DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Qaqdiikzch Oxxczicht
^Buitenland
SBinnenlaad
Het Nationaal-Socialistische partijcongres.
137e Jaargang
DE VERGADERING VAN
DEN VOLKENBOND.
DE REDEVOERING VAN
HOARE.
Waf vandaag de
aandacht trekt
IN GIERPUT GEVALLEN.
En verdronken.
ALKMAARSCHE COURANT
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN t
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar olaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37069. Telef. 3320, redactie 3330.
Hq. 215 Dit nummer bestaat uit twee bladen Directeur: C. KRAK. Donderdag 12 September 1935 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Rede van Hitier over de cultureele
problemen van Duitschland.
Op het Cultuurcongres in het Operahuis
heeft Adolf Hitier gister een groote rede ge
houden.
Hitier herinnerde aan den Rijksdagbrand
van 27 Februari 1933, die als een hoog-
oplaaiende fakkel voor het oog der natie den
omvang van de historische wending be
lichtte Het schetste de economische en poli
tieke ramp, die het land bedreigde tengevol
ge van het bolsjewistische gevaar en de uit
putting van alle fundamenten van het ge
meenschapsleven. Het was merkwaardig,
dat het nationaal-socialisme in dienzelfden
tijd, toen het zijn strijd op leven en dood
streed, de Duitsche kunst den eersten stoot
voor haar herleving en wedergeboorte gaf.
Terwijl de partijen werden neergeslagen, de
tegenstand der landen werd gebroken en de
souvereiniteit van het Rijk werd verankerd,
Centrum en Marxisme werden vernietigd, de
vakbonden werden ontbonden en de nat.-soc.
gedachte uit het rijk der fantasie werkelijk
heid werd, vond zij toch nog tijd genoeg om
de fundamenten te leggen voor den nieuwen
tempel van de Godin der Kunst. Men heeft
niet alleen negatief werk verricht. Men heef»
zich waarlijk niet te lang bezig gehouden
met de bedervers der Duitsche kunst Men
liet zich niet in met debatten tegen hen. Hun
meeste handelingen had men als misdaden
gevoeld en zoo moest elke gedachtenwisse
ling voor hen eindigen met de gevangenis of
het gekkenhuis. Niet alken ging het tegen de
Joodsch-bolsjewistische literatuur, doch te
vens stond 't vast, dat geen der dadaistisch-
cubistische, futuristische, ensitivistische en
nieuwe-zakeliikheid-zwetsers aan de weder
geboorte der Duitsche kunst zou mogen deel
nemen.
De critiek der tegenstanders is volgens
Hitier voor zijn handelingen de grootste
aanbeveling. Uitvoerig beantwoordde hij
voorts de vragen, of op het oogenblik het
practische werk niet belangrijker was dan
het zich bezig houden met cultureele proble
men, en of in dezen tijd, nu er nog zooveel
armoede en ellende heerschte, voor de kunst
offers gebracht konden worden. Op het
eerste antwoordde hij, dat de kunst behoorde
tot het totale complex van ontwikkeling van
een ras en volk, en dat men de functioneele
uitwerking ervan niet gedurende een bepaal
de periode kon stopzetten ten bate van ander
werk, zonder tot cultureelen achteruitgang te
geraken.
Niet alleen de kunstenaar, maar ook het
publiek heeft voortdurende scholing noodig
om het kunstwerk in zich op te kuunen ne
men en te begrijpen. Het cultureele werk
mag dus nooit verwaarloosd worden, doch
en hiermede kwam Hitier tot de tweede
kwestie in het bijzonder niet in perioden,
dat de algemeene politieke en economische
nood dringend versterking van het inwen
dige welstandsvermogen van een natie
eischen. De grootste cultuurprestaties van
de menschheid waren te allen tijde hoogte
punten van gemeenschapsleven.
Als de kleine menschelijke geest door leed
en zorg twijfelt aan de grootheid en de toe
komst van zijn volk, is het tijd, hem te wij
ze op de door geen politieken of economischen
nood te loochenen documenten van de inner-
hjke en daardoor onvergankelijke en hoogste
gaarden van zijn volk. Hitier herinnerde aan
de cultuurdocumenten der klassieke bescha
dig, en concludeerde, dat geen volk langer
leefde dan de documenten van zijn cultuur.
Het Duitsche volk is wederopgestaan en
is, voor het oog der geschiedenis, door zijn
onsterfelijke cultuur in werkelijkheid over
winnaar van al zijn tegenstanders. De be
wering, dat slechts een klein gedeelte van
v°lk hierbij geïnteresseerd is, verwerpt
Hitier. De kunst, die het meest direct het
zieleleven van een volk weergeeft, heeft on
bewust direct den grootsten invloed op de
massa des volks, indien zij althans geen
verwrongen beeld van dit zieleleven geeft.
