hollands stedenschoon
in praat en prent.
Financieel Overzicht.
ALKMAARSCHE COURANT van ZATERDAG 23 NOVEMBER 1935
JlcidiopcxujtUHuiui
TEKST EN TEEKENINGEN VAN LEO ZELDENRUST.
HAARLEM VII.
TliwtèJ J^nh&land Jpxar/ero
van alleen-fabricatie van die olie voor
de stad Haarlem, en werd er rijk door.
Minder gunstig verliepen de zaken van
de volgende onderneming.
Het Proveniershuis, waar Cajanus
woonde, was eertijds het klooster der
nonnen van St. Michiel, werd gesticht
in het jaar 1414 en diende tot huisves
ting van adellijke jonkvrouwen of def
tige burgerdochters, welke de vermaken
des werels vaarwel zeggende, hetzij uit
hare goederen of van eenig handwerk
zich aan den dienst van God wijdden.
Nadat genoemd klooster niet meer tot
dit doel gebruikt werd, doch tot Doelen
onder den naam van die van St. Joris,
terwijl het bovendien tot logement
diende, werd er een Proveniershuis van
gemaakt, in het jaar 1704.
In het begin van 1707 was het ge
sticht zoover ingericht, dat men de
„kostkoopers" kon ontvangen.
Het bleek echter een onderneming te
zijn, die niet bijzonder rendeerde.
Met een zoet lijntje werden de meeste
Proveniers weggeloodst, waarna men
de woningen aan particulieren verhuur
de, hetgeen meer opleverde.
Zoo bezit Haarlem tal van echte oude
plekjes.
Zulke plekjes vinden we onder andere
bij de Gedempte Oude Gracht, waar het
Groot-, Klein- en Nieuw-Heiligland toe
te rekenen zijn.
Weliswaar is in den loop der tijden
ook hier veel veranderd, doch menig
interessant geveltje van weleer herin
nert in deze straatjes aan de dagen van
vroeger, toen de stad bestond uit ge
bouwen, zooals de meesten graag zien,
echter niet zouden wenschen.
(Wordt voortgezet)
Voortzetting der koersstijging
op de New Yorksche beurs. De
Opleving in de automobiel- en
staalindustrie houdt aan. Ver
betering der positie van de Ameri-
kaansche spoorwegen. Drukken
de schuldenlasten. Cities Service
Co.; een geliefd speculatie object.
Verdere goudtoevloeiïng en ver
ruiming der geldmarkt. Goede
vraag naar cultuurwaarden.
Hoewel in Wallstreet zoo nu en dan een
terugslag valt waar te nemen, blijft het
koersniveau zich in groote lijnen toch in stij
gende richting bewegen. Het is opmerkelijk,
dat vrijwel alle afdeelingen in deze stijging
deelen, al profiteert de eene categorie van
fondsen er ook meer van dan de andere. Ir.
het Novembernummer van de New York
Stock Exchange Bulletin is berekend, dat de
waarde van alle op de New Yorksche bcu_s
genoteerde fondsen op basis van de noter
ringen per 1 November j.1. 43 milliard dollar
bedroeg tegen 30 milliard dollar per eind
Maart j.1. In October alleen reeds is de
beurswaarde der effecten gestegen met 3 mil
liard dollar. De gemiddelde koers van alle
aandeelen bereikte op 1 November d.-n
recordstand van dit jaar met 32 9 dollar
tegen 11.9 dollar in 1932. De gemiddelde
noteering voor industrieele aandeelen is in de
laatste vier jaar niet zoo hoog geweest als
thans.
Langen tijd zijn automobiel waarden, on
der leiding van Chrysler, favoriet geweest en
hoewel na de reeds ingetreden sterke koers
stijging de kooplust wat geluwd is, vormen
de goede berichten, die uit de automobidin
dustrie blijven binnenkomen, toch nog altijd
een aansporing voor het aankoopen van deze
fondsen. De groote automobielconcerns heb
ben hun afzet in October en in de eerste
helft van November verder kunnen uitbrei
den. Dit is intusschen ten deele te danken
aan het feit, dat de automobieltentoonstelling
te New York, die anders iri het voorjaar
wordt gehouden en die altijd een sterke stimu
lans voor den afzet vormt, ditmaal eenige
maanden vervroegd is. Af te wachten blijft
dus, of de krachtige opleving van den laat-
sten tijcj niet ten koste van den afzet in het
nieuwe jaar plaats heeft. In de kringen der
auomobielindustrie zelf blijft men ook voor
het volgende jaar optimistisch gestemd er
hoopt men zelfe op een record-afname.
