DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
VICTORIEBAD^ ALKMAAR
De Fransch-Russische besprekingen.
L'Buitenland
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN;
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
No. 116 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Vrijdag 17 Mei 1935
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
137e Jaargang
S)jaqeliiksch Ovevücht
Groote ontstemming in de Duitsche bladen
over het slot-communiqué.
„EEN NEDERLAAG VOORDEN VREDE"
DE DUITSCHE OVERHEID EN DE
KATHOLIEKE KERK.
Processen wegens deviezen-
overtredingen.
IN HET BELGISCHE
STEENKOLENGEBIED.
Staking in het Henegouwsche
DE OPSTANDIGE BEWEGING
IN IRAK.
GANGSTER MET ZIJN VRIENDIN
DOODGESCHOTEN.
HET A.S. HUWELIJK VAN
PRINSES INGRID.
Intusschen dreigt de staking.
DE STAKING BIJ DE SCHEEPS
BEDRIJVEN TE HAVRE.
GROOTE BRAND IN EEN DORP.
In Tsjecho-Slowakije.
HET „VLIEGENDE FORT".
föuwenland
Het dreigend conflict in het
Mijnbedrijf.
De mijnwerkersbonden nemen
geen genoegen met de regee-
ringsbijdragen.
Waf vandaag de
aandacht trekt,..
Aanbieding ter kennismaking.
Maandkaarten 19 Mei15 Juni.
A
ALKMAARSCHE COURANT.
Hoe weinig rooskleurig de inter
nationale politiek er op het oogen-
blik voor het Duitsche rijk uitziet,
verneemt men onverbloemd uit de
verbitterde commentaren der Duit
sche bladen op het eindresultaat
van de FranschRussische bespre
kingen in Moskou. Natuurlijk valt
men in de eerste plaats over den be
langrijken zin in 't slotcommuniqué,
waarin de leiders der Sovjet-repu
bliek verklaren in te zien, dat
Frankrijk onder de gegeven omstan
digheden zijn weermacht versterken
moet.
Zoo schrijft de Hbld.-correspondent te
Berlijn en hij vervolgt met eenige persstem
men uit Duitsche bladen:
„Dit communiqué", schrijft de bekende
hoofdredacteur van het „Berliner Tage-
blatt", Paul Scheffer, die sedert hij jaren
geleden als correspondent van zijn blad te
Moskou uit Rusland uitgewezen werd, een
verwoed antibolsjewist geworden is, „is niet
meer of minder dan een aansporing voor
Europa om de bewapeningen te doen toene
men". Men spreekt nog wel in steeds meer
tot gefluister overgaanden toon van het co!-*
lectief stelsel, waarbij Duitschland zich al
tijd nog kan aansluiten, maar na Stresa
wordt deze uitnoodiging slechts met eenige
verlegenheid uitgesproken. Dit systeem staat
niet meer in het middelpunt, maar in de
plaats daarvan zijn gekomen de allianties
volgens het principe der wedérzijdsche hulp-
verfeening. Met het resultaat dat, gelijk het
„Berliner Tageblatt" meent te moeten con-
stateeren, „nog nooit de vrede in zoo innige
omarming met het geweld gepresenteerd is".
Daarom ziet het blad in „Moskou" een nieu
we nederlaag voo de gemeenschappelijke
actie voor den vrede. Wat nog overblijft is
alleen het voorstel van een luchtpact tus-
schen Duitschland. Frankrijk, België en En
geland. Maar ook hier, meent het „Berliner
Tageblatt", heeft zich dezelfde koers ont
wikkeld als in de andere gevallen en stuurt
men aan op verdragen tusschen telkens twee
staten onderling, en dus op het overbrengen
van de idee van het collectief naar de tegen
pool, de militaire conventie, het bondgenoot
schap.