Hier heeft men ook een zekeren norm voor
de waarde of de waardeloosheid van kunst.
»an het dadaistische bedrijf en van de
Joodsch-bolsjewistische kunst-uitingen keer
de het volk zich af en slechts een kleine min
derheid ontspoorden en waanzinnigen inte
resseerde zich nog voor deze dwaasheden.
De nationaal-socialistische beweging, in
dien zij werkelijk een omwentelende bewe
ging van universeele beteekenis wil zijn,
moet streven naar de hoogste cultureele
uitingen en het volk de overtuiging van haar
a'gemeene en haar bijzondere missie bij
brengen door het demonstreeren van de
hoogste cultureele geschikheid en haar zicht
bare uitwerking. Zij zal daarbij slechts haar
eigen werk en strijd vergemakkelijken, wan
neer zij bij het volk het begrip voor de groot
heid van haar taak verruimt door de diepe
uitwerking, die te allen tijde groote cultu
reele prestaties, in het bijzonder op het ge-
Adolf Hitier
bied der bouwkunst, hebben gehad. Wie een
volk wil opvoeden tot trots, moet het ook een
zichtbare aanleiding tot trots geven. Slechts
één zorg en één wensch moeten derhalve elk
Duitscher ter harte gaan: „Dat ons de
Voorzienigheid de groote Meesters moge
schenken, die onze ziel in tonen zullen doen
klinken en in steen vereeuwigen". Ook hier
geldt echter, dat velen geroepen doch
slechts weinigen uitverkoren zijn. De kunste
naars zullen echter ontdekt worden, die den
staat van het Duitsche volk het stempel
van het Germaansche ras voor alle tijden
zullen weten te geven.
Uitvoerig betoogde Hitier verder, dat
kunst geen luxe was en in geen enkel opzicht
uiting van een „kapitalistische" tendenz. Het
tijdperk van religieuze verinniging heeft de
grootste cultureele scheppingen voortge
bracht, terwijl het door en door kapitalis
tisch besmette Jodendom nooit een eigen
kunst heeft gehad en ook nooit zal hebben.
Ondanks het feit, dat dit volk over onmete
lijke materieele individueele capaciteiten be
schikte, heeft het nooit een eigen bouwstijl,
nooit een eigen muziek geschapen. Zelfs de
tempel te Jeruzalem was met behulp van
vreemde bouwmeesters gebouwd, zooals
thans nog het geval is met hun synagogen.
Enkele jaren nationaal-socialistisch regitm
in Duitschland zullen op cultureel gebied
dan ook meer opleveren dan de laatste tien
tallen jaren van Joodsch bewind.
Nogmaals keert Hitier zich tegen alle ge-
wild-moderne richtingen in de kunst, ook te
gen diegenen, die z.g. naar het primitieve
streven Het is niet de taak van den kunste
naar, den mensch te toonen in zijn degene-
ratievormen, doch integendeel het schoone
te laten zien. Uitvoerig gaat Hitier vervol
gens in op de bijzondere beteekenis van de
architectuur en het bouwwerk als representa
tieve uiting van een beschaving. De z.g. be
scheidenheid van den architect, die tegen
woordig werd aangediend onder den naam
van zakelijkheid, is niets dan een zekere be
perktheid, en meestal niet in de eerste plaats
een beperktheid aan middelen, waarvoor nog
iets te zeggen zou zijn, maar een beperkt
heid aan bekwaamheid van den architect.
Het nationaal-socialisme heeft de groote
cultuur-historische taak, de oude tendenz van
het particulier-kapitalistische zakenleven te
verlaten en niet alleen artistieke maar ook
politieke overwegingen moeten een rol spe
len bij de cultureele vormgeving van het
nieuwe Rijk. Niets is geschikter, den kleinen
criticasters het zwijgen op te leggen dan de
eeuwige taal van de groote kunst. Met een
beroep op de groote geesten van het ver
leden en den zwaren strijd, dien de huidige
generatie thans had gestreden om Duitsch
land te doen herleven, verklaarde Hitier, dat
men niet het recht had, wanneer de Almach
tige den moed schonk om iets onsterflijks te
eischen, er aan te twijfelen, dat Hij het volk
de kracht zou geven, het onsterflijke te ver
vullen. Hij eindigdie met de woorden: „Onze
kathedralen zijn de getuigen van de groot
heid van het verleden. De grootheid van het
heden zal men eens afmeten naar de eeuwig
heidswaarden, die het achter zal laten
Slechts dan zal Duitschland 'n nieuwen bloei
van zijn kunst beleven en ons volk het be
wustzijn ondergaan van een hoogere be
stemming".
