DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Na den dood van koning George.
Het kabinet-Laval afgetreden.
No. 19
Donderdag 23 Januari 1936
138e Jaargang
BxigeÜiksch OveczidU
ST. PAULS' KLOKKEN
VERTOLKEN DEN ROUW.
DROEFHEID IN DE MILLIOENEN-
STAD.
EEN MILLIOENENBEVOLKING
DRAAGT ROUWFLOERS.
Buitenland
Laval heeft het aanbod van president
Lebrun om een nieuwe regeering te
vormen, niet aanvaard
Men verwacht een opdracht
aan Herriot.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden by vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Ryk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
Het stoffelijk overschot wordt van
daag naar Westminster Hall gebracht.
Vanmiddag te kwart voor drie zal de kist
met het stoffelijk overschot van koning
George V aan het Kings Cross-station aan
komen. De weg, dien de stoet zal volgen naar
Westminster Hall, zal door politie worden
afgezet. Slechts de leden van het Koninklijk
Huis zullen in den stoet meekomen. Koning
Eduard VIII en zyn broers zullen te voet
achter de kist gaan, die op het affuit zal
worden vervoerd, dat ook koning Eduard
VII op zijn laatsten tocht heeft gedragen.
Men rekent er op dezen weg in ongeveer
Vijf kwartier af te leggen, zoodat de stoet
tegen vier uur in de Hall verwacht wordt.
Tot 10 uur 's avonds zullen genoodigden
dan gelegenheid krijgen langs de kist te
defileeren en Vrijdagmorgen wordt de Hall
voor het publiek opengesteld, dat vier
dagen lang van 8 uur 's morgens tot 10 uur
's avonds dezelfde gelegenheid van defi
leeren krijgt. De hertog van Norfolk, die als
Earl Marshall de begrafenisplechtigheden
regelt, heeft gisteren afgekondigd, dat het
de wensch van koning Eduard VIII is ge
weest, aan een zoo groot mogelijk aantal
menschen gelegenheid te geven den over
leden koning een laatste bewijs van hulde
en trouw te brengen, zoodat de Hall vier
volle dagen opengesteld zal zijn.
Het nemen van foto's zal verboden zijn.
Het publiek zal door den St. Stephens in
gang toegelaten worden en de Hall weer
langs Palace Yard verlaten.'
Dinsdag geschiedt de begrafenis.
De begrafenis is thans definitief bepaald
op Dinsdag.
De eed van trouw.
In beide huizen van het parlement is de
eedsaflegging der leden gisteren voort
gezet. Zij zal nog tot Vrijdag duren.
Baldwin heeft laten meedeelen, dat hij
vanmiddag een boodschap van den koning
zal voorlezen en daarna de moties zal in
dienen tot het zenden van adressen van
rouwbeklag aan den koning en de koningin.
Alle leden van het parlement zyn uitge-
noodigd, vanmiddag vier uur in het West
minster Hall aanwezig te zijn, als de kist
met het stoffelijk overschot van koning
George V uit Sandringham zal aankomen.
Deelneming van wetgevende lichamen
in het buitenland.
Onder de condoleance-telegrammen, wel
ke in het Lagerhuis door den speaker wer
den voorgelezen, waren telegrammen van
het Fransche, Portugeesche, Hongaarsche,
Albaansche, Tsjechische, Zuidslavische,
Noorsche en Italiaansche parlement.
De speaker stelde voor hierop te antwoor
den, wat door de leden werd goedgekeurd.
Het Hoogerhuis heeft van de senaten van
verscheidene landen condoleance-telegram
men ontvangen, welke door den lord-kan-
selier werden voorgelezen. Deze telegram
men zyn door den lord-kanselier beant
woord.
De samenstelling van buitenlandsche
missies.
Maarschalk Pétain, de chef van den gene-
ralen staf van het leger, generaal Gamelin
en generaal Denain zullen deel uitmaken
van de Fransche delegatie bij de begrafenis
van koning George.
Ook zullen de ministers van buitenland
sche zaken en marine, admiraal Durandviel
en detachementen van verschillende wapens
zich naar Londen begeven.
Vermoedelijk zal Oostenrijk bij de begra
fenis van koning George vertegenwoordigd
zijn door vice-kanselier prins Starhemberg,
die zal worden vergezeld door een generaal
van het bondsleger.
