DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De restauratie der Grooteof Sint Laurenskerk.
Ttxiqdiiksch Oveczicht
DEGEhEIMZINNIGE MANOEUVRES
IN DEN GROOTEN OCEAAN.
'Buitenland
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIES
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37069. Telef. 3320, redactie 3330.
Ho. 158
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK.
Maandag 8 Juli 1935
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
137e Jaargang
Door de actie der vakbonden beïnvloed, dreigt de
meerderheid van den Raad het voorstel van het Rijk
om f 290.000 in de restauratie onzer kerk bij te
dragen en deze daardoor mogelijk te maken, te
zullen afwijzen.
Politiek tegenover verstand.
Amerikaansche voorzichtigheid tegenover Japan
Ongekende moeilijkheden.
Waf vandaag de
aandacht trekt
ALKMAARSCHE COURANT
W;e het in dit nummer opgenomen
voorstel van de meerderheid van B. en
Wt eelezen om het vooretel van den
minister van Sociale Zaken inzake de
restauratie der Groote of Sint Laurens-
Eerk niet te aanvaarden, zal zich met
verwondering afvragen in welken tijd
wij eigenlijk leven.
Daar staat een kerkgebouw, een der
kostbaarste van Holland's monumenten
en het heeft dringend restauratie noodig.
Restauratie van een zoo groot monu
ment is kostbaar, zoo kostbaar, dat zij
van jaar tot jaar wordt uitgesteld om
dat het geld ervoor eenvoudig niet bij
elkaar is te krijgen.
Men houdt eene een bazar, een verlo
ting, een concert en men kan de goede
bedoeling der organisatoren waardeeren,
maar het geld. dat daardoor binnen
komt, beteekent slechts enkele druppel
tjes in den emmer, die vol zal moeten
zijn aleer men met de restauratie zal
kranen aanvangen.
Zoo wordt deze van jaar tot jaar uitge
steld, tot schade van het gebouw, tot
schade van de gemeenschap en in het
bijzonder van onze gemeente.
Er is daarnaast een ander vraagstuk,
dat der werkloosheid.
Een economische en financieele crisis
heeft om zich heen gegrepen zoo lang en
zoo diep, dat breede rijen van mannen
en vrouwen, die tot dusver in eigen on
derhoud konden voorzien tot niets loen
zijn veroordeeld. Er i,s geen werk meer,
men heeft hun arbeidskracht niet meer
noodig en het is een van de verschrikke
lijkste dingen, die iemand kan over
komen, te willen werken, te kunnen
werken en overbodig te blijken.
Dan ondergaat men in verloop van
tijd niet alleen den invloed van het de-
moraliseerende niets doen, maar dan
zakt men geleidelijk dieper in den put
ven crisis en malaise, dan komt men
terecht bij den steun en nu mag men
dien steun als een recht voorstellen, men
begrijpt ten slotte, dat dit is een vorm
van liefdadigheid, een gemeentelijke be-
ueeling, waarvan de kosten worden op
gebracht door het nog werkende deel
der gemeentenaren, die juist door de
crisis de van hen gevraagde offers steeds
moeilijker kunnen dragen.
De werkloosheid is een vloek en erger
dan dat en het leven op den steun is
voor een arbeider, die zich respecteert
een vernedering waaraan hij helaas niet
aan ontkomen.
Er zijn voorbeelden in andere steden,
steuntrekkenden zich beschikbaar
stelden om gratis gras te maaien of an-
•je'"© werkzaamheden to verrichten om
dat deze menschen tot eiken prijs weer
©t gevoel van voldoening wenschten,
At zij, wat zij thuis brachten, door eigen,
arbeid verdiend hadden.
Zoo zijn er die om werk vragen, het
oet er niet toe wat voor werk, als zij
daardoor maar de handen uit de mou
ten kunnen steken.
'^©©ft hun wat te doen opdat zij hun
akbekwaamheid kunnen onderhouden",
!©Pnog kort geleden een soc.-dem.
aadslid uit toen hij in het bijzonder len
sni,d€r ieu8di8© werkloozen heeft be
sproken. „Laat ze een eigen ontspan-
ingsgebouw zetten of geeft hun ander
©rk opdat zij hun gereedschap weer
J©r hand kunnen nemen en de voldoe-
van den arbeid zullen kennen."
.Helaas", zeggen B. en W., „wij heb-
r©n geen werkobjecten. Er is niets meer
vinden of het zou het boschplan moe-
*©n zijn maar het Rijk weigert de daar-
°°r noodig© subsidie te geven."
