DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Een eindindruk na de „stemming"
in Duitschland.
No. 79
138e Jaargang
Het Duitsche Volk ts eerst gevaarlijk, wanneer
het zich niet begrepen voelt
Heden Duitschland, morgen
de wereld.
De oorlog in Oost-Afrika
Hauptmann's lot aan een
zijden draadje.
Zware aardbeving
geregistreerd.
Voor hen die op 4 April
„afzwaaien".
De hier bedoelde dienstplichtigen behoo-
tBüwmtand
ALKMAARSCHE COURANT.
Deze Courant wordt ELREN AVOND, behalve Zon
en Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs per
3 maanden bjj vooruitbetaling voor Alkmaar 2.
franco door het geheele Ryk f 2.50.
Losse nummers 5 cents.
PRIJS PER GEWONE ADVERTENT1EN
Van 15 regels f 1.25, elke regel meer f 0.25, groote
contracten rabat Groote letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N. V. Boek- en Handelsdruk
kerij v/h. HERMS. GOSTER ZOON, Voordam C 9,
postgiro 37060. Telef 3320, redactie 3330.
Dit nummer bestaat uit drie bladen. Directeur: C. KRAK. Donderdag 2 April 1936 Hoofdredacteur: Tj. N. ADEMA.
(Van onzen Berlijnschen correspondent.)
Duitschland heeft Zondag een beken
tenis voor den vrede afgelegd. De lezer
kent alle bijzonderheden, heeft ver
moedelijk ook nog een blik geslagen in
de verslagen over de voorbereiding en
de doorvoering van dit plebisciet, dat
voor de zooveelste maal het bewijs ge
f
Ieverd heeft, welke kunstenaars deze
nieuwe regeerders in Duitschland zijn,
als het op organiseeren van een geheel
volk aankomt.
Ik lees in de Nederlandsche pers, dat men
in zekere politieke kringen in het vaderland
alle nationaal-socialistische successen in het
Derde Rijk aan dit geweldig talent voor
propaganda en organisatie toeschrijft en de
meening verkondig, dat men een en ander
slechts behoètf na te apen, om soortgelijke
politieke successen te oogsten. Ik wil niet
ontkennen, dat deze propaganda een factor
van beteekenis is gebleken. Dat ziet men al
dadelijk in de omstandigheid, dat de Duit
sche regeeringen in de periode van Weimar
(19191932) toch eigenlijk hetzelfde Duit
sche volk voor zich zagen, maar niet over
de mannen, de mogelijkheden en de ideeën
beschikten, die noodig waren om een volk
van 67 millioen zielen te veroveren en als
geheel en gesloten in beweging te brengen.
Wat deze regeering in veertien jaren niet
lukte, wist het nationaal-socialisme, wist
vooral deze ééne man Adolf Hitier in drie
jaren tot stand te brengen. Zoo schijnt het
oppervlakkig gezien. In werkelijkheid zit er
meer achter.
De kansen, die de Duitsche sociaal-demo
cratie in. November 1918 had, waren niet ge
ringer dan die der nationaal-socialisten in
Februari 1933. Eerder grooter. De Hitier-
beweging had echter één onschatbaar voor
deel: ze streefde bewust naar opheffing van
den binnenlandsch-politieken strijd. Ze be
reikte dit door te handelen (waarbij het er
hier niet op aankomt, hoe wij en onze lezers
persoonlijk over vele dezer handelingen
dachten en denken). De sociaal-democratie
van 1918 handelde niet. Ze onderhandelde.
Met als gevolg een regeering van socialisten
en onafhankelijke halve-communisten.
Daarnaast de nieuwe democraten. Op den
achtergrond het Roomsche „Centrum", de
conservatieven van alle schakeering, de
groepen der egoïstisch-denkende „Volks
partij" en der latere „economische partij"
om maar bij de grootere te blijven. In
deze lankmoedigheid jegens de tegenstan
ders lag de kern van den ondergang. De
Hitlerbeweging ging den omgekeerden weg.