Even bitter oordeelen de andere bladen
Als voorbeelden noemen wij de „Deutsche
Allgemeine Zeitung" en de „Berliner Bör-
senzeitung". Eerstgenoemd blad brengt een
kort artikel van zijn hoofdredacteur, waarin
geconstateerd wordt, dat „dit bondgenoot
schap met brutale openhartigheid tusschen
twee mogendheden gesloten is, onder voor
waarde, dat beiden met alle kracht zich nog
sterker bewapenen, dan zii het tot nog toe
reeds gedaan hebben". De schrijver be
schouwt dit bondgenootschap dan ook als
„onverbloemd militairisme" en redeneert
verder: „Dit militarisme neemt eerst den
schijn van een middel in dienst van de poli
tiek aan, om dan snel zelf politiek te worden
Strategische plannen worden opgesteld, de
landkaart verandert van karakter, de woon
gebieden der volken worden tot opmarsch-
gebieden, uit strategische overwegingen wor
den andere landen in het systeem van het
militarisme ingebouwd. Moskou sluit met
Praag af; het gaat niet meer om het Tsje-
choslowaaksche volk, maar net als in Li-
tauen om steunpunten voor de luchtmacht.
De Duitsche regeering heeft het gevaar van
deze z.g. vredespolitiek steeds onderstreept
en deze politiek van de hand gewezen. Het
groote gevaar ligt daarin, dat de politiek
tot automaat wordt en dat de wil der staats
lieden als beslissende factor bij een toekom
stige ontwikkeling wordt uitgeschakeld".
De „Berliner Börsenzeitung" is het niet
met de Fransche pers eens, dat Moskou's
concessie in het communiqué neerkomende
op de verklaring, dat Frankrijk het recht
heeft zich ter wille van zijn veiligheid nog
verder te bewapenen, daarom een zoo groote
overwinning voor Laval is, omdat daarme
de een eind gemaakt wordt aan het commu
nistisch anti-militairisme en de algemeene
ontwikkeling van het communisme er door
wordt omgebogen
In de practijk meent het Berlijnsche blad,
zal. van deze schoone beloften niets terecht
komen, omdat de bolsjewieken van onophou
delijke sabotage moeten leven en er niet aan
denken de communistische partij in Frank
rijk er toe te brengen zich te ontbinden. En
zoolang die partij bestaat, zal ook de onder
mijning van het moreel van het Fransche
leger door haar voortgezet worden.
„Het schijnt, besluit het blad, alsof men
aan den Quai d'Orsay elk gevoel verloren
heeft voor de gevaren die Frankrijk naar
binnen haalt met dit bondgenootschap, dat
niet den vrede dient, maar in tegendeel een
bedreiging is voor de Europeesche cultuur
en civilisatie, waarvan men juist in Parijs
altijd den mond vol heeft". Deze staaltjes
mogen voldoende zijn om de verbitterde
Stemming in Duitschland te teekenen. Een
teleurstelling, die de „Deutsche Allgemeine
Zeitung" de als troost bedoelde verzuchting
ontlokt: „Twee jaren zijn verloopen sinds
de vredelievende rede, die Hitier op 17 Mei
1933 in den Rijksdag hield. In die twee ja
ren heeft het Duitsche volk op het gebied
dér buitenlandsche; politiek tal van teleur
stellingen moeten beleven, maar ten slotte
hebben wij dan toch maar ons door een nieu
we weermacht hersteld zelfbewustzijn en
onze ongewijzigde vredelievendheid". Dat
klinkt alsof het blad, als het maar mocht, er
aan zou willen toevoegen: Overigens ziet
het er meer dan miserabel uit!
