HOLLAND's STEDENSCHOON
IN PRAAT EN PRENT.
OUDESLUIS
SCHOORL
TEKST EN TEEKENINGEN VAN LEO 2ELDENRUST.
OUD-AMSTERDAM.
1JIV'
NOORDSCHARWOUDE
GROOTSCHERMER
EGMOND BINNEN
Uw stuwkracht, juist omdat ge voelde, dat
het gesproken woord tot de arbeiders, be
lichaamd op het tooneel, zooveel zegt. Spr
bracht hem dank en zeide- rust zacht, vriend
Koch.
Namens het personeel van de Ringers
Fabrieken sprak de heer de Leij. Hij herinner
de aan zijn vriendschap voor allen. Hij was
tot zijn heengaan altijd „Pa Koch". Ook
deze spreker bracht dank en een laatste groet
aan den overledene. Een zoon dankte de fa
milie Ringers voor haar tegenwoordigheid
en voor de wijze, waarop zij voor zijn vader
zorgde en de partijgenooten voor hun vriend
schap en de schitterende begrafenis. Diep be
wogen verliet men de begraafplaats.
De St. Willebrordusstichting
vergroot.
De Sint-Willebrordus-stichting het zieken
huis voor geesteszieken, is dezer dagen weer
vergroot met een paviljoen voor toevallijders
en hulpbehoevenden.
Zonder uiterlijk vertoon, zonder officieel be
zoek en toespraken is na de kerkelijke inze
gening het gebouw in gebruik genomen.
Hiermede is het zesde paviljoen „St. Corne-
lius" genaamd in gebruik. De architecten Thun-
nissen en Hendriks te den Haag, die alle ge-
gebouwen hebben ontworpen, hebben onder
toezicht van den opzichter J. W. Linssen, Hei-
loo en uitgevoerd door den aannemer P. Bot
te Heer-Hugowaard, een monument van bouw
kunst geleverd. Het nieuwe gebouw, dat geheel
aanpast aan de andere, heeft weer andere con
structie, zoodat het zich onderscheidt. Trou
wens niet één paviljoen is gelijk.
Het nieuwe paviljoen is 80 meter lang, ge
middeld 14 meter breed, bij een hoogte van
16 meter. Aan de achterzijde is er een uitbouw
van 18 bij 21 meter. De eentonigheid van zoo'n
lang gebouw is vermeden, doordat het voor
front wordt gebroken door erkers en een uit
bouw.
Wanneer men het gebouw betreedt heeft
men aan de rechterzijde de onderzoekkamer
en van daar komt men in de groote hal, welke
dienst doet voor patiënten en bezoekers. On
der de hal is de centrale verwarming. De hal
verdeelt het gebouw in twee deelen. Rechts
het lokaal voor werkzaamheden en verblijf-
zaal. Daarnaast slaapzaal, begrensd door broe
derkamer, separeerkamer en garderobe. Langs
deze zalen is de eetzaal, uitkomend achter het
achtergedeelte. De linker afdeeling is gelijk
aan de rechter, met uitzondering dat hier gere
kend is dat de patiënten, liggende op hun
bedden, kunnen werken.
Achter in de hal, in den uitbouw, waarin de
ingang voor verpleegden, heeft men kleed
lokaal en toiletten. In den uitbouw bevindt zich
e-n keukentje, badkamer voor kuipbaden, dou
ches en voetbaden.
De eerste verdieping is in tweeën verdeeld,
rechts de zalen voor hulpbehoevenden die bed-
verpleging genieten, met badkamers. Ook hier
de eetzaal naast de kamers. De linkerzijde is
geheel gebruikt voor slaapkamers. De zaal
langs den achterkant is lighal. De uitbouw is
weer voor badkamer, linnenkamer en gardero
be ingericht; benevens een keukentje. De twee
de verdieping, te bereiken door een ruime
hoofdtrap, is ingericht voor slaapzalen voor de
broeders-verplegers, tooneelzaal en bergplaats
en op den uitbouw een groote bergruimte. De
gebouwen, welke over de volle breedte op den
Kanaalweg of de tuinen der stichting uitzien,
zijn niet alleen van alle gemakken voorzien,
docht het licht en de kleur en de ruimte wer
ken mede om een rustige sfeer te scheppen,
zoodat men zich er thuis gevoelt. In dat opzicht
zijn de architecten kunstenaars. Het fraaie ge
bouw past volkomen aan bij het architectonisch
plan van tuinarchitectuur, uitgevoerd door den
heer C. K. van Nes te Apeldoorn, die zijn spo
ren op dat gebied verdiend heeft.
