DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Waarom de Belgische franc viel.
fijaqetiikzch Omczicht
^Buitenland
HET CONFLICT
ITALIË—ABESSINIE.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
No. 165 Dit nummer bestaat uit twee bladen Directeur: C. KRAK.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37069. Telef. 3320, redactie 3330.
Dinsdag 16 Juli 1935
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
137e Jaargang
Intrigues achter de schermen. - Een courant
met 212 millioen francs omgekocht.
Eigenaardige berichtgeving.
Ook de katholieken hebben
geageerd.
De aanvallen tegen Sap.
Twee en een hall millioen aan
een krant!
Waf vandaag de
aandacht trekt
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
ALKMAARSCHE COURANT
(Van onzen Brusselschen correspondent).
De parlementaire commissie die tot op
dracht heeft onder voorzitterschap van den
gewezen katholieken eerste-minister Jaspar,
een onderzoek in te stellen naar de manoeu
vres, die tot de devaluatie van den Belgi
schen frank hebben geleid, staat in het
brandpunt van de belangstelling. Haar on
derzoek gaat gepaard met een rechterlijk
onderzoek, zooals men weet. Dit laatste
heeft voorloopig nog tot geen resultaten ge
leid. Zoolang het eerste niet zal gesloten
zijn, zal ode in het tweede wel geen besluit
wonden genomen Het ziet er practisch nog
niet naar uit dat de parlementaire commissie
dossiers met processen-verbaal van haar on
derzoek aan het gerecht zal overmaken, om
er eventueel het noodige gevolg aan te ge
ven, doch het Belgisch gerecht heeft reeds
herhaaldelijk het bewijs geleverd dat het
desnoods onafhankelijk weet op te treden en
het is niet uitgesloten dat de toekomst op dit
gebied verrassingen inhoudt.
Voorloopig zijn de verslagen over de be
raadslagingen van de commissie zeer boeien
de lectuur. Haar zittingen zijn niet open
baar, doch de communist Jacquemotte mag
als parlementair aanwezig zijn en hij is nu
de onrechtstreeksche medewerker geworden
van de Belgische bladen. Hij maakt n.1. een
stenografisch verslag van de zittingen en na
afloop leest hij zijn tekst voor aan journa
listen. Tot dusver is dit verslag zeer be
trouwbaar gebleken. Het is wel een eigen-
aardig geval, want wanneer Jacquemotte in
de Kamer een revolutionnaire rede houdt,
krijgt hij slechts enkele regels verslag in de
pers
Een eerste conclusie die kan worden ge
trokken is, dat, na het verhoor van den pro
cureur-generaal te Brussel, Hayoit de Termi-
court, gebleken is dat in België met de be
staande wetgeving de manoeuvres tegen den
franc niet voldoende kunnen worden bestre
den Hierin zal wel wijziging komen. Een
ander conclusie is dat er sedert lang tegen
den frank werd geknoeid door degenen die
belang hadden bij devaluatie.
De heer Jaspar, die als leider van de rech
terzijde een belangrijke rol speelt in de poli
tiek, wordt nu beschouwd als het „enfant
terrible" van de katholieke partij, omdat het
onder zijn voorzitterschap is dat de onthul
lingen worden gedaan in de commissie,
waaruit blijken moet dat vooral onder zijn
partijgenooten degenen moeten worden ge
zocht, die, behoorende tot de meerderheids-
groepen nochtans, door geheime middelen,
door de bekostiging van felle perscampag
nes, de uitgave van kostbare brochures enz.