Ze onderhandelde niet, ze wenschte geen
compromissen, ze dulde hoogstens, en zeker
wel met het oog op de groote populariteit
van den „ouden heer", den rijkspresident
Von Hindenburg, voor een overgangsperiode
en om voor de geschiedenis te kunnen vol
houden, dat ze „legaal", dus grondwettig,
met een normale parlementsmeerderheid,
aan de macht gekomen was, een combinatie
met Hindenburg's eigen partij, die der
Duitschnationalen.
Men herinnert zich deze combinatie. Men
herinnert zich de namen Von Papen en Hu-
genberg. Na weinige maanden werden deze
heeren met hupn invloed en hun aanhang
overboord gezet. Later ook de „Stalen
Helm", nadat men diens aanvoerder Franz
Seldte als rijksminister op sterk water ge
zet had (waarin hij ook heden, altijd nog
minister, rond drijft). De Hitlerbeweging
handelde. Drie jaren lang. Handelde op
sympathiek positieve, ook wel op onsym-
pathiek-ruwe en cultureele waarden ver
nietigende wijze. Daar weten we alles van.
Het is hier, op deze plaats, nooit goedge
praat, nooit tot voorbeeld gesteld. Zoo zal
het blijven. Maar het positieve deel was in
drukwekkend, het tempo verlokkend, de
overvloed van origineele ideëen verbluf
fend. Gelijk de eenheid verbluffend is, die
nu Zondag bereikt is.
Ik weet niet, hoe men in Nederlandsche
kringen, in de huisgezinnen, de clubs, aan
den bittertafel, op het land en in de fabrie
ken, op de werven en in de kombuizen over
een en ander denkt. Ik kan er alleen maar
■wat materiaal, op eigen waarnemingen be
rustend aan toevoegen. En dan wil ik er in
de eerste plaats op wijzen, dat deze verkie
zing, die niets anders geweest is dan een
plebisciet vóór of tegen Hitier, den al-
machtigen bestuurder, op volkomen eerlijke
wijze tot stand gekomen is. Eerlijk wat het
technische betreft. Er wordt niet geknoeid
bij zulke verkiezingen. Men heeft dat ook
niet noodig. Ruim millioen kiezers heeft
nog met „neen" gestemd, tegen Hitier, den
almachtigen. Ware deze verkiezing een
farce, dan zou, in dit Derde Rijk, vrijwel
niemand den moed gehad hebben, „neen" te
stemmen. Ware het mogelijk, de stemmen
te controleeren, dan zouden de „neen"-
stemmers (zeker in dit bijzondere geval)
als uitgestootenen behandeld zijn, als lepra
lijders, als pest-zieken. Die l/2 millioen heb
ben des ondanks tegen gestemd, omdat ze
wisten, dat er niet geknoeid wordt. Ze
vormden iets meer dan 1 van alle kiezers
Technisch is ook deze verkiezing uiterst
correct geweest. Men zou er tegen kunnen
inbrengen, dat ze des ondanks onder een
sterken moreelen dwang tot stand is geko
men. Immers: andere groepeeringen dan
die ééne almachtige partij worden niet ge
duld, tegenpropaganda is strafbaar, alle
middelen der techniek, alle geldbronnen
staan uitsluitend ten dienste van die ééne
partij, en die partij is weer de staat, de
regeering. Dat alles is juist. Maar er staat
tegenover, dat de neen-stemmers slechts
nuchter met dit machtige „neen" hebben
kunnen antwoorden, voor zoover ze zich niet
door de groote machtsbeweging hadden
laten overtuigen; eerlijk of opportunistisch,
dat willen we in het midden laten. Die
neen-stemmers hebben zwijgend kunnen
toezien, grijnslachend kunnen afwachten,
tot het oogenblik kwam, waarop ze in de
stemcellen gingen en hun niet-geteekend
biljet in de ondoorzichtige enveloppe sta
ken. Een half millioen menschen heeft dat
ook gedaah. Het zy'n er, in 193334 nog
twee of vier millioen geweest. Het ware
denkbaar geweest, dat het er ditmaal tien
en meer millioen waren. Maar het is slechts
der kiezers geworden.