Amsterdam! Wat al gedachten van oude
romantiek en moderne nieuwe zakelijkheid be
stormen ons.
De stad heeft aan de laatste een plaats ingé-
ruimd, gelukkig niet geheel ten kaste van de
eerste. Welk een genot is het nog te wandelen
langs de oude grachten, waarvan Havard eén
jaar of dertig geleden schreef:
„Rien n'est plus curieux et j'ajouterai rien
n'est plus intéressant, plus entrainant que de
suivre d'un pas discret et lent, les vieux ca-
naux dont les perspectives sombres et solitaires
vont se déroulant des deux cötes de 1 Am-
stel"
Te wandelen langs die grachten en te genie
ten van de oude gevels, waarachter thans wel
iswaar de plaatsen der rijke patriciërs in vele
gevallen zijn ingenomen door nuchtere zaken-
menschen, doch die uiterlijk toch nog getuigen
van de grootheid en glorie van onze voorvade
ren.
Daar vinden we de huizen van Kromhout, de
huizen gebouwd voor La Garde s, de Six en en
de Vogelaar's.
Huisvlijttentoonstelling.
In een bestuursvergadering van „Bur
gerkring" alhier werd besloten in September
of October a.s. een Huisvlijttentoonstelling
te houden, waaraan, behoudens goedkeuring,
een verloting zal worden verbonden ter be
strijding van de kosten.
Men is van plan op den sluitingsavond
een gondelvaart te organiseeren, terwijl aan
de tentoonstelling een afdeeling „fruit" zal
worden toegevoegd, waardoor et geheel aan
trekkelijker zal zijn.
Buitengewone ledenvergadering
van V. V, V. „Noord-Kennemer-
land".
De opkomst was tamelijk groot, een 46-tal
leden hadden zich in de zaal van den heer
Schuijt vereenigd, toen de voorzitter, de heer
Kielstra, de vergadering opende. Spr. deelde
mede, dat hij voornemens was om in de na
jaarsvergadering, wanneer er toch weder ver
kiezingen van het bestuur aan de orde zullen
komen, zijn functie als voorzitter neer te leg
gen, omdat hij door werkzaamheden te vaak
uit de gemeente moet zijn.
Verder deelde hij mede, dat op verzoek van
den heer H. Verver Jr. en 16 anderen deze ver
gadering belegd moest worden. Deze 17 heeren
hadden per eerste onderteekenaar twee punten
op de agenda doen plaatsen, waarvan het
eerste punt een voorstel is om een zomerfeest
te organiseeren als vorige jaren. De laatste ge
wone ledenvergadering heeft besloten dit niet
te doen, doch op eenvoudiger wijze, in de kom
van het dorp, enkele dagen te organiseeren,
welke ook wel van belang kunnen zijn voor de
zomergasten, t Bestuur toog hiervoor aan het
werk, en ziedaar, daar komt het verzoek, om
nu weer op dien weg te keeren, en een zomer
feest te organiseeren. Spr. betwijfelde, of zoo
iets wel in overeenstemming was met de waar
digheid van de Vereeniging, en óók met de
waardigheid eener ledenvergadering.
Wie waarborgt ons, wanneer we, wat spreker
niet hoopt, op een vorig besluit terug gaan
komen dezen avond, dat nu over enkele dagen
weer eenige andere personen weer een andere
buitengewone vergadering wenschen, en dan
de dingen van nu weder op zijn kop trachten
te zetten. Spreker had geen bewondering voor
zooiets, en wilde eerst eens zien uitgemaakt
of deze vergadering wel accoord gaat met de
17 heeren, en of ze wel een bespreking over
punt 1 wenscht.
De heer Schuijt vroeg, of het bestuur werke
lijk olannen had, om in Schoorl iets te doen.
Ja Vondel, Neerlands groote dichter kon zich
niet weerhouden uit te roepen:
Leg ons marmersteene vloeren,
Treek de gevels, hemelhoogh,
Trots van buiten in het oogh.
Bouw de zalen trots van binnen,
Kleet de wandt van 't graftpalleis
In tapijt, ontzie geen kosten.
Dat de schoorsteen met haer posten
Vrij van louter marmer glimm
Dat de stoep bij trappen klimm
Als een troon, en kunst van leunen
Onzen Adel ondersteunen..,.
