DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Na drie jaar van Hitler-regime.
De Duiischers als eerlijke patriottendoch tevens
als marionetten, vastgekleefd op stokjes,
bewogen door de schaar der leiders
DE OORLOG IN
OOST-AFRIKA.
No. 28
Maandag 3 Februari 1936
138e Jaargang
2)aqdiiksch Oveczicht
De Duitscher geboren massa-mensch.
fBuUeniastd
Wat vandaag de
aandacht trekt.,.
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bij vooruitbetaling voor Alkmaar 2.—
franco door het geheele Rijk 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENTIEN
Van 15 regels 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat. Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. COSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef. 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen.
Directeur: C. KRAK.
Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
(Van onzen Berlijnschen correspondent.)
Berlijn, 31 Januari
Dat is me daar gisteren weer eens een
echte nationaal-socialistische feestdag
geweest! Drie-jarige herdenking van de
Hitler-omwenteling. Met alles, wat daar
zoo bij komt.
Wij willen geen heilige gevoelens
kwetsen. Waren wij Duitscher en bo
vendien nationaal-socialist van het zui
verste water, dan zouden we den dag
van gisteren als iets zeer hoogs en zeer
plechtigs beleefd hebben.
Ons wil het altijd weer toeschijnen, dat
men daarvoor vooral in het zoogenaamd
anti-fascistische buitenland te weinig respect
pleegt te hebben. De tegenstellingen zijn
nog te heftig; de stoot die Hitier velen ge
geven heeft, werkt nog te krachtig na; al te
velen voelen zich nog in hun heiligste over
tuigingen gekwetst door deze Duitsche om
wenteling, die wat ruw, wat meedoogenloos
en zoo echt-Duitsch „onelegant" met haar
tegenstanders omspringt. Dat is zeer zeker
een verontschuldiging voor den vorm en den
toon der daardoor gewekte buitenlandsche
reactie. Maar daarmee is toch niet alles goed
gepraat. Deze Duitsche menschen, onze bu
ren, zijn en blijven medemenschen van hoo-
ge intelligentie, die door alle tijden heen in
de voorste rijen gestaan hebben. En we mo
gen, om verschijnselen die ons onsympathiek
zijn, niet, gelijk men hier te lande zoo aar
dig pieegt te zeggen; het kind met het bad
water mee weggieten! Onder deze zoozeer
gesmade „Nazi's" zijn tallooze echte patriot
ten, gloeiende vaderlanders, onbaatzuchtige
strijders voor hooge idealen. Niet overal,
niet op alle posten, en niet altijd ook daar,
waar men ze in de eerste plaats zou ver
wachten. Maar ze zijn er, in groeten geta
le en ze hebben het recht van ons te ver
wachten, dat wij hun gevoelens eerbiedi
gen.
Dat behoeft niet weg te nemen, dat op
ons hun uitingen, de uiterlijke vormen van
hun patriottisme nog geheel afgezien
van de voor ons stuitende verschillen, die
zij tusschen mensch en mensch plegen te
maken vooral op zulke groote feestdagen
vreemd en koel plegen te werken.
Groot organisatie-talent.
De heeren nationaal-socialisten in Duitsch-
land verstaan in de perfectie de kunst,
groote volksfeesten te organiseeren. Wie bij
voorbeeld gisteren op een .er tribunes in
den „Lustgarten" aanwezig was en de op
stelling van 35 tot 40.000 man geüniformeer
de partij soldaten kon gadeslaan, zal stellig
een uitroep van eerlijke bewondering niet
hebben kunnen onderdrukken. Het was in
derdaad prachtig. De geweldige rechtboek
van den „Lustgarten", den „siertuin" der
vroegere Pruisische koningen en Branden-
burgsche markgraven, nu door de Hitier-
regeering veranderd in een reusachtig plein
voor volksmeetings bestemd, werkt in hoo
ge mate indrukwekkend. Historische pracht-
gebouwen, de Dom, de Marstall, het Slot en
het Nationaal Museum sluiten dezen recht
hoek af. Zeker 60.000 menschen kunnen er
in gesloten gelederen staan. En nog 20.000
kunnen deze 60.000 omlijsten. Naar onze
schatting. Misschen is er echter wel voor
100 000 en meer menschen plaats.
