DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Mobilisatie brengt geen
essentieele verandering.
De Negus besloot te mobiliseeren.
Qxiqetiikscti 0»wMt
Ho. 230 Ml bladen. Directe»,, c. KRAK. Maandag 30 September 1935 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
137e Jaargang
Is een oorlog in Afrika nog wel onvermijdelijk?
Spanning duurt voort.
Uitstel.
Wat vandaag de
aandacht trekt
Buitenland
Het bestuit hiertoe is wel genomende mobilisatie
is ook voorbereid, maar nog niet afgekondigd.
Mussolini onverstoorbaar.
VON SCHIRACH SPREEKT TE
HEIDELBERG.
Waarschuwing aan studenten.
URANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon-
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE AD VERTE N TIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar olaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON. Voordam C 9,
postgiro 37060. TeleL 3320, redactie 3330.
De Negus van Abessinië heeft
de algemeene mobilisatie gelast.
Is daarmede het onherroepelijke
geschied, de oorlog onvermijdelijk
geworden? Brengt dit besluit van
Addis Abeba een ommekeer, die
men nog hoopte te ontgaan?
Neen, want de oorlog tusschen
Italië en Abessinië was reeds on-
mijdelijk. Het is juist in de afgeloo-
pen week zeker geworden, dat de
botsing komen zou. Het besluit
van den Negus kan de uitbarsting
slechts verhaasten. Indien n.1.
Mussolini er aanleiding in vindt
om de uitvoering van zijn plannen
te versnellen.
De vorige week was er nog hoop, hoe
gering ook, dat men eenig accoord bereiken
zou. Daarna is het duidelijk geworden, dat
zonder gevecht geen overeenkomst te ver
krijgen zou zijn. Mussolini heeft het bemid
delingsvoorstel van de Geneefsche Raads
commissie van Vijf verworpen. Hij heeft
geen tegenvoorstellen gedaan. Wel heeft
hij den aard zijner eischen mondeling laten
tormuleeren, doch de inhoud daarvan was
zoodanig, dat de Raadscommissie geen
aanleiding vond daarop in te gaan.
Toen is de Volkenbondsraad bijeengeko
men om een rapport te doen op stellen. Het
is niet denkbaar, dat dit rapport nieuwe
voorstellen zou bevaatten, die voor beide
jpartijen aannemelijk zouden zijn. Het staat
vast, dat het raadsrapport der dertien voor
Italië niet gunstiger zal zijn, want onder de
raadsleden, die in de kleine commissie geen
Zitting hebben is sterk verzet gerezen
tegen de tegemoetkomendheid, waarmede
Italië behandeld was. Rusland, Turkije en
Roemenië wenschen, dat Italië minder ge-
boaen wordt dan eerst.
Toen men dat wist, stond het vast, dat
Mussolini tot den aanval besluiten zou. Hij
zou geen voorwaarden accepteeren, die
minder boden dan die, welke hij reeds
verworpen had.
De dreigementen
En het dreigement der Engelsche vloot?
roo vraagt de „Mm." En de bedreiging met
algemeene sancties, dwangmaatregelen van
de leden van den Volkenbond? Zullen die
den Duce niet afschrikken?
Men moet dat dreigement der Engelsche
vloot niet verkeerd verstaan. Het betee-
kent niet dat de Engelschen aan Italië den
oorlog zullen verklaren, zoodra er een
Italiaansch soldaat den voet op Abessini-
schen bodem zet. De vloot concentratie in
de Middellandsche zee beteekent niet, dat
een oorlog in Afrika onmiddellijk gevolgd
zal worden door een Eropeeschen oorlog.
Zij is. een waarschuwing aan het adres van
Rome, dat er grenzen zijn aan de Brit-
»che tolerantie, dat Italië n'et alleen kan
doen, waar het maar zin in heeft. Zij geeft
Rome te verstaan, dat het op moet passen
voor twee dingen: het zal de Britsche vitale
belangen in de Roode Zee en in Afrika niet
in het gedrang mogen brengen en het zal
er mee moeten rekenen, dat Engeland een i- - -■---
stelsel van algemeene, colled'eve veiligheid fr da" de" duidelllk, fanvalsbedoehngen
wenscht in Europa. Mussolini heeft het eer- I .oon.en- Derhalve verzoekt hij den Volken-
bondswaarnemers naar Abessinië te zenden
voor het vaststellen van de verantwoordelijk
heid voor een aanval. Deze kwestie wordt
thans nog steeds door de Commissie van Der
tien overwogen.