De middagzitting.
De in de gister door Sir Samuel Hoare in
zijn redevoering uitgesproken suggestie, dat
het probleem van de toegankelijkheid tot ko
loniale producten internationaal moet wor
den onderzocht, vindt te Geneve groote be
langstelling.
Een formeel Engelsch voorstel dienaan
gaande is evenwel niet ingediend.
Meij spreekt evenwel over een internatio
nale conferentie, welke niet noodzakelijk te
Geneve zou behoeven te worden gehouden.
Van Engelsche zijde wordt er bovendien
op gewezen, dat de suggestie van Hoare ten
zeerste verbonden is aan de ontwikkeiing
van het Italiaansch-Abessinische geschil. Het
verluidt, dat men het slechts te verwezenlij
ken acht, indien Italië afziet van wapenge
weld.
De vertegenwoordiger van
Abessinië spreekt.
In de middagzitting van den Volkenbond
sprak de vertegenwoordiger van Abessinië,
Hawariate, die verklaarde, dat Abessinië
zijn uit het Volkenbondspact voortvloeiende
verplichtingen zal nakomen. Binnenlandsche
structueele wijzigingen van Volken-bondsle
den mogen volgens spreker geen voorwend
sel worden tot aantasting van de onafhanke
lijkheid of souvereiniteit van staten. Mocht
de Volkenbond zekere maatregelen op politiek
economisch of financieel gebied noodig ach
ten, dan zullen deze voorstellen door Abes
sinië worden beschouwd als voorstellen van
broedervolken, die op den weg der civilisatie
ver vooruitzijn
Het Abessinische volk, aldus Hawari. 'e,
verkeert in gevaar zijn ationale zelfstandig
heid te verliezen. Wij hebben tegenover dit
gevaar, hoewel men ons barbaren noemt, een
groote lankmoedigheid aan den dag gelegd.
Wij respecteeren alld naties, ook die zich als
onze vijanden beschouwen. De Abessinische
vertegenwoordiger hield zich vervolgens be
zig met de Italiaansche verwijten op cultu
reel gebied en verklaarde, dat de beschaving
er door wordt verrijkt, dat ieder op zijn ge
bied daartoe bijdraagt.
Door geweld kan op den duur geen betere
wereld worden geschapen, aldus riep spre-
;v>:
:-7:-;: 1
Teele Hawariathe
ker uit. De Abessinische regeering is zich er
van bewust, dat haar land groote expansie
mogelijkheden biedt. Men moet evenwel den
ken aan de economische wereldcrisis, die het
gevolg is van overproductie en niet nog meer
mag worden verscherpt.
Men verwijt Abessinië voorts de slavernij.
Deze is evenwel niet door Abessinië uitge
vonden Slavernij is overigens een relatief
begrip en kan ook vaak worden aangetrof
fen waar men met vrije menschen te doen
heeft die bijv. onder het juk der machines
staan Ook is Abessinië zich er van bewust,
dat de menschen bevrijd moeten worden. De
regeering heeft in de laatste jaren op dit ge
bied grooD pcgingen ondernomen, het ver-
eischt evenwel tijd de plannen ten uitvoer te
leggen aangezien de zeden des lands zich
eerst moeten aanpassen aan de nieuwe
eischen Door geweld zal men Abessime
evenwél niet kunnen winnen. In iedere oor
logsactie zouden ook de andere gekleurde
volken een gevaar voor hun bestaan zien. Zij
zouden hun vertrouwen verliezen in de
avondlandsche beschaving. Het is gemakke
lijk een zwakken staat te beschuldigen we
gens barbaarsche toestanden. Het is evenwel
noch in overeenstemming met de gerechtig
heid noch met de waarheid op grond van
dergelijke beschuldigingen zijn realistische
plannen ten uitvoer te leggen
Spr eischte van de vergaderde vertegen
woordigers van de geheele wereld plechtig
een commissie van onderzoek naar Abessinië
te zenden, welke aan de hand van de feiten
op objectieve wijze de waarheid zou moeten
vaststellen.
Abessinië is er van overtuigd, dat niets
den Volkenbond van zijn taak zal kunnen
weerhouden.
Redevoering van Bruse.
Na deze redevoering van den Abessini-
schen vertegenwoordiger, welke men alge
meen als zeer gereserveerd beschouwt, was
het woord aan den hoogen commissaris van
Australië, Bruce.