Men vormt zich in het buitenland van het
Duitschland van heden een volkomen
valsch beeld, als men tracht, dit resultaat
nog in eenig opzicht te verkleinen of het
aan zekere machinaties van eenige staats'
instantie, aan druk, aan bedreiging of wat
dan ook toe te schrijven. Men kan er zich
over verwonderen, dat een zoo groot volk
voor 99 de toch niet ongevaarlijk schijnen
de politiek van één enkelen man meemaakt,
en dien men een blanco volmacht geeft.
Maar men kan er niets aan veranderen. Het
is nu eenmaal zoo. Om dit te begrijpen moet
men het Duitsche volk kennen. Hitier kent
het. Een Scheidemann, een Ebert, een Rosa
Luxemburg, ja zelfs een Hindenburg kende
het slechts ten deele. De resultaten bewij
zen het.
Dit: volk wil geregeerd zijn, wil zich be
wust zijn van macht en kracht, wil een uni
form dragen, gehoorzamen en zich gehoor
zaamheid verschaffen. Het wil weerkrach-
tig zy'n, zonder dat het die weerkracht in
daden wil omzetten. Het is evenmin paci
fistisch als oorlogszuchtig. Maar het wil
eenvoudig mee vooraan staan onder de
staten met den meesten invloed, met de
meeste prestaties.
Het is in zulke zaken allesbehalve vrij
van een sentimentaliteit, die ons niet ligt en
die ons op een gegeven oogenblik afstoot.
Dat sentimenteele brengt, naar ons gevoel,
een overschatting met zich van alles, wat
ideëel is. Men zoekt hier steeds naar een
overtreffende trap, is koppig in het vervol
gen van een doel, dat men als juist ontdekt
heeft. Maar men ziet geen grenzen van goe
den smaak en van matiging. Men noemt
dat hier typisch: „Eine Idee zum Tode
hetzen". In geen enkele andere taal is zulk
een uitdrukking te vinden. Alles is hier
machtig, grootsch, onovertroffen; het be
grip „grootste ter wereld, snelste ter
wereld" is in hooge eere in Duitschland.
Tegenwoordig praat hier elk kleine straat
jongen over „eer" over „onderscheiding".
Men voelt niets eens, waar dit teruggekeer
de respect voor eigen prestaties gevaarlijk
naar lachwekkende overschatting overloopt.
De kleine „Hitlerjongens" zingen: „Heut
gehort uns Deutschland, und Morgen die
ganze Welt!" Dat is niet zoo gemeend, maar
het klinkt kinderlijk.
Men vergete nimmer, dat die neiging naar
zelfoverschatting uit dezelfde bron komt als
dat prachtige nationale élan, dat ons heden
als een wonder voorkomt.
Men begrijpe, in welbegrepen eigen be
lang, Duitschland.
Een schrijven van De Madariaga
aan de Italiaansche regeering.
De voorzitter van de commissie van der
tien, de Madariaga, heeft een schrijven ge>
richt tot de Italiaansche regeering met het
doel in gezamenlijk overleg te komen tot
vaststelling van de procedure der onderhan
delingen, waartoe toestemming werd gege
ven in antwoord op den oproep van de com
missie met betrekking tot oplossing van het
ItaliaanschAbessinische geschil. Dit schrij
ven is gister te Rome aangekomen. De
Italiaansche regeering is thans bezig met de
bestudeering van den inhoud.
Wórdt Vrydag a.s. terechtgesteld.