Het telegram, bevattende de aankondiging
der mobilisatie, is gevolgd door een ander,
dat die mobilisatie uitstelt.
Het A.N.P. meldt n.1. uit Addis Abeba:
De Keizer van Abessinië heeft Zondag aan
den Volkenbond een nieuw tegram gezonden.
Hij seint daarin, dat Abessinië in den hoop
den vrede in stand te houden ten nauwste met
den Volkenbond wil samenwerken. De Keizer
ziet zich echter gedwongen den Volkenbond
opnieuw op de aanhoudende aggressieve
maatregelen van Italië opmerkzaam te ma-
ste begrepen en aan Londen aangeboden te
onderhandelen over een accoord, dat de
Br.ische wettige belangen in Oost-Afrika
ontziet. Mussolini heeft erkend, dat er
geen grenzen zijn aan zijn Afrikaansche
actie en dat hij daar kan handelen zonder
overleg met Londen. Hij weet echter ook,
dat de Britsche kanonnen niet zullen los
branden, als hij naar Adoewa oprukt.
Ook weet hij, dat op het oogenblik nog
geen militaire sancties te vreezen zijn van
den Volkenbond of van een der mogend
heden als mandataris van den Bond. Zelfs
de sluiting van het Suez-kanaal, die Mus
solini als oorlogsverklaring zou opvatten,
wordt nog niet overwogen. Men denkt
slechts aan langzaam werkende
sche en financieele pressie.
Men zou kunnen opmerken ,dat Mussoli
ni door zou zetten, zelfs al dreigden er wèl
militaire sancties, maar waarom zich daar
in te verdiepen? Ze komen vooralsnog niet
in aanmerking, gegeven de politieke situa
tie in Europa. De financieele en economi
sche sancties meent Mussolini te kunnen
riskeeren.
Sneller ontwikkeling?
Zoodoende stond het de vorige week
reeds vast, dat de oorlog in Afrika beginnen
zou. Het is mogelijk dat de Duce in de af
kondiging der mobilisatie een aanleiding
vindt om zijn actie in snelier tempo te
doen geschieden. Misschien ook verandert
hij niets aan zijn plannen. Dat hangt
zuiver technische militaire overwegingen af
en van de vraag, hce men in Europa het
besluit van den Negus opvat.
Als de mobilisatie in Abess nië opgeve.t
wordt als een maatregel, die aan een oor
logsdaad grenst, dan kan Mussolini daar
bond voor den eerstkomenden tijd alle maat
regelen te nemen tegen een Italiaanschen
aanval.
In afwachting hiervan wil de Keizer de
algemeene mobilisatie, waartoe besloten is en
die is voorbereid uitstellen en slechts afkon
digen bij een aanval van Italië.
Dit laatste is wel een heel bijzondere mede-
deeling: de mobilisatie waartoe besloten en
die voorbereid is. Dat vertoont nauwe ver
wantschap met een bevel tot mobilisatie.
Reuter meldt dan ook uit Genève:
Men zal uit de bewoordingen der mededee-
ling van den Negus hebben gezien, dat de
algemeene mobilisatie wordt aangekondigd
als een noodzakelijkheid en een plicht, die
niet langer mag worden uitgesteld.
De mobilisatie-order zelf zou echter nog
niet zijn uitgevaardigd maar in Volkenbonds
kringen acht men deze binnen enkele uren
onvermijdelijk.
Wat het mobilisatiebevel beteekent onder
deze omstandigheden zet een artikel elders in
dit blad uiteen.
Rome niet verrast.
In Italië heeft men aan het mobilisatie-
bericht niet getwijfeld. Het zal, naar Reuter
uit Rome meldt, ongetwijfeld het begin der
militaire actie verhaasten.