den geest van onrust, de vrees voor de sta
biliteit van den frank, kortom de bestendige
paniekstemming tijdens de regeering-Theu-
nis, hebben doen ontstaan en bestendigd. De
socialisten hebben hun verantwoordelijk
heid. We hebben het reeds herhaaldelijk ge
schreven, want het is een feit dat zij door
hun campagnes en door hun propaganda
voor het plan van den arbeid, dat op deva
luatie was gesteund, den indruk hebben ge
vestigd in strijd met de waarheid, dat de de
flatie een verarming was van de kleinen, ten
bate van de grooten, kortom een plundering
door de machthebbers. Doch zij moeten nu
Wel heimelijk veel plezier hebben. Zij hebben
™mers steeds beweerd dat, toen op hen een
beroep werd gedaan, de devaluatie een vol
dongen feit was. dat zij slechts een bestaan-
den toestand hebben overgenomen en tot de
valuatie zijn gedwongen geworden. Zij heb
ben natuurlijk mee dezen toestand helpen
scheppen, maar thans zijn zij gemachtigd te
beweren, dat de grootste verantwoordelijk
heid, of ten minste een even groote, bij som
mige katholieken ligt, dat de devaluatie 't
werk is van de menschen van den katholie
ken boerenbond, wier belangen hierdoor
werden gediend.
De socialistische bank van den arbeid, die
reeds maanden haar activiteit had gestaakt,
kan door devaluatie niet meer worden ge
red Voor haar is zij een jaar te laat geko
men en de bank heeft er dan ook niet toe bij
gedragen.
ti Pu £€Wczen minister van financiën, uit
et kabinet-de Broqueville, dat de regeering-
neunis vooraf ging, nl. Sap, schijnt als de
kampioen van den frank te zullen worden
gerehabiliteerd. Tijdens zijn ministerschap
i hij steeds met groote energie maatre
gelen voorgestaan ter beveiliging van den
frank en de strijd tegen hem, van enkelen zij
ner politieke „vrienden", die bij den Boeren-
fpet de Banque de Bruxelles en de
Société Générale een groote macht in het
land, vooral in Vlaanderen zijn betrok
ken, is het begin geweest van de ondergrond-
sche campagne voor devaluatie, waarbij
eens te meer is bewezen hoe omkoopbare bla
den een nadeelige rol kunnen vervullen voor
een land. De strijd tegen den heer Sap werd
gevoerd door senator Philips en minister van
staat van de Vijvere, beioen katholieken en
leiders van den Boerenbond, juist omdat zij
wisten, zoo verklaarde de heer Sap in zijn
getuigenis voor de commissie, dat de Boe
renbond er toe gebracht zou worden Staats
hulp in te roepen, vermits in 1933 het verlies
40 millioen frank en in 1934 600 millioen
frank bedroeg. Zij wisten dat zij in Sap, die
zelf langen tijd bij den Boerenbond betrok
ken is geweest, als minister van financiën
iemand zou vinden die op de hoogte was
van hun waren toestand en dat hij tegen
stander was van devaluatie in het openbaar
belang, alhoewel zij van devaluatie alleen
een blijvende hulp konden verwachten. Sena
tor Philips heeft veel invloed in het katho
lieke blad „Le Vingtième Siècle. „Le ving-
tième Siècle" heeft toen een hevige campagne
ingezet tegen minister Sap. Deze campagne
heeft, misschien nog meer dan de socialis
tische, vermits zij van een meerderheidsor-
gaan uitging, het vertrouwen van het pu
bliek aan het wankelen gebracht. De gunsti
ge atmosfeer voor de devaluatie was gescha
pen en enkele weken na de campagne was de
heer Sap geen minister meer.
Uit een andere verklaring, n.1. van baron
Firmin van den Bossche, die redacteur is ge
weest van „Le Vingtième Siècle" voor de
binnenlandsche politiek, maar die samen met
een paar anderr leidende redacteurs ontslag
nam wegens de muntkwestie, is gebleken hoe
op het oogenblik, dat de heer Francqui, gou
verneur van de Soc.- Générale en thans mi
nister zonder portefeuille, zich tegen de de
valuatie verklaarde, in de „Vingtième Siècle"
op bevel van senator. Philips een campagne
loskwaam tegen de regeering, door artikels
die verschenen en artikels die „niet versche
nen". De heer van den Bossche had n.1. een
artikel geschreven tegen de devaluatie,
doch het artikel verscheen niet. Senator Phi
lips zei hem op zijn protest dat zijn pensioen
als oud-Egyptisch magistraat in ponden
werd betaald en dat hij bijgevolg voordeel
had bij de devaluatie!Het belangrijkste
is echter dat het blad van de „Algemeene
Bankvereeniging" de bank van den Boe
renbond 2'A millioen frank als subsidie
heeft uitbetaald gekregen en dat het laatste
millioen werd gestort den dag dat de cam
pagne loskwam tegen de regeering.