Kemberling, de gouverneur van de
gevangenis, heeft* verklaard, dat
Hauptmann Vrijdag a.s. om 8 uur
des avonds terechtgesteld zal worden.
de Madariaga.
Sokota en Debarek niet bezet.
Volgens Abessinische berichten is de toe
stand aan het Noordelijk front sinds eenige
dagen volkomen onoverzichtelijk, aangezien
alle bijzonderheden omtrent de troepenbe
wegingen en de gevechten ontbreken.
In haar communiqué no. 187 dementeert
de Abessinische regeering dat de steden
Sokota en Debarek zouden zijn bezet, gelijk
is medegedeeld in het Italiaansche leger-
bericht 168. Ook de overige inrfoud van dit
Italiaansche legerbericht wordt onjuist ge
noemd. Aan het Noordelijk front heerscht
nog steeds een zeer krachtige activiteit van
de luchtmacht.
Aan het Somalifront komen vrij hevige
voorpostengevechten tot ontwikkeling, voor
namelijk in de streek ten Zuiden van Dag-
gahboer. Bijzonderheden zijn echter nog
niet bekend
Het Lagerhuis bespreekt het bom
bardement van Harrar.
Eden heeft gisteren in het Lagerhuis een
verklaring afgelegd inzake het bombarde
ment van Harrar door de Italiaansche lucht
macht. Volgens den Britschen consul te Har
rar en den Britschen gezant te Addis Abeba
zijn 300 bommen op Harrar geworpen welke
aanzienlijke verwoesting aanrichtten, doch
weinig slachtoffers eischten, aangezien de
stad bij het naderen van de vliegtuigen was
ontruimd.
De Labour-afgevaardigde Dalton vroeg
Eden, wat de Britsche regeering dacht te
doen tegen deze Italiaansche wreedheden
door maatregelen, welke voorkomen, dat de
moordende vliegtuigen worden voorzien van
brandstof. Eden antwoordde, dat de com
missie van dertien deze kwestie bestudeert
Eden antwoordde niet op de vraag van den
liberaal Mander, of „dat de lieden waren, die
de politie in het Rijnland zouden vormen".
In de nabijheid van Celebes.
Gistermiddag heeft het seismogra-
fisch station te Moskou een aardbe
ving „van catastrophalen omvang"
geregistreerd.
Het epicentrum ligt op een afstand
van 9.600 K.M.
De bodemverplaatsing te Moskou
bedroeg 450 micron.
De aardbeving is ook geregistreerd
te Swerdlowsk.
Volgens berekening der stations
bevindt de haard der aardbeving
zich in het gebied van het eiland
Celebes.
Geen verlenging van dienstplicht.
De minister van defensie heeft bepaald,
dat de maatregel van het langer in werke-
lijken dienst houden niet zal worden toege
past op de dienstplichtigen voor wie de
eerste oefening op 4 April a.s. eindigt. Deze
dienstplichtigen zullen op dien datum met
groot verlof vertrekken voor zoover zij niet
om een andere bijzondere reden in werke-
lyken dienst moeten blijven.
ren tot corps-motordienst Ie en Ve regiment
veldartillerie onbereden gedeelte; regiment
motorartillerie, regiment kustartillerie, regi
ment genietroepen Ille bataljon, ponton
niers.
ALGEMEENE DIENSTPLICHT IN
OOSTENRIJK.
Verrassing te Weenen.
Naar uit welingelichte kringen ver
luidt, was de Tsjecho-Slowaaksche regee
ring n i e t op de hoogte gebracht van het
Oostenrijksche voornemen den algemee-
nen dienstplicht in te voeren.
De berichten uit Weenen zijn deson
danks kalm opgenomen, al verheelt men
een zekere verrassing niet, dat Oostenrijk
met het oog op de vriendschappelijke be
trekkingen met Tsjecho-Slowakije, waar
mede thans een begin gemaakt is, niet
van tevoren contact heeft gezocht.