0
Wij mogen in dit verband niet verzuimen
te vermelden, dat nog een ander feit gewel
dige ontstemming in de Duitsche landen
veroorzaakt, en wel de rede, die de persmag
naat lord Rothermere zooeven in het Engel-
sche Hoogerhuis gehouden heeft, en waarbij
deze tegen „het gruwelijke gevaar" dat van
de zijde van Duitschland met zijn „tiendui
zend bom-vliegtuigen" dreigt, gewaar
schuwd heeft. Het Derde Rijk is langen tijd
over lord Rothermere en vooral over diens
Daily-Mail-concern ih de-wolken geweest
De reis-correspondent van dit blad, Ward
Price, heeft vrijwel het monopolie voor in
terviews met Hitier gehad en had het recht
zich als een der spreektrompetten der Wil-
helmstrasse op het gebied der internationale
politiek te beschouwen. En nu constateert de
„Berliner Börsenzeitung" eensklaps met bit
terheid, dat de eerwaardige lord Rotherme
re, die eens het is nog niet lang geleden
een absoluut omgekeerde politiek gevoerd
heeft nu om redenen, die wij liever nader
willen onderzoeken, zijn kranten rechtsom
keert laat maken". Dit machtige Britsche
persconcern is in 1934 en 1935 een van de
dikste stroohalmen geweest, waaraan zich
de Wilhelmstrasse gaarne vastklampte,
waarmede men nu constateert ook hier op
drijfzand gebouwd te hebben.
Voor het schepengerecht te Berlijn
vindt heden de eerste behandeling
plaats van een der zaken, die wegens
deviezenovertredingen gevoerd worden
tegen katholieke orden. De thans in be
handeling gekomen zaak ging tegen een
non van de Orde der Vincentinessen in
Keulen, wie ten laste worden gelegd de-
viezenvergrijpen te hebben gepleegd tot
een bedrag van 250.000 R.M. In totaal
wordt op het oogenblik een onderzoek
ingesteld tegen ongeveer 50 orden en
andere kerkelijke instanties, waaronder
de bisdommen Hildesheim en Meissen.
Hun wordt ten laste gelegd, dat zij met
bewuste overtreding van de deviezenbe-
palingen aanzienlijke bedragen voor
eer deel gaat het om millioenen zon
der toestemming van de deviezenbu-
reaux naar het buitenland hebben ge
bracht. Soms geschiedde d:t doordat in
kleeding verborgen bedragen naar het
buitenland werden gesmokkeld, soms
doordat vorderingen op het buitenland
gebruikt werden voor den aankoop van
buitenlandsche obligaties, hoewel toe
stemming tot het transfereerei\naar het
buitenland van die bedragen geweigerd
was. Voor de uitvoering van deze trans
acties maakte men gebruik van de Uni-
versum-bank in Berlijn en van den
directeur van die bank, een zekeren dr
IL/fius, die in 1933 ter vergemakkelijking
van deze illegale zaken in Amster
dam een filiaal van de bank had in
gericht.
Het onderzoek aldus de desbetref
fende officieuze mededeelingen verder
heeft voorts uitgewezen, dat een reeks
betrokken ordegeestelijken ter uitvoe
ring van deze zaken documenten hebben
ve'valscht. Enkele geestelijken zijn naar
het buitenland gevlucht. In een deel der
gevallen hebben de betrokken geestelij
ken de boekhouding der orden vernie
tigd of naar het buitenland trachten te
brengen. Desondanks kon ree Is in acht
gevallen een aanklacht worden opge
steld, waarmede de gerechtshoven zich
in de eerstvolgende weken zullen bezig
houden. Verdere aanklachten zijn op
komst.
Onder de arbeidersbevolking in het
Henegouwsche heerscht een zenuwach
tige stemming. In zeven tot acht mijnen,
gelegen in het kolenbekken van Char'e-
ro en in de Borinage is de staking uitge
broken. De oorzaak van deze beweging
moet gezocht worden in de invoering
van loonsverlagingen en het ontslag van
arbeiders. Drie of vier mijnen worden
door de arbeiders bezet gehouden. Daar
echter tot dusverre geen ongeregeld
heden zijn voorgevallen, heeft de over
heid het nog niet noodig geoordeeld de
b« zette mijnen te ontruimen.
Het blijft echter een feit, dat boven
1 >t kolengebied een geest van opstan
digheid hangt, die echter nog geen aan
leiding heeft gegeven tot verstoring van
orde en rust, zoodat de maréchaussée
noj niet heeft behoeven in te grijpen.