Voor de staalindustrie blijven de vooruit
zichten ook alleszins gunstig, nadat de ver-
koopen der U.S. Steel Corporation in October
reeds met een cijfer van 687.000 ton tegen
615.000 ton in September en 344.000 ton in
October 1934 den hoogsten stand van dit
jaar hadden bereikt. De productie der staal
industrie is voor het begin dezer week ge
raamd op 53.7 der capaciteit tegen 518
een maand geleden en 27.6 °P hetzelfde
tijdstip van het vorige jaar. Behalve van ce
groote vraag naar staalproducten van de
zijde der automobielindustrie profiteert de
staalnijverheid ook van de uitvoering van
omvangrijke openbare werken, deel uitma
kend van het werkverschaffingsprogramma
der regeering. Voorts neemt men aan, dat
binnenkort weer een belangrijke categorie van
afnemers op de markt zal verschijnen, n.1. de
spoorwegen, die in vroegere jaren geregeld
groote hoeveelheden staal hadden gekocht,
maar die zich in de laatste vijf jaar vrijwel
geheel van de markt hadden teruggetrokken,
omdat hun financieele positie hun niet toeliet,
op eenigszins groote schaal tot vernieuwing
of uitbreiding van materieel over te gaan.
Dank zij de algemeene economische opleving
is ook het vervoer bij de spoorwegen in de
laatste maanden aanmerkelijk toegenomen,
wat zich heeft weerspiegeld in een belang
rijke verbetering hunner financieele resul
taten die de ondernemingen in staat zal
stellen, hun langen tijd opgeschorste be
hoeften aan nieuwe wagens, rails enz. te
Bij verschillende spoorwegmaatschappijen
hebben de transporten zoowel als de in
komsten in October het hoogste punt van de
laatste drie a vier jaar bereikt, zoo b.v bij de
Missouri Kansas Texas, de Southern Pacific
enz. Hoewel deze en andere op de New York
sche zoowel als op de Amsterdamsche beu-s
officieel genoteerde spoorwegaandeelen ock
in koers zijn opgeloopen, is hun koersava.is
1 naar verhouding toch geringer geweest dan
Zondag 24 November.
HILVERSUM, 301 M. (855—
10.— en 5.-8— VARA, de
VPRO van 10.12.en de
AVRO v. 12.—5.— en 8 12—
8.55 Orgelspel. 9.— Ber., tuin-
bouwpr. 9.30 Verv. orgelspel. 9.45
Lezing. 10.Zondagsschool. 10.30
Kerkdienst. 12.Flimpr. 12 30 Ko-
vacs Lajos' orkest en gr pl. 2.
Boekbespr. 2.30 Concertgebouw
orkest olv. E. van Beinum, m m. v.
cellist. 4.30 Gr.pl. (4.45 Sport
nieuws). 5.Orvitropia 5.35 Le
zing, ber. 6.Gr.pl. 6.30 Radio-
tooneel. 7.De Flierefluiters en
solisten 8.Ber. 8.15 Omroep
orkest. 9— Radio-Journaal 9.15
Gr.pl. 9.40 Voordr. 10.Omroep
orkest. 10.45 Versl. schaakmatch en
gr.pl. 11.— Ber. 11.10—12.
Avro-Decibels.
HILVERSUM, 1875 M. (8.30—
9 30 en 5.-7.45 NCRV, de KRO
van 9 305.en 7.4511.30).
8.30 Morgenwijding. 9.30 Gr.pl.
10.— Hoogmis. 11.30 Gr.pl. 12.15
Orkestconcert en lezing. 2.Cur
sus. 2.30 Gr.pl. 3.Orkestconcert.
3.30 Lezing. 3.45 Vervolg concert.
4.15 Gr.pl. 4.30 Voor de zieken
5.Gewijde muziek. 5.20 Ned.
Herv. Kerkdienst. Hierna gewijde
muziek. 7.45 Ber., lezing. 8.15 Ca-
baret-progr. 10— Gr.pl. en ber.
10.40—11.Epiloog.
DROITWICH, 1500 M. 9.50—
10.35 Kerkdienst. 12.50 Borad-
hurst Septet. 1.35 BBC-Variété-
orkest. 2.35 E. Pini's tango-orkest.
3.20 Gr.pl. 4.05 Bridgewater-
kwintet. 4.50 Kinderkerkdienst. 5.20
Radiotooneel. 5.50 BBC-orkest.
7.05 Voordr. 7.25 Zang en piano.
8.15 Kerkdienst. 9.05 Ber. 9.20
Trioconcert. 9.50 Alb. Sandler's
orkest. 11.05 Epiloog.