In zijn boek „Waarom de Frank gevallen
is" schrijft de oud-minister van financiën,
Gutt, die deel uitmaakte van het ministerie-
Theunis, eveneens dat vooral uit Leuven
daar is de zetel gevestigd van den Boeren
bond allerlei geschriften werden ver
spreid voor devaluatie.
Men zal begrijpen dat dit alles bijzonder
heden zijn die doen nadenken. Zij toonen
aan dat de voorstelling van zaken, volgens
welke het gebrek aan vertrouwen in de
deflatiepolitiek van de regeering-Theunis
zijn oorzaak vond in het feit, dat deze poli
tiek een mislukking zou zijn geweest, valsch
is. Ongetwijfeld was deze politiek er voor
alsnog niet in geslaagd de economische wel
vaart van het land te verzekeren en de be
vroren gelden van de banken naar hun kas
sen te doen terugvloeien. Doch de regeering
kon niet slagen, wegens de actie van de pa
niekzaaiers, die zij aan eigen boezem koes
terde.
In perskringen heeft de onthulling van de
betaling van 2K millioen aan de „Vingtiè
me Siècle" 'n diepen indruk gemaakt. Er be
staat sedert geruimen tijd een Belgische
„pers-kwestie", wegens dé omstandigheid
dat enkele groote bladen een trust heblen
gevormd, die in dienst staat van de wapen
fabrikanten. Het geval met de „Vingtième
Siècle" is een bedenkelijk verschijnsel en
meer en meer wordt de eisch gesteld dat
maatregelen worden getroffen om een on
afhankelijke pers aan het land te verzeke
ren, of ten minste om de bladen de verplich
ting op te leggen bekend te maken wie de
eigenaars ervan zijn, en welke belangen zij
dus dienen, de openbare of particuliere, zoo
als dit met de „Vingtième Siècle" het geval
is geweest.
Wederom nieuwe troepen gemo
biliseerd.
In zijn achtste communiqué deelt het Ita-
liaansche ministerie voor pers en propagan
da mede, dat het toenemende tempo van de
militaire voorbereiding in Abessinie dwingt
over te gaan tot de uiterste maatregelen van
militairen aard. De Duce, de minister der ge
wapende macht, heeft bevel gegeven tot mo
bilisatie van de divisie „Sila". Terzelfdertijd
is een divisie in het leven geroepen, die den
naam ,Sila de Tweede" zal dragen. Verder
is het bevel gegeven tot mobilisatie van de
vijfde divisie zwarthemden, die den naam zal
dragen „1 Februari" en die onder bevel zal
staan van generaal Teruzzi, thans chef van
den generalen staf der nationale militie. Men
is reeds bezig met de formatie van alle af-
deelingen zwarthemden, die noodig zullen
zijn ter vervanging van die, welke naar Oost-
Afrika zullen vertrekken. Voorts is bevel ge
geven tot het oproepen van de specialisten
der genie en van de automobilisten van de
lichtingen 1909, 1910 en 1912. De minister
van luchtvaart heeft bevel gegeven tot het
oproepen van nog meer contingenten vliegers
en specialisten. Terzelfdertijd heeft de mi
nister van marine bevel gegeven onmiddellijk
over te gaan tot den bouw van 10 onder
zeeërs, aie de eerste maand van het veertien
de jaar der fascistische jaartelling van sta
pel zullen moeten loopen.
De Italiaansche soldaten in Oost-
Afrika.
De „Daily Telegraph" meldt uit Cairo,
dat tusschen Maart en 1 Juli volgens de sta
tistieken meer dan 80.000 Italiaansche sol
daten het Suez-kanaal zijn gepasseerd, ter
wijl deze maand nog 15.CKX) zullen passeeren
en dat in totaal in de maand Juli 27 trans
porten door het kanaal zullen gaan.