Beziet in verband met Vondel's gedicht
slechts „het Huis van Bartolotti" op de Heeren
gracht, dateerend uit de 17de eeuw. Hier
woonden velen van Amsterdams' roemruchte
geslachten als Corver, Trip, Pater, Pancras en
Tarelink.
Een van de mooiste grachten is zeker de
Keizersgracht, nog even deftig als weleer en
toch had het maar weinig gescheeld of haar
schoonheid was in 1612 voorgoed verloren ge
gaan.
In de vergadering van 2 September 1614
werd voorgeslagen van dè Keizersgracht een
.•WI'MIUWI. MTIUI
«CE* ISn64AH55k««r-HJIHSTklAJL 4'MB.
breede straat te maken, une belle vidère. Iets
dergelijks als hét Haagsche Voorhout. Gelukkig
echter viel dit plan in duigen.
Op de Heerengracht treft men een prachtig
koopmanshuis aan, dat iedere rechtgeaarde
Amsterdammer U kan wijzen, het zoogenaamde
„Huis met de Hoofden". Een legende verhaalt,
dat de dienstmeid, toen zij op zekeren dag al
leen in het huis was, de hoofden van een heele
serie inbrekers stuk voor stuk afhakte en ze op
een rijtje uitstalde toen de heer en vrouw des
huizes thuiskwamen. De hoofden aan den gevel
zouden de koppen der inbrekers zijn.
Toch is er van het Amsterdamsch grachten-
schoon al veel bedorven door demping. In die
gevallen vormen de huizen geen geheel met
hen. Ze staan erbij of zij er niet bij behooren.
We zien dit duidelijk bijvoorbeeld aan de
Palm-, de Rozengracht en de Nieuwezijds-
Voorburgwal.
Eenige der aardigste grachten zijn de Raam
gracht en Achterburgwal. Dit zijn de grachten
zooals zij in vroegere eeuwen reeds bestonden.
De stille, de ingetogenen
Op de Keizersgracht vond men eertijds de
schouwburg, die waarschijnlijk in 1772 af
brandde.
Hier las men boven den ingang:
Blijft voor de poort niet staan, treed binnen
lieve jeugd
Het doolhof thans vernieuwt, bied U de
schoonste vreugd:
Fontijn en orgelspel, vertooningen naar 't leven
Dit alles zal aan U veel stof tot blijdschap
geven.
Zij was ontstaan uit de zoogenaamde „rede
rijkerskamers", voornamelijk uit die, bekend
onder den naam „In Liefde bloeiend".
Hun doel was tooneelstukken op te voeren,
hetzij onder elkander, hetzij voor het volk.
Aan hunne opvoeringen werd in den regel
zeer groote zorg besteed. Een verdienstelijk
man, die veel voor deze kamers deed en in
Amsterdam de Nederduitschè Academie sticht
te, was Dr. Samuel Coster (1617).
Van deze kamer werden zelfs alle groote
dichters en schrijvers uit die dagen lid. Deze
stichting voerde den naam van Amsterd^msche
Schouwburg, doch zij had nog geen eigen ge
bouw, dat kwam pas in Januari 1638.
Het stuk, dat er het eerst gespeeld werd, was
de „Gijsbrecht van Aemstel". Deze eerste Am-
sterdamsche Schouwburg was een sieraad voor
de hoofdstad, hetgeen blijken moge uit de
woorden van een Amsterdammer uit dien
tijd:
„Het gebouw van onze schouwburg is van
binnen ruym en groot, doch eer men daar in
komt, gaat men van de straat af door een stee-
nen poort. Boven de deur van deze Poort staan
deze twee vaerzen:
„De Weerelt is een Speel-Tooneel
Elk speelt zijn rol, en krijgt zijn deel".
„Voorts van daar, na 't overgaan van een
open vierkante plaats, daar ter wederzijde op
houten paneelen verscheyde vaerzen staan af-
gemaelt, komt men in een Galderij, daar ter
linkerzijde op een paneel met gulde letteren
deze vaerzen tot waarschuwinge van alle onge
bondenheden en moetwil te lesen zijn:
„Geen kindt den schouwburg lastig zij,
Tobakpijp, bierkan, snoeperij
Noch geenerley baldadigheyt
Wie anders doet, wordt uytgeleyt",
„Het tooneel, daer op de speelen der Dich-
teren door de Tooneelspeelderen vertoont wor
den, is cierlijk en gevoeglijk met uit- en ingan
gen, kolommen en diergelijke opgemaakt. Ge
beurt het nu, dat er quanzuys eenige onder-
aartse schimmen of geesten moeten vertoont
worden, te dien eynde zijn in 't Tooneel twee
losse houte luycken, waardoor de geesten met
katrollen kunnen opgehesen worden. Ook is er
een cierlijk geschilderde hemel, daarmede
kan men verscheyde Perzonaadjen doen afda
len en weder opnemen".