RADIO PARIS, 1648 M. 7.20 en
8.20 en 11.20 Gr.pl. 11.35 Orgel
concert. 12.25 Gr.pl. 12.35 Kamer
muziek. 4.20 Gr.pl. 4.30 Koorcon
cert. 5.20 Orkestconcert. 7.20 Vo
caal kwartet. 8.20 Zang. 9.05
Radiotooneel. 11.05 Dansmuziek.
KEULEN, 456 M. 5.20 en 7-50
Concert. 9.50 Koorconcert. 10.50
Bach-cantate. 11.20 Orkest, koor en
solisten. 3.20 Omoreporkest. 4.20
„Ein deutsches Requiem'', Brahms.
7.20 Koorconcert. 8.20 Orkestcon
cert. 9.5011.20 Populair concert.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.:
10.20 Gr.pl. 11.20 Salonorkest.
12.20 Gr.pl. 12.50 Orgelconcert.
I.302.20 M. Alexys' orkest 5 20
Dansmuziek. 6.05 Salonorkest. 7.20
Gr.pl. 8.20 „La Bohème", Puccini.
11 12.20 J. Rutten's orkest. 484
M.: 10.20 Salonorktst. 11.20 Gr.
pl. 12.20 M. Alexys' orkest 1.30—
2.20 Gr.pl. 5.20 Omroeporkest.
6.20, 7.05 en 7.35 Gr.pl. 820-
12.20 Populair concert, lezingen en
reportage.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 7.20 Gr.pl. 8 20 Orkestconcert.
9.20 Ber. 9.50 Hoorn- en piano
recital. 10.05 Weerber. 10.20—
II.20 Concert.
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1Hilversum I.
Lijn 2: Hilversum II-
Lijn 3: Brussel VI. 830—9 20,
Keulen 9.20-13.20, Brussel (VI.)
13 2014.20, Luxemburg 14.20—
15.20, Keulen 15.2016.20, Parijs
Radio 16.20—19.20, Leipzig 19 20
—20.20, Weenen 20.20—21.20,
Lond. Reg. 21.23—21.50, München
21 50—23.20, Parijs Radio 23.20—
24.—.
Lijn 4: Parijs Radio 8.30—9.20,
Normandië 9.20—10.20, Brussel
VI. 10.20—11.— Parijs Radio 11
11.20, Brussel VI. 11.2012.50,
Droitwich 12.50—16.20, Berlijn
16.20—17.50, Droitwich 17.50—
2105, Hamburg 21.05—21.20,
Droitwich 21.2023.15, Weenen
23.15—24.—.
Maandag 25 November.
HILVERSUM, 301 M. (VARA-
uitz-, Alg. progr.) 8— Grpl.
10.Morgenwijding VPRO. 10 15
Deel. 10.35 Trioconcert. 11Deel.
11.20 Cymbaal en piano 11.30
VAR A-orkest. 1.30—1 45 Gr.pl.
2— Voor de vrouw. 2.30 Gr.pl en
Trioconcert. 12.Gr.pl. 12.30
deel. en gr.pl. 4.30 Kinderuurtje.
5.— Concert, instr. en vocaal. 6.—
Orgelspel. 6.35 Muzikale causerie.
7.10 Causerie. 7.30 Concert, zang,
fluit en strijkinstrumenten. 7.57
Ber. 8.05 „Kunst in Nood". 8.15
„Judas Maccabeaus", Handel. 10.
Ber. 10.05 E. Walis' orkest. 11.—
12.De Notenkrakers, mmv. solist
HILVERSUM, 1875 M. (NCRV-
uitz.) 8.Schriftlezing. 8.15
9 30 Gr.pl. 10.30 Morgendienst
11Chr. Lectuur. 11.30—12.
en 12.15 Gr.pl. 12.30 Orgelspel.
2.Schooluitz. 2.353-15 Cause
rie. 3.30 Knipcursus. 4.Bijbelle
zing. 5.Gr.pl. 5.30 Solistencon
cert, zang, tenor en vleugel. 6.30
Vragenuur. 7.Bef. 7.15 Rep. 7 30
Vragenuur. 8.Ber. 8.05 Leger
des Heils-uitz. 9.35 NCRV-orkest,
mmv. solist. Om 10.Ber. 11.
12.— Gr.pl.
DROITWICH. 1500 M. 1120—
11.50 Gr.pl. 12.05 Schotsch Studio
orkest. 1.05 Gr.pl. 1.50—2.20 Or
gelconcert. 3.203.55 Gr.pl. 4.20
Solistenconcert. 4 50 Orkestconcert.
