorlog uitbrak schaarde
het land in zijn uiterste beproeving zich als
vanzelf en als één man rond zijn koning.
De wijdvertakte werkzaamheden van de le
den van het koninklijk gezin gedurende den
oorlog, is te veelzijdig voor opsomming in
een kort artikel. Men zegt niet te veel in
dien men de overtuiging uitspreekt, dat hun
inspanning tot handhaving van het natio
naal moreel en de overwiningswil van groot
belang was. Na de wapenstilstand bracht
koning George een bezoek aan Parijs en de
slagvelden in Frankrijk en België waarbij
hij op opmerkelijk spontane wijze door de
bevolking in die landen werd gehuldigd
Londen was uiteraard ook het tooneel van
vele triomfantelijke optochten en huldebe-
toogingen. Het jaar eindigde met een feest
maal voor president Wilson en zijn vrouw
in het Buckingham Paleis.
Eerst in 1921 verliet de koning weer den
Engelschen grond om het nieuwe parlement
van Noord-Ierland te gaan openen. Bij die
gelegenheid deed Z. M. een beroep op de
Ieren om „tot bezinning te komen, de hand
der verdraagzaamheid te bieden, te verge
ven en te vergeten en van het land dat gij
liefhebt een nieuw gebied van vrede en te
vredenheid te maken". Bezoeken aan België,
Frankrijk en Italië (met een bezoek aan den
Paus) kwamen later. Sedert het laatstge
noemde bezoek, in 1923, heeft koning
George Engeland niet meer verlaten. De
ziekte van 1928 veroorzaakte groote onge
rustheid en bleef het land twee maanden
lang drukken.
Vaak hoort men de misvatting verkondi
gen, dat een constutioneel monarch als ko
ning George niet veel meer is in practisch
landsbestuur dan een „rubber stempel". Het
is uiteraard waar, dat koning George re
geert door zijn door het volk gekozen mi
nisters. Maar binnen deze bej)erking mag
zijn invloed niet worden onderschat. Zijn
grondwettelijke bevoegdheden zijn eens als
volgt samegevat: Het recht om te raadple
gen; het recht om aan te moedigen; het
recht om te waarschuwen. Koning George
wordt beschouwd als een grondig kenner
van de buitenlandsche politiek. In binnen-
landsche zaken staat hij boven de partijen en
handelt hij naar het advies van zijn minis
ters. Maar in hachelijke oogenblikken voor
het staatsbestaan kunnen zijn invloed en ini
tiatief beslissend zijn. Het is een openbaar
geheim dat koning George in de crisis van
het najaar van 1931, een vacantie in Schot
land onderbrekend en naar Londen terugkee
rend, zijn persoonlijke invloed terdege deed
gelden om aan een gevaarlijken en ontstel
lenden toestand van het land het hoofd te
bieden.
Den Haag, 24 April.
De Eerste Kamer is een kleine vier minuten
in vergadering bijeen geweest en heeft in
dien tijd negentien wetsontweipjes zonder
debat en zonder stemming goedgekeurd. Er
waren nogal wat Indische wetsontwerpen bij
en ook bekrachtigingen van verscheidene
contingenteeringen, van zeevisschen, wol
len dekens, badkuipen, haarden, ongesmol-
ten dierlijk vet, boter en haring.
Na de openbare vergadering zijn de se
natoren in de afdeelingen de begrooting
van het Zuiderzeefonds en de kieswetswij
ziging gaan onderzoeken.
Gisteren is brand uitgebroken in de Plaza,
het gebouw te Dublin, waar de trekkingen
van de Iersche sweepstake plaats hebben.
De brand greep snel om zich heen, alle
brandweer-brigades van Dublin werkten
koortsachtig om den brand te bestrijden. De
vlammen bereikten evenwel een aanzienlijke
hoogte en men vreesde, dat het geheele ge
bouw ten prooi zou vallen aan de vlammen.
Met moeite hield een sterke politiemacht de
nieuwsgierigen op een afstand.
De brand is vermoedelijk aan onvoorzich
tigheid te wijten. Hij brak uit in de beneden
verdieping van het gebouw. De groote bus,
welke dient om de nummers van de sweepsta
ke dooreen te mengen, is geheel door het vuur
verteerd.