De Duitsche delegatie, die de Rijksregee-
ring zal vertegenwoordigen bij de teraarde
bestelling, zal onder leiding staan van den
minister van buitenlandsche zaken, Von
Neurath, Voorts zal de hertog van Cbourg
tot de delegatie behooren, evenals de gene
raal der infanterie Von Rundstedt, admi
raal Albrecht en de vlieger-generaal
Kaupisch. Ook de Duitsche ambassadeur te
Londen Von Hoesch, zal zich by de dele
gatie aansluiten.
President Roosevelt heeft Norman Davis
opgedragen de Vereenigde Staten by
's konings begrafenis te vertegenwoordigen.
Een telegram van koning Victor
Emanuel.
De koning van Italië heeft Eduard VIII
het volgende telegram gezonden.
Op het oogenblik, waarop Uw Majesteit de^
troon uwer voorouders bestygt, stel ik
prys op U mijn hartelyken groet te zenden
en mün oprechte wenschen uit te spreken
vSor het geluk van Uwe Majesteit en het
welzijn van Uw rijk, Victor Emanuel.
De negus over den dood van koning
NaarGRe0ufeerVuit Dessié seint, heeft de
negus naar aanleiding van den dood van
koning George tot de Engelsche journalisten
gezegd:
„Wij hebben met groote droefenis het
overlijden vernomen van koning George V,
dien wij de eer hadden persoonlijk te ken
nen, sinds wij zijn gast geweest zijn te
Londen in 1934.
Bij die gelegenheid hebben wij zijn
groote deugden hoogelijk leeren waardee-
ren. Wij gaven er ons rekenschap van, dat
Engeland, dank zij Hem, een bloeiend land
kon blijven en in de wereld het gewicht van
zyn beschaving, zijn grootheid en zyn vol
maakt evenwicht kon laten gelden.
Toen wij onzen troon bestegen, heeft
koning George ons de volgende woorden ge
schreven, die wij nimmer zullen vergeten:
„Pas in uw land op verstandige wijze de
weldaden van de beschaving toe, waak voor
de rust op Uwe grenzen, dan zal Engeland
nimmer Uw onafhankelijkheid of de inte
griteit van Uw gebied aantasten."
Heel Abessinië deelt in den rouw van
het Engelsche koninklijk huis, het Engel
sche volk en alle volken, die de eer hadden
hun bloei te zien toenemen onder de hooge
leiding van den doorluchten overledene".
De rouwweek in Engeland.
De kapel van Sandringham is gisteren
den geheelen dag een bedevaartsoord ge
weest, waarheen mannen, vrouwen en kin
deren uit alle lagen der bevolking kwamen
om afscheid te nemen van hun dooden ko
ning.
Zooals gemeld zal het stoffelijk overschot
vandaag van Sandringham naar Londen
worden overgebracht.
Koning Edward en zijn broers zullen den
8 K.M. langen weg van de kerk van San'
dringham naar het station van Wolverton
en van Kingscross Station te Londen naar
Westminster te voet afleggen achter de baar,
die op een affuit rust.
De koningin-weduwe en de overige leden
der koninklijke familie volgen per auto. In
de straten waarlangs de droeve stoet zijn
weg neemt, zullen 7000 politie-agenten
staan opgesteld.
In Westminster Hall zal de baar worden
geplaatst op een met purper bekleede cata-
falk. De rijkskroon, bezet met meer dan
3000 diamanten, zal de kist kronen.
Reeds Donderdagavond zullen alle leden
van het parlement den overleden koning de
laatste eer bewijzen door langs de baar te
defileeren.
Dinsdag a.s., de dag der bijzetting, zal
waarschijnlijk algemeene rouwdag voor ge
heel Engeland zijn. De winkels en kanto
ren zullen dien dag zijn gesloten.
(Van onzen Londenschen correspondent).
Het gevreesde is gekomen. Het laatste
bulletin, dat melding maakte van 't einde.
Het week-end was somber en donker
ingezet, en Zondagochtend verkeerde Lon
den in angstige spanning. Maar de Maan
dagavond bracht een spanning, die ons on
vergetelijk blijven zal. Het was of het le
ven stil stond. Alsof deze gigantische mil-
lioenenstad den adem inhield. Er zullen
maar weinig radio's geweest zijn, die niet
waren ingesteld op de microfoon waar
voor, met het slaan van Big Ben, en met
even automatische regelmatigheid de stem
van den onmroeper meldde, dat Zijne
Majesteit Koning George de Vijfde ster
vende was.
Men wist, dat de kans op herstel vol
komen uitgesloten was, nu het zoo zwakke
lichaam van den monarch door een ern-
stigen hartaanval werd geetroffen. En
tochmen hoopte; hoopte onafgebro
ken op herstel .Tot het laatst. Men hoopte
als op en wonder. In alle kerken werd
voor het behoud van den vorst gebeden,
voor het paleis in Sandringham lagen dag
en nacht geknielde figuren.