0
o JÜan kotnt Plotseling het Rijk met een
ander voorstel.
Alkmaar, zoo redeneert men in Den
beeft meer behoefte aan de kerk-
-tauratie dan aan een boschplan. Wel-
wij zullen Alkmaar helpen. Wij
aken die restauratie mogelijk, wij zul-
«n van de benoodigde 430.000 niet
ZfJ' dan f 290.0C& betalen en de rest
va ,OV€l' kerk, gemeente en provincie
aeelen, dat er voor deze lichamen
znn*1 °^erwegende financieele bezwaren
fcJf® bestaan. En daarbij koppelt het
jk deze restauratie aan het vraagstuk
werkverschaffing. Niet minder dan
35 arbeiders, zoo mogelijk allen uit Alk
maar. zullen voor drie-en-een-half jaar
aan het werk kunnen gaan. De vakar
beiders, die hun bekwaamheid in ledig
gang zien verloren gaan, zullen hun ge
reedschappen weer kunnen opnemen,
zij zullen opnieuw de voldoening van
de.i arbeid kennen, zij zullen niet langer
van den steun moeten leven maar door
eigen werk een loon kunnen verdienen,
dat hooger is dan wat in normale werk
verschaffing v ordt gegeven.
De kerkrestauratie in haar vollen
omvang uitgevoerd en 35 arbeiders voor
jaren aan loonenden arbeid geholpen,
h >t is haast te mooi om waar te kunnen
zijn.
Maar Nederland is een land van poli
tieke groepen, die vastgekoppeld zitten
aan vakbonder en andere organisaties.
Wie in den AlkmaarschenTtaad een be
slissing moet nemen en het gemeen
schapsbelang noet beoordeelen, kan niet
allereerst zijn gezond verstand laten
wrken. Hij heeft, als hij althans tot een
politieke groep behoort en in onze
stad worden raadsleden helaas nog niet
gekozen uit vereenigingen van kiezers,
die uitsluitend het belang van stad en
bevolking te beoordeelen hebben reke
ning te houden met zijn fractie-leden,
met de politieke beginselen zijner partij
en met de slangen van allerlei gelijk
gekleurde volksgroepen, die daarmede
ten nauwste verband houden.
..Wij", zeggen de vakbonden, „gevoelen
niets voor een restauratie op deze voor
waarden. Wij zien het werk liever op
normale wijze uitgevoerd, wij eischen
voor onze vakarbeiders loonen die in
overeenstemming met verkregen rech
ten zijn en als dat niet bereikt kan wor
den dan werken we maar niet."
„U kunt aannemen of weigeren", heeft
de minister bij een conferentie met deze
vakbonden gezegd. „De door U verlangde
arbeidsvoorwaarden zijn van de zijde der
regeering niet te verwachten."
„Dan werken we niet," zeggen de vak
bonden en vandaar gaat het parool naar
partij en raadsfractie en is men onmid
dellijk bereid het stadsbelang aan de
eiochen der politiek ten offer te brengen.
„Wij stellen den Raad voor", zoo heb
ben de wethouders in bijlage Nr. 83 op
1 Juni ji. gezegd, „tot het plan van den
mi iister toe te treden."
Maar de vakbonden hebben gesproken
en dezelfde vethoudere hebben plotse
ling onoverkomelijke bezwaren ontdekt
om op de voorstellen van den minister
in te gaan.
slechts de burgemeester, onafhanke
lijk van eenige politieke groep, laat het
gezond verstand spreken. „De meerder
heid van het college", zoo zegt evenwel
de in dit nummer opgenomen bijlage no.
10'. van 4 Juli, „is door het betoog van
der burgemeester niet overtuigd en
geeft den Raad in overweging 't voorstel
van den minister niet te aanvaarden
tenzij in de gestelde voorwaarden wijzi
ging wordt gebracht."
Wanneer de wethouders dit eens tem
mig adviseeren, is dat het bewijs,^ dat
a'thans de soc.-dem. en d© katholieken
het stadsbelang aan het vermeende be
lang hunner vakgroepen ten offer heb
ben gebracht.
Inderdaad, het vermeende belang, want
door deze afwijzing van s ministers
voorstel zal alleen verlie^ en geen winst
worden verkregen. De kerk zal niet ge
restaureerd worden, de vakarbeiders,
die werken kunnen, zullen op den steun
blijven aangewezen, er zal eenvoudig
niets gebeuren van alles wat ons beter
zou kunnen maken.