Nader wordt gemeld, dat de brand gister
morgen om 11 uur fs bedwong. Van het
mooie gebouw is niets anders overgebleven
dan een rookende puinhoop. De belendende
gebouwen konden gespaard blijven.
Het Hbld. meldt nog nader:
De Plaza in Dublin, waar de laatste jaren
geregeld de trekkingen werden gehouden
voor de befaamde Iersche sweepstake, is een
puinhoop en door den brand van het gebouw,
dat vroeger een balzaal en een bioscoop is
geweest, maar waarin sinds eenige jaren de
kantoren van de directie der Sweepstake ge
vestigd waren, is een bekend gebouw van de
binnenstad verloren gegaan. Wie Dublin in
de laatste jaren bezocht heeft, moet het ge
bouw wel kennen. Het stond in Abbeystreet,
een paar honderd meter van de Nelson-zuil,
en liep achter door in Princess-street.
Het huis, dat weinig of geen architectoni
sche waarde had, was na de overneming door
de sweepstake-organisatie op de meest weel
derige manier ingericht. In tegenspraak met
de eerste onrustbarende berichten kan mede
gedeeld worden dat er geen coupons van
reeds genomen loten voor dé Derbysweep
welke opgeborgen waren in een brandvrije
kluis in een ander gebouw verloren zijn
gegaan; wel zijn echter de documenten en
boeken van afgeloopen sweepstakes ver
brand, maar die hadden grootendeels slechts
documentaire waarde. Verder kan worden
medegedeeld dat de volgende sweepstakes
zullen worden gehouden in het Maison Hou
se te Dublin, waar de eerste twee trekkingen
plaats vonden.
De oorzaak van den brand is geheel onbe
kend, maar er wordt sterk aan brandstich
ting gedacht. De politie zegt, dat in den nacht
twee auto's bij den achterkant van het ge
bouw hadden stilgestaan, van waar een door
gang leidt naar een trap, die naar de hall
voert, waar de trommel staat.
Conflict met de tramweg
maatschappij.
Er is een conflict aan den gang met de
Tramwegmaatschappij van Dublin. Het ont
slag van een beambte heeft tot een staking
geleid. Deze beambte had een baantje gekre
gen bij de sweepstake-organisatie, die daar
mee de bedoeling had gehad de gemoederen
tot bedaren te brengen.
Dit heeft echter de tegenovergestelde uit
werking gehad en het gevolg was dat al de
sweepstakegebouwen door de politie moesten
worden beschermd, ook de Plaza.
Vroeg in den morgen, toen echter reeds ve
le duizenden menschen op de been waren,
zag men rook en daarna vlammen komen uit
een kamer in het benedengedeelte van het ge
bouw.
Volgens dén chef van de brandweer moet
de brand begonnen zijn achter de groote cy-
lindervormige trommel, waarin de loten wer
den gemengd, en die men wel van afbeeldin
gen zal kennen. De politie is echter van mee
ning dat de brand aan den achterkant van
het gebouw begonnen is.
Zoodra de brand ontdekt was, kwamen vier
brandweer-brigades aangereden. Ze konden
echter weinig uitrichten, daar er wegens de
waterschaarschte in Dublin een: lage druk
op het water stond.
Toen men eenmaal over genoeg water be
schikte, was het reeds te laat; het geheele ge
bouw was reeds in brand en de vlammen
sloegen hoog op.
Onder het gebouw, in het sousterrain, is
een garage die plaats bood aan 100 wagens.
Toen de brand reeds lang aan den gang was,
werden er nog auto's uit de garage wegge
reden. Later viel het dak in en bereikte de
brand ook de garage, waar zij door de ben
zine en olie, die er opgeslagen waren, nog
werd aangewakkerd.
Tegen dén middag werd de brandweer het
vuur meester; toen echter stonden alleen nog
maar de vier muren overeind en van naburi
ge daken kon men in de binnenruimte de over
blijfselen van de befaamde kolossale loten-
trommel zien.
De belendende gebouwen en pakhuizen
werden niet aangetast wat te danken was aan
het stille weer en het harde werken der
brandweermannen. Ook het gebouw van het
dagblad „The Irish Independant", dat bijna
naast de deur van de trekzaal gelegen is,
werd niet aangetast.