Op zulke pleinen en bij zulke, plechtige
gelegenheden stellen de nationaal-socialis-
ten hun geüniformeerde massa's op. Zeer
handig, zeer artistiek zelfs, met een fijn ge
voel voor kleur, voor symmetrie, voor uiter
lijke effecten. Het moeten kunstenaars zijn,
die hier de regie voeren. En 't is werkelijk
de moeite waard, zulke opstellingen te zien.
Wij zagen ze tientallen malen; op de partij
congressen in Neurenberg, in Brunswyk, op
meetings in Berlijn, in Potsdam, m FranK-
fort, in München. Het is altijd imponeerend
geweldig van afmetingen. Een superlatief
der discipline.
Maar het is tegelijkertijd voor den niet-
Duitscher zoo koud, zoo kil, zoogo
C1 Mm krijgt zoo heel pijnlijk den indruk
dat dit alles is er om de opstelling, om h
effect, om het feillooze. Men hoort slechts
uitgestooten, haast woedende commando s
tegenwoordig honderdvoudig vers
door perfecte luidsprekers. Co™r"*nd°
die zoo onvriendelijk, zoo stuursch m
ook waar het om gemoedelijke dingen a s
beter richten, kleine correcties aanbrengen
bij het opstellen der carré's gaat, dat men
zich altijd weer er over verwondert, dat al
die volwassen menschen zich dat zonder
een trek van ergernis om den mond laten
welgevallen. Misschien is daarin de oplos
sing te vinden van het raadsel, dat een zoo
radicale beweging als die van Hitier tiental
len millioenen hoogontwikkelde of ook
slechts schrandere en zelfbewuste menschen
eenvoudig met een ruw commando alles kan
doen uitvoeren, in het openbaar, in uniform,
in burgerkleeding, in militaire formaties,
maar ook.... in de huiskamer. Geboren
massa-menschen. Dat is de eenige verkla
ring.
Hoe goed herinneren we ons nog commu
nistische optochten en meetings in het eens
zoo vuurroode, marxistisch bestuurde Ber
lijn van 1919 en 1920. Was het toen anders?
Het was in de kern net precies zoo. Die
Duitsche aanhangers van Marx marcheer
den toen bijna even gedisciplineerd en wa
ren er even trotsch op, zoo mooi in rijtjes
eindeloos lang in de houding te kunnen
staan. Dat is men nu al weer vergeten. En
toch was het voor die overigens zoo woe
lige en ongedisciplineerde tijden karakte
ristiek.
Nu ziet het er natuurlijk anders uit. De
discipline is een nationaal verschijnsel ge
worden. Maar dat ware niet bereikbaar ge
weest, indien het den Duitschen mensch
niet in de botten gezeten had. Heden wordt
gecommandeerd, en het luidst en onbarm-
hartigst bij feestelijke gelegenheden. Ja,
het zou den buitenlandschen waarnemer
volstrekt niet als iets bijzonders opvalen,
indien er ook commando's bestonden van bij
voorbeeld dezen inhoud; „Geef acht! Drie
minuten ontroerd zijn! Tranen links! Met
rechtervuist tranen wegvegen! Op de plaats
rust!"
Grossartig.
En toch mag men met dit alles niet den
spot drijven. Want men weet, onder deze
menschen levend, dat juist de besten on
der hen dit alles wel degelijk echt voelen
en er eerlijk door ontroerd zijn. Zij kijken
u, den vreemdeling, na zulke commando's
en hun uiterst-correcte, haast machinale
uitvoering, nieuwsgierig en vol verwachting
in het gelaat en vragen u: „Grossartig,
was?" Om dan, na de beleefde bevestiging,
er aan toe te voegen; „Das macht uns eben
keiner nach!"
Neen en in stilte voegen we er een
„God zij dank" aan toe.
Het is geweldig, indrukwekkend, onver
beterlijk. Maar het moge tot die menschen
beperkt blijven, die er zich gelukkig bij
voelen. Voor ons is deze wijze van feesten
vieren, historische momenten herdenken,
langzamerhand tot een obsessie geworden.