5.35 Dansmuziek. 6.20 Ber. 6.50
Zang. Hierna lezingen. 8.20 Gev.
progr. 8.45 Carnegie-herdenking.
9.20 Trioconcert. 9.50 Ber. en le
zing. 10.35 Revue progr. 11.35
12.20 Dansmuziek.
RADIO PARIS, 1648 M. 7.20 en
8.20 Gr.pl. 12.35 Kamerconcert.
4 20 Orkestconcert. 5.50, 6.50 en
9.05 Kamermuziek. 10.0512.35
Dansmuziek.
KEULEN, 456 M. 5.50 Orkest-
concert. 11.20 Nedersaks. Symph.-
orkest. 1.35 en 3.30 Zang en piano.
4.20 Kamerorkest en solisten. 8.
Gitaarmuziek. 8.20 Radiotooneel.
9.40—11.20 Omroepkleinorkest en
solisten.
BRUSSEL, 322 en 484 M. 322 M.:
12.20 Gr.pl. 12.50 Salonorkest.
I.50—2.20 Gr.pl. 5.20 en 6.35 Sa
lonorkest. 7.35 Gr.pl. 8.20 Symph.-
orkest. 10.30—11.20 Gr.pl. 484 M.t
12.20 en 1.30-2.20 Gr.pl. 5.20 Het
Constantin-orkest. 6.20 en 6.50
Zang. 7.10 Gr.pl. 7.20 Pianorecital.
8 20 Muzikaal hoorspel. 10.30—
II.20 Dansmuziek.
DEUTSCHLANDSENDER, 1571
M. 7.30 Dansmuziek. 9 20 Ber.
9.50 Pianorecital. 10.05 Weerber,
10.20—11.20 Populair concert.
GEMEENTELIJKE RADIO
DISTRIBUTIE.
Lijn 1Hilversum I.
Lijn 2: Hilversum II.
Lijn 3: Brussel VI. 8.059 20,
Keulen 9.20—11.20, Kalundborg
11.20—12.20, Brussel VI. 12.20—
14.20, Keulen 14.20—14.50, Ka
lundborg 14.50—15.20, Dsender
15.20—16.20, Par'js Radio 16.20—
17.20, Brussel Fr. 17.20-18.50,
Lond. Reg. 18.5021.50, Boeda
pest 21.50—22.20. Leipzig 22 20
23.20, Weenen 23.20—24—.
Lijn 4: Parijs R 8.051035,
Lond. Reg. 10.3512.05, Droitwich
12.05—13.50, Lond. Reg. 13 50—
17.35, Droitwich 17.35—18.20,
Luxumburg 18.2018.50, Droit-
wich 18.50—1910, Brussel Fr.
19.10-19.20, Wee' en 19.20—
20.20, Droitwich 20.20—21.50,
Lond. Reg. 21.50—22 35, Droitwich
22.35—24.—
dat van de meeste andere Amerikaansche
fondsen. Men houdt ter beurze rekening mei
de omstandigheid, dat de meeste Amerikaan-
sche spoorwegondernemingen, alvorens tot
uitkeering van dividend te kunnen overgaan,
eerst de rente moeten verdienen op hun groo
te uitstaande verplichtingen, zoowel uit
hoofde van bij het publiek geplaatste obü-
atieleeningen als wegens de hun door de
lefico verstrekte regeeringscredieten Zoo
heeft de Erie Railroad verplichtingen loopen
ten bedrage van 1514 millioen dollar, de Bal-
timore Ohio een even groot bedrag, de
Missouri Pacific 25K millioen, de New Yoik
Central zelfs 65 millioen dollar. Het is nau-
welijk in te zien, hoe het Amerikaansche
spoorwegsysteem in zijn geheel genomen ooit
weer op een loonende basis kan komen, wan
neer niet door een ingrijpende financieele
saneering de rentelasten worden verminderd.