Een groot gedeelte van deze troepen heeft
Massawa in Erythrea als bestemming, ver
moedelijk een der heetste havens ter wereld,
waar de temperatuur somtijds 122 graden
Fahrenheit in de schaduw bedraagt. Er is
zeer weinig water en de manschappen krijgen
2 pinten per dag om te drinken en om zich
te wasschen. Er is een installatie gemaakt
voor het distilleeren van zeewater, doch deze
kan nauwelijks in de vraag voorzien. Spe
ciale transportschepen worden naar het 300
mijl verder gelegen Port Soedan gezonden
om water te koopen.
De soldaten hebben ten zeerste van het kli
maat te lijden. In de afgeloopen veertien da
gen passeerden meer dan 3000 man, die in
valide naar het moederland terugkeerden, het
Suezkanaal.
Zes soldaten die door zonnesteek getroffen
waren, moesten te Suez aan land worden ge
bracht, waar vijf hunner zijn overleden.
Vier eischen van Italië?
Uit Genève wordt gemeld, dat de rugge
spraak tusschen Londen, Parijs en Rome me»
het doel te komen tot een compromis in het
Italiaansch—Abessinische geschil, wordt
voortgezet.
Volgens dit bericht zouden de Italianen 4
eischen hebben opgesteld:
1) Rectificatie van den loop der grenzen;
2) Economische concessies;
3) Aanleg van een spoorbaan tusschen
Erythrea en Somaliland;
4) Benoeming van Ialiaansche adviseurs
in de Abessinische regeeringsbureaux.
Ten opzichte van de eerste beide punten
verwacht men weinig moeilijkheden, men ge
looft echter, dat de Abessinische regeering de
inrichting van z.g. beschermingszones aan
beide kanten van den ontworpen spoorweg
en ook de benoeming van Italiaansche advi
seurs zal weigeren.
De nieuwe militaire maatregelen.
De Italiaansche bladen wijden hoofdarti
kelen aan het achtste communiqué van het
ministerie voor pers en propaganda betref
fende de nieuwe militaire maatregelen voor
Oost-Afrika. Zij schrijven, dat deze maat
regelen de regelmaat en onverbiddelijkheid
toonen, waarmede Italië voortgaat op den
weg, die getrokken is door de noodzaak de
koloniale defensie van Italië te verzekeren en
het respect van de waardigheid en de vlag
van Italië te handhaven, dat zoo grovelijk
door de Abessinische provocaties is getroffen
De bouw van nieuwe onderzeeërs beteekent
een verdubbeling van de veiligheidsmarge der
Oost-Afrikaansche koloniën en beteekent
vooral, dat men op de meest duidelijke wijze
de geheele wereld wil doen begrijpen, dat
Italië niet bereid is eenigerlei min of meer
duidelijken, opgelegden wil van wie het ook
zij te aanvaarden.
Nader schrijft de „Sera'dat Italië reeds
te veel tijd heeft laten verloren gaan om met
Addis Abeba tot een overeenstemming te ko-
men.
Afgezien van de noodzakelijkheid van uit
breiding voor Italië zijn tegen het Rijk der
Slaven en Barbaren niet een doch wel tien
strafexpedities gerechtvaardigd. De woorden
van den Engelschen minister van buiten-
landsche zaken, Sir Samuel Hoare, over de
traditioneele vriendschap met Italië zijn goed
ontvangen. Thans is het zaak, deze woorden
om te zetten in daden. Engeland kan en mag
de ontwikkeling van een groot volk niet te
genwerken. De volkenbond, die reeds bij zoo
veel gelegenheden heeft geslapen, kan rustig
verder droomen.
ANTI-SEMIETISCHE UITSPATTINGEN
TE BERIIJN.
Te Berlijn hebben zich Maandagavond op
den Kurfuerstendamm anti-semietische ex-
sessen voorgedaan.
Het Duitsche Nieuwsbureau verspreidt
hieromtrent het volgende bericht:
„De van Joodsche zijde uitgelokte pogingen
de orde te verstoren bij de première van den
Zweedschen film „Petterson en Bendel", in
een bioscooptheater op den Kurfuersten
damm, hebben Maandagavond aanleiding
gegeven tot betoogingen voor dit bioscoop
theater.
Een tamelijk groote menschenmenigte gaf
daarbij uitdrukking aan haar wrevel over
het optreden der Joodsche theaterbezoekers.