De vakorganisaties zullen de zeker
heid hebben, dat door hun toedoen 35
leden niel aan den arbeid zullen gaan
en op de liefdadigheid der gemeenschap
blijven aangewezen. Zij hebben gewei
gerd onder het normale loon te laten
werken en zij zullen een fictieve over
winning behalen. Zij zullen als overwin
naars uit den strijd treden en hun buitis
een ledige dop waar zij een half ei had
den kunnen krijgen.
Ook wij betreuren het, dat een keik in
werkverschaffing gerestaureerd moet
worden. Gok wij betreuren het, dat daar
bij niet normale arbeidsvoorwaarden en
loonen bedongen kunr.en worden, maar
wij willen daarnaast het gezond ver
stand laten spreken.
Deze tijd ie een abnormale en het
vooretel een kerk in werkverschaffing
te laten restaureeren is daar het beste
bewijs van. En nu is het maar de vraag
wat beter is, te weigeren om onder het
normale loon te werken, een noodzake
lijk werk ongedaan te laten en de arbei
ders willens en wetens onder den demo-
ra'iseerenden invloed van werkloosheid
en steun te laten, dan te accepteeren, de
stad, die reeds zooveel zware offers
bracht met de festauratie der kerk te
beloonen, iets U> aanvaarden wat in nor
male tijden niet gevraagd zou worden
en mannen, die van den steun moeten
leven weer arbeid en inkomen te ver
schaffen.
Een partijman haalt de schouders op
ex. kiest de ledige dop boven het halve ei.
Een raadslid, die vóór alles de belan
gen van stad en bevolking moet aienen
en als vrij man die belangen mag zien
en beoordeelen, zal een andere keus
moeten doen.
De volgende vergadering zal ons doen
weten of er in den Alkmaarschen Raad
inderdaad nog vrije mannen en vrouwen
worden gevonden.
De grootsch-opgezette manoeuvres
van de Amerikaansche vloot in
den Stillen Oceaan zijn allang ten
einde; de „witte'' en de „zwarte"
vloot hebben hevig om de eereplam
gestreden! Het sterk politieke ka
rakter van de oefeningen werd nog
versterkt door het feit, dat de poli
tieke onderstaatssecretaris van ma
rine, Henry Roosevelt, eraan deel
nam. Ook de commandeerende gene
raal der kust-strijdkrachten van
Californië wa^ met een aantal hoo-
ge legerofficieren gedurende den
duur van de manoeuvres aanwezig
op een der schepen, terwijl tevens
een aantal officieren van den gene-
ralen staf in Pearl-Harbour
(Hawaii) en op de Midway-eilan-
den den strijd volgde.
De berichtgeving over het verloop der
manoeuvres is, in tegenstelling tot de gewone
Amerikaansche methoden, totdusverre erg
gering geweest. Dat zal wel daarmede sa
menhangen, dat de Amerikanen de gevoelig
heid der Japanners willen sparen en vreezen,
dat door tendentieuze berichten in de buiten-
landsche pers het principe dezer manoeuvres,
namelijk «pn mogelijken
oorlog met Japan,
tè sterk onderstreept zou worden. Deson
danks kan men zich thans uit de verschillen
de korte berichten over de manoeuvres een
eenigszins volkomen beeld van het verloop
dier manoevures maken.
In zekeren zin als aanleiding, verscheen in
The Japan Times een militaire studie „Ame-
rika's veiligheid in den Stillen Oceaan",
door vice-admiraal Dates Stirling, destijds
commandant van het derde marine district
In dit artikel wijst Stirling er nadrukkelijk
op, dat er tal van zwakke punten zijn. Het
zwakke punt in den Stillen Oceaan, zegt
hij, zijn de Philippijnen. Deze zijn 4500 zee
mijlen van Hawaii (over Goeam) verwijderd!
Voor de verdediging van Manila is sedert
1922, waarin het verdrag van Washington
werd afgesloten, niets gedaan! Stirling
maakte daaruit op, dat op de Philippijnen
geen veilige basis voor de vlootoperaties
aanwezig is. Een ander zwak punt is Aljaska,
dat noodzakelijk vooruitgeschoven steunpun
ten noodig heeft, wil men een aanval van
vijandelijke oorlogsschepen op de vele bruik
bare, natuurlijke havens met succes tegen
gaan.
