DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
2kgdiiksch
Geen van ons wenscht den oorlog
zegt Samuel Hoare.
DE OORLOG IN OOST-AFRIKA.
No. 250 Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Woensdag 23 October 1935 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
137e Jaargang
Groote rede in het Lagerhuis.
Buitenland.
Groote stag verwachtmobilisatie gereed.
Wat vandaag de
aandacht trekt.,,
COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—,
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN:
Van 15 regels 1.25, elke regel meer 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
De débatten over de buitenlandsche poli
tiek in het Engelsche Lagerhuis, dat voor
deze gelegenheid voor het eerst sedert drie
maanden bijeen was gekomen, zijn gister
middag geopend met een uitvoerige rede van
den minister van buitenlandsche zaken Sir
Samuel Hoare. De debatten, zullen vermoe
delijk drie dagen duren.
Nadat Sir Samuel Hoare eenige woorden
gewijd had aan de nagedachtenis van Ar-
thur Henderson, den overleden voorzitter van
de ontwapeningsconferentie, zette hij om.
uiteen, dat de politiek van Engeland in den
laatsten tijd niet veranderd is. Spr. kon be
weren, dat deze politiek de groote meerder
heid van het Engelsche volk achter zich
heeft. Ook de Dominions staan achter de
Britsche regeering. Dit feit heeft in 't buiten
land verrassing gewekt. Men heeft, omdat
Engeland vroeger geweigerd heeft zich te
verplichten tot een bepaald optreden in hy
pothetische gevallen, abusievelijk gemeend,
dat de Engelsche handelwijze ook in een dui
delijk en bepaald geval onbepaald zou zijn.
Men heeft niet begrepen, dat Engeland aan
den Volkenbond gelooft als aan een instel
ling, die er niet alleen is om den oorlog te
verainderen, maar ook om zijn oorzaken uit
den weg te ruimen Men heeft niet begrepen,
dat Engeland den Volkenbond als de brug
tusschen Groot-Brittannië en Europa be-
ichouwt, en dat, ingeval deze brug verzwakt
ol gebroken zou worden, dan de sr.men-
werlnrg tusschen Engeland en het vasteland
odeflijk en gevaarlijk zou worden.
Sir Samuel Hoare behandelde voortgaande
ditgene. wat tot dusverre door den Volken
bond was bereikt. Hij wees op de moeilijk
heden, die de Volkenbond ontmeet had
Ruim 50 staten van verschillende opvattin
gen heeft men met elkander in overeenstem
ming moeten brengen en bovendien ging het
om een conflict tusschen een werkelijken
Volkenbond en een van zijn sterkste leden.
De verleiding was groot geweest de taak ho
peloos te achten.
De redenen, waarom Engeland den Vol
kenbond ondersteund heeft, moeten gezocht
worden in de omstandigheid, dat Engeland
de dingen realistisch ziet. Engeland is er op
het oogenblik mee bezig de bepalingen van
het Volkenbondshandvest te toetsen. Wat de
Britsche regeering betreft, zij heeft ernstig
«t eerlijk gepoogd deze bepalingen tot een
«ucces te doen worden. Dit zijn de eenige
®otieven voor den rol, die Groot-Brittannië
Geneve heeft gespeeld. Geen rijksbelang
heeft daarop invloed uitgeoefend, tenzij de
Natuurlijke bezorgdheid, die een zich over
den aardbol uitstrekkend rijk moet gevoelen
ten opzichte van het behoud van den vrede
Engeland heeft ook niet het minste voorne
men zich te mengen in de binnenlandsche
Ongelegenheden van andere volkeren.