In de nabijgelegen, meest door Joden be
zochte, restaurants en koffiehuizen protes
teerde het publiek tegen het steeds driester
optreden der Joden.
In de meeste gevallen was de verschijning
der verontwaardigde volksgenooten voldoen
de om de Joodsche bezoekers te nopen deze
gelegenheden ijlings te verlaten. In het café
Bristol kwam het tot opgewonden scènes tij
dens welke een vensterruit werd vernield.
Behalve onbeteekende incidenten, welke
zich voordeden voor de komst der politie,
slaagde deze er in, met assistentie van een
Ueberfallkomando, verdere botsingen te
voorkomen".
ERNSTIGE MIJNONTPLOFFING.
5 doodtn, 26 gewonden.
Maandagmorgen om 11 uur 50 heeft zich
in de mijn „Adolf von Hansemann" in
Dortmund—Mengede op een diepte van 740
M., in district III, laag „Bluecher" door tot
dusverre nog onopgehelderde oorzaak een
explosie voorgedaan. Door deze ontploffing
ontstond op de plaats des onheils een mijn-
brand. Tot gistermiddag omstreeks 4 uur
was men er in geslaagd 5 dooden en 26 ge
wonden te bergen.
10 dooden, 27 gewonden.
Volgens de laatste mededeelingen van de
leiding van de mijn zijn bij de ontploffing
in de „Adolf von Hansemann" 10 dooden
gevallen; 27 mijnwerkers werden gewond.
Het complex van mijngangen is thans
vrij van ontploffingsgassen.
Er bestaat dan ook geen gevaar meer
voor verdere menschenlevens.
De oorzaak van de ontploffing is nog niet
vastgesteld.
Geen 27, maar 32 gewonden.
Een nog eer later bericht meldt, dat bij
het mijnongeluk 32 personen gewond en 10
gedood zijn.
De oorzaak niet bekend.
Omtrent het ongeluk in de mijn Adolf
von Hansemann wordt nader gemeld, dat
de oorzaak en de aard van de catastrophe
nog niet zijn komen vast te staan. De kwes
tie of het een gasontploffing of een kool
stofontploffing betreft, is nog niet opge
lost. Het vermoeden, dat ten gevolge van de
ontploffing een mijnbrand zou zijn ontstaan
is gelukkig niet bewaarheid.
Direct waren reddingscolonnes op de
been, terwijl tal van autoriteiten spoedig ter
plaatse verschenen.
Het laatste ongeluk in de Adolf von Han-
semann-mijn heeft zich voorgedaan acht
dagen voor het uitbreken van den wereld
oorlog. Toen zijn 13 personen om het leven
gekomen.
DE WATERSNOOD IN ,CHINA.
Omtrent de overstroomingen in China
wordt nader gemeld, dat in het gebied van
de Li-rivier, welke uitmondt in het Toeng-
meer, meer dan 200 dijkbreuken hebben
plaats gehao, waardoor het geheele gebied
is overstroomd. Naar tot nu toe wordt ge
meld, zijn meer dan 2.000 personen ver
dronken, dit aantal kan evenwel nog hooger
zijn. Meer dan 200.000 personen zijn dakloos,
30,000 hectaren land zijn overstroomd. De
autoriteiten van Hankau hebben alle beschik
bare werkkrachten opgeroepen om de dijken
van de Tsjangkoeng-rivier, welke op vele
plaatsen gevaarlijk zijn geworden, te ver
sterken. Meer dan 10.000 soldaten en duizen
den arbeiders werken dag en nacht bij onge
looflijke temperaturen aan de dijken. Op ver
scheidene plaatsen is reeds gebrek aan le
vensmiddelen ontstaan. In de provincie
Hoepei is de rivier Loean buiten de oevers
getreden. Het spoorwegverkeer beoosten de
lijn TientsinPeking is verbroken. Behalve
door de overstroomingen wordt China ge
teisterd door een hittegolf, temperaturen van
meer dan 40 graden Celsius zijn geconsta
teerd. Mer. vreest derhalv voor het uitbreken
vaji ziekte-epidemieën.
Waarom de Belgische franc viel.