In dezen samenhang zij er aan herinnerd,
dat er ongeveer terzelfder tijd dat de manoeu
vres begonnen, nieuwe Amerikaansche zee
kaarten verschenen, waarop een aantal ha
vens aan de kust van Aljaska en op de
Aleoeten zeevaartkundig bleken te zijn vast
gelegd Dit mocht als een bewijs worden be
schouwd voor het feit, dat aan de sinds eeni
ge jaren durende opmetingen van de Ameri
kaansche marine in deze streken een einde
was gekomen. Kenmerkend voor de
voorzichtigheid,
die de Amerikanen tegenover de Japanners
in acht nemen, zijn de woorden, die Stirling
aan het slot van zijn overwegingen ge
bruikte:
De Vereenigde Staten zien zich door
hun plan, voor de verdediging van den Paci
fic meer maatregelen te nemen, geplaatst
tegenover een lastige diplomatieke kwestie,
n 1 Japan ervan te overtuigen, dat alle toe
bereidselen slechts een defensief karakter
dragen. Japan en Amerika worden reeds
jarenlang door de overige wereld als de
hoofdfactoren van een toekomstigen oorlog
in den Pacific beschouwd. Het gezonde men-
schenverstand van de beide volkeren en de
beteekenis van den handel tusschen de beide
naties zijn er voldoende bewijs voor, om de
geloofwaardigheid van een dergelijke propa
ganda te ontzenuwen.
Het plan de campagne van de manoeuvres
hield in zooverre met den bovengeschetsten
gedachtengang rekening, dat de Hawaii-
eilanden het hoofdsteunpunt voor de „witte
vloot" vormden, terwijl de „zwarte aanval
lende vloot" op Alaska, de Aleoeten en later
op de Midway-eilanden steunde. Men scheen
dus in Amerikaansche marinekringen van
meening te zijn, dat een genoegzaam sterke
aanvaller zich in het bezit van genoemde ge
bieden kan stellen, indien deze niet versterkt
worden. Dit laatste is zooals bekend voor den
duur van het Verdrag van Washington, dus
tot het eind 1936, verboden. Gedurende de
vaart van Californië naar Pearl Harbour
werd de „witte slagvloot" voortdurend door
de vijandelijke „zwarte" onderzeebooten be
dreigd.
Het had er den schijn van, alsof door de
bescherming der vliegtuigen, die van de
vliegtuigmoederschepen uitging, de onderzee
booten om een vakterm te gebruiken
onder water werden gedrukt. Het schijnt, dat
het
vlieirtuig als tegengif
tegen de onderzeebooten bij deze manoeuvres
uitstekend heeft gewerkt. Voor den overtocht
had de vloot negen dagen noodig. De 46
vliegbooten, die een tocht van Hawaii naar
de Midway eilanden, een afstand van 1323
zeemijlen, moesten ondernemen, hadden met
buitengewoon slecht weer te kampen. Er
moest op de helft van dezen tocht een tus-
schenlanding op het kleine laguneneiland
French Frigate Choal gedaan worden.
Of de vraag: „Kan een aanvaller, die zich
in het bezit van de Midway-eilanden heeft
gesteld, met kans op succes 'n grooten lucht
aanval op Hawaii ondernemen?" door de
manoeuvres met „ja" of „neen" beantwoord
is, kan uit de berichten, die tot dusverre be
kend geworden zijn, niet worden opgemaakt.
Na het signaal „einde der manoeuvres" ver
zamelde zich de geheele vloot in de haven
van Pearl Harbour, die inderdaad voor de
200 oorlogsschepen groot genoeg bleek te
zijn. Slechts de groote vliegtuigmoedersche
pen „Lexington" en „Saratoga" ankerden op
de reede. Het is zelfs nu nog te vroeg, op
grond van de tot dusver bekende berichten
reeds een uiteindelijke conclusie naar de
eene of de andere richting te trekken. Slechts
een ding schijnt door de manoeuvres te zijn
bewezen, n.1. dat een oorlog in de geweldige
ruimte van den Groote Oceaan voor iederer.
oorlogvarende, of hij nu aanvaller dan wel
verdediger is, onoverwinlijke moeilijkheden
met zich zal medebrengen.
AMERIKAANSCHE BURGERS
MOETEN ABESSYNIE VERLATEN.
Ten staatsdepartemente te Wash
ington wordt verklaard, dat de
Amerikaansche zaakgelastigde te
Addis Abeba opdracht heeft ont
vangen de in Abessynië gevestigde
Amerikaansche staatsburgers den
raad te geven het land te verlaten
of de noodige voorzorgsmaatregelen
te nemen voor hun veiligheid. De
Amerikaansche staatsburgers in
Abessynië zijn meerendeels zende
lingen.