Eenigen tijd geleden zag het er naar uit,
alsof onder den druk van de Refico de finan
cieele gezondmaking der spoorwegen aan de
orde zou worden gesteld, binnen het kader
van regeeringsmaatregelen tot hervorming
van het vervoerswezen, waarbij een regeling
van het transport per spoor, per vrachtauto
en per schip onder de oogen zou worden ge
zien. Blijkbaar heeft de verbetering der
financieele resultaten der spoorwegen van de
laatste maanden dit toch zoo urgente vraag
stuk van aanpassing van het vervoer van de
gewijzigde verhoudingen weer naar den ach-
tegrond gedrongen. Gemeld wordt althans,
dat de Refico den spoorwegmaatschappijen,
die thans bezig zijn met het doorvoeren van
financieele reconstructies, geadviseerd heeft,
niet al te overhaast te werk te gaan, teneinde
na te gaan, in welke mate het algem»ene
economische herstel het mogelijk zal maken,
de vaste lasten te verdienen. Dit is een vol
slagen ommekeer in de houding van de Refi
co, die tot nu toe den spoorwegmijen steeds
had aangeraden, hun financieele saneering
te bespoedigen.
In de noteeringen der ook op de Amster
damsche beurs verhandelde Amerikaansche
spoorwegobligatiën is de verhoogde kans op
een voortzetting, resp. hervatting der rente
betaling duidelijk tot uiting gekomen In ver
gelijking met de laagste, in 1934 bereikte no-
teeringen, is een herstel van 10 a 15 in
getreden. Zoo noteerden de 4 goldbonds
der Southern Pacific destijds ca. 30 (in
1933 zelfs 25 thans 45 4 Nor
folk kwamen van 58 weer op 68 enz. Bij
de beoordeeling van het koersniveau van
Amerikaansche waarden dient men er reke
ning mede te houden, dat de noteering op de
Amsterdamsche beurs gebaseerd is op de
oude waarde van den dollar van f 2 50, ter
wijl de rente op deze fondsen in dollars van
de tegenwoordige waarde van ca 1.47
wordt voldaan en ook de aflossing in papie
ren dollars geschiedt, aangezien, naar men
weet, de Amerikaansche wet de goudclausule
in leeningcontracten niet erkent. Het Amster
damsche beursbestuur heeft er tot nu toe van
afgezien, om de tegenwoordige waarde van
den dollar als basis voor omrekening te ge
bruiken, omdat immers de Amerikaansche
valuta-wetten de mogelijkheid openlaten vau
een verdere waardevermindering van den
dollar tot de helft van de oude goudwaarde,
d.i. dus tot 1.25. Het schijnt wel niet in de
bedoeling van de Amerikaansche regeering
te liggen, ohi van deze bevoegdheid gebruik
te maken. Zekerheid te dien aanzien bestaat
er echter niet, zoolang niet tot een definitieve
stabilisatie van den dollar is besloten. Deze
is tot dusverre afgestuit op den onwil van
Engeland, om het Pond Sterling tegelijkei-
zich het edele vocht uitstekend smaken.
Toch was het een net mensch, deze
burger, want hij legde het geld dat hij
hiervoor schuldig was, op het vat.
De waardin beklaagde zich eehter bij
den Schout over den indringer, met het
noodlottig gevolg, dat de overtreder
weldra met luid geschal de kraaien-
marsch uitblies.
Deze droeve geschiedenis werd pre
cies 50 jaren later gevolgd door een
zeer verheugende, namelijk de uitvin
ding van Haarlemmer olie.
In het jaar 1698 vond Claas Tilly een
zekere olie uit, waaraan door hem gene
zing van velerlei inwendige kwalen en
uitwendige gebreken werd toegeschre
ven.
Door de heilzame uitwerking van
deze olie, waarbij gevoegd doeltreffende
reclame, wist hij zijn stokerij in korten
tijd tot grooten bloei te brengen.
Het duurde niet lang of anderen, die
ook graag iets wilden verdienen, poog
den deze olie na te maken.
Tilly was echter niet van vandaag of
gisteren en vroeg en verkreeg het recht
(Nadruk, ook met bronver
melding, verboden).
Ontegenzeggelijk had het leven van
onze voorouders zeer veel goede zijden,
ofschoon menigeen geneigd zou zijn een
traan weg te pinken bij het vernemen
van de hardvochtige wijze van straffen
voor vrij onschuldige feiten.
Zoo herinner ik mij uit 1648, dat er
een burger was.
Werkelijk, er was niet veel kwaads
van hem te zeggen.
De man was slechts eens per dag
dronken, van 's morgens acht tot
's avonds tien uur, dus nog maar ruim
twaalf uur.
Op een avond, dat hij juist zoowat
aan het eind van zijn dronkenschap
was, kwam hii langs een „wijn-her-
berge". Dat was zijn schuld niet.
Hij stapte, nadat hij den klink gevon
den had binnen en „begheerde, dat men
hem een kanne wijns sou tappen". De
waardin zei echter, dat zij daar niets
voor voelde.
Toen maakte de man korte metten,
daalde zelf in de wijnkelder af en liet