Men heeft Engeland het verwijt gemaakt,
dat het in Geneve de leiding genomen heeft
w antwoord daarop wilde spr. vrijmoedig
f°nstateeren, dat een vertegenwoordiger van
proot-Brittannië bij internationale gedach
tewisselingen geen tweederangsrol kan spe
ten. Aan den anderen kant heeft men de re
gering verweten, dat zij zoo langzaam ge
handeld heeft en dat zij verschillende ge
beurtenissen van vroegeren tijd niet waarge
nomen heeft. Wat dit betrof wees Hoare er
°P. dat bijvoorbeeld in Stresa de Italiaan
se regeering op de hoogte is gebracht van
opvattingen der Britsche regeenng. Eerst
moest de toestand opgehelderd worden,
v°or men 0ptrecjen kon overgaan,
"oorts heeft men den Volkenbond verwe-
611 zoo langzaam te handelen. Hier moest
JjP* constateeren, dat, zoolang een verzoe-
nog mogelijk geweest was, het de plicht
*h den Volkenbond was alles in het werk te
*"en om langs vreedzamen weg een oplos-
.®g tot stand te brengen. Wanneer de doel-
hden van het Volkenbondshandvest moeten
Vftiu n b^ikt, moeten alle leden van den
'kenbond hun taak ten uitvoer leggen.
ijGj11 rede vervolgende keerde Hoare zich
gen de critiek, die gericht is tegen de eco-
da*1!?0 sancties Er zijn lieden, die zeggen,
e onvermijdelijk tot den oorlog leiden,
's het daarmede niet eens., Hij gelooft
inrffïo-' ^a* ontworpen economische druk
Van A, 231 zijn Maar wanneer een actie
Volt w11 aar£i rffectief wil zijn, moeten de
^"bondsleden hun aandeel dragen van
Tp_ ®IC0> de ongemakken en de verliezen
schm.a^6 moeten alle volkenbondsleden
te hi«a aan houder staan om tegenstand
tegen aa.n een aanval, die gericht wordt
°ndernün omdat deze een handeling
bondshan^ 7 ^dediging van het volken-
SSSïiidV€st- -0™ deze reden heeft men
regeer,nr!n^UPKewisse'd met de Fransche
z<r daofn i Fransche antwoord, dat de
gen ontvangen is, is volstrekt bevredi-
Samuel Hoare.
gend. De Franschen interpreteeren artikel
16 van het Volkenbondshandvest precies
zooals de Engelschen dat doen.
Voortgaande sprak Hoare over de kwestie
van militaire sancties. Hij wees er op, dat
er in Geneve in dit opzicht nog nooit een
collectieve óvereenstemming geweest was.
Militaire sancties kunnen alleen collectief
worden toegepast en Engeland heeft vau
den aanvang af duidelijk gemaakt, dat En
geland alleen collectief wil optreden. Enge
land heeft niet het voornemen alleen te han
delen. Overigens heeft men van het begin
af aan in Geneve de kwestie der militaire
sancties niet besproken en geneerlei maatre
gelen van dien aard vormen een bestanddeel
van de Britsche politiek. De ontworpen
maatregelen zijn niet van militairen aard,
maar van economischen aard. Spr. gelooft
niet en niemand in dit huis kan gelooven,
dat iemand in Europa den oorlog zou wil
len. Ook in de onderhandelingen met de
Franschen is nooit de overweging van mili
taire maatregelen behandeld. De Volkenbond
is een instituut van den vrede. Dat moeten
zich diegenen herinneren, die verlangen, dat
Engeland het Suezkanaal zal sluiten en de
Italiaansche verbindingen over zee zal af
snijden. Aangezien Engeland dit niet alleen
kan doen zal er ook geen collectieve over
eenstemming op dit punt te bereiken zijn.
Het is dan ook gevaarlijk en provocatief
daarover ook maar te spreken.
De economische druk, die thans in het
voornemen ligt, zal niet aldus worden uit
gebreid, dat het tot een oorlog komt.'
Aan het slot van zijn rede gekomen wees
de minister er nog op, dat de adempauze,
waarin men zich thans bevindt voordat de
economische druk ten uitvoer zal worden ge
legd, gebruikt moet worden om een regeling
tot stand te brengen.
Majoor Attlee spreekt namens de
oppositie.