De politie had groote moeite de duizenden
nieuwsgierigen op veiligen afstand te hou
den en het verkeer in de binnenstad was den
geheelen morgen gestremd.
WEER EEN „JAKOB-AFFAIRE".
Zwitsersch echtpaar over de
grens gelokt.
Een geval, dat eenige overeenkomst heeft
met de zaak Jakob, wordt door den corres
pondent te Bazel van de „Manch. Guardian"
meegedeeld.
Een jong getrouwd Zwitsersch paar, dat
te Bazel woont, ontving een mededeeling, dat
een aangeteekende brief bevattende een in-
hbud van waarde voor hen in het Duitsche
Lörrach, juist over de grens, op het postkan
toor lag. Deze brief moest persoonlijk wor
den afgehaald.
Het echtpaar ging naar Lörrach en kreeg
den brief na het vervullen van tal van forma
liteiten in handen. De enveloppe, met den
stempel Dresden, was zwaar verzegeld, maar
hield niets in.
De man en de vrouw werden door de poli
tie vastgehouden, aan een streng onderzoek
onderworpen en tenslotte na drie dagen vrij
gelaten.
In Zwitserland teruggekeerd, diende het
echtpaar een klacht bij de autoriteiten in. De
man was door de Duitsche politie mishan
deld, hetgeen duidelijk te zien was.
De Zwitsersche gezant te Berlijn heeft op
dracht gekregen om een protest bij de Duit
sche regeering in te dienen. De autoriteiten
te Lörracht ontkennen iets van het gebeurde
af te weten.
GEHEIMZINNIG „OORLOGSFONDS".
Vage aanduidingen!
In een interview met de Fransche „Agen-
ee Economique" heeft een anoniem lid van
de Londensche effectenbeurs verklaard, dat
er een geheim Duitsch oorlogsfonds ten be
drage van 500 millioen bestaat, dat ver
borgen is in Nederland, Zwitserland en de
Ver. Staten.
Duitschland gebruikt dit fonds voor het
koopen van grondstoffen voor zijn herbewa
pening, aldus de „Age'noe Economique". De
uiteenzettingen van dr. Schacht, president
van de Duitsche Rijksbank, inzake het gebrek
aan geld in Duitschland zijn slechts een list
om tijd te winnen voor de herbewapening.
Het betreffende beurslid verklaarde tegen
over de Agence dat de fondsen waren ge
vormd door over de geheele wereld marken
te verkoopen. De aldus verkregen buitenland
sche deviezen werden door de Duitsche auto
riteiten onder gefingeerde namen bij een
bank gedeponeerd.
„GEEN OORLOG, NOOIT!"
ZEGT DR. LEY.
De leider van het Duitsche Arbeidersfront
heeft met een medewerker van het Fransche
dagblad „Le Journal" een interview gehad.
Deze vroeg dr. Ley of Duitschland over een
oorlog dacht.
Dr. Ley verklaarde: Neen! Oorlog
nooit! Duitschland wil geen oorlog: 23 mill.
arbeiders willen niets anders dan arbeid en
vrede. Gij ziet bij ons vele uniformen en dlat
verontrust u! De waarheid is. dat de Duit-
scher zich gaarne aaneensluit, graag mar
cheert en zingt.
De leider zal geen oorlog beginnen, omdat
hij dien niet wil.
Aan de Parapiti-rivier schijnt de
kans te keeren.
Volgens een bericht uit Asunción, de Para-
gueesche hoofdstad, zijn aan het westfront
over een lengte van 20O Kilometer uiterst
hevige gevechten ontbrand. De Paraguee-
sche troepen hebben de stad Charagua moe
ten ontruimen.
Reeds gedurende eenige dagen komen van
het Boliviaansch-Paragueesche front berich
ten over nederlagen van de Paraguanen
Zooals dezer dagen gemeld zijn de Para
guanen, die thans de onherbergzame vlakten
van den Gran Chaco achter zich hebben ge
laten, opgerukt tot de Parapiti-rivier, aan de
Koning George van Engeland 25
var koning. (Dag. Overzicht).
De Paragueesche troepen terugge
slagen. (Buiten'and).