Voor ons zijn deze marcheerende colonnes
niet meer samenballingen van geestdriftige
patriotten (wat ze in werkelijkheid wel de
gelijk zijn!) maar marionetten, vastgekleefd
op stokjes, bewogen langs scharnieren en
schroeven, in de hand van aanvoerders, die
slechts schaarbewegingen te maken heb
ben. Dat is zoo in het heel groot, maar ook
in het heel klein. Dagelijks marcheeren on
der mijn venster jeugdafdeelingen voorbij,
vaak maar zes of tien of twaalf jongens of
kleine meisjes in uniform. Maar altijd loo-
pen ze precies in het gelid, steeds is er een
aanvoerder bij, steeds klinken commando's,
en altijd is er discipline, ook daar waar de
kleuters zich onbewaakt door ouderen we
ten.
Het is imponeerend, maar het is ook
treurig. Door onze Nederlandsche oogen
gezien. Omdat het voor ons de overdrijving
naar de andere zijde is.
Hitler's speech niet van bijzonder
gehalte.
Het Derde Rijk is het vaderland der su
perlatieven geworden. In alles de overtref
fende trap. Vaak terecht, waar het om pres
taties gaat, die waarlijk internationale be
wondering verdienen. Maar nog vaker on
eerlijk, voortgekomen uit een in onze oogen
valsch pathos, niet echt doorleefd, tot cli
ché, tot kille gewoonte geworden. Leest de
verslagen van zulke nationale feesten als
dat van gisteren in de Duitsche dagbladen:
alles is daarin geweldig, alles als onverbe
terlijk, als hoogste uiting van patriottisme
voorgesteld. Het hoofd van staat houdt als
chef der geüniformeerde partij soldaten een
toespraak tot zijn veteranen. Waarlijk geen
geniale speech! Een herhaling van uit zijn
mond overbekende uitdrukkingen, verzeke
ringen, vergelijkingen en opwekkingen. Een
typisch staaltje van koude routine. Men
kan het den „Führer" waarlijk niet kwalijk
nemen. Duizend- en meermalen heeft hij
onder zulke omstandigheden het woord
moeten voeren. Daar zijn dan herhalingen
onvermijdelijk. Maar in de pers wordt dit
alles voorgesteld, alsof een profeet gulden
woorden van onsterfelijke waarde gespro
ken had. Zoo'n verslag wordt doorregen
met speksneedjes van verafgoding. Het dit
maal werkelijk zeer spaarzame applaus is
„nicht enden wollend", oftewel het neemt
vormen aan van „endloser Begeisterung".
De Duitscher geboren militair.
Dat is in werkelijkheid, nuchter gezien,
de feeststemming in het Derde Rijk. We
zijn er ooggetuige van, we denken er niet
aan, zulke massale, schitterende festijnen
uit lagere motieven tot meer of minder mis
lukte betoogingen te vervalschen, gelijk dat
nog al te vaak in buitenlandsche bladen ge
schiedt. Neen, ze zijn grootsch, enorm, feil
loos. Maar ze zijn ook meestal kil en „über-
organisiert". En daar is blijkbaar niets aan
te doen. De gemiddelde Duitscher wil het
zoo. Hij kan in zijn bioscoop twee uren dood
stil zitten kijken, zonder uiterlijke teekenen
van goedkeuring. Hij kan zitten gapen bij
een vervelende costuumfilm uit den Bieder
meiertijd. Maar dan plotseling komt daar
een militaire scène in voor. Een compagnie,
een bataljon marcheert voorbij. Zooals al
leen Pruisische filmartisten die gediend heb
ben, marcheeren kunnen. En op hetzelfde
oogenblik dreunt in de donkere zaal een
applaus, dat men vreest voor de dakbespan
ning en voor de gloeilampen in de kronen.
Geldt dit alles ook voor den individuee-
len Duitscher?
Éénling in de massa.
Dat zouden we niet graag willen volhou
den.