Bij den aanvang der eigenlijke debatten
voerde als eerste ae nieuwe leider der oppo
sitie, majoor Attlee, het woord. Hij beschul
digde er allereerst Mussolini van den vrede
te hebben verstoord en de geheele wereld in
gevaar te hebben gebracht. Het Lagerhuis
moet uiting geven aan zijn sympathie voor
de slachtoffers van het Italiaansche optreden
en voor de mannen, vrouwen en kinderen van
Abessinië en Italië, die deze slachting inge
voerd worden. De oppositie wil echter niet
den fascistischen regeeringsvorm als zooda
nig aanvallen, want zij gelooft niet, dat men
het fascisme of eenigen anderen regeerings
vorm door een aanval van buiten vernieti
gen kan.
Zijn rede voortzettende beschuldigde Att
lee de Engelsche regeering er van te 'aat te
hebben ingegrepen in het conflict tusschen
Italië en Abessinië en door haar weifelende
houding in het Japansch Chineesche conflict
de Italianen te hebben aangemoedigd tot
hun optreden van thans. Engeland heeft zelf
nooit ontwapend en is derhalve voor een
deel verantwoordelijk voor de herbewape
ning van andere staten, zooals bijvoorbeeld
Duitschland. De oppositieleider eischte ver
volgens een onmiddellijk van kracht doen
worden van de economische sancties, aange-
zien Italië anders in den tusschentijd alles
zou kunnen krijgen, wat het zou willen. (Ap
plaus.)
Vervolgens beschuldigde spr. er de regee-
rirxg van haar eigen belangen in Afrika na te
streven door middel van den Volkenbond.
Laat de regeering daarom een gebaar maken
ten bewijze, dat zij niet bij Abessinië is ge
ïnteresseerd, door af te zien van alle uit
vroegere verdragen voortvloeiende voordee-
len. Engeland moet Egypte vrijlaten en den
Soedan doen besturen door een Volken
bondsmandaat. De regeling van het geschil
mag geen verdeeling van Abessinië met zich
mede brengen en mag den Abessiniërs
niet opgedrongen worden.
Ten slotte deed Attlee een aanval op de
regeering wegens haar bewapeningspolitiek.
De oppositie is niet bereid de regeering een
blanco cheque te geven vöor de herbewape
ning.
Samuel spreekt.
In het verdere verloop der Lagerhuisde
batten verklaarde de leider der liberale op
positie, Sir Herbert Samuel, dat zijn partij
de door de regeering voorbereide en bestu
deerde economische sanctiemaatregelen vol
komen billijkt. Spr. noemde de redevoering
van Hoare echter niet overtuigend.
Samuel liet doorschemeren, dat hij geen
principieel tegenstander van militaire sanc
tiemaatregelen zou zijn.
Lansbury zeide iedere toepassing van
sanctiemaatregelen, militaire of economische
te veroordeelen.
De afgevaardigde der liberale oppositie
Mander zeide, dat een sluiting van het ka
naal van Suez de eenige oplossing was voor
de stopzetting der vijandelijkheden in Abes
sinië.
Heden reeds einde der debatten.
De Lagerhuisdebatten over den internatio
nalen toestand zullen waarschijnlijk reeds
hedenavond worden beëindigd, zulks op ver
zoek van de Labour-oppositie, welke nog
voor de ontbinding van het parlement een
debat wenscht over het probleem der werk
loosheid.
Naar Dinsdagavond verluidde, is de re
geering voornemens de toeslagen voor de
kinderen van werldoozen van 2 tot 3 shil
ling per hoofd te verhoogen, Mc:en de
schatkist op 1 1/4 millioen pond te staan
zou komen.
Nadat nog verschillende afgevaardigden
het woord hadden gevoerd, werd de fitting
verdaagd tot Woensdag.
Ook debatten in het Hoogerhuis.
Tegelijkertijd met de debatten in het La
gerhuis werd ook in het Hoogerhuis de in
ternationale politiek besproken. Lord Lon-
donderry deed ongeveer dezelfde mededee-
lingen als Sir Samuel Hoare in het Lager
huis.
Ook hier werden de debatten verdaagd
tot Woensdag.
Majoor Attlee kondigt motie van
wantrouwen aan.