Te Brussel hoopt men de ontevreden-
h-v kunnen wegnemen uit de mijn-
gebieden door het invoeren van een
nieuwe en gezonde regeling, die vrij
spoedig haar beslag z u krijgen.
De beweging der opstandige stammen
in de vallei van de Euphraat breidt zich
uit. Alle beschikbare regeeringstroepen
in Irak, waar de staat van oorlog is af
gekondigd, zijn geconcentreerd in de
zone der opstande'ingen. Regeerings-
vliegtuigen bombardeeren de rebellen,
die spoorlijnen hebben vernield en tele
foon- eh telegraafkabels hebben door
gesneden.
Gister bij het aanbreken van den dag
is te New York een gangster met zijn
vriendin, een beeldschoone blondine,
toen zij uit hun auto wilden stappen, op
Long Island neergeschoten. Beiden zijn
in het 'ziekenhuis overleden. De man is
27 jaar oud geworden. Sinds zijn 17de
jaar was hij onder vijf verschillende na
men reeds tien keer gearresteerd.
Tèr gelegenheid van het huwelijk van de
zeer populaire kroonprins Frederik van De
nemarken, .zal de. bevolking van Stockholm
onthaald worden op een. groot vuurwerk,
terwijl in de openbare parken gedanst zal
worden. Bovendien zullen de Stockholmers
ruimschoots gelegenheid hebben om het jon
ge paar en de'vele koninklijke gasten uit an
dere' landen toe te juichen.
Op 18 Mei arriveeren koning Leopold van
België en koningin Astrid. Daarna volgen
de kroonprins van Noorwegen met zijn tcht-
genoote. prins Arthur van Connaught en an
dere leden van de Britsche koninklijke fami
lie. Aan boord van hun jacht zullen de ko
ning en de konihgifi van Denemarken de
feis maken Ze zullen aan de landingsplaats
verwelkomd worden door koning Gustaaf,
door den Zweedschen kroonprins en door
prinses Ingrid en haar bruidegom.
Uitgebreide maatregelen zijn genomen,
zoowel van overheids- als van particuliere
zijde, om de stad te versieren. Niet alleen de
straten, waardoor de vorstelijke stoet op den
dag van het huwè'ijk zijn weg zal nemen,
zullen met vlaggen en versieringen worden
getooid,, maar ook vrijwel alle andere straten
en pleinen.
De staking in het hotel- en restaurantbe
drijf aan den vooravond van het huwelijk
tusschen prinses Ingrid van Zweden en
kroonprins Frederik van Denemarken schijnt
onvermijdelijk, daar de onderhandelingen
tusschen de eigenaren van de hotels en res
taurants en hun personeel op liet laatste
oogenblik zijn afgesprongen.
De werkgevers hebben hun aanbod om
niet voor het einde der maand tot een lockout
over te gaan, zoodat de feestelijkheden in
verband met het vorstelijk huwelijk en met
het tezelfdertijd te vieren 50O-jarig bestaan
van den rijksdag niet zullen worden beïn
vloed, herhaald.
Als voorwaarde is echter gesteld, dat het
personeel overal in 't land op zijn post
blijft, en niet slechts te tSockholm en te Ar-
boga, de plaatsen, die het nauwst bij de
feestelijkheden betrokken zijn.
De werknemers hebben echter tot dusver
geweigerd, eenige garantie te geven, dat
overal, in .het land tot het einde der maand
vrede zal heerschen.
De staking staat op het punt uit te bre
ken te Gothenburg en te Malmoe, en wan
neer het zoover komt zal waarschijnlijk een
algemeene lockout worden afgekondigd.
Het publiek, dat aan de feestelijkheden
deelneemt, zal hiervan dan de nadeelen on
dervinden, de koninklijke gasten met hun ge
volg evenwel niet, daar deze allen in de ko
ninklijke paleizen zullen worden onderge
bracht.
Voor de viering van het jubileum van den
rijksdag staan verschillende bijeenkomsten en
maaltijden in hotels en restaurants op het
programma en deze zullen natuurlijk, inge
val de staking doorgaat moeten worden af
gelast.