Reikhalzend werd naar nieuws uitge
zien. Waar wij kwamen was de koning hét
gesprek. Bij een Engelsche familie, waar
zelfs de kinderen met ernstige gezichtjes
om de radio zaten, op straat, in restau
rants, in de clubsoveral voelde ik de
zelfde spanning.
In Fleetstreet, de dagblad-buurt van
Engeland, gonsde het leven. Ononderbro
ken werd doorgewerkt, en kabelden de
persbureaux hun telegrammen naar de
werelddeelen, waar de dominions angstig
wachtten.
's Nachts waren de ramen der redactie-
bureaux verlicht als in de dagen van den
wereldoorlog.
De Engelschen zijn een gereserveerd
volk; het toont geen innerlijke ontroering.
Maar achter de onbeweeglijke, gladge
schoren gezichten kunnen diepe emoties
schuilen. Onbeweeglijk stonden duizenden
vannacht voor het majestueuse Buking-
ham-palace. Alleen de kolossale garde
soldaten van de wacht, met hun hooge,
grimmige berenmutsen, marcheerden
stram voorbij, by iedere wending flikker
den de bajonetten op de geweren.
Dezen nacht voor Buchkingham-palace
zal ik niet licht vergeten. Duizenden en
duizenden ernstige, strakke gezichten alsof
ik tusschen beelden stond. Uur na uur ver
loopt. En al die oogen zijn op één punt ge
richt: een vage witte vlek, een velletje
papier, dat aan het bronzen hek bevestigd
is: het laatste bulletin. Het heeft iets
angstwekkends: de geweldige menigte die
staart naar dat kleine, witte vlekje in de
mistige winter-atmosfeer van den Lon
denschen nacht.
Zelfs de bronzen reuzen-lichamen van
de leeuwen rond het standbeeld van ko-
ninin Victoria, die inkzwarte sylhouetten
tegen een rooden hemel vol weerschijn van
de lichtreclames en verkeessignalen van
de werelddstad schijnen te ademen en hun
koppen op te heffen om over de hoofden
van de wachters heen te kyken naar het
paleis
De Londensche politie-aenten met hun
punthelmen en korte cape's, door heel de
wereld bekend, staan er bij tientallen.
Maar zij behoeven niet op te treden; ze
houden alleen de doorgangen voor het ver
keer vrij, dat rusteloos blijft doorgaan
langs het nachtelijk paleis; want de hart
slag van Londen rust nooit.
Het is voor de Londenaren een nacht
van stille berusting geweest. Een enkele
vrouw snikte, wanneer de ontroering haar
te veel werd. Mannen en meisjes rookten
sigaretten, nerveus en veel, de vale damp
woei over de hoofden der wachtenden.
En zoo stond men: onvermoeid, onafge
broken, halsstarrig: tot. het einde toe. Een
fantastisch en indrukwekkend schouw
spel. Koning George de vijfde van Enge
land heeft de meest majestieuze dooden-
wacht gehad, die ooit een heerscher ten
deel kan vallen: geen geflonker van goud
op stramme militaire uniformen, geen on
doordringbare muur van edellieden, maar
de groote namenlooze massa; het volk;
zijn eigen volk stond daar en dacht aan
hem.
Af en toe zien wij lichten in de gewel
digen gevel van Buckingham-palace.
Dan: wat de telegraaf nu reeds lang op
het vaste land bekend maakte: het doods
bericht. Het witte papiertje wordt vervan
gen. Een deining golft als een branding
door de menschenzee. Dof rumoer van
stemmen klinkt. En wij die ver af
staan begrijpen het reeds. Want daar
ginds, dicht bij het hek, gaan de hoeden af,
worden de hoofden gebogen, en dit gebaar
komt nader, nu fluistert men al om ons
heen: De koning is heengegaan. En ook wij
nemen onze hoeden af. Er zijn er die neer
knielen en bidden. Vrouwen snikken.
Een oude traditie wil dat de deken van
de St. Paul's kathedraal wordt gewaar
schuwd, dat Engeland's heerscher het tij
delijke met het eeuwige heeft verwisseld.
Als we in den grauwen, triesten ochtend
door de city loopen, gonst een donker ge
luid ons tegemoet rond den koepel van de
trotsche kerk. St. Paul's klokken vertolken
den rouw. Londen rouwt. Engeland, het
Imperium rouwt.