Bij de kleine interpellaties voor het begin
van de eigenlijke debatten in het Lagerhuis
vroeg Sir Herbert Samuel, de leider der op
positioneel liberalen, de regeering, welke
wettelijke volmachten zij bezat om den Ita-
liaanschen invoer in Engeland tegen te
gaan of andere sanctiemaatregelen toe te
passen. Baldwin antwoordde daarop, dat
deze volmachten vastgelegd zijn in de par
lementsbesluiten betreffende he! sluiten van
den vrede in 1919.
De leider der Labourpartij, majoor Attlee,
kondigde daarop aan, dat de oppositie een
motie van wantrouwen tegen de regeering
zou indienen op grond van het voortijdig uit
schrijven van verkiezingen. Baldwin ant
woordde Attlee, dat de verklaring betreffen
de de verkiezingen Woensdag zou worden
afgelegd.
De indruk Ie Rome.
De Londensche correspondent van de Mes-
sino schrijft, dat het gevoel van verlichting,
dat in geheel Europa merkbaar was na de
verklaringen van Drummond en Baldwin,
door de rede van Hoare belangrijk versterkt
is. Ofschoon Hoare niets nieuws kon zeggen,
heeft hij de kritiek der fanatieke Volken
bondsvrienden, maar ook die der tegenstan
ders van den Volkenbond afgewezen en daar
bij in het bizonder de nadruk gelegd op drie
omstandigheden. De eerste daarvan is, dar
Engeland noch te Geneve, noch daarbuiten
het nemen van militaire sanctiemaatregelen
heeft overwogen. In de tweede plaats heeft
Engeland verklaard, dat militaire sancties in
ieder geval onmogelijk zouden zijn, omdat
ze niet door voldoende leden van den Volken
bond gesteund zouden worden. Ten derde is
de verklaring van Hoare belangrijk, volgens
welke io de pauze, die bestaat voor de toe
passing der economische sanctiemaatregelen,
opnieuw gepoogd kan worden het conflict
op redelijke wijze te regelen, vooral waar
Italië nog lid van den Volkenbond is. Het
blad wijst er ook op, dat Engeland volgens
de rede van Hoare nooit heeft gedacht aan
een bestrijding van het Italiaansche fascisme.
De troepen uit den Zuidwesthoek van
Abessinië zijn thans ook in Addis \beba
aangekomen, resp. onderweg naar de hoofd
stad. Gister is de gouverneur van Mandsji,
Ras Getatoe, met 30.000 man van de grens
van den Engelsch-Egyptischen Soedan in
Addis Abeba gearriveerd, nadat kort te
voren de troepen van de gouverneurs van
Gofa en Dedjas Abeba naar het front ver
trokken waren. Men verwacht nu nog de
troepen van den gouvern. van Wollega, Bid-
woded Moka Nens, die 35.000 man onaer
zijn bevelen heeft Hiermede zal dan onge
veer de algemeent mobilisatie voltooid zijn
en 1.100.000 man zullen onder de wapenen
en gereed voor den strijd zijn. De cpmarsch
bewegingen zullen waarschijnlijk tegen het
einde van de maand definitief ten einde zijn
gebracht
Gistermoigen heeft de keizer eigenhandig
eenige handgranaten van de laatste leverantie
geworpen.
Van het Zuidelijk iront wordt gemeld, dat
Italiaansche vliegers in het gebied van de
Webbe Sjebeli wederom bommen hebben
neergeworpen. Ook zijn Italiaansche pa
trouilles, na een voorbereidend artillerie
vuur, opgerukt.
Van het Noordelijk front komen berichten
over Italiaansche troepenconcentraiies ten
Zuiden van Adoea, waaruit geconcludeerd
wordt dat men ook hier nieuwe aanvalsbe-
doelingen heeft.
In het gebied van den Setit, de Noord
westelijke hoek van Abessinië, is alles
rustig.
Smokkelarij van geld.