De 6talcing bij de Compagnie General
Transatlantique duurt nog steeds voort.
Gister vond te Le Havre een massa
vergadering plaats; een besluit tot her
vatting van de werkzaamheden werd
echter niet genomen.
De afgevaardigde Leon Meyer sprak
de stakers toe en noodigde hen tot on
middellijke hervatting van het werk
uit. Hij wees er op dat staking op het
oogenblik, waar de groote feestelijk
heden ter eere van het grootste schip
ter wereld voorbereid worden, gelijk
staat met afpersing, ook al zou deze
overigens gerechtvaardigd zijn.
Omtrent de oorzaak van de staking
deelt een door de staking getroffen ree-
derij te Le Havre mee, dat deze is uit
gebroken, omdat o.a. de eisch van de
werknemers tot vaste aanstelling voor
8^ van het scheepspersoneel gewei
gerd is.
In de Tsjechische gemeente Valasska
Dubova in het district Dolni Kubin is
in den nacht op Donderdag een brand
uitgebroken, die 120 gebouwen in den
ajch heeft gelegd. Ongeveer 550 perso
nen zijn dakloos geworden. Vier perso
nen die zware brandwonden bekomen
hadden werden naar het ziekenhuis te
Rosenberg gebracht.
Ondanks tot dusverre gehandhaafde
strenge geheimhouding van bijzonder
heden verluidt omtrent de nieuwe Hand-
ley-Page-ééndekker toch, dat deze bui
tengewoon veelzijdige gebruiksmogelijk
heden biedt en waarschijnlijk een groo-
ten rol zal spelen in de Engelsche lucht
vloot. De machine, die men wel „een
dekker voor alle doeleinden" noemt en
die gemakkelijk een hoogte kan bereiken
v»:i 7000 M. is niet alleen bruikbaar als
jai httoestel, maar ook als bommenwer-
pe en torpedovliegtuig, als waarne
mingsmachine, voor sanitaire doelein
den en als frontsportvliegtuig. Het toe
stel heeft o.a. een volledige radioinstal
latie, een vouwboot voor het geval op
het water een noodlanding moet worden
gemaakt en een speciale drijf inrichting
om zinken te verhinderen. Behalve le
p'loten kan de machine zoo noodig nog
vier personen vervoeren. Een Engelsche
vliegtuigbouwfirma, heeft, naar de
„Evening Standard" meldt een „vliegend
fortvervaardigd, dat beschouwd wordt
al» het snelste en veelzijdigste vechttoe-
stel ter wereld Het vliegtuig zou een
maximumsnelheid bereiken van 400
K.M per uur. Het is uitgerust met 4
machinegeweren en een stuk geschut
van 20 mM. In Juli zal de machine deel
nemen aan een door de Belgische regee
ring uitgeschreven wedstrijd tegen
vechttoestellen van verschillende staten.
De prijs voor dezen wedstrijd zal be
staan in een opdracht voor de nieuwe
bewapening van de vechteskaders der
Belgische luchtvloot.
De hoofdbesturen van den Ned. r.k. mijn-
werkersbond, den alg. Ned. mijnwerkersbond
en den prot. christ. mijnwerkersbond hebben
een brief gezonden aan den minister van wa
terstaat, waarin zij mededeelen de situatie,
zooals die thans is, met betrekking tot het
dreigende mijnconflict nog eens ernstig onder
oogen te hebben gezien.
Zij hebben den indruk gekregen, dat bij de
regeering de meening heeft postgevat alsof via
het Algemeen Mijnwerkersfonds tusschen par
tijen overeenstemming zou kunnen worden
verkregen op den grondslag van de door de
regeering toegezegde bijdrage.
De Fransch-Russische besprekin
gen en de reactie in de Duitsche
pers. (Dag. Overzicht).
De begrafenis van Pilsoedski.
(Buitenland).
De toestand in den Belgischen
mijnbouw. (Buitenland).
Eden's redevoering over den poli-
tieken toestand in Europa. (Buiten
land).
Het wederom dreigende conflict
in het mijnbedrijf. (Binnenland).