Ambtenaren van het staatsdepar-
tement hebben er den nadruk op
gelegd, dat deze instructie aan den
zaakgelastigde te Addis Abeba
reeds was verstrekt vóór Abessynië
een beroeo op het pact van Kellogg
had gedaan.
De vloot-manouvres op den Groo
ten Oceaan. (Dag. Overzicht).
Amerikaansche burgers moeten
Abessynië verlaten (Buitenland)
Redevoering van Mussolini. (Bui
tenland).
Sluiting van het Suez-kanaal juri
disch onmogelijk? (Buitenland).
Geweldige brand te Londen; drie
brandweerlieden omgekomen. (Bui
tenland).
Geheimzinnige vondst te Rotter
dam; misdrijf in het spel? (Bin
nenland).
Minister Oud over de regeerings-
politiek. (Binnenland).
Groote brand te Rotterdam. (Bin
nenland).
Motorongeluk te Bergen; motor
rijder ernstig gewond. (Stad en om
geving).
Doodelijk verkeersongeluk nabij
Burgervlotbrug. (Stad en Omgeving).
De meerderheid van bet college
van B. en W. van Alkmaar stelt den
raad voor de voorstellen der regee
ring inzake de restauratie van de
Groote kerk, niet te aanvaarden.
(Stad).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
Volgt Engeland het voorbeeld
van Amerika?
Naar in vooraanstaande diplomatieke Lon-
densche kringen verluidt, is de Britsche re
geering gereed om het voorbeeld van de
Vereenigde Staten te volgen en haar onder
danen in Abessynië bevel te geven, dit land
te verlaten.
Men gelooft, dat de Engelsche regeering
in den loop van deze week nogmaals zal be
proeven, het conflict tusschen Italië en Abes
synië tot een vreedzame oplossing te bren
gen. Welke stappen door Londen zullen
worden genomen, is nog niet bekend, doch
wel meent men te weten, dat Rome herhaal
delijk heeft gedreigd zich uit den Volken
bond terug te trekken, indien deze zich met
het conflict zou gaan bemoeien.
Antwoord van den keizer van
Abessinië.
Keizer Haiy heeft als antwoord op de re
devoering, die Mussolini te Salerno heeft
gehouden, een nieuwen oproep gericht tot 't
Abessinische volk, om de wapens op te ne
men, teneinde voorbereid te zijn tegen alle
gebeurtenissen. Het gevolg is, dat vele bin-
nenlandsche krijgers zich verzamelen onder
leiding van vreemde officieren, die hen on
derrichten in de moderne oorlogsvoering.
Bij groepen van 500 man trekken thans de
hoofden van verschillende stammen met hun
mannen naar Addis-Abeba, om tot 't leger
toe te treden.
Onder de vreemdelingen heerscht nog
kalmte, ondanks de aanzegging van den
Amerikaanschen zaakgelastigde aan de
Amerikaansche burgers in Abbesinië. Hon
derden missionarissen zullen blijven.
DE HABSBURGERS VAN BELGIE.
Bezoek van koninklijk echt
paar aan Otto van Habsburg.
Voor de eerste maal hebben
koning Leopold en koningin
Astrid van België gisteren een
bezoek gebracht bij de keizer
lijke bannelingen van* het huis
Habsburg, ex-keizerin Zita en
aartshertog Otto op hun ver
blijfplaats. Men ziet hierin een
aanduiding van den verander
den status van de familie Habs
burg in verband met de gebeur
tenissen in Oostenrijk en Hon
garije.
OVERSTROOMINGEN IN OHIO.
En hitte te New York.
Te Columbus in den staat Ohio (Am.)
hebben wolkbreuken groote schade veroor
zaakt. Te Columbus overstroomden geheele
wijken, waaronder de markt. Ook buiten de
stad staat het land mijlen in den omtrek
onder water. De schade door het water aan
oogst en gebouwen toegebracht wordt ge
raamd op een millioen dollar.
Te New York werd Zaterdag de hoogste
thermoterestand van dezen zomer genoteerd.
Bij een temperatuur van 32 graden Celsius
werd de atmosfeer al buitengewoon onaan
genaam door de hooge vochtigheidsgraad
van de lucht. Vele personen werden door de
warmte onwel en enkel enoverleden. Duizen
den overnachtten op de daken, in de parken
en aan het strand.