De groote koersverschillen inaken het nog
steeds voordeelig te trachten Abessinische
thalers uit te voeren en de smokkelarij in
geld tiert dan ook welig, met he* gevolg,
dat in Addis Abeba in verschillende Kringen
eenige ongerustheid begint te ontstaan,
aangezien er gebrek aan valuta voelbaar be
gint te worden Er wordt dan ook met
kracht tegen deze smokkelarij opgetreden.
Alle bagage wordt zorgvuldig dooi zocht en
het gevonden gesmokkelde geld wordt zon
der pardon in beslag genomen Tegelijker
tijd stelt men pogingen in het werk om te
voorkomen, dat kostbare metalen in den
vorm van sieraden en juweelen over de
grens gebracht worden. Voor de in de hoofd
stad vertoevende buitenlanders is deze toe
stand in zooverre lastig, dat vrijwel nie
mand er meer iets voor voelt bankbiljetten in
ontvangst te nemen, welke in het gewone
verkeer nog slechts bruikbaar geacht wor
den voor het betalen van belastingen. Dit is
vooral het geval buiten Addis Abeba, waar
het reeds zoo ver gekomen is, dat men bij
voorbeeld in Harrar met een bankrekening in
Addis Abeba niets kan uitrichten, maar ver
plicht is daar een speciale rekening in pon
den te openen, hetgeen gepaard gaat met vrij
aanzienlijke koersverliezen, die berekend
worden voor het uitkeeren van zilveren dol
lars, de eenige, die voor dagelijksche be
hoeften waarde hebben.
Het offensief dit het Noorden
binnen een week verwacht.
Men verwacht te Addis Abeba dat de
Italianen binnen een week ook uit het Noor
den een groot offensief zullen inzetten Vol
gens de verkregen inlichtingen zouden
ue ltaliaanschen troepen voornemens zijn
dezen aanval in te zetten vanuit Adoea in
Zuid-Oostelijke richtingen, terwijl een twee
de aanval uit Adigrat in Zuid-Oostelijke
richting zou worden ingezet. In de verdedi
gingslinie van Ras Kassa en Ras Seyoein,
zoo vertelt men hier verder, is het contact
thans vrijwel geheel tot stand gebracht, met
uitzondering van een driehoekig gebied ten
Zuiden van Adoea, waar men echter guer
rillabendes heen gezonden heeft, die thans
alle belangrijke hoogten bezet houden en die
de bekende tactiek van nachtelijke gevechten
voeren. De strijdlust onder de Abessinische
troepen begint nu wel het kookpunt te na
deren. Herhaaldelijk reeds is gebleken, dat
de aanvoerders meer moeite hebben hun
tropen rustig te doen afwachten dan hen in
den strijd te brengen.
Het aantal Abessinische dooden en ge
wonen, zoo wordt van gezaghebbende
zijde verklaard is dan ook veel en veel groo-
ter dan noodzakelijk zou zijn geweest, wan-
zijde verklaard is, dan ook veel en veel groo
in bedwang zou kunnen worden gehouden.
Er gaan schattingen rond, die dit aan
tal dooden en gewonden plaatsen op in to
taal 15 tot 25.000, waartegenover dan het
aantal dooden en gewonden der Italianen
gesteld wordt op 5 tot 7000, waarvan dan
meer dan de helft gevallen zou zijn onder
de inboorlingentroepen, die de Italianen
vaak gebruiken voor de gevaarlijkste opera
ties.
Wat het nieuwe Iatliaansche offensief be
treft wordt verwacht, dat de Italiaansche
legerleiding zal trachten den krachtigsten
stoot te richten op de plaats waar de troe-
Een van Ras Kassa en van Ras Seyoem el-
ander ongeveer genaderd zijn, in de omge
ving van Dera Tegelijkertijd zou dan ge
poogd worden 'n omsingelende beweging te
Sir Hoare pleit voor den Volkenbond.
(Dag. Overzicht.)
De oorlog in Oost-Afrika; groote slag
verwacht. (Buitenland.)
Nederlandsch schip op de Theems m
aanvaring. (Binnenland.)
De zoekgeraakte rapporten. (Binnen
land.)