Deze verklaarde, dat de Assemblee zich
geplaatst ziet voor een buitengewoon ernsti
ge kwestie, welke niet alleen de er direct bij
betrokken staten betreft, doch veeleer ook
problemen naar voren brengt, welke het ge
heel e sedert den oorlog voor de handhaving
van den vrede opgetrokken gebouw in ge
vaar brengen.
Indien de crisis, waarin het huidige ge
schil den Volkenbond heeft gestort, niet zal
kunnen worden opgelost, aldus Bruce, moet
men de vraag stellen, of men verder aan dit
systeem zal kunnen vasthouden.
Bruce verklaarde zich niet verder over het
geschil te willen uitspreken, daar dé commis
sie van vijf er mede bezig is en haar werk
zaamheden niet mogen worden bemoeilijkt
of gestoord.
De indruk te Genève
De redevoering van Sir Samuel Hoare
wordt in Volkenbondskringen algemeen be
schouwd als een gebeurtenis van groote po
litieke beteekenis, zoo dat men er nog
geen definitief oordeel over wil vellen.
Van Fransche zijde verklaart men reeds
thans, dat de redevoering zeer bezadigd
was, terwijl men aan Italiaansche zijde groo
te reserves in acht neemt, zij het ook dat aan
den anderen kant een zekere ontstemming te
constateeren schijnt.
Men is zich er van bewust, dat de rede
voering hoewel het Italiaansch-Abessinische
geschil slechts eenmaal, bij het begin, werd
genoemd, een toespeling is op dit geschil en
vooral op de Italiaansche politiek.
Geen reactie op de rede van Sir
Samuel Hoare.
Naar in wel-ingelichte kringen verzekerd
wordt, zal de rede, die Sir Samuel Hoare in
de Volkenbonds-Assemblee heeft gehouden,
geen invloed hebben op de houding van Ita
lië in het Abessinische conflict. Wèl heeft
men met voldoening kennis genomen van de
herhaling der verklaring, die ook reeds in
het Britsche Lagerhuis was afgelegd dat En
geland geen bijzondere belangen in Abessi
nië heeft.
Italië blijft tegen elke Volkenbonds-inmen-
ging in de regeling van de Abessinische
kwestie, en de Italiaansche delegatie te Ge
neve kan met de indiening van haar memo
randum haar taak als geëindigd beschou
wen, doch blijft voor particuliere gedachten-
wisseling ter beschikking van de Commissie
van Vijf.
Baron Aloisi zal echter zoo goed als ze
ker de rede van Hoare niet beantwoorden en
Italië behoudt zich volle vrijheid van hande
len voor.
Fransche persstemmen.
De groote redevoering van Sir Samuel
Hoare wordt in de Parijsche bladen zeer uit
voerig weergegeven.
De correspondent van Infransigeant te Ge
neve legt er den nadruk op, dat de redevoe
ring een diepen indruk heeft gemaakt. Voor
aanstaande leden der Italiaansche delegatie
hebben tegenover hem de redevoering gema
tigd van vorm, doch niet verzoenend ge
noemd en er aan toegevoegd, dat deze rede
voering niet geschikt is overeenstemming tot
stand te brengen. Laval heeft zich er toe be-
Erkt te zeggen, dat de redevoering te be-
igrijk is om er reeds nu een oordeel over
te kunnen uitspreken.
E>e Liberté verklaart, dat de leider van het
Foreign Office heeft laten doorschemeren,
dat hij de vooruitzichten op een Italiaansch-
Abessniische overeenstemming zoo goed als
niet aanwezig acht.
Onder deze omstandigheden heeft de lei
der van de Fransche delegatie tegenover hem
verklaard, dat Engeland genoodzaakt is zijn
Europeesche politiële te wijzigen, indien m
Abesinië een oorlog zou uitbreken, aangezien
de ondoeltreffendheid van den Volkenbond
er door bewezen wordt.
Uiteraard staat de redevoering van Sir
Samuel Hoare in het middelpunt van de be
langstelling der Parijsche ochtendbladen.
Zeer sceptisch is het oordeel van de groote
bladen, wier sympathie voor Italië van den
eersten dag af onmiskenbaar was. Zij herin
neren vooral aan de in het verleden door de
Engelsche regeering aangenomen houding.
E>e meer links-georiënteerde bladen daar
entegen zijn geestdriftig, aangezien zij thans
de mogelijkheid meenen te kunnen zien van
een nauwe Fransch—Engelsche samenwer
king, waarvan zij vooral in de middel-Euro-
jjeesche moeilijkheden een succes verwach
ten.