De ontvangst van het bericht heeft overi
gens geen grooten indruk in Italië gemaakt.
De Matin bericht uit Rome, dat de vijande-
liikheiden omstreeks het midden van deze
week geopend worden.
Volgens te Addis Abeba ontvangen berich
ten vinden groote troepenbewegingen plaats
van het Italiaansche leger aan de grens van
Erythrea. In het strategisch driehoek
Adioegrie-Asmara-Senafe zouden 51.000
man waarvan 31.000 kleurlingen, gecon
centreerd zijn.
Naar verder verluidt, is men thans gereed
Hij verklaarde o.a., dat een volk slechts
dan in vrede kon leven, wanneer het zich uit
eigen kracht verdedigen kon. Het recht krijgt
niemand geschonken, doch men moet het zich
weten te veroveren.
Het maken van schulden kan elke domkop,
doch om schulden af te lossen is de moed
der impopulariteit noodig. Deze heeft de
nationaal-socialistische regeering gehad, en
geen macht ter wereld kan haar ertoe bren
gen iets te doen, dat de toekomst der natie I
kan schaden. Ongetwijfeld heerscht, als ge
volg van den slechten oogst van verleden
jaar hier en daar levensmiddelenschaarschte,
aoch de nat.-soc. staat zal middelen weten te
vinden om dit verhelpen. Elke prijsstijging
zal in de komende weken en maanden op ri
goureuze wijze verhinderd worden.
De huidige gespannen toestand eischt de
volle kracht der natie. Daarom kan onder
mijning door religieuze twisten niet geduld
worden. Hetzelfde geldt ook voor het Joden
vraagstuk. Dit zal door den staat opgelost I
worden. Wie na de aanneming van de Joden-
wetten te Neurenberg op eigen gelegenheid
excessen pleegt, zal ter verantwoording wor-1
den geroepen.
De komende winter stelt in verband met
den gespannen wereldtoestand hooge eischen
aan de buitenlandsche politiek. Göbbels ver
klaarde o.a.„Indien wij thans weerloos
waren, zou geen macht ter wereld kunnen
voorkomen, dat wij in den maalstroom van
eventueele gebeurtenissen zouden worden
meegesleept. Thans berust onze zelf gekozen
neutraliteit op de eigen kracht der natie".
Omtrent de Memel-kwestie verklaarde
Gcbbels, dat men in de geheele wereld niet
meer van recht kon spreken, zoolang in het
Memelgebied voor de oogen der geheele we
reld het recht met voeten getreden werd.
Indien het Duitsche volk gesloten bijeen
bleef, aldus besloot hij zijn rede, zou men de I
moeilijkheden van den komenden winter on-1
getwijfeld overwinnen.
Mobilisatie brengt geen verandering.
(Dag. Overzicht.)
Gaat de Mobilisatie in Abessinië niet
door? Buitenland).
Redevoeringen van Göbbels en Von
Schirach. (Buitenland).
De Memel-verkiezingen. (Buitenland).
Kerk-dictatuur in Duitschland .(Bui
tenland).
Het Koninklijk bezoek aan Amster
dam. (Binnenland).
Septemberstormen gieren over ons
land. (Binnenland).
S.s. „Rotterdam" op een rif geloopen;
geen onmiddellijk gevaar. (Binnenland).
Nieuwe uitkeering op melk. (Land
en Tuinbouw).
(Zie verder eventneel laatste
berichten.)
Van
gebruik van maken en het voorstellen, alsof ™ar veraerverren»,
hij gedwongen is op te rut-ken. Dan zal het 8ekomen 3? m:hteru.ttrekken
bij gedwongen is op
den Volkenbondsraad moeilijk vallen alle
schuld op Italië te werpen. In zoo'n geval
zal de procedure van Genève minstens ver
traagd worden, omdat althans een deel der
leden van den Volkenbondsraad verzach
tende omstandigheden voor Italië zal be
pleiten. De mobilisatie in Abessinië is een
troef in Mussolini's hand, al kan men thans
nog niet zegge.. hoe sterk dit troef za' zijn.