(Dag. Overzicht)
Mijnontploffing in Duitschland
eischt ruim 30 dooden. (Buitenland)
Anti-semietische uitspattingen te
Berlijn. (Buitenland)
Het conflict Italië-Abessinië. (Bui
tenland)
Brand op Urk. (Binnenland).
Drama in Amsterdamsch volks
café; 3 dooden. (Binnenland).
Auto bij Rilland door trein ge
grepen; dame gedood. (Binnenland).
Op het Londensche vliegveld is
een vliegtuig neergestort; 2 dooden.
(Luchtvaart)
Marine-vliegtuig nabij Den Helder
verongelukt; inzittende gedood.
(Luchtvaart).
MIJNBRAND IN HONGARIJE.
Vier dooden.
In de steenkolenmijn Tatabanys is door tot
nu toe onbekende oorzaak brand uitge
broken tijdens de Zondagrust. Door de uit-
stroomende gassen zijn een ingenieur en drie
mijnwerkers gedood. Het blusschingswerk is
in vollen gang.
VUURGEVECHT TUSSCHEN
POLITIE EN ROOVERS.
Nabij Costynin in Polen heeft een vuur
gevecht plaats gehad tusschen politie en vijf
bandieten, die een overval hebben gepleegd
op de kas van een zuivelfabriek. Een politie-
wachtmeester werd door de bandieten ge
dood, terwijl de politie een bandiet doodde
en een ander ernstig verwondde.
SLACHTOFFERS VAN DE BERGEN.
Uit verschillende streken van Zuid-Duitsch-
land worden weer verscheidene ongevallen
bij het bestijgen van bergen gemeld. Te
Hochkalter is het lijk van de sedert 2 Juli j.1.
vermiste jongelui uit Dresden, Schmidt en
Goldammer gevonden. Uit Innsbrück wordt
gemeld dat een 22-jarig student Elbs daar
gisteren is neergestort, terwijl zijn vriend
zich ternauwernood kon melden.
OOK TYPHUS-ONGEVALLEN TE
STRESA.
Na de talrijke typhusgevallen te Rome zijn
thans ook te Stresa een aantal typhusgevallen
geconstateerd.
Meer dan 100 personen liggen hier ziek en
reeds zijn enkele dooden te betreuren. De
oorzaak zal wel te zoeken zijn in het niet
voldoende steriliseeren van melk.
TWEE JONGE NEGERS GELYNCHT.
In Columbus in den staat Mississiippi
zijn gisteren twee jonge negers, die men er
van verdacht twee blanke vrouwen te heb
ben aangerand, gelyncht. De negers, die ge
arresteerd waren en in verband met de op
winding der blanke bevolking heimelijk zou
den worden overgebracht naar de gevange
nis van Aberdeen, werden door een geweldige
volksmenigte uit de handen der politieagen
ten gerukt en achter een kerk aan een boom
opgehangen.
TANKAUTO ONTPLOFT.
Door de ontploffing van een benzine-tank-
auto is Zaterdag brand ontstaan in een aan
tal huizen te Rotex bij Toulouse. De zware
tankwagen reed tengevolge van het breken
van een stuurstang tegen een muur. De
tank ontplofte en de hoog oplaaiende vlam
zette het huis, waar de auto tegen op reed
en het belendende huis in vlammen. De hui
zen brandden tot den grond toe af. Men
vreest thans, dat onder de puinen nog de
chauffeur van de auto en een zesjarig
knaapje liggen.
DE BEKENDE INDUSTRIEEL
AGNELLI BIJ VLIEGTUIGRAMP
OMGEKOMEN.
Een bekende persoonlijkheid uit het Ita
liaansche economische leven, Eduard Agnelli,
de directeur van de Fiat-fabrieken, en lid van
den raad van toezicht van het Turijnsche
dagblad „Stampa" is bij een vliegtuig-onge
val om het leven gekomen. Hij bevond zich
met den Italiaanschen Oceaanvlieger Arthur
Ferraria in een watervliegtuig. Bij het dalen
in de haven van Genua sloeg het vliegtuig
over den kop. Agnelli liep een schedelbreuk
op en overleed na korten tijd. Ferraria blee'
ongedeerd.