Van het gebouw zelve is nu bijna niets meer
bewaard gebleven. Slechts een klein poortje op
de Keizersgracht, tusschen Beeren- en Run
straten vormt het overblijfsel, van wat eens de
schouwburg was.
(Wordt vervolgd).
Copyright IPO-PRESS. Nadruk verboden.
Natuurlijk, zeide de voorzitter. Het bestuur
kreeg een opdracht van de ledenvergadering,
en zal dit als goed bestuur stellig uitvoeren.
Na nog eenig heen en weer gepraat maakte
een stemming uit, dat punt één niet in behan
deling zou worden genomen, en het besluit van
de laatste ledenvergadering gehandhaafd blijft.
Deze stemming was 30 tegen 13 en 3 blanco.
Vervolgens kwam het tweede en laatste
punt aan de orde:
„Bespreking bestuursbeleid, inzake Gids
„l"^, en voorstel tot levering van de benoo-
„digdheden ten behoeve der V. V. V. in het al
gemeen door leden van de V. V. V. ter plaatse,
„zoo noodig met controle".
De voorzitter wenschte dit voorstel te split
sen en bracht eerst het bestuursbeleid inzake
gids 1935 ter sprake. Aan dit beleid is niets
veranderd. We hebben, evenals in 1933 en 1934,
in opdracht en krachtens den wensch van de
ledenvergadering, een gids in druk gegeven, na
een gehouden inschrijving. Beleid beteekent het
uitvoeren van besluiten, zooals een vergadering
dit wenscht. Door de vergaderingen is nimmer
critiek uitgeoefend op het beleid (spreker legde
vooral den klemtoon op dit laatste woord) en
ook in 1935 is niets anders geschied, dan voor
heen zonder aanmerking op dit beleid is ge
daan. Dit, zoo sprak de voorzitter, is de mee-
nii g van het geheele bestuur. Thans geef ik
het woord aan den eersten onderteekenaar van
het verzoek voor deze vergadering, aan den
heer H. Verwer. Deze heer meende, dat, wan
neer 't prijsverschil der dingen niet te groot
was, men de dingen best aan leden van V. V. V.
kon gunnen.
Dit, zoo sprak de voorzitter, tast niet het be
stuursbeleid aan. Deze wensch had men in de
gzwone vergadering kunnen uiten. Wanneer u
wenscht wat u nu zegt, best, doch uit u dien
wensch dan bij het behandelen van zooiets.
De heer Oldenburg meende dat het niet ging
om het beleid, doch om de gunning van een
gids aan een drukker die minderwaardig werk
heeft afgeleverd.
De voorzitter: best, als leeken kunnen we
een fout maken, doch dit raakt het beleid niet,
We hadden papiermonsters waarop is gegund.
Ook het groote prijsverschil lokte ons wel.
De heer Zuurbier vroeg, of de pensionlijst al
is gegund.
De voorzitter zeide, dat ook deze spreker
zich niet houdt aan zijn opzet, om eerst uitge
maakt te zien of het beleid goed is geweest.
De heer Zuurbier zeide, dat het laatste ge
deelte van het voorstel samenhangt met het
eerste, en van de besprekingen in het geheel
het oordeel over het beleid afhankelijk zal zijn.
De voorzitter zeide, dat niet de heer Zuur
bier, doch hij de leiding der vergadering heeft,
en hij zal deze leiding ordenen zooals hijzelve
dit wenscht. Hij kan dus niet toestaan dat de
laatste spreker doorgaat op zijn manier, en wil
allereerst de beleidskwestie in orde hebben.
De heer Gutter: Als de vergadering nu be
kent, dat het beleid goed is, dan kunnen we
toch verder gaan?
De heer Groen: Als er fouten zijn, zullen die
niet alleen door het bestuur, doch ook weel
door de ledenvergadering zijn gemaakt.
Zonder hoofdelijke stemming werd het be
stuursbeleid goedgekeurd.