Brand in het sweap-stake-gebouw
te Dublin. (Buitenland).
Italië beschermt zijn koloniën.
(Buitenland).
De Prinses incognito naar Arn
hem. (Binnenland).
Te Venlo is een Mgr. Nolen6-avond
gehouden. (Binnenland).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
overzijde waarvan de uitloopers van het An-
desgebergte reeds beginnen. Waren de ge
harde Paragueezen in den Gran Chaco den
Bolivianen, wier leger hoofdzakelijk bestond
uit Indianen uit het bergland, verreweg de
baas, op de Boliviaansche hoogvlakte schijnt
het Boliviaansche leger krachtiger verzet te
kunnen bieden. De Boliviaansche troepen
zullen zich daar ongetwijfeld beter thuis voe
len dan de uit de laagvlakte afkomstige
Paragueezen, die bovendien hoe langer hoe
verder van hun bases afkomen. Hoe slecht
de verbinding door den Chaco naar het ge
vechtsfront is, is al eens in onze courant be
schreven. Het Paragueesche leger aan de
Parapiti-rivier is het water overgestoken om
nog verder op te rukken in de richting van
de groote steden Santa Cruz en Sucre. Aan
vankelijk hadden zij succes. De stad Chara
gua, eenige tientallen kilometers aan gene
zijde van de Parapiti, en gelegen aan het
knooppunt van de groote wegen naar Santa
Cruz en Sucre, viel den Paragueezen in han
den. De Bolivianen zetten een krachtig tegen-
offensief in en hebben, zooals thans zelfs
door de Paraguanen toegegeven wordt, Cha
ragua kunnen heroveren.
GROOTE BRAND IN POLEN.
30 huizen in de asch gelegd.
Het plaatsje Wolkowysk in het Noord-
Oosten van Polen ie door brand geteis-
ook gistermiddag nog niet tot staan ge-
asch gelegd. Drie kinderen kwamen
le vend in de vlammen om.
DE AARD^RSCHUIVING BIJ
OBERAUDORF.
De aardverschuiving op den Tatzl-
wurm nabij Oberaudorf aan den Inn is
ook hedenmiddag nog niet tot staan ge
komen .Er is weer een vrij groot etuk
weideland naar beneden gekomen. Door
den regen, die den geheelen middag
neerstroomde is de toestand nog drei
gender geworden.
EEN ORPHEUS ONDER DE
VEEBOEREN.
Een boer in een dorp aan de Duitsch-Tsje-
choslowaaksche grens beweert, dat zijn
koeien meer melk geven, wanneer hij op de
harmonica voor hen speelt. Een zijner koeien
was zoo weerspannig, dat hij besloot haar te
verkoopen. Hij bemerkte toen echter, dat het
dier wanneer het harmonica hoordé spelen,
plotseling handelbaarder werd. Ook de an
dere koeien schenen, naar hij zegt, de muziek
gaarne te hooren, en zich gemakkelijker te la
ten melken, ja zelfs meer melk te geven.
Thans speelt de boer eiken morgen zijn
concertina, terwijl zijn vrouw de aandachtig
en tevredén luisterende koeien melkt.
SPOORWEGONGELUK IN
RUSLAND.
21 wagons verpletterd.
Naar uit Artemowsk gemeld wordt is
op het station Jama op de Donetz-spoor-
lijn een treinbotsing ontstaan. Daarbij
zijn 21 wagons verpletterd. Of ook men-
schenlevens te betreuren zijn staat nog
niet vast.
BLIKSEM IN KERKTOREN
GESLAGEN.
Tijdens een zwaar onweer, dat in den
afgeloopen nacht boven Erfurt woedde,
is de bliksem in de kerktoren geslagen
van de Augustijner kerk aldaar. Een
bliksemafleider ving den bliksem op en
leidde hem af. Desondanks is in den
toren groote schade aangericht. De stee-
nen balustrade, die rond den achthoeki-
gen, met beelden bezetten toren loopt
werd vernield en viel op het kerkdak,
dat op verschillende plaatsen bezweek.
Nog steeds is er gevaar, dat losse stuk
ken naar beneden zullen komen. De
V-erk behoort tot het complex van het
v wmalige Augustijner klooster, waar
Martin Luther monnik geweest is.
t
_L