Radek over de taak van den Vol
kenbond in het Italiaansch-Abes
sinische conflict.
In een artikel in de „Izwestia" over dien
Volkenbond en het Italiaansch-Abesinische
conflict herinnert de bekende Sovjet-journa
list Radek eraan, dat van het oogenblik af
van haar toetreding tot den Volkenbond de
Sovjet-regeering van nieening was, dat de
Het Nationaal-Socialistische partij
congres. (Dag. Overzicht).
De Abessinische kwestie in den
Volkenbond. Persstemmen over de
rede van Hoare. (Buitenland).
De keizerin van Ethiopië voor de
radio. (Buitenland).
De stakingstoestand in Tilburg; alles
is rustig. (Binnenland).
Koningin en prinses weer terug ki
Nederland. (Binenland),
De bouw van een tweede „Staten
dam". (Binnenland).
Afschuwelijke moord te Den Haag;
moeder en kind gedood. (Binnenland).
Begrafenis Jhr. Sandberg. (Binnen
land).
De Olympische Spelen te Berlijn.
(Sport).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
Volkenbond groote mogelijkheden bezat voor
den strijd voor den vrede, en deze mogelijk
heden verschafte aan die mogendheden, die
oprecht den vrede wenschten. Radek herin
nert verder aan de verklaring, die de Brit
sche minister Eden te Moskou heeft afgelegd
ten gunste van een collectief systeem tot
handhaving van den vrede, dat helaas ver
zwakt is door het ongelukkige Britsche ac-
coord met Duitschland over de bewapening
ter zee. Het vertrouwen in de politiek van
collectieve waarborgen van den vrede werd
hierdoor geschokt, doch dit geschokte ver
trouwen mag niet dienen als een belemme
ring om te zoeken aar een vreedzamen uit
weg uit het Italiaansch-Abessinische con
flict. De ernst van den huidigen internatio
nalen toestand maakt het noodzakelijk, het
wantrouwen te overwinnen en het vredes
front te versterken. De pacifistische politiek
van Engeland in het Italiaansch-Abessini
sche conflict verdient door alle belangheb
bende mogendheden bij de handhaving van
den vrede ondersteund te worden en kan op
succes rekenen wanneer duidelijk blijkt, dat
Groot-Britannië zich niet alleen bekommert
om den vrede in de zone van het Suez-ka-
naal, doch ook om alle andere punten, waar
het vredeswerk bedreigd wordt. Deze ge
meenschappelijke strijd om den vrede zal het
beste middel zijn tot versterking van den
Volkenbond.
Huichelarij, zegt een Italiaansch
blad.
De noord-Italiaansche bladen geven open
lijk uiting aan hun afkeuring van de door
Sir Samuel Hoare uitgesproken rede.
De „Corriera del la Sera" spreekt van een
teleurstellenden indruk en noemt Hoare een
immoreel moralist, wiens uiteenzettingen
den diplomatieken toestand, wat het Ita
liaansch-Abessinische conflict betreft, geens
zins hebben verbeterd.
De „Stampa" uit Turijn schrijft, dat de
rede van Hoare een monument van huiche
larij is. Het blad noemt terloops in dit ver
band ook de houding van Duitschland te-
;enover Italië, welke houding het blad1 voor-
■ldig acht.
LOCO-BURGEMEESTER VAN
FINSTERWOLDE.
De beide communistische
wethouders gepasseerd.
De commissaris der koningin in Groningen
heeft bepaald, dat in de gemeente Finsterwol-
de, welke twee communistische wethouders
heeft, als loco-burgemeester zal optreden het
raadslid L. E. Evers, die in de vorige zit
tingsperiode wethouder was en toen ook als
plaatsvervangend burgemeester fungeerde.
De beide communistische wethouders zijn
dus gepasseerd.
MINISTER SLINGENBERG VOOR
DE RADIO.
De minister van sociale zaken, Mr. M.
Slingenberg zal Maandagavond 16 Septem
ber a.s. van 8.308.45 uur een woord van
aanbeveling spreken ter ondersteuning van
den verkoop van zomerpostzegels waarvan
de extra opbrengst ten goede komt aan de
arbeidszorg voor onvolwaardigen en aan de
acht noodlijdende orkesten in de groote
steden
Gisteravond is te Ederveen bij Lunteren
op de Vel uwe vermoedelijk tengevolge van
nalatigheid het deksel van een gierput open
blijven staan. Het 2-jarig kindje van den heer
Nap is in een onbewaakt oogenblik in de
put gevallen en om het leven gekomen.