Thans kwam de gids zelve ter sprake, en
bleek uit de verschillende discussies dat deze
niet door den drukker is uitgevoerd zooals men
dit algemeen wel zou wenschen. 't Ging vooral
om den buitenkant, om den omslag, waarvan
het papier volgens den heer Oldenburg van
veel minder kwaliteit was als de opgave van
het bestuur dit eischte. Doch ook deze heer
vond als deskundige het zeer lastig om hier
over te oordeelen, en ten slotte vond men het
beter om een commissie van twee deskundigen,
welke geheel geen belang bij deze zaken heb
ben, met daaraan toegevoegd den plaatselijken
drukker, te laten beoordeelen of de drukker al
dan niet aan zijne verplichtingen heeft voldaan.
Nog keurden enkelen het af, dat een verte
genwoordiger van een drukkersfirma in het be
stuur van V. V. V. zitting heeft. De voorzitter
vond hier niets tegen, als hij zich maar buiten
de besprekingen hield, als het ging om de be
langen van zijn firma. Trouwens, bij de uitgave
van de gids was deze persoon nog geen agent
van de bewuste firma.
De heer Beudeker vond dat het bestuur vrij
g>ng, doch door den drukker is genomen.
Spreker wil den drukker korten, en vroeg:
wist het bestuur niet dat de drukker in moei
lijkheden kwam met den bond?
De voorzitter zeide dat het bestuur hier on
kundig van was, en, trouwens, wat hebben wij
daarmede te maken?
De heer Mol verzekerde, dat het bestuurslid
van der Garde 't toch wel wist, wat deze per
tinent ontkende.
De heer Groen nam onvoorwaardelijk aan,
dat het bestuur in deze te goeder trouw was.
De heer Gutter vond dat de najaarsvergade
ring de plaats is waar we verder hebben te
praten hoe we in den vervolge weder zullen
doen.
De heer Oldenburg wilde nu de dingen zien
uitgemaakt, waarna nog weder een discussie
volgde tusschen dezen heer en den heer van de
Garde.
Waar het tenslotte hier ging over het laatste
gedeeltee van het voorstel, zei de voorzitter
dat gunning van leveranties steeds al gegeven
werden aan de leden. Echter zou hij bezwaar
maken om dit ook toe te passen met drukwer-
k-n, omdat we daarmede gebonden zouden zijn
aan den heer Oldenburg als eenige drukker ter
plaatse. Hij stelde voor om in het algemeen
(dus zooveel mogelijk) ook dit werk ter plaatse
te gunnen, zoo noodig met voorlichting van
deskundigen die geen belangen hebben.
Dit werd door de vergadering goed gevonden.
De voorzitter sloot hierna de bijeenkomst,
meende dat er al weinig in de wereld was ver
anderd, doch dat de vergadering deze goede
kant heeft gehad, dat we de atmosfeer wat zui
verder hebben gemaakt.
Weest voorzichtig met vuur
In bosch en heide.
Concert.
Door de besturen van de vijf plaatselijke
muziek- en zangvereenigingen is besloten
ook dit jaar weer een gezamenlijk concert te
geven.
Gemeentebode,
In verband met de vacature voor gem.-
veldwachter alhier, is tot tijdelijk gemeente
bode benoemd de heer H. Kromhout Jr. te
Driehuizen.
Van het dak gevallen.
De rietdekker J. V., werkzaamheden ver
richtende op de schuur van den heer F. P.,
had het ongeluk van het hooge dak te glij
den. De val is nog al aangekomen, zoodait
geneeskundige hulp werd ingeroepen.
Huisvlijt en Floralia.
Huisvlijt en Floralia heeft wederom haar
planten aan de leden uitgereikt. Afgegeven
werden een 60 stel planten van vier, n.T. een
granium, begonia, coleus en fuchsia.
Voor kinderplanten waren beschikbaar
een mignon dahlia en een aster.
Oprichting Kruisweg.
Begunstigd door mooi weer had Donder
dagavond de oprichting plaats van den Kruis
weg op den St. Adalbertusakker.
De inzegening werd verricht door deken
Rengs van Alkmaar, die vooraf een toelichting
gaf van de verdiende aflaten.
Bij de bevestiging der kruisjes aan de staties
werd Z. H. E. geassiteerd door pastoor Looy-
aard van Rinnegom. Een viertal bruidjes droe
gen de emblemen van het Lijden.
Velen woonden de plechtigheid bij, waaron
der ook de voorzitter van het St. Adalbertus-
comité, pastoor Nolet van Amsterdam en de
burgemeester van Egmond-binnen.
■iteT MMti ï'i