Individueel zijn deze menschen als wij, ja
merkwaardig veel op ons, Nederlanders, ge
lijkend. Menschen, met wie we ons ver
trouwd voelen, die ons onmiddelijk zeer be
kend voorkomen. Maar plots, waar ze als
massa, als eenling-in-de-massa optreden,
zijn ze ons vreemd, in hun gehoorzaamheid,
hun discipline, hun voor ons gevoel gecom
mandeerde ontroering. Is dit iets, dat wij
missen, dat ons ontbreekt? Of is het iets,
waarom wij hen niet benijden? Of ware ook
hier de gulden middenweg het ideaal?
Zulke vragen dringen zich op, als wij,
Nederlanders, getuige zijn van de geweldig-
ordelijke, streng programmatisch doorge
voerde, tot in kleinste kleinigheden geor
dende festijnen van het Derde Rijk der na
tionaal-socialisten.
In den frontsector van Makallé.
(Radiogram van den oor logs-correspon
dent van het Duitsche Nieuwsbureau).
Het bezoek aan het front, waartoe de
Italiaansche legerleiding den oorlogscorres
pondenten te Asmara reeds sedert verschei
dene dagen gelegenheid heeft gegeven, heeft
de vérvooruitgeschoven Italiaansche stellin
gen ten Zuid-Oosten van Makallé gegol
den. De geest der troepen is volgens de cor
respondent, goed.
De pauze in de krijgsverrichtingen, welke
thans is ingetreden, wordt besteed voor we
genaanleg en het boren van bronnen, doch
vooral met het aanbrengen van goed be
schermde versterkingen.
Ten Zuiden en ten Zuid-Oosten van Ma
kallé krijgt men den indruk, alsof de ber
gen met sperforten zijn bezaaid.
De stemming der Abessinische bevolking
komt den correspondent pro-Italiaansch
voor. Niettemin zijn overal maatregelen ge
troffen ter voorkoming van aanslagen. Ove
rigens worden de bewoners scherp gecon
troleerd.
De Abessiniërs worden ten aanzien van
de te volgen tactiek goed geadviseerd. Men
verklaart te Makallé, dat ook Grieksche of
ficieren in de Abessinische troepen-afdee-
lingen werkzaam zijn. Als bewijs voor het
goede advies, dat de Abessiniërs ontvan
gen, wordt genoemd de grootsch opgezette
Abessinische doorbraakpoging in het gebied
van Tembien tusschen Adoea en Makallé.
De beschuldigingen aan het adres
der Zweedsche ambnlance.
Het „Tidningarnas Telegrambyra" deelt
mede:
„Het Italiaansche dagblad Popoio d'Italia
heeft een onbelangrijk artikel gepubliceerd
onder den titel „oproep aan de studenten
in Europa", welk artikel de volgende zin
snede bevat:
„Voor dezen de Abessiniërs verzorgt
het Zweedsche Roode Kruis munitie onder
een valsche benaming".
Het Telegraaf-agentschap verneemt van
het Zweedsche ministerie van buitenland
sche zaken, dat hier slechts sprake kan zijn
van de auto's, welke de Zweedsche ambu
lance na den recenten Italiaanschen op-
marsch aan het Zuidelyk front in den steek
heeft moeten laten en welke, volgens het
Italiaansche legerbericht nummer 108, door
de Italianen werden buitgemaakt en met 27
kisten munitie zouden zijn geladen ge
weest.
Volgens de verklaringen van het perso
neel der Zweedsche ambulance bevon.1 zich
in de auto's, toen men deze moest achterla
ten, geen munitie. De munitie moet er der
halve later zijn ingeladen. Dit is natuurlijk
niet door het personeel gezien.
Zweedsche stap te Rome.
De Zweedsche gezant te Rome heeft
opdracht ontvangen bij de Italiaansche
regeering te protesteeren tegen de in
verband met dit voorval in de Italiaan
sche pers tegen het Zweedsche Roode
Kruis gerichte beschuldigingen.
NA DEN DOOD VAN KONDYLIS.
Moeilijkheden bij de vorming van
een regeering.