Over de technische overwegingen behoe
ven we niet veel te zeggen. De Italiaansche
generaals zullen moeten uitmaken, of zij de
Abessinische mobilisatie kunnen afwachten
dan wel of het militair gezien wenschelijk
is de geleidelijke ontwikkeling daarvan te
verstoren.
Als leek zou men zeggen, dat het er voor
Italië niet zooveel op aankomt ,of Abessinië
etn week vroeger of later begint te mobi-
liseeren. In een land zonder communicatie
middelen van beteekenis gaat een mobili
satie zoo langzaam, dat enkele dagen vroe
ger of later weinig schijnen uit te maken.
Gistermorgen meldde Reuter uit Ge
nève, dat de Negus van Abessinië een
decreet heeft uitgevaardigd, waarbij de
algemeene mobilisatie werd gelast.
Naar uit Addis Abeba gemeld wordt, heelt
de Keizer van Abessinië in zijn telegram aan
den Volkenbond verklaard, dat hij een alge
meene mobilisatie niet langer meer kan uit
bellen met het oog op de voortdurende vei-
sterking van het Italiaansche leger in Oost-
Afrika. In het telegram staat verder:
Aangezien wij den vrede toegedaan zijn.
zullen wij voortgaan met den Volkenbond
samen te werken, in den hoop, dat een vrced-
zame regeling in overeenstemming met net
Volkenbondshandvest bereikt zal worden w ij
moeten echter de ernstigste opmerkzaamheid
van den Volkenbondsraad vestigen op den
toenemenden ernst van de Italiaansche be
dreiging en de aggressie, die gelegen is in
het voortdurend zenden van versterkingen en
de andere oorlogsvoorbereidingen. Wij moe
ten den Volkenbondsraad verzoeken zoo spoe
dig mogelijk alle voorzorgsmaatregelen te
nemen tegen den Italiaanschen aanval Wij
herhalen onze verzekering steeds met den
Volkenbondsraad te zullen samenwerken".
Uit Genève wordt in verband hiermede ge
meld, dat de secretaris-generaal van den Vol
kenbond, Avenol, dit telegram ontvangen
heeft en het na overleg met Litwinow heeft
van de Abessinische grenstroepen.
In de eerstvolgende dagen verwacht men,
dat de voor de bescherming van de spoorlijn
Addis Abeba—Djiboeti bestemde Fransche
troepen zullen arriveeren.
Naar uit Addis Abeba gemeld wordt, is
het Italiaansche consulaat in Harrar geslo
ten. In de Abessinische hoofdstad ziet men
hierin een uiterst ernstig voorteeken.
Er blijven naturlijk zoolang er officieel
geen oorlog is, geruchten loopen over pogin
gen om tot een oplossing te geraken.
Volgens den diplomatieken correspondent
van de „Sunday Exres" zouden er achter de
schermen geheime onderhandelingen gaan
de zijn, teneinde het Italiaansch-Abessinisch
conflict bij te leggen. Mussolini zou zich tot
Laval wenden, die de zaak bij de Britsche re
geering aanhangig zou maken, waardoor een
eventueele drie-mogendheden conferentie mo
gelijk zou worden.
Weer 10.000 soldaten naar Afrika
vertrokken.
Er zijn weer 10.000 soldaten met bestem
ming naar Oost-Afrika uit de haven van
Napels vertrokken.
In den vroegen morgen van gisteren koos
de „Arabia" zee. Des middags volgde de
Belvedere" met een bataillon grenadiers en
tanks. Onverwacht verscheen de kroonprins
bij het vertrek van dit schip; hij heeft n.1. in
dit bataillon dienst gedaan. De „Sauro" ver
trok met 1200 man.
Later vertrokken nog de „Cesarea met
3000 man en de „Lombardia" met 4166 man,
het grootste contingent, dat tot dusverre met
een transportschip vervoerd is.
Vandaag zullen vier schepen zee kiezen
Een scherm van Guerilla troepen.
Keizer Haile Selassi heeft wederom gecon
fereerd met zijn buitenlandsche militaire ad
viseurs en naar verluidt zijn op deze confe
rentie plannen besproken Ethiopië te hullen
in een geweldig scherm van Guerilla-troepen.