De beweerde bewapening van de
N. S. B.; vragen van den heer Wijn
koop beantwoord. (Binnenland).
De vorstinnen terug in ons land.
(Binnenland).
Minister Marchant's aftreden.
(Binnenland).
Vergadering „Landbouw en Maat
schappij" in de „Harmonie". (Stad).
De groote strijd Holland—Enge
land. (Sport en Wedstrijden).
(Zie verder eventueel laatate
berichten.)
Seniores boven 18 jaar f 1.50
Juniores 13—18 jaarf 1.—
Kinderen tot en met 12 jaar f 0.75
Eventueel verlenging tegen resp. f 3.50
f 2.50 en f 1.50 per maand.
Donderdagavond speciaal Damesuur 8-9 uur.
Ten einde op het laatste oogenblik teleur
stelling te voorkomen, meenen de organisaties
goed te doen den minister thans reeds mede te
deelen, dat zij deze verwachting niet kunnen
deelen.
Een dringende besparing zou h. i. bij hel
Algemeen Mijnwerkersfonds slechts kunnen
worden verkregen, wanneer diep in de thans
geldende rechten van de verzekerden zou
worden ingegrepen. Zij achten dat in de tegen
woordige omstandigheden minder dan ooit mo
gelijk. Zoo zou b.v. het bijdragen in de ver-
pleegkosten (ziekenhuis) boven hun gewone bij
dragen door de arbeiders niet doenlijk zijn.
Een bedrag als door de mijndirecties ge
vraagd is langs dezen weg niet te vinden, zon
der het fonds in zijn essentieele deelen aan te
tasten.
Uit de besprekingen met den rijksbemidde
laar, als ook met dr. ir. van Waterschoot van
der Gracht, is gebleken, dat de bijzondere
voorzieningen, welke het mijnbedrijf noodzake
lijk maakt, ook naar het oordeel der regeering
gehandhaafd dienen te blijven.
Reeds bij de besprekingen met den rijksbe
middelaar hebben schr. erop gewezen, dat zij
het optimisme van een der vertegenwoordi
gers van de directie, die meende, dat de op
lossing via het Algemeen Mijnwerkersfonds
kon worden gevonden, niet deelden.
Schr. staan thans nog op dat standpunt, zoo
dat ze vreezen, dat met de aanwijzing van een
rijkscommissaris in het A. M. F. de kwestie
niet veel dichter bij een oplossing zal zijn ge
bracht.
Het is daarom, dat zij er den minister nog
maals op willen wijzen, dat verdere maatrege
len van de regeering, waaronder zij o. a. ver
staan maatregelen ter vergrooting van het
afzetgebied en het bereiken van rendabele
prijzen van het product onmisbaar zijn. Instel
ling van een regeeringsonderzoek in de parti
culiere mijnbedrijven, naar den commercieelen
en socialen opzet, de methode van distributie
in het algemeen, alsmede naar import en ex
port etc., kortom naar alles wat een beteeke-
nenden invloed kan hebben op het weder op
gang brengen der bedrijven, achten organisa
ties daarvoor bevorderlijk.
Wanneer de regeering tegen een regeerings
onderzoek overwegende bezwaren heeft, kan
h.i. het instellen van een regeeringssaneerings-
commissie die rapport met conclusies moet
uitbrengen, wellicht in ernstige overweging
worden genomen.
Vermoedelijk zullen, wanneer een dusdanige
verbetering van afzet en prijs wordt verkregen,
dat op grondslag van de tegenwoordige ar
beidsvoorwaarden ten minste een vijf-dagen
werkweek kan worden bereikt, benevens een
beëindiging van de ontslagen op groote schaal,
alle thans voor het Algemeen Mijnwerkers
fonds noodig geoordeelde bezuinigingsmaat
regelen geheel achterwege kunnen blijven.
Indien deze verwachting op verbetering van
de positie der mijnen niet kan worden bereikt,
komt afwending van het conflict der bonden
vrijwel onmogelijk voor.
1