De dood van generaal Kondylis heeft
grooten invloed op militaire kringen uitge
oefend. Het schijnt, dat de actieve officie
ren van het leger een sterke actie hebben
waargenomen van de officieren, die deel
nemen aan de revolutie van Maart en der
halve uit het leger werden verwijderd. Het
is bekend, dat de actieve officieren een ver
zoek hebben gericht tot den leider van het
volksfront, Tsaldaris, om een eensgezind
front te vormen tegen de Venizelisten. Ver
der verzetten zij zich tegen het weder in
dienst stellen van de officieren, die aan de
Maart-revolutie deelnamen, evenmin ver
langen zij een regeering, die met de com
munisten samenwerkt.
Naar verluidt, zouden de officieren aan
Tsaldaris hebben verzocht deze opvatting
van het leger mede te deelen aan den
koning. De minister van oorlog heeft even
wel een verklaring gepubliceerd, waarin hij
verklaart, dat het leger den koning trouw is
en zich niet met politiek bemoeit. Verder is
een blad, dat in den loop van den ochtend
een extra-editie uitgaf, waarin werd mede
gedeeld, dat een revolutie zou uitbreken,
aangekondigd, dat het vervolgd zal worden
wegens het verspreiden van valsche ge
ruchten.
Ten slotte wordt nog vernomen, dat de
anti-Venizelisten een partij willen stichten
onder den naam „Volks-vereeniging".
Indien geen coalitie-regeering kan wor
den gevormd, dan zullen nieuwe verkiezin
gen worden gehouden volgens het meer
derheids-systeem.
Onder enorme belangstelling.
Zondag is het stoffelijk overschot van ge
neraal Kondylis plechtig bijgezet, nadat te
voren bijna alle bewoners van Athene voor
de in de Kathedraal opgebaarde kist wa
ren gedefileerd.
Ook de koning heeft aan de rouwplechtig-
heid deel genomen, hoewel hij lijdende is
aan een lichte griep.
Na de plechtigheid in de Kathedraal werd
de met de nationale vlag bedekte kist op
een affuit gedragen en overgebracht naar
het Larissa-station. Vandaar werd het stof
felijk overschot per trein naar Trikkala ge
bracht, waar de generaal naast het graf van
zijn moeder zal worden bijgezet.
NIEUW SOVJET-RUSLAND.
Moskou gemoderniseerd.
Een radicale verbouwing van de stad
Moskou gedurende de jaren der revolutie
heeft de „weinig cultureele stad Moskou
van de groote heeren en kooplieden" veran
derd in den socialistische hoofdstad van het
eerste proletarische land ter wereld.
Moskou telt meer dan 1100 ondernemin
gen, waarvan er niet een is die niet radicaal
werd veranderd.
De kapitaalsbeleggingen in de industriee-
le ondernemingen van Moskou zijn in de
laatste vijf jaren de twee milliard roebel te
boven gegaan. De waarde der globale pro
ductie bedroeg in 1935 2 milliard roebel,
hetgeen negen maal meer is dan in 1913 het
geval is geweest.
Er is een aantal electrische warmtecen
trales gevestigd. In 1935 leverden de elec
trische centrales te Moskou meer dan 4 mil
liard Kilowatt-uur energie, d.i. 25 maal meer
dan in 1913.
In de afgeloopen vier jaren zijn te Mos
kou 2.4 millioen vierk. meter woningruimte
gebouwd. In 1936 zullen 330 woonhuizen
worden gebouwd met een globale totale op
pervlakte van anderhalf millioen vierk. me
ter, terwijl bovendien 152 nieuwe groote
scholen zullen worden gebouwd.
HAVANNA ZONDER STRAAT
VERLICHTING.
Aangezien de stad Havanna haar electri-
citeitsrekening nog steeds niet heeft vol
daan, heeft de Cubaansche Electriciteits-
maatschappij Zaterdagavond haar bedrei
ging ten uitvoer gebracht en geen stroom
geleverd voor de straatverlichting van Ha
vanna. De politie had speciale maatregelen
getroffen om te voorkomen, dat misdadi
gers van de heerschende duisternis op straat
misbruik zouden kunnen maken.
Prof. v. Poelje tot voorzitter van de
N. J. H. C. benoemd. (Binnenland).
Na drie jaar Hitler-regime. (Dag.
Overzicht).