Waanzinnige race tusschen auto en
motor eischt 2 dooden. (Binnenland.)
Tariefverlagingen bij de P. T. T.;
welke telefoongesprekken vanuit Alk
maar verlaagd zullen worden. (Binnen
land).
Vervolg van de Ossche zuivering
(Rechtszaken.)
De dader van den moord op Schier
monnikoog tot 7 jaar gevangenisstraf
veroordeeld. (Rechtszaken).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
maken, teneinde Ras Kassa af te snijden.
Een aangename ontdekking...
Na de bezetting van de streek rond
Sjaveli zijn de Italiaansche troepen onmid
dellijk aan het werk gezet ter consolidee
ring der positie en regeling van de sanitaire
en verzorgingsdiensten. Tot hun blijde ver
rassing ontdekten zij bij deze werkzaamhe
den, dat de vlakte van Hazebo, die op de
kaarten staat aangegeven als moerassig en
ongezond, een zeer gezond en vruchtbaar
terrein is.
en een onaangename.
De Italiaansche soldaten hebben
een lugubere vondst gedaan; zij
kwamen n.L tot de ontdekking, dat
de Abessinische hoofden de vrou
wen en kinderen van hen, die zich
aan de Italianen overgaven, dood
den en verminkten. De voeten en
handen der slachtoffers, die afge
hakt waren, werden n.L aan de
toekoels gebonden aangetroffen,
toen de Italiaansche troepen in de
dorpen der overloopers waren bin
nengedrongen.
Ziekentransporten naar Italië-
De correspondent van de „Times" te Port
Said meldt, dat Maandag 't Italiaansche hos
pitaalschip „California" het Suezkanaal is
gepasseerd met 660 personen aan boord,
voor het grootste deel zieke arbeiders.
Dit is het grootste ziekentransport, dat m
de laatste maanden door het kanaal is ge
komen. Verklaard wordt, dat de zieken een
uitgeputten indruk maken. Het blijkt, dat
zich onder de Italiaansche werklieden m
Oost-Afrika vele gevallen van tuberculose
voordoen, hetgeen men toeschrijft aan het
klimaat, het gebrek aan water en het slechte
voedsel. De passagiersschepen „Helouan" en
„Vienna" zijn ingericht als hospitaalschepen
Zij ziin verleden week in Zuidelijke richting
door het Suezkanaal gekomen.
Groote slag verwacht.
De Daily Tel. meldt uit Addis Abeba, dat
Ras Mulugueta het opperbevel op zich zal
nemen over de troeen, die de Abessiniërs
in het Noorden hebben geconcentreerd. Men
gelooft dat binnen veertien dagen aan het
Noordoostelijk front een hevige veldslag zal
beginnen. Ras Seyoem heeft bevel ontvangen
op de linie bij Adoea met alle middelen
stand te houden, terwijl er aan den anderen
kant aanwijzingen zijn, dat de Italianen niet
hun opmarsch door het bergachtige gedeelte
van het land willen forceeren doch de woes
tijn van Danaki willen doortrekken.
Volgens oofficieele berichten der Abessi
niërs hebben de Italianen ernstig van dorst
en koorts te lijden, vooral in het district van
den berg Mosslai, waar men de bronnen
met zout onbruikbaar heeft gemaakt.
Uit Diaradoea worden versterkingen ge
zonden, die voortdurend gevechten leveren
met de Italianen.
Gemeld wordt dat de Abessinische gene
raai Ayeloe aan het Noordelijk front ge
wond is geraakt.
Het door de Italianen gepubliceerd com
muniqué spreekt slechts van de versterking
der versterkte gebieden.
De Daily Telegraph in Italië
verboden.
De Londensche „Daily Tele
graph", welke beschouwd wordt als
het orgaan van Eden, wordt met in
gang van gister niet meer in
Italië toegelaten.
Van officiëele zijde geeft men als
reden voor dit besluit aan, dat het
Londensche blad voortgaat met een
tendentieuse campagne tegen Italië
en onjuiste berichten over dit land
verspreidt.