En toch:
Vandaag zal het leven weer verder gaan
in het gewone gareel, in den gewonen
sleur van het zwoegende Londen. De En
gelschen hebben hun taak.
Maar er is één man in dit land wien een
moeilijke, ja, voor deze tijden bovenmen-
schelijke taak wacht bij het komen van
den nieuwen dag! George de vijfde vindt
in den prins van Wales een waardig op
volger, die als edelman, gezant, krijgsman
en mensch een harde leerschool achter zich
heeft. Het harde, onverbiddelijke leven
gaat zijn gang. En terwijl het volk van
Engeland rouwt bij de baar van George
den vijfden, gaan de blikken der Lords en
der leiders in alle deelen van het rijk
waar de zon nooit ondergaat, naar die eene
slanke gestalte, die nu het Hoog symbool
aller Eenheid zal zijn: Prince Charming.
Edward VIII, koning van Engeland en
keizer van Indië.
Na de emoties van de vorige dagen is
ontspanning ingetreden. Men zou kunnen
spreken van een stilte in Londen, in over
drachtelijken zin natuurlijk, want Londen
kent geen stilte. En ook de rust, die er
rond het heengaan van den grazen mo
narch heerscht, is schijn en zal niet lang
duren. In officieele kringen wordt al weer
drukt beraadslaagd. Er is nog veel te doen
éér het stoffelijk overschot van George de
Vijfden naar zyn laatste rustplaats gedra
gen zal worden en ook vóór dien tijd zal er
nog veel gebeuren. Maar van die voorbe
reidingen merkt het publiek nog niets.
Een vreemdeling had Dinsdag door de
stad kunnen wandelen zonder veel bijzon
ders op te merken.
Voor het eerst sedert weken van zware
bewolking, gure, kille wind en regen,
scheen de zon, er heerschte een verassend
zachte temperatuur. De parken werden
druk bezocht, heel wat nurses en moeders
verschenen er met hun kinderen, alsof het
reeds voorjaar was.
Het leven ging kalm zijn gang, maar
toch... aan de details van het Londensche
stadsbeeld viel duidelijk te bemerken, dat
Engeland in rouw was.
Dat theaters, bioscopen en andere ver
makelij kheidsgelegenheden gesloten waren,
ontging in het drukken centrum de aan
dacht, ook het halfstok wapperen van de
vlag viel nauwelijks op, daar de vlagge-
stokken meest rechtstandig op de regee-
ringsgebouwen en bureaux staan. Slechts
in de nauwe straten hingen d4 vlaggen
over den weg.
Het Londensche publiek.
Neen, het méést opvallend was de ver
andering bij het publiek zelf. De Londe-
naars dragen zwart. Juist nu kan men zien,
hoe dit volk voelt voor de monarchie,
maar ook juist nu kan men zien hoezeer
de Londenaar gehecht is aan uiterlijken
vorm, aan decorum, aan tradities. In dich
te drommen gaan de menschen mij voorbij
en wie ik ook zie in deze massa: hij draagt
zwart, al is het ook nog zoo'n klein strikje
of stukje rouwcrêpe.
Zakenlieden en anderen, die ondanks het
sluiten van vele kantoren, in de city moeten
zyn, dragen zonder uitzondering een zwarte
das, velen hebben rouwfloers om den arm,
zoo ook de officieren.
Achter de schermen, in paleizen en regee-
ringsgebouwen wordt hard gewerkt en veel
belangrijks gebeurt, maar daar valt buiten
niets van te bespuren en koning Edward,
die in de ochtenduren per auto door Londen
reed, van Sandringham palace op weg naar
het oude St. James Palace is ternauwernood
opgemerkt.
Alleen vlak voor het paleis had een kleine
geduldige groep menschen reeds eenigen
tyd.staan wachten om den jongen koning
voorbij te zien komen.
In de omgeving van Hydé Park was het
levendiger; maar het publiek gedroeg zich
uiterst stil, en stond in drommen te kijken
naar het afvuren van zeventig minuutscho-
ten door een batterij veldgeschut.
De uniformen van de garde-soldaten
schitterden van goud en rood, de helder
groene kanonnen met hun verchroomde on-
derdeelen maakten, over grooten afstand ge
zien, den indruk, alsof een speelgoedwereld
werkelijkheid was geworden.
Om de minuut donderde een schot door
het wijde park, dat door de witte gevels van
de geweldige hotels rond Hyde-Park Cor
ner, (een typisch Londens verkeerspunt)
veelvoudig werd weerkaatst, en woei kruit
damp over de hooiden der menigte.