De regeering te Praag zal de berichten
van den Tsjecho-Slowaakschen gezant te
Weenen afwachten, evenals het standpunt
van de beide andere staten der Kleine
Entente alvorens een protest wordt inge
diend tegen een inbreuk op het vredes
verdrag van St. Germain, wanneer dit
zou worden geconstateerd.
Het is waarschijnlijk, dat Titoelescoe
op zijn terugreis uit Londen te Praag zal
afstappen en den toestand met de Tsje
chische staatslieden zal bespreken.
KRONING VAN EDWARD VIH.
Naar wordt vernomen is in het onder
houd, dat de koning gisteren met Ramsay
MacDonald voerde, de datum voor de kro
ning van Edward VIII vastgesteld.
Voor Paschen zal deze datum door den
minister-president in het Lagerhuis wor
den medegedeeld.
GEVAARLIJK INCIDENT
MANDSJOEKWO—BUITEN-MONGOLIE.
Bommenwerpers uit Mongolië
beschieten grenswachten.
Naar uit Hsinking wordt gemeld, deelt
het Kwantoengleger mede, dat gisteren 12
vliegtuigen van Buiten-Mongolië nabij de
in de buurt van het Boeir-Meer gelegen stad
Taoelan, de Japansch-Mandsjoekwo'sche
grenswachten hebben gebombardeerd.
De Japansch-Mandsjoekwo'sche troepen
openden het vuur op de vliegtuigen, die
zich terug moesten trekken.
Gisteren is eveneens een gemotoriseerde
troepencolonne uit Buiten-Mongolië overge
gaan tot een aanval op Japansch-Mandsjoe
kwo'sche troepen, die den vijand zware
verliezen toebrachten en noodzaakten terug
te keeren. De Japansch-Mandsjoekwo'sche
troepen hebben eenige verliezen geleden,
waarvan de grootte echter nog niet vast
staat.
5000 MIJL IN EEN OSSENKAR.
Mr. en mrs. Roseborough, twee Engel-
schen, zijn te Bombay aangekomen na een
afstand van 4790 mijl in een ossenkar te
hebben afgelegd.
Zij zijn op 18 April 1934 van Hoobli in
Bombay vertrokken, om een reis door ge
heel Indië te maken op deze primitieve wij
ze. Hun weg leidde langs de kust van Ma
dras, door Bengalen, Bihar en de centrale
provincies. In Juni van dit jaar hopen zij
op het punt van uitgang terug te zijn.
Daarna willen zij een reis met hun ossen-
kar buiten Indië maken.
DE KLOPJACHT OP COMMUNISTEN.
In Warschau
In geheel Polen worden de razzia's op
de communisten voortgezet. In totaal
heeft de politie reeds verscheiden hon
derden personen gearresteerd te Lem-
berg, Lublin, in het kolenbekken van
Dombrowa, enz.
Het onderzoek heeft uitgewezen, dat bij
de recente stakingsrelletjes de commu
nisten een groote rol hebben gespeeld.
KONING LEOPOLD EN INDIE.
Belangstelling voor stand op
Brusselsche jaarbeurs.
HET OVERLIJDEN VAN REDACTEUR
JAN BOSCH.
Justitie zal waarschijnlijk sectie
op het lijk gelasten.