Op efke drie vierkante kilometer zullen 6O0
zwarte krijgslieden gereed staan om den bin-
doen toekomen aan alle leden van den Vol-
kenbondsraad. In Genève acht men het waar- nencjrin.Ter te bestoken. Men zegt, dat troe-
schijnlijk, dat een zitting van den Volken- pen.concentraties zullen worden vermeden
PPo den Volken-
bondsraad bijeengeroepen zal worden. Aan
gezien de Commissie van Dertien in feite den
Volkenbondsraad vormt (met uitzondering
van Italië en Abessinië) is het mogelijk den
Raad terstond bijeen te roepen. Eden bevindt
zich nog in de omgeving van Genève Laval
is weliswaar afwezig, maar Frankrijk zou
door Massigli kunen worden vertegenwoor-
In Volkenbondskringen wijst men er op.
dat het noodzakelijk is, een aantal Volk
EEN REDE VAN GÖBBELS.
Over binnen- en buitenlandsche
kwesties.
Op een „Weermachtsbijeenkomst" op de
renbaan te Karlshorst (Dld.) heeft rijksmi
nister Göbbels een rede gehouden, waarin
hij verschillende kwesties van binnen- en
buitenlandschen aard besprak.
SPANNING IN BELGIE.
Belangrijke verklaring van
Zeeland te wachten.
De Belgische Kamer- en Senaatscommis
sies voor buitenlandsche zaken zijn bijeenge
roepen voor een gemeenschappelijke zitting
op Woensdag 2 October.
Op de agenda staat, naar de bladen mel
den, een belangrijke verklaring van den mi
nister-president en minister van buitenland
sche zaken Van Zeeland over den buitenland
schen politieken toestand.
DE MEMEL-VERKIEZINGEN
Rustig verloop der verkiezingen,
Stembureaux ook vandaag ge
opend.
Ondanks de groote beroering, die de laat
ste weken in het Memelgebied heeft ge-
heerscht in verband met de verkiezingen van
heden, waardoor de aandacht der geheele
wereld op het Memelgebied is gevestigd, heb
ben zich Zondag geen incidenten van ernsti-
gen aard voorgedaan.
Aangezien elke kiezer echter een blocnote
ontving met ruim 200 pagina's, waarvan elk
den naam van een candidaat bevatte, en elk
kiezer van deze blocnote 28 vellen met de na
men van zijn candidaten moet uitscheuren
en in de stembus werpen, duurde de formali
teit zoo lang, dat in de meeste stembureaux
de ongeveer 1000 kiezers, die er moesten
stemmen, niet aan de beurt konden komen.
In verband hiermede is op het laatste oogen
blik besloten, dat de verkiezingen Maandag
zullen worden voortgezet en dat de stembu
reaux Maandagochtend te 8 uur weer ge
opend zullen worden en open zullen blijven
tot des avonds 6 uur.
Voor vele stembureaux zag men reeds
vrceg in den morgen lange files staan. In
den namiddag bleek, dat lang niet alle kie
zers, die voor de stembureaux stonden te
wachten, nog aan de beurt zouden komen.
Volgens berichten uit Duitsche bron waren
er enkele uitzonderingen onder de kiezers,
die slechts 5 minuten noodig hadden om
hun stem uit te brengen, doch zou de meer
derheid ruim een kwartier noodig hebben
gehad. Volgens deze berichten zouden de Li-
tausche politie-ambtenaren ook niet hebben
toegestaan, dat gebrekkigen of ouden van
dagen per auto naar het stemlokaal werden
gebracht of dat zij bij het uitbrengen van
hun stem geholpen werden.
Volgens berichten van Litausche zijde zou
den leden van de Duitsche eenheidslijst in de
stemlokalen te Juknaicisi en Aglonenai door
provoceerend optreden onlusten hebben ver
oorzaakt.
Van Duitsche zijde wordt nog verklaard,
dat in tal van stemboekjes de volgorde der
candidaten niet in orde was, zoodat kiezers
daardoor in de war werden gebracht, ter
wijl in sommige boekjes de namen van enkele
candidaten zouden hebben ontbroken.