In memoriam „De Uiver". (Lucht
vaart).
Uitbreiding salariskortingen. (Bin
nenland).
De koningin en de prinses aan het
wintersporten in Tirol. (Binnenland).
Evangeline Booth in ons land, en
thousiaste begroeting in het concert
gebouw. (Binnenland).
De begrafenis van Kondylis. (Bui
tenland).
Landdag R. K. Staatspartij. (Bin
nenland).
Hier ter stede is overleden Ü6. H.
Makkink. (Stad).
De oorlog in Oost-Afrika. (Buiten
land).
Het voetbalschandaal in *t Oosten;
bestuursleden van A. G. O. V. V. ge
straft. (Sport en Wedstrijden).
Sweering kampioen eerste-klas-
groot biljart. (Sport en Wedstrijden).
De Noor Ballungrud wereldkam
pioen op de schaats. (Sport en Wed
strijden).
(Zie verder eventueel laatste
berichten.)
„BIJ DE JEUGD GEEN ARM OF RIJK".
Redevoering van Baldur von Schirach.
Het Duitsche Arbeidsfront en de Rijks-
jeugdleiding hebben- Zaterdag in het Sport
paleis te Berlijn den derden rijksberoeps-
wedstrijd der Duitsche jeugd geopend. Bij
deze gelegenheid heeft Baldur von Schirach
een redevoering uitgesproken, waarin hij
ojn. zeide:
Vroeger heeft men geloofd, dat alleen de
hoogeschool een leiders-selectie kon geven.
In den beroepstrijd wordt echter een nieu
we, practische leiderschool opgebouwd,
waarin diegenen uitgekozen worden, die de
hoogste intelligentie in hun beroep toonen,
maar ook kerels zijn, die wat wereldopvat
ting betreft en lichamelijk in het leven hun
man staan. Duitschland is weliswaar arm
aan grondstoffen en natuurlijke goederen,
het moet daarom echter dit gebrek vervan
gen door een ontzaggelijke vlijt van ieder
afzonderlijk.
Verder zeide Baldur von Schirach nog:
Bij deze jeugd bestaat arm noch rijk; in
deze jeugd bestaan echter ook geen confes-
sioneele afzonderlijke verbanden. Wij zijn
niet tot een gemeenschap geworden om na
lange jaren van strijd deze gemeenschap
weer te willen prijsgeven om der wille van
het een of andere confessioneele principe.
Men zegt, dat de Hitlerjugend auti-gods-
dienstig en goddeloos is en de altaren om
ver wil werpen. Ik weet en belijd met de
geheele Duitsche jeugd slechts dit ééne: Wie
Hitier liefheeft, die heeft Duitschland lief
en wie Duitschland liefheeft, heeft God lief!
NOODWEER DOODT
97 INBOORLINGEN.
In de streek van Settler, 150 K.M. ten
noorden van Johannesburg (Zd.-Afrika)
heeft een hevig noodweer gewoed, waarbij
hagelbuien door wolkbreuken werden af
gewisseld. Groote verwoestingen werden
aangericht, 97 inboorlingen kwamen om
het leven.
FRANSCHE ACTIE TEGEN
VOLKSFRONT.
In verband met de a.s. kamerverkiezin
gen hebben persoonlijkheden, organisaties
ei. bladen van rechts zich onder leiding
van den vroegeren minister en afgevaar
digde de Lastery, aangesloten tot een
kiescomité der nationale republikeinen in
het district Parijs. Dit comité wil de na
tionaal gezinden gezamenlijk vereenigen
tegen het Volksfront.
EEN A.S. ONTVOERING IN AMERIKA?
Wordt de zoon van den gouverneur
van Massachussetts ontvoerd?
Een bedreiging den 12-jarigen zoon van
gouverneur Curley van Massachussetts
(Am.) te zullen ontvoeren, heeft zoowel de
autoriteiten der posterijen als de politie den
geheelen dag bezig gehouden.
De dreigbrief was op een schrijfmachine
getikt, niet van een handteekening voor
zien, doch was te Boston op de post gedaan.
Er stond slechts in, dat de zoon van den
gouverneur binnen een week zou worden
ontvoerd.
i