De Haagsche politie stelt op last van den
hoofdcommissaris een uitvoerig onderzoek
in naar de toedracht van het ongeval, dat
den heer Jan Bosch, redacteur van de
Haagsche Courant, op 20 Maart is overko
men. Zooals wij gister reeds meldden, werd
de heer Bosch bij de relletjes voor het Pas
sagetheater in verband met de film „Hel-
denkermis", door een motor met zijspan-
wagen van de Haagsche politie aangereden,
waarbij hij oogenschijnlijk lichte verwon
dingen opliep. Later is de toestand van den
heer Bosch verergerd en gisternacht is hij
onverwacht overleden. De politie verhoort
thans ooggetuigen en heeft zich o.a. tot
verschillende journalisten gewend, die op
Te Brussel is gistermorgen de jaarbeurs
geopend. Gistermiddag heeft koning Leopold
er een rondgang over gemaakt waarbij het
niet de bedoeling was de stands binnen te
gaan. Toen Z. M. echter den economischen
stand, welken het Koloniaal Instituut te Am
sterdam daar door zijn afdeeling Handels
museum liet inrichten, bijna gepasseerd was,
viel zijn oog op het opschrift: „Nederlandsch-
Indië". Dat was aanleiding voor den ko
ning, op zijn schreden terug te keeren en
den stand van het Koloniaal Instituut als
nog binnen te treden. Daar werd Z. M. te
woord gestaan door den algemeenen conser
vator der afdeeling Handelsmuseum, ir. W.
L. Utermark, die enkele bijzonderheden ver
telde omtrent de derriswortels, de rubber,
de kloBf $affHarau en de diepzeemaquette
van den Indischen archipel. Voordat Z. M.
afscheid nam, verklaarde hy bijzonder mooie
herinneringen aan zijn beide bezoeken aan
Nederlandsch-Indië behouden te hebben.
dien avond by het theater getuige van de
relletjes waren.
Als het rapport gereed is zal het door
den hoofdcommissaris aan den Officier van
Justitie worden uitgebracht, die zal heb
ben te beoordeelen of er aanleiding tot
vervolging bestaat.
Eenige dagen voor zijn overlijden is de
heer Bosch nog door de politie over het
ongeval ondervraagd. Het is niet onmoge
lijk, dat er alsnog een sectie op het lijk zal
worden gelast.
AANGEREDEN OP RIJWIELPAD.
Juffrouw door auto gedood.
Gisteravond is op de Bornschestraat nabij
de Heemaf-fabriek te Hengelo de 23-jarige
mej. Hoekstra door een uit de richting Bor-
ne komende auto, bestuurd door L. uit En
schede, op het langs den weg loopende ver
hoogde rijwielpad gegrepen en ter aarde ge
worpen. Het meisje bekwam een schedel-
basisfractuur en was bijna op slag dood. De
politie maakte tegen den bestuurder van de
auto proces-verbaal op.
SMOKKELENDE LANDBOUWERS.
Gedeelte van eventueelen steun zal
worden ingehouden.
Van bevoegde zijde vernemen wy, dat de
minister van landbouw en visscherij, gebruik
makende van de hem in de Landbouw-Crisis-
wet 1933 verleende bevoegdheid, heeft be
sloten ten aanzien van een aantal smokke
lende landbouwers die landbouwsteun ge
nieten, een gedeelte van dezen steun in te
houden.
Het betreft hier een aantal landbouwers,
bij wie verboden nederlage van Belgische
melissuiker was geconstateerd. Door het
smokkelen van deze suiker worden groote
bedragen aan de schatkist onttrokken, waar
tegen naar de meening van den minister
krachtig dient te worden opgetreden. Van
deze landbouwers, die belangrijken steun
voor suikerbieten genieten, zal een hoeveel
heid garantiebieten worden ingehouden.
Het ligt in het voornemen van den minis
ter voort te gaan met het nemen van strenge
maatregelen, opdat aan een algemeen als
hoogst onbillijk gevoelden toestand een einde
wordt gemaakt.
KISTJE MET 525 GESTOLEN.
Te Haarlem.
De filiaalhouder van de N.V. De Veluwe
te Haarlem heeft bij de politie aangifte ge
daan van het feit, dat hem een ijzeren geld
kistje, inhoudende ongeveer 525, is ontsto
len.
Het kistje stond in een ongesloten kastje
van het schrijfbureau in het kantoor op de
benedenverdieping.
De diefstal is vermoedelijk geschied op
Dinsdagmorgen omstreeks 9 uur, toen e
filiaalhouder even naar boven was gega<
om te ontbijten.