Algemeen is men van meening, dat de
aanwezigheid van buitenlandsche waarne
mers, grootendeels leden van het diplomatie
ke en consulaire corps te Kowno, ten zeerste
heeft bijgedragen tot het uitblijven van on
lusten en het tegengaan van misstanden en
overtredingen.
Was de verkiezing comedie?
Nog lang na het invallen van de duister
nis stonden groote groepen protesteerende
kiezers voor de 76 stembureaux in Memel.
Zij gaven luide uiting aan hun ontevreden
heid over het feit, dat de voor hen aangeko
men kiezers zoolang tijd noodig hadden
voor het uitbrengen van hun stem. De Li
tausche ambtenaren, die hun uiterste best
schenen te hebben gedaan om het ongewone
kiesstelsel zoo vlot mogelijk te doen verloo-
pen, zijn verontrust over het langzame func-
tioneeren der organisatie.
De aanhangers van de Eenheidspartij
daarentegen uitten hun vreugde over de
gang van zaken, daar hieruit huns inziens
blijkt, dat de verkiezing een comedie is. Er
zijn in stembureaux veel kleine oneenigheden
ontstaan tusschen de Litausche en Duitsche
ambtenaren.
Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan
van de afdeeling Heidelberg van de NSDAP
heeft de rijksjeugdleider Baldur von Schi
rach daar Zondagmiddag een rede gehou
den, waarin hij verklaarde, dat het hem als
leider der Duitsche jeugd een bijzondere
vreugde was, juist in deze stad het woord te
mogen voeren. Hoewel hij verklaarde, niet
over de Duitsche studentencorpsen te wil
len spreken, omdat men de dooden moest
laten rusten, meende de rijksjeugdleider toch
een ernstige waarschuwing aan de corps
studenten te moeten laten hooren, dat zij
geen staat in den r.taat moesten probeeren te
vormen. Hij wilde geen aanval op hen doen.
Het zou belachelijk zijn, de millioenen der
Duitsche jeugd te gebruiken tegen een paar
oude clubs, die voor de jonge generaties van
geen beteekenis zijn. Heidelberg wilde de
jonge generatie echter niet meer zien als een
stad van valsche romantiek, waarmee zij
overgoten is door fabrikanten van oude the
aterstukken en door valsche kitsch-films,
doch als een stad van arbeid en vlijt.
Niet alleen de oude studentencorpsen,
doch ook zij, die van hun geloof een politiek
zaakje wilden maken, keeren zich tegen den
staat en tasten het recht aan, dat Hitier de
nationaal-socialistische beweging gaf om de
geheele Duitsche jeugd te organiseeren in
een geest van kameraadschap. Met al deze
vijanden kan men zich niet ophouden Er
kan geen sprake van zijn, dat buiten de Hit-
lerjeugd organisaties blijven bestaan, die
tegen den staat willen ageeren. De Duitsche
jeugd vormt één socialistische gemeenschap,
die geen onderscheid van kleur, stand, recht
of klasse meer kent.
NASPEL MOORD TE MARSEILLE.
Binnenkort berechting van de
daders.
Nu het Parijsche Hof van Cassatie het
door drie Kroaten ingediende bezwaar te
gen de competentie der aangewezen recht
bank heeft afgewezen, zal binnenkort te Aix
het proces beginnen tegen de zeven van me
deplichtigheid aan den moordaanslag op
koning Alexander van Joegoslavië en den
Franschen minister van buitenlandsche za
ken Barthou te Marseille beschuldigden. De
eerste beschuldigde, de moordenaar Ve-
litsjko, werd enkele seconden na den aanslag
door politie-beambten neergeschoten. De drie
andere Kroatische beklaagden, die zich te
Marseille in arrest bevinden, zijn Kralj, de
chauffeur Pospisjil en de landbouwer Raitsj.
De student Kwaterni en dr. Pawel itsj bevin
den zich in de gevangenis te Turijn doch zijn
niet uitgeleverd, terwijl Iwan Perzewitsj zich
te Weenen bevindt. Bij het proces zullen 160
getuigen gehoord worden.