Maar buiten het park was het geluid der
schoten nauwelijks hoorbaar. Zelfs het
zwaarste geschut kan in geluidsvolume niet
tegen het aanhoudende gonzen van het Lon
densche verkeer concurreeren.
Velen zijn dien ochtend naar de kerk ge
gaan. In St. Paul Kathedraal werd een spe
ciale dients gehouden ter nagedachtenis van
den gestorven koning, duizenden verdron
gen zich in het statige kerkgebouw. De cou
ranten brengen tientallen anecdoten uit het
leven van den populairen vorst, die door
vele lezers uit eigen ervaring en herinnerin
gen worden aangevuld. George V was bui
tengewoon populair.
En de talrijke instituten, vereenigingen en
clubs, die hedenavond in „open forum" ver
gaderen, herdenken den ontslapen vorst.
In het algemeen is het echter een rustigen
dag geweest. Londen bereidt zich voor op
twee uitersten:4op een dag van rouw en...
op een grootsch kroningsfeest.
Maar voorloopig overheerscht het eerste:
Le Roi est mort!
Gistermiddag om kwart voor vijven
is het kabinet Laval afgetreden. Om
drie uur des middags was de beslis
sende kabinetsraad bijeengekomen. De
beraadslagingen duurden tot vier uur.
Reeds bij den aanvang der zitting
maakten minister Herriot, Bonnet, de
minister van handel, Bertrand, de mi
nister van koopvaardij en Paganon, de
minister van binnenlandsche zaken, be
kend, dat zij zouden aftreden; de bei
de socialistisch-radicale ministers, de
Senatoren Regnier, minister van finan
cien en Maupoil, minister voor pen
soenen, deelen mede, dat zij zich niet
terstond aansloten bij dezen stap. Er
volgde een gedachtenwisseling over
den algemeenpn politieken toestand,
terwijl de definitieve beslissing over 't
lot van 't kabinet nog even werd uit
gesteld.
Tenslotte werd 't besluit, dat 't gehee
le kabinet zou aftreden genomen.
Herriot zou zijn verzoek om ontslag
afzonderlijk aan den president der re
publiek doen toekomen, evenals Louis
Marin. Beiden waren, met Flandin,
minister zonder portefeuille in het ka
binet Laval. De andere leden van het
kabinet zullen hun ontslag in een ge-
meenschappelyken brief aanvragen.
Het kabinet bij president Lebrun.
Na den kabinetsraad, die in het ministerie
van buitenlandsche zaken werd gehouden,
hebben de ministers zich naar het Elysée
begeven, waar onder voorzitterschap van
president Lebrun een ministerraad werd
gehouden, waarin de delegatie werd be
noemd, die Frankrijk zal vertegenwoordi
gen by de begrafenis van koning George
van Engeland. Laval heeft vervolgens den
politieke toestand en het besluit van 't ka
binet om af te treden aan het Staatshoofd
uiteengezet en hem gedankt voor zijn wel
willendheid jegens het kabinet.
Lebrun aanvaardde het ontslag, onder
warme dankbetuiging aan Laval voor de
door hem aan de natie bewezen diensten.
Bérard, de minister van justitie, dankte
Laval uit naam der ministers, waarop Le-
Laval.
brun den ministers verzocht de loopende
zaken te willen afdoen.
Reeds om vóór half zes begon Lebrun
zijn besprekingen met leidende politieke
persoonlijkheden. Jsanneney, de voorzitter
van den Senaat, werd het eerst ontvangen.
Hierna is de voorzitter van de Kamer
ontvangen en daarna is contact gezocht
met de voorzitters van de groote fracties.
Laval weigert de vorming van een
nieuw kabinet.
In een uiteenzetting aan de pers heeft
Laval medegedeeld, dat hij het aanbod
van president Lebrun om een nieuwe re
geering te vormen niet had aanvaard.
Ik had het gezag niet gezocht, vervolgt
Laval. In Juni heb ik de regeering op mij
genomen als een taak tegenover het land.
Ik ben mij bewust mijn zending te hebben
vervuld. De frank, waarvan de bescherming
mij werd opgedragen, is onaangetast. De
begrooting, waarop een vijfde werd bezui
nigd, is aangenomen. De op alle gebieden
genomen maatregelen beginnen .vruchten
te dragen en er vallen voorteekenen van 'n
economische opleving en een opleving van
den landbouw waar te nemen. In den loop
der parlementaire debatten is de verdeeld
heid onder de Franschen bedaard. De da
geraad eener nationale verzoening begon
te gloren.
In den loop der laatste maanden zijn er
op het gebied der buitenlandsche politiek
4
